LatTlTt Nieuwe regering - Eyskens betekent begin van periode van schoolvrede Sultan Hamid II zoekt kapitaal in Duitsland ubtca WEERBERICHT Grote zorgenwant tekorten op begroting zijn astronomisch V.N. -waarnemers grepen snel in bij Israëlisch -Syrisch incident Voor ontwikkeling van Borneo DERDE „MAANSCHOT" WERD TOT MORGEN UITGESTELD 97ste Jaargang VRIJDAG 7 NOVEMBER 1958 No. 29589 LEIDSCH mDAGBLAD Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte sinBel l- Leiden Glro no' 57055 Hoofdredacteur: J. Brouwer f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f. 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 (Van onze Brusselse correspondent) De dag van gisteren zal in de politieke geschiedenis van België wellicht als een historische dag geboekstaafd worden: de voorzitters van de nationale partijen (katholieken, liberalen en socialisten) ondertekenden namelijk een verdrag betreffende schoolvrede en enkele uren later stelde premier Eyskens zijn nieuwe katholiek-liberale regering aan Koning Boudewijn voor. Het nieuwe kabinet telt twaalf katholieke en zeven liberale ministers. Het onderwijs zal nu, naar althans gehoopt wordt, niet langer een punt van politieke strijd zijn. Er is een regeling getroffen, waarbij het openbaar en het vrije (rooms-katholieke) onderwijs naast elkaar zullen kunnen bestaan. Deze schoolvrede kost overigens heel wat: de nieuwe uitgaven, welke voor de verhoging van de subsidies ^An het staatsonderwijs en het vrij katholieke onderwijs moeten worden gedaan, worden op 2.6 miljard franken of 200 miljoen gulden geraamd en dat op een ogenblik, dat de gewone Belgische begroting voor 1959 een tekort te zien zal geven van vijf miljard franken of 380 miljoen gulden. Vooral deze budgetaire vraagstukken zullen de aandacht van de nieuwe regering vragen. Bezuiniging noodzakelijk en verhoging der belasting Voor de aanwerving van vrijwilligers in het leger, voor het onderwijs en de verhoging van de pensioenen zijn vele miljarden franken nodig en die zullen waarschijnlijk door drastische bezuini gingen op andere budgetten en door een verhoging van de belastingen moe ten worden gevonden. Men vraagt zich af, of de nieuwe regering de moed zal hebben om de politieke beslissing te nemen in verband met de sluiting van de niet-rendabele kolenmijnen, de sa nering van de financiën der spoorwe- ge en voor de ziekteverzekering. Boven dien dreigen reeds sociale moeilijkhe den met de vakbonden, die verlaging van de loonbelasting eisen en klaarblij kelijk bereid gevonden kunnen worden om hiervoor te staken. De regering- Eyskens staat dus niet voor een weg van rozen. Wat de samenstelling van de rege ring betreft, kan nog het volgende wor den opgemerkt: Er wordt voor het eerst in de geschie denis van België een departement van Culturele zaken opgericht, dat door de Luikse katholieke hoogleraar en voor malig minister van Justitie en Onder wijs, Pierre Harmei, zal worden geleid. De heer Harmel zal zich voornamelijk bezighouden met de verbetering van de Vlaams-Waalse verhoudingen en met het functioneren van de pas opgerichte Vlaamse en Waalse Cultuurraden. Er is nog een nieuwigheid: het departe ment van Arbeid wordt gesplitst in het departement van Arbeid en het depar tement van Sociale voorzorg. Er zal na melijk een poging worden gedaan om Achterstand in het be j aardenonderzoek In het verslag over de begroting van hét ministerie van Maatschappelijk Werk voor 1959 van de vaste commissie voor Maatschappelijk Werk uit de Tweede Kamer, deelt de minister mede, dat sommige andere landen