Westberlijners gesterkt door het
medeleven van Westelijke zijde
Fa. J. M. Gerding
WEERBERICHT
De Rus is voor hen geen verre
vijandmaar een buurmandie
ruiten wil (èn kan) ingooien
Jordanië wil Hoesseins incident
voor de Veiligheidsraad brengen
Apart Kamerdebat" gewenst over
de spijtoptanten in Indonesië
Russen gaan
uit Oostzone
97ste jaargang
WOENSDAG 12 NOVEMBER 1958
No. 29593
LE1DSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.750 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Westduitse correspondent, thans in Berlijn)
De 2'/i miljoen Westberlijners, die heel even uit hun balans waren geraakt na
de donderende rede van Kroesjtsjef te Moskou en de weigering van de Russische
minister van Buitenlandse Zaken Gromyko om de Westduitse ambassadeur Kroll
hierover nader in te lichten, hebben hun evenwicht snel teruggevonden. Van alle
kanten is gisteren tot hun geruststelling verklaard, dat men hen niet in de steek
zal laten en dat West-Berlijn een Westelijke voorpost blijft, waarvoor men alles
zal doen om haar te handhaven. Het medeleven van Bonn, Londen, Parijs en
Washington geeft de burger hier bepaald moed.
Uiteraard heeft men hier scherp gereageerd op de Russische dreigementen,
waaruit men kon opmaken, dat het Westberlijnse deel van de overeenkomst van
Potsdam van 1945 door Moskou eenzijdig zou kunnen worden opgezegd.
Kroesjtsjef dreigde met het verhinderen van het verkeer via de lucht, de weg
en het binnenwater van West-Duitsland naar West-Berlijn.
kleine en middelgrote Westberlijnse
zakenlieden met hun zaak? Zij hebben
het bedrijfje eindelijk opgebouwd, ze
sappelen elf maanden op dit eiland om
de twaalfde met vakantie ruim adem in
Venetië, München of het Zwarte Woud
te kunnen halen. Wordt dit alles be
dreigd, hetzij direct door een aanslag,
hetzij indirect door een wurgende blok
kade van opnieuw 200 of 300 dagen?.
Onze Westberlijnse zegslieden plaats
ten tegen deze „existentiële" problemen
van Herr Müller en Herr Schulze in
deze stad de analyse der politici, die
niet als deze doogewone Westber
lijners 's avonds naar bed gaan met
de idee, dat morgenochtend wel eens
heel anders zou kunnen zijn op kantoor,
in het eigen bedrijf en op straat. De
Westduitse minister voor al-Duitse Za
ken, Lemmer, zelf een Berlijner, zei
gisteren op een persconferente in West-
Berlijn: Kroesjtsjefs manoeuvre is het
hoogtepunt van een communistische
campagne. Het gaat de Russen, zei
Lemmer, met hun dreigementen tegen
Bonn en Berlijn om een topconferentie,
waarbij zij zich thans hier en tijdens
het ontwapeningsoverleg zo onbuigzaam
mogelijk tonen om later tijdens de top
conferentie in een gunstige positie te
staan, waarbij zij iets kunnen laten val
len van hun exorbitante eisen, zonder
hun gezicht te verliezen. In Berlijn zal
niets veranderen, aldus Lemmer. Door
deze manoeuvre en het dreigement de
vier mogengendhedenovereenkomst voor
Berlijn op te rollen wil men te Moskou
buitendien nog eens proberen het Wes
ten te dwingen Oost-Duitsland te er
kennen.
Kroesjtsjefs woord
bedreigt Berlijns
normale leven
De Westberlijners hielden zich na dit
dreigement niet onledig met het na
gaan van de historische feiten en
akkoorden uit 1944 en 1945: voor hen is
deze wereldpolitiek, die bijvoorbeeld voor
de gemiddelde Nederlander ergens hoog
in diplomatieke luchtlagen zweeft, iets
dat zijn naakte bestaan direct aangaat.
