Huizen van zeven verdiepingen op
fundament van naastenliefde
DE KROKODILLEN-DODER
Grote branden teisterden de
Chinese ontheemden
RONALD BAXTER
vertelt U het een en ander over
de maatregelen, wélke Hong
Kong nam om een der meest
schrijnende na-oorlogse vluch
telingenproblemen tot oplossing
te brengen.
DIE zeer ingrijpende verandering
vond plaats in Hongkong, de
Britse havenstad (met een opper
vlakte van 1012 km2) ter oostkust van
China. En de mensen, waar wij in de
aanhof over spraken zijn Chinese
vluchtelingen, die in de afgelopen
jaren ten getale van ten naaste bij
een miljoen Hongkong binnenstroom
den. Zodra zij de grens overschreden
hadden, moesten zij onderdak, voedsel
en medische verzorging hebben. Ruim
700.000 vluchtelingen wonen thans
reeds in een goede woning. De reste
rende 300.000 zullen na twee a drie
jaar eveneens ondergebracht zijn
M enselijkheid
STEIJdIG is de „Operatie Onder
dak" een prestatie van formaat.
Men bedenke, dat Hongkong over
niet meer dan 160 km2 bouwterrein
'beschikt en dat er thans ruim 2.500.000
mensen wonen-, dus ongeveer twee mil
joen meer dan in 1945 na de aftocht
der Japanse bezetting. De Japanners
hadden enige honderdduizenden Chi
nezen uit Hongkong verdreven. Die
kwamen nagenoeg allen terug. En toen
in 1950 de Chinese burgeroorlog de zui
delijke grenzen van het Chinese Rijk
naderde stroomden de vluchtelingen
als een mensenzee Hongkong binnen.
Natuurlijk baarde dit de bevolking
en de autoriteiten der havenstad zor
gen. Natuurlijk werd de vraag gesteld:
Moeten wij gl die mensen toelaten?
Hebben wij, als kleine en goed georga
niseerde gemeenschap, niet het recht
om maatregelen te nemen tegen die
vreemdelingen-overstroming? Is er te
voren wel bedacht, óf het mogelijk zou
zijn, een miljoen vluchtelingen bin
nen redelijke tijd „in te lijven?"
HET antwoord op die vragen luidde
anders dan zij, die gewend ziin te
denken in termen van na-oorlogSe
nieuwe zakelijkheid, verwachten.
Want het antwoord was: Wij lieten de
vluchtelingen toe om redenen van men-
selijkheid En wij aanvaardden de pro
blemen, die hun komst onvermijdelijk
deed ontstaan, op de koop toe
NQ die problemen waren verre van
eenvoudig. Er kwam een nijpend
tekort aan huisvesting. Bouwter
rein was niet besohikbaar. Bouwterrein
moet men in Hongkong namelijk
scheppen door de heuvels vlak te maken
of door drooglegging van een stuk wa
ter. Bij dit gebrek aan bouwterrein
kwam ate beroepskwestie. Verreweg
de meeste vluohtelingen waren boeren.
Maar er was geen akkerland voor hen
beschikbaar. Bij Hongkong liggen
landbouwgronden tea grootte van 129
km2 en daarvan moeiten reeds 300.000
mensen leven.
De immigranten hadden dus geen
woningen en het enige vak, dat ze
kenden, konden zij niet uitoefenen.
Daarom dromden zij de steden Hong
kong en Kow-lun binnen. Zij leerden snel
nieuwe beroepen dank zij de vinding
rijkheid en veerkracht, die de Chi
nezen eigen is. Zij veroorzaakten, on
danks hun ellende en moeilijkheden,
weinig last. als men hen in hun over
volle nederzetting maar met rust liet.
Branden
VRIJ spoedig na de komst der
vluchtelingen braken er grote
branden uit in de krottenwijken.
Een daarvan maakte niet minder dan
50.000 mensen dakloos. Na deze ramp
besloten de autoriteiten tot krachtige
maatregelen. Zij namen drie beslis
singen: 1. Het door de branden
„schoongemaakte" terrein moest zo
intensief mogelijk worden gebruikt om
de slachtoffers nieuwe woningen te
verschaffen; 2. Het bestuur (Hongkong
is een kroonkolonie) zou zelf de wo
ningen financieren en laten bouwen;
3. Het bestuur zou zorgen voor de voe
ding de daklozen totdat zy in perma
nente woningen zouden zijn onderge
bracht.