verder zijn gevorderd dan Nederland in de afstem ming van het bejaarden-onderzoek op de praktyk en in de ontwikkeling van de onderzoekmethoden. De minister ant woordt dit op een vraag van de com missie, in hoeverre en in welk opzicht op het congres van Merano is gebleken van een achterstand in Nederland met betrekking tot de bejaardenzorg. Op het congres van Merano kwam naar voren, aldus de minister, dat het toegepast wetenschappelijk onderzoek de doelmatigheid van het praktische werk onder de bejaarden aanzienlijk kan bevorderen. In antwoord op andere vragen deelt de minister mede, dat het onderzoek ten behoeve van het bejaardenwerk door de Nederlandse Federatie voor Bejaarden zorg nog in een stadium van voorberei ding verkeert. Besprekingen zijn gaande betreffende de gemeenten, waar het onderzoek zal plaatsvinden. Op het departement van Maatschap pelijk Werk is een wetsontwerp opge steld inzake het toezicht op de bejaar dentehuizen. Het interdepartementaal overleg over het wetsontwerp is geopend. Gevaarlijke proef Politieke waarnemers in Jordanië zien in Koning Hoesseins aangekondigde va kantiereis van een maand naar Europa een proef om de stabiliteit in het land te testen. Indien de Koning na een maand inderdaad alles nog rustig in zijn land vindt heeft hij zijn politieke slag gewonnen, aldus de zegslieden. Hoessein zou maandag vertrekken. Dan is er geen vooraanstaand lid van de koninklijke familie meer in Jordanië, daar alle andere leden op het ogenblik ook in Europa vertoeven. Enige regen De Bilt verwacht tot zaterdagavond: Zwaar bewolkt met enige regen of motregen, later enkele verspreide op klaringen. Overwegend matige zuidelijke wind, later ruimend naar westelijke richtingen. Minder koude nacht, mor gen overdag dezelfde of iets hogere temperaturen. (Opgemaakt te 11.15 uur). 8 NOVEMBER. Zon op: 7.46 uur; onder: 17.01 uur. Maan op: 3.46 uur;; onder: 15.36 uur. Hoogwater te Katwijk te 0.09 en 12.38 u. Laagwa'ter te 8.20 en 20.30 uur. Dit nummer bestaat nft 00 pagina's het systeem van de sociale verzekerin gen te reorganiseren. De Antwerpse Senator Albert Lilar wordt adjunct premier van de regering-Eyskens. Hij was minister van Justitie in de vorige regering-Van Acker en is bekend als een gematigd Vlaams liberaal. Zijn echtgenote is een beroemd toneel schrijfster, wier toneelstukken in Parijs een groot succes oogsten. Aan het de partement van Openbare Werken komt de burgemeester van Diest, de heer Vanaudenhove, die de Brusselse auto- ring met bekwame spoed tot stand bracht. Een jong hoogleraar, Jacques van Offelen, wordt minister van de buiten landse handel. De burgemeester van Gent en hoogleraar Marchiers wordt minister van Justitie. Hij verloor zijn burgemeesterszetel in de jongste ge meenteraadsverkiezingen van 12 okto ber .Het departement van Onderwijs, dat door de liberalen werd opgeëist, zal worden beheerd door de Brusselse libe rale Senator Charles Moureaux. Amerikaanse Starfighters voor het Westduitse leger De defensiecommisie van de Bonds dag heeft gisteren het besluit van de Westduitse minister van Buitenlandse Zaken, ongeveer 300 Amerikaanse straal jagers van et type Starfighter aan te kopen, goedgekeurd. De vliegtuigen kosten ongeveer vier miljoen mark per stuk en zullen in West-Duitsland in licentie worden gebouwd. Ook is besloten de Italiaanse „Fiat- G-91"-straalvliegtuigen aan te kopen voor gebruik als lichte bommenwerpers. Een eerste order van ongeveer vijftig van deze toestellen wordt overwogen. Het Westduitse leger zal de beschik king krijgen over Franse „Alouette"- hefsohroefvliegtuigen, die in oorlogstijd zullen kunnen worden gebruikt voor het vervoer van militairen, gewonden en voorraden. Geschut en mortieren waren al in actie Snelle tussenkomst van militaire waarnemers der Ver. Naties heeft gister middag een eind gemaakt aan een Israëlisch-Syrisch grensincident, waarbij geschut en mortieren in actie waren gekomen. Het incident vond waarschijnlijk zijn oorsprong in incidenteel geweervuur op een Israëlische tractor, die op betwist land zuidelijk van het Hoelehmeer aan het ploegen was. In korte tijd was het een ware slag geworden, waarbij van beide zijden artillerie en tanks ingezet werden. Een Israëlische woordvoerder zei dat zijn artillerie op Syrische stellingen tegen de heuvels had geschoten toen de Syriërs op een groep boeren met hun politie bescherming begonnen te schieten. Het land in kwestie was volledig Israëlisch gebied, aldus de woordvoerder, die eraan toevoegde dat dit feit door de V.N.- waarnemers was erkend en tevoren nooit eerder door de Syriërs was bestreden. Na negen jaar met gezin herenigd Met het KLM-toestel uit Singapore is gisteravond laat Sultan Hamid II van Pontianak op Schiphol aangekomen. De sultan, die een gevangenisstraf van acht en een half jaar heeft ondergaan in de ge vangenissen van Djakarta en Djokja, werd op het platform van de Amsterdamse luchthaven verwelkomd door zijn echtgenote, mevrouw D. Alkadrie-Van Delden, die in Den Haag woonachtig is, zijn 19-jarige dochter Edith („wat ben jij groot geworden Edith", riep de sultan bij zijn begroeting uit) en zijn 16-jarige zoon Max. Goed behandeld Talrijke vrienden en belangstellenden waren naar Schiphol gekomen. „Ik ben tijdens mijn gevangenschap uitstekend behandeld", aldus vertelde sultan Hamid aan de verslaggevers op Schiphol. „Ik kreeg veel boeken, mocht bezoek ontvangen, voerde elke week mijn correspondentie. Na mijn vrijlating dacht ik staatsburger van Malakka te bunnen worden en ik heb ook plannen gehad om naar Zuid-Amerika te gaan. Maar dat heb ik allemaal uit het hoofd gezet en -het ligt zeker niet in mijn be doeling om het Nederlanderschap aan te vragen". De sultan, die de verslaggevers te woord stond in het bijzijn van zijn vrouw en kinderen en sprekende over zijn plannen voor de toekomst, zeide: „Ik dacht geen levensruimte meer te vinden in Indonesië na mijn vrijlating, maar de ontvangst, zeer speciaal in Pontianak, was zo hartelijk en de be volking vroeg mij zo dringend terug te komen, dat ik besloten heb als het enigszins mogelijk is, mij daar te vesti gen. Voor het einde van het jaar wil ik in Indonesië terug zijn. ik blijf dus maar kort bij mijn vrouw en kinderen in Ne derland. Zij gaan niet mee terug, voor hen is het klimaat in West-Europa beter. Ik hoop het volgend jaar, als de kinderen zomervakantie hebben, weer naar Nederland te komen om dan langer bij mijn echtgenote, blijven" Geen verplichting Met nadruk verklaarde Hamid II, dat de Indonesische regering hem niet de verplichting heeft opgelegd terug te komen. Hij heeft een paspoort, dat spiksplinternieuw is, voor twee jaar. Zijn uitreisvisum kreeg de sultan op 30 oktober. Gevraagd of de sultan weer een be stuurlijke functie in Pontianak ambi eerde. antwoordde Hamid II: „Op het ogenblik heb ik daar geen functie. In dien de bevolking dat zou willen en de regering in Djakarta daaraan haar goedkeuring zou hechten, zou ik bij mijn terugkeer bereid zijn een bestuurlijke functie op mij te nemen, maar slechts van tijdelijke aard". Over zijn zakelijke plannen vertelde sultan Hamid, dat Borneo een