Kroesjtsjef is hier geen verre vijand
voor wiens eeuwig dreigende taal men
op een gegeven ogenblik als gewone
burger ongevoelig wordt, maar een
buurman, die de ruiten wil ingooien en
daartoe alle macht bezit. Praktisch en
nuchter is de Westberlijner gisteren dan
ook gaan rekenen met deze „hoge" po
litiek, die hem in zijn bestaan kan tref
fen. Hy is bepaald niet bang voor de
huidige situatie, tenslotte wenst men
ook aan de omgang met de duivel, zegt
men hier cynisch. Ieder communistisch
dreigement is nu eenmaal een directe
bedreiging van het bestaan in alle vor
men van de mensen hier.
Van officiële zijde te West-Berlyn zei
men ons gisteren, dat er na Kroesjtsjefs
speech twee visies zijn te onderscheiden,
die elkaar aanvullen.
Drie vragen van de burger
De ene visie is die van de Westber
lijnse man-in-de-straat, voor wie het
om drie vragen gaat:
als Kroesjtsjef en de „Spitzbart"
(waarmee men hier de Oostduitse com
munistenleider Ulbricht aanduidt) het
weer eens op haren en snaren zetten,
kan men dan als Westberlyner nog
tijdig naar de overkant, en dat is het
Westen, komen?;
dreigt er een nieuwe blokkade? Als
men weet dat iedere druppel melk, elk
ei bij het ontbijt, elk hap brood, dat al
het voedsel dus, behalve het drinkwater,
uit West-Duitsland moet komen, dan
begrijpt men wat een nieuwe blokkade,
juist nu men hier ook de vruchten be
gint te plukken van het Duitse Wirt-
schaftswunder, zou betekenen;
3) wat gebeurt er straks voor de vele
Advertentie
KANTOORMACHINES
KANTOORMEUBELEN
BREESTRAAT 11
TELEF. 25876
Salarisvoorstellen
overheidspersoneel
Motie verworpen
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
met 51 tegen 78 stemmen een motie van
de heer Blom (PvdA) verworpen, waarin
het oordeel werd uitgesproken, dat
voortzetting van de onderhandelingen
op basis van de salarisvoorstellen der
samenwerkende centrales van overheids
personeel gewenst is, waarna minister
Struycken (Binnenlandse Zaken) werd
uitgenodigd hieraan zijn medewerking te
verlenen.
KVP (met uitzondering van de heren
Zwanikken en Weyters). CHU, WD en
AR stemden tegen, omdat de minister
de gevraagde medewerking reeds had
toegezegd, "zodat de motie overbodig
werd geacht.
Voor stemden PvdA en de communis
ten alsmede de heren Zwanikken en
Weijters van de KVP.
Iets hogere temperaturen
De Bilt venvacht tot morgenavond:
half tot zwaarbewolkt met plaatselijk
enige regen. Matige tot vrij krachtige
wind tussen zuid en west. Iets hogere
temperaturen. (Opgemaaktte 11.15uur).
13 NOVEMBER
Zon op: 7.55 uur; onder: 16.53 uur;
Maan op: 10.14 uur; onder: 19.08 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.14 en 16.30
uur.
Laagwater te 0.05 en 12.23 uur.
Dit nummer bestaat alt 14 pagina's
Wig Warschau-Bonn
In Oost-Berlijn zwygt men -als het
graf, of zingt men alsnog, maar toch
wel erg laat, mee in het Russische koor.
Men is daar verrast door de Sovjetrus-
sische manoeuvre. Men had hier de
laatste weken met het oog op de eigen
schijn-verkiezingen van zondag a.s. en
de Westberlijnse verkiezingen van 7
december (waaraan de communisten
zullen meedoen) gepaaid en beloofd.
Men wilde melk aan de „arme West
berlijners" leveren (in ruil uiteraard
voor staal en machines!), men wilde
zelfs brood leveren en dat alles was niet
eens zo onacceptabel voor de Westber
lijners. Als Kroesjtsjef zijn rede niet
had gehouden, die het naakte bestaan
van de Westberlijners weer eens in het
middelpunt plaatste en die in feite wat
roet in het Oostduitse voor West-Berlijn
bestemde eten gooide. Voor de Oost
duitsers is deze rede, die hen verrast
heeft, niet zo zeer een steun voor hun
verkiezingscampagnes, als wel een zet
in het Russisch-Pools-Westduitse poli
tieke schaakspel, waar zij buiten staan.
