Canadese premier als bruggebouwer
tussen Westeuropese mogendheden
WEERBERICHT
Diefenbaker had gisteren lang
gesprek met premier De Gaulle
EISENHOWER GAAT VECHTEN
VOOR GROTER BEZUINIGING
Ongunstige vooruitzichten voor
de oliewinning in Nieuw-Guinea
Algerijns leider liet slachtoffer
van moordaanslag te Godesberg
97ste jaargang
DONDERDAG 6 NOVEMBER 1958
No. 29588
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Parijse correspondent)
Diplomatieke waarnemers in de Franse hoofdstad brengen het bezoek, dat de
Canadese premier John Diefenbaker thans brengt aan Parus, in direct verband
met de moeilijkheden, die sinds het optreden van generaal De Gaulle als Frans
premier in het internationaal verkeer zün opgedoken. Gisteren heeft Canada's
regeringschef, in gezelschap van de Franse minister van Buitenlandse Zaken
Couve de Murville, met De Gaulle gedejeuneerd, nadat hy in de voorafgaande
dagen te Londen met de Engelse regeringsleiders besprekingen had gevoerd. Na
Parijs staat Bonn op Diefenbakers reisprogramma. De Gaulle en Diefenbaker
hebben gisteren in totaal drie en een half uur met elkaar gesproken. Behalve
de Europese vrijhandelszone kwam ook de NAVO ter sprake. In Parijs schijnen
zekere regeringskringen in Diefenbaker een figuur te willen zien, die misschien
een brug zou kunnen slaan tussen Frankrijk en Engeland en zelfs West-Duits-
land, landen, die door de problemen rond de vrijhandelszone nu nogal ver uit
elkaar zyn geslagen.
nog te weten, dat ook hij geen onbe
grensd bewonderaar is van het Ame
rikaanse leiderschap van Foster Dulles.
Ook de Canadese premier zou daarom
wel voelen voor een zekere decentra
lisatie in de Atlantische leiding, a
heeft zij nadrukkelijk opgemerkt, dat
een algehele reorganisatie van de NAVO
overbodig lijkt.
In elk geval heeft generaal De Gaulle
zijn Canadese collega zijn persoonlijke
zienswijze op deze problemen nu om
standig kunnen toelichten en het lykt
niet uitgesloten, dat Diefenbaker in
Bonn in overleg met kanselier Adenauer
de weg der verzoening of tenminste
naar een nieuwe ontmoeting op het
hoogste plan zou kunnen voorbereiden.
Decentralisatie in
Atlantische leiding?
Men wijst er in dat verband op, dat
Canada, als voormalige Franse kolonie
en huidig lid van het Britse Gemene
best, zich niettemin de laatste jaren al
tijd als een begrijpend en loyaal bond
genoot in het internationale overleg
naast of achter Frankrijk heeft ge
plaatst. Het verlangen een andere
diplomatieke breuk, ontstaan door het
jongste initiatief van de generaal in de
richting van een Amerikaans-Engels-
Frans directorium in de Westelijke At
lantische wereld, eveneens nog tijdig te
overbruggen, komt anderzijds tot uiting
in de geruchten over een eventuele ont
moeting tussen Adenauer, De Gaulle en
Macmillan, die nu door de kanselarijen
zou worden voorbereid. Dit laatste on
derwerp wordt vandaag zeker ook be
sproken in Londen, waar de Franse
minister van Buitenlandse Zaken Couve
de Murville een bliksembezoek aflegt.
Over Diefenbaker meent men in Parijs
Rumoer 0111 rijstprijs
Verhoging onuitvoerbaar
De militaire commandant van Oost-
Java, kolonel Sarbini, heeft gisteren be
kendgemaakt, dat hij niet het besluit
van de minister van Handel, Rachmat
Moejoseno, betreffende verhoging van
de rijstprijs, kon uitvoeren.
