ALS JONGEN ZWAK WERD HIJ „STERKE" LEIDER R.K. KERK WYBERT Vurige voorvechter voor vrede OMWONENDEN STUREN EEN TELEGRAM AAN KONINGIN Een niet-dienstpliclitige soldaat werd toeli in dienst geroepen 97ste Jaargang Donderdag 9 oktober 1958 Derde blad no. 29564 IN MEMORIAM PAUS PIUS XII nalen, hetgeen hij wederom deed in ïanuari 1953 toen hij het college einde lijk op de volle sterkte van 70 leden bracht en daarbij tegelijkertijd de ge dachte van „één wereld'' tot uitdruk king bracht in de ongekende sterke vertegenwoordiging van niet-Italianen: 44 van de 70. In de geschiedenis van de R.-K. Kerk wordt het pontificaat van Paus Fius XII vooral gekenmerkt door de invoe ring van een nieuw dogma: dat van de ten hemel opneming van Maria, ge proclameerd op 1 november 1950. Het was de eerste maal sinds 1870 (dogma van de onfeilbaarheid van de Paus ex cathedra) dat een nieuw dogma werd uitgeroepen. Voorts beleefde de Kerk on der zijn regime het grootse Heilige Jaar van 1050 en het Maria ja ar in 1954. Hq was een progressieve Paus, die o.a. wijziging bracht in de verouderde kledij van geestelijke zusters en die de bepalingen van het eucharistische vasten sterk verzachtte. Maar boven alles was Paus Pius XII de man, die werd gedreven door zijn verlangen naar vrede, zijn afkeer van nationaalsocialisme. atheïsme en com munisme, zijn afschuw van sociale misstanden en mensenhaat. Men heeft hem reeds de „Vredespaus" genoemd. fSSSSKSSZ'AÏÏ. Advertentie Kerkelijke ban Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli, de 261ste Paus van de R.K. Kerk, was een geboren Romein, uit patricische familie. Zijn grootvader Marcantonio Pacelli was de stichter van het semi- officiële orgaan van het Vaticaan, de „Osservatore Romano", en minister van Financiën van het Vaticaan onder de Pausen Gregorius XV en Pius IX. Zijn vader Filippo was advocaat in kerkelijke rechtszaken. Zijn broer Fran cesco eveneens. Francesco was betrokken bij de opstelling van het verdrag van Lateranen, in 1929 tussen Italië en het Vaticaan gesloten. Eugenio Pacelli werd op 2 maart 1876 geboren, vrijwel in de schaduw van het Vaticaan. Hij bezocht particuliere en staatsscholen en begon een studie in de klassieke talen aan het Jezuïten-lyceum Ennio Quirino Visconti Reeds op zeer jonge leeftijd gaf de vrome Eugenio er blijk van zich tot het priesterschap aan getrokken te voelen. Op 17-jarige leeftijd besloot hij definitief om piriester to worden. In november 1893 werd hij seminarist van het Alma Capranica-college, dat hij later verwisselde voor het Romeinse seminarie, waaraan nog vier andere Pausen gestudeerd hadden: Gregorius XV, Clemens IX, Innocentius XIII en Clemens XII. Op 2 april 1899 werd hij tot priester gewijd in de basiliek van Santa Maria Maggiore. In februari 1901 trad hij in de con gregatie van buitengewoon kerkelijke zaken, die onder leiding stond van kar dinaal Rampolla. Hij was toen reeds in het bezit van drie doctorsgraden en sprak vloeiend Duits, Pools. Engels en Frans, naast Italiaans en Latijn natuur lijk. Al spoedig werd hij belast met de assistentie van kardinaal Gasparri bij het geweldige werk om de nieuwe ka- nonnieke wetten te codificeren. Die taak was in 1917 voltooid. In juni 1911 maakte Eugenio Pacelli zijn eerste buitenlandse reis naar En geland als lid van de delegatie, welke Paus Pius X vertegenwoordigde bij de kroning van Koning George V. Dit was het begin van een grote reeks reizen, welke de latere Paus Pius XII tot de meest bereisde Paus maakten. In april 1917 benoemde Paus Benedic- tus XV hem tot pauselijk nuntius in München en titulair aartsbisschop van Sardes, een antiek aartsbisdom in Klein- Azië. In Duitsland begon Pacelli met een belangrijke missie uit te voeren. Hij bracht immers naar Duitsland een vre desvoorstel van Paus Benedictus aan keizer Wilhelm mee. Na een week van conferenties met kanselier Von Bethmann Hollweg ver nam de nuntius de oorlogsdoeleinden van Duitsland, die hij aan de Paus rapporteerde. Verscheidene weken la ter bood hij de keizer zelf te Kreuz- nach het pauselijk vredesvoorstel aan, dat echter op een mislukking uitliep. In de memoires van keizer Wilhelm staat opgetekend„Aartsbisschop Pacelli is een gedistingeerde, bemin nelijke man met een grote intelligen tie en uitstekende, manieren, het per fecte voorbeeld van een eminente pre laat van de R.