Daarmee bond Kroesjtsjef de bij hem
op bezoek zijnde Poolse minister-presi
dent Gomoelka, die niet steeds aan de
Russische leiband pleegt te lopen! Hij
bood hem met zijn rede blijvende schei
ding in Duitsland en de verzekering,
dat er niet gemorreld zal worden aan
de Oder-Neisse-grens. En hij maakte
het Poolse en het Westduitse verlangen
naar diplomatieke betrekkingen tussen
Warschau en Bonn oninteressant: deze
twee landen staan weer verder dan ooit
van elkaar, zegt men te Oost- en te
West-Berlyn. Ziedaar drie zienswijzen
uit West- en Oost-Berlyn. waar men
gevoelig is voor ieder oplopen van de
politieke temperatuur te Moskou. Wat
het westelijk deel van de stad aangaat:
dit eiland van welvaart en optimisme in
de rode zee, die communistisch Oost-
Duitsland er omheen vormt, leeft rustig,
maar steeds attent verder, voorzover
men rustig kan blyven bij buren, die
eeuwig dreigen met stenen te gooien.
Protest bij Arabische Liga
Verklaringen spreken elkaar sterk tegen
Jordanië is van plan de „aan
val" van vliegtuigen van de
V.A.R. op Koning Hoessein voor
de Veiligheidsraad te brengen. Dit
heeft premier Samir Rafai gisteren
tijdens een spoedbijeenkomst van
het parlement bekendgemaakt. Hij
zei dat zijn regering secretaris
generaal Hammarskjöld had ge
vraagd, spoedig maatregelen te
nemen om de kwestie onder de
aandacht van de Raad te brengen.
Het Jordaanse parlement heeft ook
een resolutie aangenomen waarin de
regering wordt gemachtigd alle nodige
maatregelen te treffen, bij de Ara
bische Liga te protesteren en de Raad
van de Liga te verzoeken in Amman
samen te komen om het voorval dat
Koning Hoessein overkwam te be
spreken.
In Amman heerste gisteren de ge
hele dag een carnavalsstemming.
Overigens heeft geen van de inzitten
den van Koning Hoesseins vliegtuig ge
zien, dat er door de Mig-straaljagers
van de V.A.R. inderdaad geschoten is,
aldus heeft luitenant-kolonel Dalgleish,
de tweede piloot van het vliegtuig, gis
teren te Amman meegedeeld. „Wel
doken zy op ons neer en ik ben er
zeker van, dat zy van plan waren te
schieten", aldus de overste.
Hy zei het vliegtuig van de Koning
steeds recht op de aanvallende straal
jagers te hebben ingestuurd, waardoor
het doel heel klein werd en zij niet snel
genoeg van richting konden veranderen
om in een gunstige vuurpositie te komen
aldus Dalgleish.
„Wij hebben niet meegedeeld, dat
Koning Hoessein aan boord was, maar
er was geen geheim van het vertrek van
de Koning gemaakt", zo zei hy over zijn
contact met de verkeerstoren van Da
mascus. Het toestel had zich bij de ver
keerstoren gemeld, zodra het boven
Syrisch grondgebied was. Eerst had men
toestemming gegeven door te vliegen,
maar een half uur later kreeg men
bevel op het vliegveld van Damascus te
landen, aldus Dalgleish.
Tegenstelling
Dit laatste is wel in tegenspraak met
de verklaring van een woordvoerder
van de luchtmacht van de V.A.R. afde
ling Syrië, dat het toestel van Koning
Hoessein op negen punten het Syrische
luchtvaartreglement heeft geschonden
en dat deze overtredingen „vijandelijke
daden" zijn geweest, die het gebruik
van luchtafweergeschut zouden hebben
gerechtvaardigd. Het toestel van Koning
Hoessein was (1) het Syrische lucht
ruim binnengedrongen zonder toestem
ming en had (2) niet zijn volledige
identiteit opgegeven, (3) niet opgegeven
dat het een koninklijk vliegtuig was of
een belangrijke persoon vervoerde, (4)
voortdurend verkeerde gegevens ver
strekt over zijn positie, (5) de verbin
ding met de verkeerstoren van het
vliegveld van Damascus verbroken en
(6) zonder toestemming op een hoogte
van 10 meter gevlogen. Voorts was het
(7) van richting veranderd en had het
buiten de voorgeschreven luchtcorridor
gevlogen. Tenslotte was het (8) in ge
breke gebleven om tenminste vijf minu
ten voor het Syrische luchtruim binnen
drong contact op te nemen met het
vliegveld van Damascus. Daarenboven,
zo zei de woordvoerder had het vlieg
veld van Jeruzalem het vliegveld-
Damascus niet in kennis gesteld van de
voorgenomen vlucht boven Syrië.