Hij maakte dit bekend in een decreet
dat hij in Soerabaja uitgaf in zijn hoe
danigheid van regionaal bestuurder tij
dens de staat van oorlog.
Het besluit was genomen teneinde de
veiligheid en rust in de provincie te
handhaven.
Sarbini maakte verder bekend, dat hij
ook niet twee andere opdrachten van
Djakarta kon uitvoeren. De ene betrof
een vermindering van 20% in de toe
wijzing van suiker voor de bevolking van
de provincie; de andere zou voorzien in
verschillende rijstprijzen voor regerings
ambtenaren en de gewone bevolking.
Zijn bekendmaking kwam temidden
van een politieke beroering in de hoofd
stad na het regeringsbesluit om de gros
siersprijs van importrijst van 3,5 roe-
piah te verhogen tot 5,2 per kg.
De plaatsvervangend premier, Hardi,
heeft gisteravond in het Parlement
medegedeeld, dat de regering haar be
sluit om de prijs van importrijst met
50% te verhogen, had „bevroren". Dui-
delyk werd gemaakt dat de oude prüs
van 3,5 Rp per kg. zou worden gehand
haafd.
De regering beloofde verder de reso
lutie te bestuderen van Parlementsleden
inzake herziening van de overeenkomst
met de Sovjet-Unie voor aankopen van
200.000 ton tegen een prijs die 100.000
pond sterling hoger zou zijn dan wan
neer deze hoeveelheid zou worden ge
kocht van de Chinese Volksrepubliek.
Nog 100.000 Nederlanders
naar Australië
Australië hoopt in de komende 10
jaar nog eens 100.000 emigranten uit
Nederland aan te trekken. Dit heeft de
Australische minister voor Immigratie,
Alexander Downer, in Melbourne ver
klaard op het diner, dat de 100.000ste
immigrant uit Nederland, mevrouw Ze
venbergen, werd aangeboden.
Downer zei, dat men voor dit jaar
rekent op 9000 Nederlandse immigran
ten. Men hoopt dat dit aantal in 1959
stijgt tot 12.000 en in 1960 tot 15.000.
Gesprek Dulles-Soebandrio
Gemeenschappelijke
belangen
De Indonesische minister van Buiten
landse Zaken. dr. Soebandrio, heeft gis
teren te Washington een onderhoud ge
had met zijn Amerikaanse collega, mi
nister Dulles. Na afloop verklaarde hij
dat er in het bijzonder gesproken was
over de „gemeenschappelijke belangen"
van de twee landen. Welke deze belan
gen waren legde hij evenwel niet uit.
Dr. Soebandrio deelde voorts mee dat
er van gedachten was gewisseld over de
kwestie-Westelijk Nieuw-Guinea, maar
ook over deze zaak trad hü niet in by-
zonderheden.
Op de vraag of hij met minister Dulles
gesproken had over de „confiscatie" van
de Nederlandse eigendommen in Indo
nesië, verklaarde de minister bezwaar te
hebben tegen het woord „confiscatie','.
Volgens hem was er bij het Parlement
een wetsvoorstel tot nationalisatie in
gediend. „Wij houden ons aan de inter
nationale beginselen inzake nationali
satie. Er zal een behoorlijke schadever
goeding worden betaald en de eigenaars
zullen bij de rechtbanken beroep kun
nen aantekenen", aldus dr. Soebandrio.
Ook werd hem gevraagd of er gespro
ken was over wapenaankopen door In
donesië in de V.S. Hij antwoordde hier
op dat dit „niet precies" het geval was
geweest.
Noodwachtplicht op
1 februari 1959
(Van onze parlementaire redacteur)
In de Tweede Kamer heeft minister
Struijcken gisteravond meegedeeld dat
er naar wordt gestreefd de noodwacht
plicht voor de bescherming bevolking
voor de 14 A-kringen en A-steden 1 fe
bruari van het volgend jaar te doen in
gaan. Voorlopig wordt daarvoor niet ge
dacht aan de B-kringen en de dienst
plichtigen zullen alleen worden gebruikt
voor de bemanning van overheids
diensten, dus niet voor blokploegen.