land is met grote mogelijkheden. Mijnontgin- ning, kopra, rubber, bosprodukten, het oprichten van een veem, van een scheepswerf, er is zo veel te doen, meende hij. Hiervoor is evenwel kapi taal nodig en hij wil trachten daarvoor Duits kapitaal aan te trekken. Indien zijn echtgenote hem wil begeleiden zal de sultan binnenkort naar Duitsland gaan om een onderzoek op dit gebied in te stellen. Nog adjudant De vraag of sultan Hamid nog adju dant is van II.M. de Koningin werd be- Edith en Max te'vestigend beantwoord. „Ik kom hier echter als Hamid die zijn vrouw en kin deren bezoekt", merkte hjj op. „De kin deren waren tien en zeven jaar, toen ik ze voor het laatst zag. En zoveel heb ik ze daarvoor ook niet gezien, want ik was immers gevangene van de Japanners gedurende meer dan drie jaar". Sultan Sjarif Hamid Alkadrie is op 12 juli 1913 in Pontianak geboren. Hy is dus nu 45 jaar. Hij behoort tot een van de 22 families, die rechtstreeks afstam men' van de profeet Mohammed. Na de capitulatie van Japan werd hij benoemd tot sultan onder de naam Hamid n, in 1946 politiek adviseur van het Neder lands Indische gouvernement. De sultan heeft de conferentie op de Hoge Veluwe bijgewoond. Bij de instelling van de deelstaat West-Borneo werd Hamid II gekozen tot staatshoofd, was verder voorzitter van het byzonder federaal overleg en leidde de delegatie op de R.T.C. in 1949 in Den Haag. In het eer ste kabinet van de Verenigde Staten van Indonesië was sultan Hamid II minister zonder portefeuille voor parlementaire aangelegenheden. Op 4 april 1950 werd hij gearresteerd, drie jaar later veroor deeld tot tien jaar gevangenisstraf we gens medeplichtigheid aan een poging tot het omverwerpen van de staat. Hiervan heeft de sultan 8Y2 jaar uitge zeten. In augustus j.l. werd hij vrijge laten. De sultan heeft tot eind oktober moeten wachten alvorens vergunning te verkrygen Indonesië te verlaten om een bezoek aan zijn vrouw en kinderen in Nederland te brengen. Wegens technische moeilijkheden Na voorbereide lancering op hedenochtend Nadat gisteren op de Amerikaanse lanceerbasis Cape Canaveral alles in gereedheid was gebracht om vanochtend vroeg, omstreeks zeven uur, een derde poging te doen een raket om de maan te lanceren, werd deze poging kort voor de lancering uitgesteld op grond van technische moeilijkheden. Verwacht wordt thans, dat de Thor-Able-raket morgenochtend omstreeks zeven uur gelanceerd zal worden. Zouden zich dan weer moeilijkheden voordoen, dan kan uiterlijk een etmaal later weer een poging worden ondernomen. Nadien zou men omstreeks een maand moeten wachten, alvorens zich opnieuw gunstige omstandigheden voordoen. De belangrijke wijziging die thans in de raket is aangebracht moet voor komen dat, zoals op 11 oktober ge schiedde, de tweede rakettrap te snel dus op nog te geringe hoogte in wer king treedt. Thans zal deze tweede rakettrap niet automatisch ontbran den, maar met radiosignalen van de grond af worden ontstoken. Dit kan dan geschieden wanneer de raket combinatie de juiste hoogte en de juiste richting zal hebben verkregen. Automatische inschakeling maakte vorige keer, dat deze hoogte en rich ting niet geheel juist waren op dit kritieke moment. Enerzijds betekent dit dus een verbetering, anderzijds moet men afwachten of het mecha nisme voor de ontsteking van de grond af feilloos werkt. Voorts is in de raket een instrument aangebracht voor het automatisch cor rigeren van baan-afwijkingen. Het ge hele gevaarte heeft een lengte van dertig meter. De laatste trap met instrumenten weegt 38Vo kg. en