De Syrische autoriteiten hadden het
toestel van Koning Hoessein gevraagd
op het vliegveld van Damascus te lan
den met het doel de piloot de noodza
kelijke toestemming te geven, aldus de
woordvoerder.
Hij voegde hieraan toe dat twee vlieg
tuigen van de V.A.R. opdracht hadden
gekregen om de identiteit van het toe
stel vast te stellen en het te begeleiden
naar een internationale corridor.
De woordvoerder zei, dat men in
het verleden Amerikaanse, Britse en
Nederlandse militaire vliegtuigen ge
dwongen heeft op het vliegveld van
Damascus te landen. Voorts hebben
de Jordaanse autoriteiten in het ver
leden verschillende malen gevraagd
om toestemming om met militaire
toestellen over Syrië te vliegen. Dit is
voor het laatste gebeurd op 5 no
vember.
Op het platform van Schiphol
liepen dezer dagen twee pinguins
rond, die vanzelfsprekend veel be
kijks hadden De vreemde gasten
waren op weq van het Zuidpoolge-
bied naar de andere kant van de
aarde, de Noordpoolstreken. Deze
vogels worden namelijk alleen in
het Zuidpoolgebied aangetroffen,
en men wil nu nagaan, of ze ook in
het Noordpoolgebied kunnen leven.
Deze twee wereldreizigers waren al
spoedig goede maatjes met de ste
wardess. die re in het KLM-toestel
uit Rome naar Amsterdam verzorg
de.
Instortende muur
doodde 7 vrouwen
(Van onze correspondent)
In een bedrijf te Alstatte, even over
de Duitse grens bij Enschede, is van
morgen een ontzettend ongeluk ge
beurd, waarbij volgens de eerste berich
ten zeven vrouwen om' het leven zyn
gekomen. De vrouwen waren bezig aard
appelen te schillen voor de klinieken te
Munster, toen plotseling een betonnen
muur instortte. Zij werden onder de
brokstukken van deze muur bedolven.
Om kwart over elf hedenochtend
waren vier lijken geborgen.
Hoogterecord voor
goud en deviezen
Volgens de weekstaat der Ned.
Bank bedroeg de deviezenaanwas
f 55 miljoen. Het goud bleef on
veranderd op f 3779 miljoen goud,
goud en deviezen tezamen stegen
van f5143 miljoen tot f5198 mil
joen. Dit betekent een onge
ëvenaard hoogterecord.
Minister ir. H. B. J. Witte, die
aan de eerste vlucht van de KLM
over de pool heeft deelgenomen
bood aan de Japanse minister van
Verkeer Mamoru Nagano een mo
del aan van het schip „De Liefde
het eerste Nederlandse schip, dat
drieeneenhalve eeuw geleden in
Japan aankwam. Het geschenk
werd op het vliegveld van Tokio
overhandigd
P. v. d. A. wil toelating
(Van onze parlementaire redacteur)
Bij de behandeling van de begroting
van Justitie heeft de heer Van Doorn
(K.V.P.) vorige week namens zijn ge
hele fractie gepleit voor toelating in
Nederland van alle spijt-optanten in
Indonesië.
Gisteren zei de heer Vrolijk (P. v.
d. A.) dat zijn fractie allp begrip heeft
voor de tragiek van de spijt-optanten
en hen daarom zo ruim mogelijk in
ons land wil toelaten. Het is echter
een probleem, waarmee ook de minis
ters van Buitenlandse Zaken en Maat
schappelijk Werk hebben te maken.
Daarom stelde hij voor op korte ter
mijn een afzonderlijk debat te houden
over de spijt-optanten met alle erbij
betrokken ministers, omdat anders het
probleem bij stukjes en beetjes wordt
behandeld.