De 14 A-gemeenten zijn: Groningen,
Rotterdam, Amsterdam, Den Haag, Arn
hem, Dordrecht, Utrecht, Amersfoort,
Velsen-Beverwijk, Vlissingen, Tilburg,
Eindhoven, Maastricht en de oude
mijnstreek.
Minister Helders:
„Nieuw Guinea geen
zaak van prestige"
„Bü de samenwerking met Australië
in Nieuw-Guinea gaan de gedachten nog
niet uit naar het opstellen van gemeen-
schappeiyke ontwikkelingsplannen en
het vormen van gemeenschappelijke
diensten. Of de samenwerking daartoe
zal kunnen leiden valt althans nu nog
niet te voorzien". Dit deelt minister Hel
ders mede in zün Memorie van Ant
woord aan de Tweede Kamer over de
begrotingen 1957 en 1958 van Nieuw-
Guinea. Hü voegt hieraan toe, dat in
een dergelijke fase de wederzijdse ge
dragslijn ten opzichte van de autoch
tone bevolking onder ogen zal moeten
worden gezien.
De minister deelt voorts mede, in te
kunnen stemmen met de opvatting van
vele leden der Kamer, dat Nieuw-Gui
nea geen zaak van nationaal prestige
mag zijn, anders dan vanwege de wil
om er. in het belang van land en volk,
een grootse taak te verrichten. Ook de
regering is van oordeel, aldus mr. Hel
derts, dat men nationale verplichtingen
van zedelijke aard niet zonder meer af
hankelijk kan stellen van internationale
factoren en dat een realistische benade
ring van internationale aspecten alleen
bevredigend kan zijn. indien deze as
pecten met de vervulling van die ver
plichtingen in overeenstemming zijn.
Niet alleen tactische, maar ook gemeende
reactie op nederlaag der Republikeinen
Bedenkelijke uitspraak
(Van onze correspondent in
Washington)
Amerika moet bezuinigen, en daarvoor
ga ik gedurende de laatste twee jaar
van mijn ambtstermijn strijden. Aldus
luidde in het kort Eisenhowers reactie
op de grote overwinning van de Demo
craten, die hy tijdens de verkiezings
campagne had afgeschilderd als de par
tij, die beheerst wordt door een groep
van geldverkwisters. Het is wel een ver
gaande simplificatie om „bezuiniging"
Amerika's centrale probleem te noemen,
doch ten dele kan men Eisenhowers re
actie verklaren als politieke -propagan-
datechniek. En als zodanig was zij nog
niet zo slecht gekozen.
De president moest de pers ontmoe
ten op het moment, dat de definitieve
verkiezingsuitslag nog slechts kort be
kend was. Het is niets voor Eisenhower
om er bü de pakken te gaan neerzitten
en alleen maar te verklaren, dat hij te
leurgesteld is. De president moest over
eenkomstig zijn karakter wel zoeken
naar woorden, die - al of niet terecht -
een strijdvaardige activiteit in het voor
uitzicht stelden: hij zou de verkwisting,
die thans dreigde, wel eens met kracht
gaan bestrijden.
Eisenhower heeft echter voor zijn
tactische reactie een thema gekozen,
dat hem nu reeds zes jaar bijzonder be
zig houdt. Zijn reactie was daarom niet
alleen tactisch, doch ook diep gemeend,
maar, hoe vreemd het ook klinkt, die
diepe overtuiging maakt zijn uitspraken
juist bedenkelijk.
Toen aan de president de vraag werd
gesteld of hij werkelijk meende dat be
zuinigingen mogelijk zijn in een tijd,
Weinig wind
De Bilt verwacht tot morgenavond.
Over het algemeen veel bewolking
met hier en daar enige regen en plaat
selijk mist, weinig wind. Weinig veran
dering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
T NOVEMBER
Zon op: 7.44 uur; onder 17.03 uur.