Een welvarende drukke handelsstad en de voornaamste aanvoerhaven van China is Hongkong. Een typisch
toneeltje in Queen's Road East
Ons kort verhaal
door Tom Harrison
Moderne na-oorlogse gebouwen In Hongkong. Links het gebouw van de Bank of China; daar achter
(rechts) dat van de Hongkong and Shangai Banking Corporation.
„Operatie - Onderdak" een weldaad voor
een miljoen mensen
Enige jaren geleden nog was het rotsige, met struikgewas be
groeide terrein bezaaid met primitieve krotten en hutten van blik
hout, jute en karton. In die „woningen" leefden mannen, vrouwen en
kinderen opeengepakt met hun kippen en varkens. Die „woninghel"
en poel van onreinheid hebben thans plaatsgemaakt voor moderne
huizenblokken van zeven verdiepingen. Zij zijn gebouwd op een
fundament van naastenliefde en praktisch hulpbetoon. En de men
sen, die tot voor kort in ellendige omstandigheden leefden, genieten
nu de voordelen van stromend water, elektrisch licht en andere
gemakken.
Hongkong had, voornamelijk als
gevolg van het embargo op de handel
met China, moeilijke jaren achter de
rug. De drie overheidsbesluiten be
tekenden voor de gemeenschap een
nieuwe zware en langdurige last. Na de
oorlog waren er reeds tal van grote
openbare werken tot uitvoering geko
men: een nieuwe watertoren, een nieuw
vliegveld, een groot ziekenhuis droog
makerijen, klinieken en scholen. Doch
de drie beslissingen inzake de woning
bouw voor vluchtelingen betekenden
een groter last dan al die openbare
werken tezamen.
Toch nam Hongkong die last op
zich. Waarom? Omdat de aanwezigheid
van zoveel ellende en armoede onduld
baar was in het hart van een bloeien
de grote stad en omdat het voor de vei
ligheid der burgers nodig was, aan die
ellende paal en perk te stellen. Men
ging aan de slagen bouwt nog
steeds. Woningblok na woningblok
verrijst in snel tempo. Zevenhonderd
duizend mensen betrokken reeds een
Voordat ik mijn verhaal vertel
één van de vele. die ik over krokodil
len ken moet ik iets over de ach
tergrond zeggen, zodat het begrijpe
lijker wordt.
Als U aan Borneo denkt, zo U er
nog nooit geweest mocht zijn, zult U
—dunkt mij het eerst koppensnel
lers. dan cobra's krokodillen voor de
geest halen. In deze volgorde.
Gelukkig snellen de koppensnellers
geen koppen meer en in twaalf jaren
heb ik slechts itweamaal een cobra
gezien. Krokodillen vormen echter een
geheel 'andere zaak.
De enige manier om je op verreweg
het grootste deel van Borneo onge
veer tien keer zo groot als Engeland
te verplaatsen, is over een rivier-
Op alle duizend rivieren van Bor
neo, van de zeekust tot de ravijnen
diep in het binnenland, leven kroko
dillen. Niet dat ze nu bepaald opvallen.
Dat ligt niet in hun aard. Nu en dan
zie je er één een zonnebad nemen of
liggen te suffen op een zandbankje.
Gewoonlijk blijven ze uit het zicht.
Wat ze des te gevaarlijker maakt. Zó
gevaarlijk, dat het nooit veilig is een
rivier over te zwemmen.
De meeste mensen op Borneo wonen
langs de rivieren. Nabij de kust in
dorpen en verder het binnenland in
in langgerekte huizen, die alle dorpe
lingen onderdak bieden. De bewoners
van Borneo moet U verder weten
zijn bijzonder heldere mensen. Zij
nieuwe woning. Voor de nog geprojec
teerde huizen (voor 300.000 mensen)
zijn nog nodig 81 ha land en een be
drag van f. 130.000.000,
De bevolking van Hongkong betaalt
dit grootse humanitaire werk. Zij gaat
er niet prat op. Noch de Engelsman
noch de Chinees houdt van pochen.
