Willem van pen berghstichting
ZIEKTE
of
RAGE?
Rekenen is een pretje geworden
ZATERDAG 15 *M„ER ZAKELIJKS BIJ tJEGSEL PA^'" 4
Aan het hoofd van deae school staat sinds kort de heer A. van Doorn, die
samen met de tien leerkrachten voor de moeilijke en zware taak staat, om
naar gelang de ontwikkelingsmogelijkheden de kinderen in de vakken als lezen,
schrijven, rekenen en taal te onderwijzen, terwijl ook het godsdienstonderwijs
op het programma staat.
Een grote plaats neemt echter ook het algemeen vormend onderwijs in, dat
gericht is op een oefening van de zintuigen en de motorische functies.
De leslokalen van deze blo-school lig
gen afzonderlijk in de diverse pavil
joens. Dit is het idee geweest van de
eerste directeur van de Willem van
den Berghstichting. Voorop stelde hij:
het zwakzinnige kind leeft in alles
heel dicht bij de natuurt voor deze
kinderen moet alles zo eenvoudig mo
gelijk gemaakt worden en de etiolating
waarin zij leven, moet dan ook een
kleine, primitieve maatschappij zijn,
waarin eenheid van onderwijs en op
voeding heerst. Er mag du6 geen
schijn van tegenstelling zijn tussen
school en huis, huis en werkplaats.
Van deze gedachte uitgaande, liet
h*j kleine, huiselijke paviljoens bou
wen, die elk een internaatje op zich
zelf vormen en waarin de kinderen
niet alleen thuis horen, eten, drin
ken, slapen en spelen, maar ook on
derwijs krijgen of werken.
Geen aparte school dus en geen
aparte grote werkplaatsen. Zo zijn de
bewoners van elk paviljoen geselec
teerd en in kleine, bij elkaar passende
groepjes van twintig, hoogstens dertig
kinderen per paviljoen verdeeld.
Deze selectie houdt rekening met ge
slacht. leeftijd, intellect, karakter en
vaardigheden.
In elk paviljoen is de leiding in
handen gegeven van het paviljoens-
hoofd, dat niet alleen het onderwijs of
het werk van de kinderen leidt, maar
ook voor de hele huishouding en de
verzorging der kinderen verantwoorde
lijk is.
Het grote voordeel hiervan is, dat er
een nauw gevoelscontact ontstaat tus
sen de onderwijzeres of de hoofdver
pleegster en de kinderen.
Zelfs economisch bieden deze kleine
paviljoens voordelen, omdat zij on
derdeel van het stichtingsgeheel blij
ven, dus profiteren van de centrale
keuken, de cenrale administratie, de
geneeskundige hulp o.a. van specialis
ten en van het grote tuinbouwbedrijf
dat aan de stichting verbonden is.
Doeltreffende methode r.
In de hoogste klas van de blo-school
zwaait de heer W. EelsJng uit Noord-
wijk de scepter ovet een twintigtal
Jongens tussen de dertien en de acht
tien Jaar.
De heer Eelsing is al 23 jaar bij het
blo-onderwijs verbonden en een be
zoek aan zijn klas bracht ons in ken
nis met zijn zeer doeltreffende onder
wijsmethoden.
Deze methoden die thans in gebruik
zijn, zijn de vruchten van vele door de
heer Eelsing uitgevoerde experimen
ten. waarmee deze onderwijzer in 1933
begonnen is.
De stelling dat het onderwijs aan
een blo school hétzelfde zou zijn, als
aan een gewone lagere school, met
Inachtneming van een veel lang
zamer tempo, achtte de heer Eel
sing geheel onjuist.
Het blo kind eist een andere behan
deling van de leerstof, en andere
methoden dan de gebruikelijke.
Zo exploiteerde de heer Eelsing voor
de oorlog 'n enorme schooltuin, waar
in o.a. zeshonderd eenden, kippen, ko -
nijnen, en zelfs enige varkens huisden
Om deze schooltuin draaide bijna
het gehele onderwijs. Zo werd het re
kenen gebaseerd op de boekhouding
van de schooltuin.
Er moest voer afgewogen worden,
groenten ingeslagen, eieren verkocht
enz.