Maan op: 2.27 uur; onder: 15.07 uur.
Hoogwater te Katwük te 11.38 uur.
Laagwater te 7.07 en 19.29 uur.
Dit nummer bestaat alt 14 pagina's
waarin raketwapenen tot ontwikkeling
moeten worden gebracht, luidde zijn
antwoord, dat nieuwe wapenen altijd
oude overbodig maken, zodat geen accu
mulatie van kosten noodzakelijk is. Dit
klonk echter als een zeer onrealistische
financiële schatting. Oudere wapenen
kunnen tijdens Eisenhowers regime
nauwelijks worden afgeschaft en de ont
wikkeling van raketwapens kost veel
meer dan de aanschaf van conventione
le bewapening, temeer wanneer men de
achterstand op de Russen snel wil in
halen.
Er zijn momenten in het bestaan van
een staat, waarop zelfs schrikbarend
hoge uitgaven een levensbelang kunnen
betekenen. Eisenhowers drang gaat ech
ter in de richting van besparingen, niet
in de richting van een met alle geweld
versnelde technische ontwikkeling. Maar
al werden onderzoek en techniek dan
ook niet koste wat het koste bevorderd,
ook onder Eisenhowers regime is daar
aan gelukkig toch steeds meer uitgege
ven dan men officieel wel wenste. Dit
geeft enige hoop, dat de soep niet zo
lauw zal worden gegeten,"als de presi
dent haar opdiende.
9 Slot op pag. 2
Soekarno begrijpt Australië
niet
Explosieve situatie
In de redevoeringen, die president
Soekarno gedurende zün reis over de
eilanden in de buurt van Ned. Nieuw-
Guinea heeft gehouden, heeft hü ver
klaard de houding van Australië in
de kwestie Nieuw-Guinea niet te
kunnen begrüpen.
De president herinnerde de Austra
lische regering er aan, dat Indonesië
een naaste buur is, terwijl Nederland
ver weg ligt.
Voorts betoogde hij, dat Indonesië
geen gebiedsuitbreiding verlangt, doch
dat „Westelijk Nieuw-Guinea een inte
graal deel is van de Indonesische Re
publiek".
Intussen heeft de militaire comman
dant van de Molukken, luitenant-kolo
nel Pieters, de waarschuwing doen ho
ren, dat „de geest van de regionale be
volking om West-Irian te bevrijden"
zo explosief is, dat „er gemakkelijk in
cidenten kunnen ontstaan".
Oostenrijkerverdaclit
van moord op zeker
elf vrouwen
In St. Pölten, in Neder-Oostenrük, is
de rijftig-jarige Oostenrijkse handels
reiziger Max Gufler gearresteerd op ver
denking van moord. In zün flat zün be
zittingen aangetroffen van tenminste
elf vrouwen, wier lüken in de afgelopen
zes jaar werden gevonden, of die als
vermist werden opgegeven.
Gufler, die reeds de „blauwbaard van
Oostenrijk" wordt genoemd, werd gear
resteerd op verdenking van moord op
de 47-jarige Maria Robas, wier lijk
22 september j.l. werd gevonden.
De in zijn woning aangetroffen goe
deren van gedode of vermiste vrouwen
omvatten dameskleding, handtassen, ra
diotoestellen, elektrische apparaten en
ook zes stellen valse gebitten. Gouden
tanden van de 44-jarige Josephine
Kammleitner, rner lük in juli j.l. uit de
Donau werd opgehaald, werden in Guf-
lers woning aangetroffen.
De Oostenrijkse politie heeft vele
brieven aangetroffen, die tussen Gufler
en de vrouw, die hij vermoedelijk ver
moord heeft, werden gewisseld. Hij was
met vele van haar door middel van hu
welijks-advertenties in aanraking ge
komen. Gufler heeft toegegeven de vrou
wen gekend te hebben, doch hij ontkent
ze van het leven te hebben beroofd.