Zowel de Chinezen als de Engelsen
vonden, dat de „Operatie Onderdak"
ten uitvoer moest werden gelegd. Zij
hebben zoals men mij in Hongkong
zeide, een deel van hun eigen toekomst
ingezet ten bate van de berooide vluch
telingen, die in Hongkong een nieuw
tehuis zóchten en vonden.
(NIVANO NADRUK VERBODEN)
baden bij de rivier en halen er water.
Van hun jongste jaren af worden zij
dan ook gewaarschuwd om op kroko
dillen te passen. Nu en dan wordt een
bepaalde krokodil zelfs een wrede
doder.
Eén van de meest gevaarlijke be
roepen op Borneo is dat van kroko
dillen-vanger. Een handvol mannen
vangt de dieren voor hun huid. Het
vlees wordt maar door een paar stam
men gegeten, die ver in het binnen
land wonen. Ze zeggen dat het heerlijk
is. Deze mannen worden meestal te
hulp geroepen, als een krokodil een
mens overvallen heeft. Vertoont een
doder zich, dan komt óltijd een kroko-
dillenjager. Het is eerder wrok, haat
en woede, welke de gehele gemeen
schap tegen de krokodil doet keren,
dan angst en ongerustheid. Het ver
schrikkelijke naderbij-sluipen van het
onzichtbare beest, dat drie meter of
nog lahger kan zijn. en zijn afschu-
welyke manier van eten en soms bewa
ren van lichaamsdelen, is oorzaak van
dezelfde blinde haat, welke Maleise
zeelieden jegens haaien hebben.
Een gevaarlijke doder had verschil
lende mensen verscheurd in een rivier,
welke ik de Ba tang zal noemen om
pijnlijke herinneringen te voorkomen.
Niemand was opgewassen tegen het
monster. Tenslotte werd een krokodil-
lenjager gewaarschuwd, die ik Ali zal
noemen. Ali had een unieke reputatie.
Hij ging geraffineerder te werk dan
de andere krokodillenjagers- Deze laat-
sten zetten lokaas uit in de vorm van
kuikens of honden, die vastgebonden
worden op een kruishout, dat dan in
de keel van de krokodil blijft steken.
Of zij bestudeeren dag en nacht de ge
woonten van het dier en proberen het
neer te schieten op een plaats, waar zij
niet zo gemakkelijk kunnen vluchten
of onder-duiken. Gevaarlijk werk, dat
wel eens.fataal wordt voor de jagers.
All had grote minachting voor lokaas
en geweer. Zijn lokaas werd gevormd
door zijn stem. door zingen. Een speer
was zijn wapen. Hij baseerde zijn me
thode op de theorie, dat iedere kro
kodil zijn eigen melodie heeft, zijn
eigen muzikale teken. Sterker zelfs;
iedere krokodil heeft zijn of haar eigen
geheime naam. Tracht de goede me-
Het strand van
Repulse-baai in
Hongkong een
geliefd
vakantie-oord
lodie te vinden en de krokodil wordt
onafwendbaar naar de zanger toege
trokken. Het dier vormt dan een ge
makkelijk doelwit voor de speer.
Ali ging in een soort van trance,
toen hy op het spoor gezet werd van
myn speciale krokodil. Geheel alleen
zwierf hy in een kano over de rivier
en haar zy-armen, die overbevolkt wa
ren met krokodillen en zond zijn my
stieke boodschappen over het langzaam
voortstromende, modderige water,
waarboven grote zwermen muskieten
zweefden, terwijl het gouden, equato
riale maanlicht de omgeving in een
onwerkelyke gloed zette.
Ali had zyn typische en opmerke-
ïyke kunde van zijn vader geleerd, die
óók een groot krokodillenjager was ge
weest. Maar degenen, die allebei had
den horen werken, zeiden dat Ali een
groter perfectie had weten te bereiken.
Dit kwam, zoals hij zelf eens had ge
zegd, omdat hy een onverzoenlijke
haat tegen krokodillen had. Toen Ali
nameiyk het vak nog leerde, had zijn
vader eens een stoot met zyn speer
verkeerd geschat, zodat de krokodil
hem uit zyn kano had weten te sleu
ren. Dit was op dezelfde rivier ge
beurd. Nu dacht Ali, die brede, door de
zon gebronsde schouders had, welke
zilverachtig glansden in het maan
licht, dag en nacht aan krokodillen.