Alles kon concreet weergegeven wor
den, en het belangrijkste was dat de
jongens met geld leerden omgaan,
daar de meesten na hun 18e verjaar
dag een plaats in de maatschappij
kregen. Dit principe wordt nu nog ge
huldigd, want de meeste jongens uit
deze hoogste klas zullen niet altijd in
de Van den Berghstichting blijven
zelfs zijn er al enkelen die alleer
's morgens de school bezoeken er
's middags bij een baas in de omge
ving werken, om een vak te leren.
Tijdens de oorlogsdagen verdween
de schooltuin en in 1946 moesten dus
nieuwe methoden in gebruik genomen
worden.
WINKELTJE:-
In het paviljoen „Hinde", wonen vijf
entwintig jongens van wien er twintig
de klas bezoeken van de heer Eelsing.
Op het lesrooster staat het vak reke
nen en de jongens halen zonder dat er
Elk paviljoen is een
eenheid, zonder de
tegenstelling school
- huis - werkplaats
heer Eelsing een eenvoudiger metho
de. Deze leerlingen ontvangen een
lijstje waarop een dertigtal bood
schappen geschreven staat. Zij moeten
nu steeds in de daarvoor bestemde
vakjes het geld leggen dat ze terug
ontvangen als zij b.v. met een gulden,
een rijksdaalder (naar gelang van het
ontwikkelingspeil) betalen.
De tafels van vermenigvuldiging
moeten vlot uit het hoofd gekend
worden en daarvoor zijn de speciale
plankjes met .losse cijferschijfjes.
Als de leerling de Schijfjes in de
juiste volgorde legt. dan. is eerst de
tafel in concrete figuurtjes weerge
geven, daarnaast in getallensymbolen.
Is de hele tafel compleet, dan draait
de leerling het geheel om, en als er
geen fouten gemaakt zijn, is op de
achterkant een goedgelegde puzzel te
zien!
Dit laatste in verband met de zelf
controle, welke de jongens hierdoor
over hun eigen werk bezitten.
Voor de beste leerlingen ïs er een
schijf met vermenigvuldigingssommen
waarop door draaien steeds nieuwe
sommetjes te voorschijn komen. Het
antwoord is direct af te lezen; daarom
dient deze schijf voor het werken met
twee leerlingen.
De één draait de schijf en stelt de
opgave aan de ander, terwijl er om de
tien sommen gewisseld wordt.
Dit gedeeltelijke groepswerk is zeer
sociaalvormend, en dit is vooral voor
deze jongens zeer nodig als zij later de
maatschappij in moeten.
Taalonderwijs
Hetzelfde legpuzzelprincipe wordt bij
het taalonderwijs gebruikt.
In de diverse dozen bevinden zich ver
knipte zinnen op karton geplakt, en de
leerling moet nu op de taalles, de
stukken zinnen zó passen, dat het ge
heel een goed verhaaltje wordt.
Deze verhaaltjes hebben betrekking op
de vaderlandse geschiedenis, en zo
heeft dit taalwerk naast zijn zinnen-
vormende en stellende waarde ook een
zeer algemeen vormend karakter.
Voor de goede leerlingen zijn er
dozen waarvan het karton aan weers
kanten met zinnen is geplakt.
De heer Eelsing werkt al vele jaren
met deze eigen methode, die zeer sti
mulerend voor de leerlingen is. De re
sultaten die ermee bereikt zijn, getui
gen hier wel van!
Handenarbeid
Een zeer belangrijk vak in deze
school is de handenarbeid. Dit vak
wordt elke middag gegeven en tijdens
deze uren leren de jongens onder be
kwame leiding met gereedschappen om
gaan.
Het belangrijkste voor deze jongens is
de arbeidsgewenning en daarom wor
den opdrachten om b.v. een honderd
tal bollenbakken te fabriceren, gaarne
in ontvangst genomen. Voor de ar
beidsgewenning wordt zoveel mogelijk
(Van een onzer
„Ik wil bij jou twee pond suiker en een pakje
boter kopen. Dus dan krijg ik van m'n tien gul
den, zeventig en achtenzestigterug".