Gufler wordt er ook van verdacht een
aantal personen in aan Oostenrijk gren
zende landen, met name in West-Duits-
land, te hebben vermoord.
Wanneer de herfstzon laag door
de nevelachtige lucht valt, kan men
langs de schilderachtige Amster
damse grachten in deze tijd van het
jaar beelden als dit ontmoeten.
Russische kunstmaan
zichtbaar
Volgens mededelingen van de Utrechtse
Sterrenwacht zal de kunstmaan te zien
zyn hedenavond in het zuidoosten om
17.48 uur, op een hoogte van 30 graden,
en om 19.34 uur in het noordwesten op
een hoogte van 40 graden.
Morgen is de kunstmaan te zien om
17.55 uur in het zuidoosten op een hoogte
van 50 graden, en om 19.40 uur in het
noordwesten op een hoogte van 30 gra
den.
Zaterdag is de kunstmaan te zien om
17.59 uur in het zuidoosten op een hoogte
van 80 graden. In alle gevallen beweegt
de kunstmaan zich van zuidwest naar
noordoost.
Engelse offerte gevraagd voor
Nederlandse atoomcentrale
(Van onze Londense correspondent).
Het is niet uitgesloten dat de atoom
energie-groep van de drie grote Engelse
concerns, welke op het ogenblik een
6erie van vier atoomkrachtcentrales
bouwt, ook in ons land een atoompro
ject ter hand zal nemen.
De Samenwerkende Elektriciteits Pro-
duktiebedrijven (S.E.P.) heeft namelijk
offerte gevraagd voor de bouw van een
atoomkrachtcentrale van het verbeterd
Calder Hall-type, welke offerte inmid
dels is gedaan. Het plan geldt een cen
trale met een produktie van 150.000
kw.. waarschijnlijk bestemd voor Noord-
Brabant.
„Het is duidelijk, dat indien binnen
de eerstkomende jaren het niet moge
lijk blijkt een additionele commerciële
produktie te vinden, de vooruitzichten
voor een olie-industrie in Nieuw-
Guinea niet gunstig te noemen zijn",
aldus deelt minister Helders mede in
zijn Memorie van Antwoord op de be
grotingen voor 1957 en 1958 van Ned.
Nieuw-Guinea.
Politiek of minnenijd?
(Van onze correspondent te Bonn)
Voor de ambassade van Tunesië
te Bad Godesberg bij Bonn pleeg
den gisteren onbekenden een
aanslag op de leider van de
F.L.N., het Algerijnse bevrijdings
front in Duitsland, de 27-jarige
Ait Ahcene. Men neemt aan, dat
er politieke motieven in het spel
zijn, maar er is door de politie ook
op gewezen, dat het hier een
kwestie van minnenijd kan zijn.
Een club van zakenlieden in een
Duitse stad heeft iets gevonden
tegen het probleem van de mara
thon-sprekers. Bij toespraken krijgt
de spreker een enorme keten om
mét een zwaar metalen bord. Nie
mand hoeft er dan aan te twijfelen
wie er officieel aan het woord is,
maar bovendien is het met dit ge
wicht van 25 pond geen genoegen
om ook maar een paar wooiden
méér te zeggen dan strikt nood
zakelijk is.
De Algerün was met zün auto op weg
naar de Tunesische ambassade te Bad
Godesberg. Juist toen hü naar dit ge
bouw wilde afbuigen, haalde hem een
grote wagen in, waaruit een goede schut
ter een schot afvuurde met een zwaar
wapen, dat Ait Ahcene aan de kaak
trof. Zijn auto botste daarna tegen een
deur van de ambassade. Zün 24-jarige
mede-inzittende bleef ongedeerd.