bevat o.m. een soort televisiecamera voor het maken van opnamen van de onbekende „achter kant" van de maan, die thans ver licht is. Na deze derde poging zal de Ame rikaanse luchtmacht voorlopig met haar maanraketten uit het beeld ver dwijnen om „de ruimte te geven" aan het leger, dat twee pogingen tot een maanschot wil ondernemen, waarvan het eerste waarschijnlijk begin de cember. Koningin Frederika van Grieken land, die in Amerika vertoeft, zal de lancering van de derde maanraket bijwonen. Belangrijke verandering De nieuwe raket waarmee het derde maanschot wordt gewaagd is een ver beterde versie van de raket die de Pio nier 1 op 11 oktober tot ruim 127.000 km. van de aarde bracht. Dat was weer een verbeterde uitvoering van de raket waarmee op 17 augustus de eerste po ging werd gedaan, welke poging kort na de start mislukte toen de tweede rakettrap ontplofte. Sultan Alkadrie Sjarif Hamid na I zijn aankomst op Schiphol in gezel-1 schap van zijn echtgenotedie hemschap met hun kinderen kwam ver- bij zijn terugkeer uit gevangen- welkomen. KONINKLIJKE MEDAILLE VOOR ZANGVOGELTJE De directeur van Artis, dr. E. F. Jakobi, heeft gisteravond in de naar hem genoemde hal van het gebouwen complex bij de Amsterdamse dierentuin een door de nieuwe bond van Neder landse vogelliefhebbers gehouden ten toonstelling van tropische vogels, bastaarden, parkieten en kleurkanaries geopend. Koningin Juliana heeft gisteren in Utrecht de herdenking bijge woond van het eeuwfeest van het O o glijders gasthuis. De Vorstin bij het betreden van de aula der Rijks universiteit. Italianen ziedend op Montgomery Uitdaging tot duel (Van onze Londense correspondent) Veldmaarschalk Montgomery, die door de scherpe toon van eijn gedenkschrif ten en redevoeringen, de laatste tyd in het middelpunt van de belangstelling staat, is uitgedaagd tot een duel door Vincenzo Cauto, president van de Ita liaanse nationalistische vereniging, die beweert, dat Monty in zijn „Memoires" de goede naam van Italië heeft be smeurd en zich schuldig gemaakt heeft aan vervalsingen en leugens. Montgomery was allerminst geschokt, toen hem het nieuws werd medegedeeld. „Werkelijk?", zei hij. „Hoe komt de uit daging? Over de post?". Hij voegde eraan toe: „Het zal me een waar genoegen zijn het document te ontvangen, maar ik zal niets doen, be halve het inlijsten en aan de muur op hangen. Ik heb zelfs geen pistool en overigens geloof ik niet, dat duelleren in Engeland is toegestaan. Ik heb het veel te druk om er voor naar Italië te gaan. Lord Montgomery weigerde commen taar te geven op een verklaring van de Italiaanse vereniging van invalide oud- strijders, welke zijn kritiek op het Ita liaanse leger als „leugens" beschrijft en hem een „zuur" persoon noemt, die ge brek toont aan onpartijdigheid. In de verklaring wordt gezegd, dat de Ita lianen heldhaftig in El Alamein heb ben gestreden en slechts zijn overmees terd door de „enorme technische supe rioriteit" van de Engelsen. (Advertentie) schuimrubber- matras 190 dik cm. 115 Alle soorten „UBICA"-matrassen uit voorraad leverbaar by: N.V. Textielhandel ADR. v. OOY jr. BREESTRAAT 39 - LEIDEN Een door Koningin Juliana en Prins Bernhard beschikbaar gestelde medaille voor de beste vogel van de tentoonstel ling kwam in het bezit van de Amster damse vogelliefhebber K. de Wee voor een door hem gefokte kruising tussen een edelzanger en een kanarie. Dit vogeltje bleek namelyk van de keur meesters het hoogste aantal punten te hebben gekregen uit totaal P00 vogels.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 1