De namaak-guldens, kwartjes en stuivers wor
den op de tafel gelegd en de „kruidenier" strijkt
met een vrolijk gebaar zijn geld op, maar even
later zit hij óók weer druk te rekenen, want hoe
veel geld krijgt hij no na zijn inkopen van de
slager terug.
De klas is verdeeld In kleine groepjes en over-
medew erkers)
al is het zachte geroezemoes van verkopers en
kopers te horen. Er wordt druk verhandeld en
ook drukgerekend, en dat is uiteindelijk het
doel van de onderwijzer, de heer W. Eelsing, die
af en toe langs de tafeltjes loopt en hier en daar
de nodige aanwijzingen geeft. Wij hebben name
lijk een bezoek gebracht aan de b.l.o. school van
de dr. mr. Willem van den Berghstichting in
Noordwijk; een school die op het gebied van het
b.l.o. een vooraanstaande plaats inneemt.
Doel is jongens weer
in het maatschappelijk
(Speciale jnethoden in b.l.o.-gchool vaa) leven brengen
in de klas
heer
W. Eelsing vertelt de jongens
een verhaaltje.
(Foto L.D./Van Vliet)
kaar aan een tafel en ieder heeft een
kasboek bij de hand om de uitgaven
en inkopen nauwkeurig te registreren.
Om de beurt kopen de jongens arti
kelen van elkaar en nauwkeurig wordt
erop toegezien of ieder wel het juiste
bedrag aan geld ontvangt.
Het enthousiasme voor dit rekenspel
is bij de jongens zeer groot.
Met veel plezier doen zij boodschap
pen bij elkaar, en als alle artikelen
verhandeld zijn, moet het batig saldo
bewijzen of er geen vergissing in het
spel heeft plaatsgevonden.
Ook eenvoudiger werk
Voor hen die dit in- en verkoopepe)
nog lang niet meester zijn, heeft de
Alle jongens hebben hun zwemdiplo
ma en de meesten him verkeersdiplo-
ma behaald. Dit laatste mede dankzij
een grote verkeersmaquette, welke de
leerlingen zelf gemaakt hebben.
enige aansporing voor nodig is hun
winkeltjes uit de kast.
Deze winkeltjes bestaan uit een plank
je, waarop een stapel kaarten ligt met
vermelding van de artikelen naar
gelang het karakter van de winkel
en de aanduiding van de prijs.
Bij de winkel hoort een kassa waar
vijfentwintig gulden wisselgeld aan
wezig is.
De bakker, de kruidenier, de groen
teman en de slager zitten nu met el-
De door de jongens zelf vervaardigde verkeersmaquette, waarmee nog bijna dagelijks wordt
gewerkt. Dankzij deze maquette hebben alle leerlingen van de heer Eelsing het verkeersdiploma
behaald. (Foto L.D./Van Vliet)
één techniek gevolgd en dus vooral
seriewerk gekozen.
Verder is er nog tijd genoeg de jon
gens met hun eigen knutselkarweitjes
t« helpen.
11 De activiteiten buiten schoolverband,
i maar die in de meeste gevallen wel via
de school tot stand komen, zijn in de
1 klas van de heer Eelsing bijzonder
I groot.
,i Aan de meeste prijsvragen wordt
i1 enthousiast meegedaan en er zijn op
II dit gebied al vele prijzen in de wacht
i gesleept.
Vooral de teken- en kleurwedstrij-
1den staan in de belangstelling van de
jongens.
i1 Zo wist men op de onlangs in Am-
i' sterdam gehouden tentoonstelling
1 „5000 jaar schrift en schrijven", twee
11 hoofdprijzen en zeven andere prijzen
te behalen!
i Ook de inzendingen van deze blo-
,i school op de „Teca"-tentoonstelling
i1 die in Leiden wordt gehouden, zijn
i' vaak bekroond.
i „Ons streven is", aldus de heer Eel-
i sing, „de Jongens via onze leiding weer
i' in het maatschappelijk leven te bren-
gen, opdat ze uiteindelijk later hierin
I geheel zelfstandig hun weg kunnen
vinden".