Over de aangekondigde wijziging van
de loterywet teneinde een officiële voet
balpool van de K.N.V.B mogelijk te
maken, was de heer Vrolijk verheugd.
Daardoor zal rechtszekerheid ontstaan
en kan de sport ruimer met subsidies
worden gesteund. Reeds driemaal zijn
dit jaar arbeiders (onlangs weer de
heiers in Amsterdam) door de rechter
veroordeeld tot het betalen van een
dwangsom voor iedere dag, waarop zy
weigeren het werk te doen, dat zij zyn
overeengekomen bij collectieve arbeids
overeenkomst. Wanneer werkgevers een
ontslagen arbeider, die door de rechter
in het gelijk wordt gesteld, weer moe
ten aannemen, kunnen zij de arbeids
overeenkomst afkopen, omdat de goede
sfeer voor samenwerking verloren is ge
gaan. Daarom bepleitte mej. Zeelenberg
(P. v. d. A.) gisteren een wetswijziging,
waardoor ook voor de arbeiders de
dwang tot hervatting van het werk zou
vervallen. De mogelijkheid moet worden
geschapen, ook voor de arbeiders, de
arbeidsovereenkomst te beëindigen.
De rede van mej. Zeelenberg was
zwanezang, want zij wil zich uitsluitend
gaan wijden aan haar wethouderschap
van Rotterdam. Het is echter de bedoe
ling, dat zij als Kamerlid aftreedt na
dat in de Kamer het beleid is bespro
ken van ex-staatssecretaris Kranenburg
van Oorlog (de helmen-affaire), die
haar als Kamerlid zal opvolgen.
De verdere behandeling van de be
groting van Justitie is gistermiddag ge
schorst tot vandaag, omdat in de avond
zitting eerst de begroting van Economi
sche Zaken aan de orde werd gesteld.
Het justitieel begro'tingsdebat wordt
aldus met grote tussenpozen verbrok
keld.
De Oostduitse premier Grote-
wohl heeft vandaag in Oost-Ber-
lijn verklaard, dat de Sovjetrus-
sische troepen in Oost-Duitsland
zullen worden teruggetrokken.
Grotewohl sprak in zijn verkla
ring de „hoop" uit, dat bij de be
sprekingen, die thans tussen de
Sovjet-Unie en Oost-Duitsland
worden gevoerd, een „nieuwe
regeling" zal worden bereikt.
„Een dergelijke regeling zou
een aanmoediging voor de Wes
terse mogendheden moeten zijn om
hün troepen uit West-Duitsland
terug te trekken", aldus Grote
wohl.
De Oostduitse minister-president zei
dit naar aanleiding van de door de
Sovjet-premier Kroestsjef gestelde eis,
dat alle buitenlandse troepen zo spoe
dig mogelijk uit Duitsland moeten wor
den teruggetrokken.
Grotewohl deed zijn mededelingen op
een persconferentie in Oost-Berlijn. Hij
gaf geen aanwijzingen over het aantal
Stuur de officiële aankondiging of
advertentie van Uw verloving aan de
SOLA-FABRIEK TE ZEIST
U ontvangt dan gratis ter kennismaking
I enkele couvert-artikelen
I als begin van Uw toe-
I komstige SOLA-UITZET
VOO*
UW tE«(»
Ruimteplannen V.S.-leger
Het Amerikaanse legier is van plan
een raket naar de maan te schieten en
een kunstmatige planeet om de zon te
laten draaien. Dit is door de raketdes-
kundige dr Wemher von Braun op een
symposion over ruimtevraagstukken te
San Antonio in Texas verklaard.
Hij zei dat de eerste poging om een
raket naar de maan te schieten waar
schijnlijk in de eerste week van december
zal worden gedaan. De kans dat de
maan wordt geraakt achtte Von Braun
een op twee.
Sovjetrussische troepen, dat uit Oost-
Duitsland zou worden teruggetrokken.
Volgens officiële schattingen van
Westelijke zijde waren er in april jj. 22
Sovjetrussische divisies, met een geza
menlijke sterkte van ongeveer 350.000
man, in Oost-Duitsland.