De auto met de daders verdween
direct na de aanslag, men, heeft zelfs
het complete nummer van de wagen,
een grote Mercedes, niet kunnen note
ren. Een wielrijdster wist alleen de
tekens AX-160 op te geven, hetgeen
misschien voldoende zal zijn om de auto
van de dader op te sporen. De Algerijn
werd zwaar gewond in het ziekenhuis
van Bonn opgenomen, waar men door
operatief ingrüpen zijn leven wist te
redden. Het levensgevaar is nu geweken.
Evenwel, toen de Algerijn in het zieken
huis werd geopereerd, hebben onbeken
den zich meester gemaakt van zowel
een Duits als een Frans paspoort op
naam van Ait Ahcene. Een onbekende
Arabier heeft dit, aldus Wet ziekenhuis
personeel, gedaan hy kon ongehin
derd met medeneming van de paspoor
ten het ziekenhuis verlaten!
De Tunesische ambassadeleden voel
den zich kenneiyk door deze aanslag in
grote verlegenheid gebracht. Zy hebben
gistermiddag op alle mogelyke manie
ren geprobeerd persfotografen te ver-
wyderen van het terrein van de ambas
sade en zelfs eisten zij op een gegeven
ogenblik, dat de fotografen de belichte
films zouden overhandigen, maar daar
toe is het uiteraard niet gekomen. Er is
van de zijde van de ambasade ook geen
enkel commentaar gegeven op de vraag
of het waar is, dat vier heren en een
dame van de ambassade in het zieken
huis zyn geweest en dat een van hen de
paspoorten heeft meegenomen. De po
litie te Bad Godesberg blyft er overi
gens bij, dat het hier geen politieke
moordaanslag behoeft te zijn. Het feit,
dat de Algerün een aantrekkelüke jonge
vrouw naast zich had zitten, doet het
vermoeden rijzen, aldus de politie, dat
hier jaloezie in het spel is. De betref
fende jongedame is een studente aan de
Bonner universiteit.
De oliewinning te Klamono zal over
niet al te lange tüd geleidelyk gaan af
nemen. Het is te verwachten, dat de
sterk aflopende produktie van de olie
velden te Wasian en Mogoi zelf reeds
in de naaste toekomst kan nopen tot
een beëindiging van de winningswerk
zaamheden ter plaatse. Het onderzoek
naar olie in Zuid Nieuw-Guihea heeft
nog niet tot resultaat geleid. Van moge
lijkheden tot een economische exploita
tie van olie in dit gebied kan dus nog
niet worden gesproken.
Over het onderzoek naar delfstoffen
deelt de minister mede, dat tot dus
ver in Ned. Nieuw-Guinea in totaal
de aanwezigheid van 118 miljoen ton
nikkel- en kobalthoudend laterieterts
is aangetoond.
Binnen afzienbare tüd zal een drietal
münbouwkundige onderzoeken worden
ingesteld waaruit de economische waar
de het al dan niet exploiteerbaar zün
in economische zin van deze en
andere delfstoffen moet kunnen worden
afgeleid Een exploitatie van de gevon
den steenkoollagen heeft door de matige
kwaliteit en de spreiding daarvan thans
weinig zin.
De onderhandelingen over de exploi
tatie van nikkel-, chroom- en kobalt-
voorkomens zün nog niet afgesloten,
aldus de minister.
Uitgaansverbod in Nicosia
Alle Grieks-Cypriotische jongeren tot
26 jaar zullen tot nader order in Nico
sia en voorsteden na twaalf uur in de
avond en nacht niet meer de straat op
mogen. De maatregel houdt verband
met bomaanslagen op Engelse patrouil
les.
Een krijgsraad in Nicosia heeft giste
ren een Britse korporaal veroordeeld tot
negen maanden hechtenis en degrada
tie tot de rang van soldaat wegens het
verspreiden van een pamflet, waarin de
Britten werden opgeroepen geweld tegen
de Griekse Cyprioten te gebruiken om
dat de autoriteiten niet krachtig ge
noeg optreden. De korporaal bekende
voor de krijgsraad, dat hy dit pamflet
de vorige maand in Nicosia had ver
spreid.