Eigen liefhebberijen
Na vier uur gaat de klas naar bui
ten. En terwijl de zuster alvast de bo
terhammen klaarmaakt vooi 't avond
eten, verdwijnen er een paar jongens
in de tuin om hun duiven te verzorgen
en een ander stel gaat wat prutsen
aan een oude fiets. Van een particu
lier eigenaar heeft de heer Eelsing on
langs een tropisch aquarium ontvan
gen, dat nu een ereplaats in de klas
heeft gekregen.
De vissenbevolking is wel wat ach
teruitgegaan, maar desondanks cvordt
het schoolaquarium geheel door de
jongens mot de grootste toewijding
verzorgd.
Zo zoekt men in de blo-school, verbon
den aan de Van den Berghstichting te
Noordwqk met een goed samenwer
kend team van onderwijzend perso
neel, naar nieuwe wegen in het onder
wijs, die uiteindelijk moeten zorgen
dat het kind, indien het mogelijk is,
een plaats in de maatschappij kan
verwerven.
P
i
1 De
HET hoela-hoepelen zit de hui
dige jeugd plotseling in het
ganse lichaam: als duiveltjes
uit een doosje zijn miljoenen hoe
pels op straten en pleinen geto
verd, jongens en meisjes, maar ook
héél wat volwassenen zijn in de
ban van de hoela-hoepel.
Ze hoela-hoepelen tot ze er bij
neervallen, uren achter elkaar,
alsof 't niks is
Ze hoepelen met één, twee, zelfs
drie hoepels tegelijk, maken de
dolste capriolen, doen het sierlijk
en evenwichtig, plomp en onmoge
lijk, al naar hun slankheid of om
vang.
Maarze hoela-hoepelen, zo
als ze indertijd gewoon hoepel
den of knikkerden, of tolden of
diaboloden
IS dit een rage of een ziekte?
De ziekte zal wel meevallen, als
de rage ophoudt.
Het is zó, dat de aardigheid er
af gaat, als iedereen er aan mee
doet.
Een mens is meestal zó on
danks al het collectief gedoe van
tegenwoordig dat hij het liefst
iets anders doet dan anderen. En
wanneer al die anderen hoela-
hoepelen tot ze niet meer kunnen.
kijkt hij al weer naar verre verten
en ontdekt iets nieuws.
Dat is ook nu het geval: de
hoela-hoepel-manie in Amerika be
gint al af te flauwen. Er komt een
briljant nevenverschijnsel op de
proppen
Er is ontdekt, dat men met een
hoepel aan een plasticdraad, welke
van een draaihaak is voorzien, vrij
wel alle kunststukken kan uit
halen, die de grote mannen in het
Wilde Westen vroeger met de lasso
konden vertonen. ,,Lariat"-hoepe-
len heet deze allernieuwste „sport"
en duizenden jongens en meisjes
zullen zich nu misschien ook hier
in onderdompelen
DUSnóg meer plastic op de
markt: plastic voor hoepels
en voor draadjes.
Alles grijpt in elkaar: wat de
een krijgt, wordt de ander ontno
men. Daarom met de huizenbouw
nog even wachten, opdat de kinde
ren hun deel in de vreugde krij
gen
Zo'n vaart zal 't nu wel niet
lopen, maar een beetje oppassen,
dat de rage niet in ziekte ontaardt,
is toch geboden.
Wat niet wegneemt, dat ik met
genoegen kan kijken naar al die
wiebelende jongens en meisjes, die
onder de ban van de hoela-hoepel
van geen ophouden kunnen weten
en de Sint-Vitusdans nabij zijn-
Dus tóch een ziekte?De
onrust zit een beetje in de tijd;
dit kan er nog bést. bij.
Straks is 't afgelopen en storten
we ons weer op wat anders om
prettig bezig te zijn.
Er behoeft maar iemand op een
idee te komen en we zijn er als de
kippen bij, om er aan mee te doen.
Nü profiteren de hoela-hoepla
kooplieden ervan, straks weer an
deren.
Zo draait de wereld vrolijk door,
totmisschien het gewone hoe
pelen weer in de benen slaat van
jongen oud!
Want ook daarvan wordt een
mens slank en lenig.
En zegt U 't eens héél eerlijk
heeft U daarom die hoela
hoepel niet alleréérst gekocht?
FANTASIO.