Hy sprak hen zelfs in zyn slaap toe.
Hij stond altijd klaar om een oproep
tot hulp, zoals nu van de mensen aan
de oever van de Batang, te beantwoor
den. Tot nu toe had hij al vijfhonderd
krokodillen weten te overmeesteren.
Hy wist dan ook precies wat hy deed.
toen hy bij rijzende maan erop uittrek
om de geheime naam van de afschu
welijke doder te zoeken. Ik kan U niets
vertellen over wat er die nacht ge
schiedde, toen de krokodil, zoals hy
later vertelde, pas na eindeloze moeite
bleek te reageren op de aristocratische
naam „Pengheran" (prins). Ik weet
alléén, dat hy pas weer by het aanbre
ken van de dag verscheen en toen zei,
dat de krokodil gedood was. By zulk
soort gelegenheden werkt de krokodil
lenjager voor een bepaalde beloning.
In dit geval voor ongeveer tien pond,
wat een heel bedrag was voor de dorps
bewoners. Hy heeft nimmer belang
stelling voor het karkas of de huid.
Deze worden overhandigd aan de na
gelaten betrekkingen van het slacht
offer, die er mee doen wat zy willen,
die er hun wraak op kunnen koelen,
welke diep geworteld is by deze anders
zo vriendelijke mensen, doch die nog
latent-wreed zyn.
Ali ging hierna weer zyn eigen weg.
De Batang-rivier was echter bevrijd
van haar grootste gevaar. Korte tijd
later ontving ik als conservator van
het museum van Serawak het enige
museum op Borneo een geschenk.
Krokodillen delen met enkele andere
dieren een eigenaardig eigenschap. Zij
zyn namelijk niet in staat het haar en
enkele andere dingen van hun slacht
offers te verteren. Dat blijft dus ach
ter in hun maag. In de loop der jaren
wanneer zy veel mensen verzwolgen
hebben, vormt dit haar een steeds
groter bal in hun maag. Vele kroko
dillen hebben hier geen last van. maar
een „bon viveur" onder de krokodillen
gaat lijden aan zyn zonden, wat ook
wel mag. De krokodil, die op de Ba
tang-rivier gedood was. had de groot
ste haarbal, die men ooit gezien had.
Aangezien ons museum beroemd is
over heel Borneo, kregen wij deze
haarbal toegestuurd. Zy was zo groot
als een kanonskogel en wij exposeer
den het ding natuurlijk. Ik liet er zelfs
een speciale vitrine voor maken, welke
ik in de hal liet plaatsen. Het vormde
een grote aantrekkingskracht. Afge
zien van haar indrukwekkende grootte,
was er nóg iets, dat by zonder opviel.
Er stak nameiyk iets uit. dat kennelijk
een kunstgebit was-
Een jaar of zo later verscheen in
mijn kantoor naast het museum een
voortreffelijk geklede Asibu-vrouw. die
al enigszins op leeftijd was. Haar hoofd
was bedekt door een verrukkelijke ge
bloemde zijden shawl, haar jasje had
gouden knopen en haar kunstzinnige
sarong verraadde een uitstekende
smaak. Zij wilde mij onder vier ogen
spreken. Ze vertelde my toen dat het
gebit in de haarbol van haar man ge
weest moest zijn. Zy had het als zo
danig direct herkend. Hij was jaren
voordien het slachtoffer van een kro
kodil geworden. Wie was hij dan wel?,
vroeg ik.
Zy bleek natuurlijk de moeder
van Ali te zyn en zij was het. die mij
in grote lijnen dit verhaal vertelde. De
details hoorde ik later van anderen.
Natuurlyk liet ik, op verzoek, het ge
bit uit de enorme haarbal verwijderen.
Als uitvloeisel van het bezoek van
deze vrouw leerde ik Ali kennen en
waarderen. Het speet mü dan ook bij
zonder. toen ik onlangs hoorde dat
Ali de weg was opgegaan, welke op don
duur alle krokodillenjagers gaan. Dat
wil zeggen de weg naar de maag van
de krokodil.