-K. Kerk". Tijdens zijn verblijf ln Duitsland later werd de nunciatuur naar Berlijn verplaatst beleefde aartsbisschop Pa celli de ondertekening van de concor daten met Beieren (1925) en Pruise». (1929). Op 16 dec. 1929 werd hij tot kardinaal benoemd door Paus Pius XI. Op 10 februari 1931 werd kardinaal Pacelli tot staatssecretaris (minister van Buitenlandse Zaken) van het Vaticaan benoemd. Worsteling met Hitier In 1933 begon kardinaal Pacelli een grote worsteling met Hitler. Hitier ver langde de sluiting van een nieuw con cordaat voor geheel Duitsland ter ver vanging van de bestaande afzonderlijke verdragen. Zowel Paus Pius XI als kar dinaal Pacelli wantrouwden de oprecht heid van de Führer. Hitier benoemde de sluwe Franz von Papen tot zijn on derhandelaar en tot de tegenspeler van kardinaal Pacelli, die door de Paus voor deze onderhandelingen werd aangewe zen. De besprekingen leidden inderdaad tot een nieuw concordaat dat op 20 juli 1933 gesloten werd. Maar de schendingen van het verdrag begonnen vrijwel direct nadat het gete kend was en reeds enkele maanden later zag Paus Pius XI zich genoopt de Nazi regering openlijk te veroordelen wegens de niet-nakoming van het concordaat. Kardinaal Pacelli stond vier jaar lang in het heetste van de strijd tus sen de Kerk en Hitler. In 1937 hielp hjj Paus Pius XI met het opstellen van de encycliek ,JVIit brennender Sorge", waarin het nationaalsocialis me veroordeeld werd. Pacelli zorgde ervoor dat een exemplaar van de encycliek per vertrouwde boodschap per aan iedere parochie-geestelijke in Duitsland werd gebracht, zodat zij in alle r.-k. kerken werd voorgelezen. Tot grote woede van de nazi's, die hun censuur-maatregelen nutteloos zagen. Intussen ging het andere werk van de kardinaal door. In 1934 tekende hij een concordaat met Oostenrijk. In 1934 was hij pauselijk legaat naar het 32ste In ternationale Eucharistische Congres in Buenos Aires. Het internationaal gezag van de kardinaal-staatssecretaris groeide voort durend. Hij bracht in die tijd een bezoek aan de V. S., de eerste pauselijke staats secretaris, die Amerika bezocht. De 10de februari 1939 stierf Paus Pius XI. en op 1 maart kwamen de kardi nalen in de Sixtijnse Kapel in conclave bijeen om een nieuwe Paus te kiezen. Na drie stemmingen was de keuze ge Italiaanse schoolkinderen in gebed voor de Paus bij zijn zomerresiden tie in Castel Gandolfo, waar hij he denochtend is overleden. 28 maal een beroep op de oorlogvoeren de mogendheden om de strijd te staken, nadat hij op kerstavond 1939 een vre desvoorstel van vijf punten had neer gelegd in een rede voor het college van kardinalen, waarin hij deze begin selen neerlegde: 1. dat alle naties, groot en klein, machtig of zwak, het recht op bestaan en vrijheid hebben: 2. dat de landen bevrijd moeten worden van de slavernij der bewapening en van het gevaar, dat materiële macht in plaats van te dienen tot bescherming van het recht, ontaardt in een overmachtige tirannie: 3. dat een juridisch instituut gevormd moet worden dat moet garan deren dat gesloten verdragen worden uitgevoerd: 4. dat. de werkelijke behoef ten en rechtvaardige eisen van landen, volken en rassenminderheden speciale aandacht moeten krijgen, ook als zij misschien niet helemaal een wettig recht vormen. Deze eisen moeten in een vriendschappelijke geest met vrede lievende middelen worden opgelost; 5. dat zelfs de beste regelingen tot mis lukking gedoemd zijn, tenzij de volkeren en hun regeringen worden geleid door maakt. Met 61 van de 62 stemmen werd de universele liefde, die de meest alge kardinaal Pacelli tot Paus gekozen. Hij nam de naam aan van Pius XII. De snelle verkiezingsprocedure vormde een record voor de moderne tijd. Voor vrede De wereld stond aan de vooravond van de tweede wereldoorlog, gedurende welke Paus Pius XII vele pogingen heeft gedaan de vrede die hem zijn hele leven zo na aan het hart lag terug te brengen. In 1940 alleen al deed hij mene uitdrukking is van het Christelijke ideaal. Ook in 1942. 1943 en later herhaalde de Paus zijn oproepen tot vrede. Jaren geen vakantie Van het eerste jaar van de oorlog tot de zomer van 1946 nam de Paus geen vakantie. Ook hield hij geen consistories van kardinalen. Eerst in februari 1946 riep hij het consistorie bijeen. Hij be noemde toen een aantal nieuwe kardi- Lawaai straaljagers Soesterberg Minister Staf kon „niets constateren" Terwijl straaljagers af en toe het spreken verhinderden, hebben tiental len bewoners en bewoonsters uit Bilt- hoven. Zeist. De Bilt, Soest en Soes terberg, Huis ter Héide en Den Dolder gistermiddag op een vergadering in hotel „Heidepark" te Bilthoven uit drukking gegeven aan hun grote be zorgdheid en angst voor de straal jagers en h"t verbijsterende lawaai, dat deze vliegtuigen veroorzaken. Nadat velen hun klachten hadden toegelicht en de initiatiefnemer, de heer H. W. P. van Boekei uit Bilt hoven een inleidende toespraak had gehouden, besloot de vergadering een telegram te zenden aan H.M. de Koningin. De inhoud was: „Circa 150 bewoners en bewoonsters uit alle lagen der bevolking, allen om wonenden van het vliegveld Soesterberg en naaste omgeving, in vergadering bijeen in hotel ..Heidepark" te Biltho ven, doen Uwe Majesteit het eerbiedig verzoek haar invloed te willen aanwen den om het ontstellende lawaai en het gevaar der straaljagers in deze omge ving te doen verminderen. Vele aanwe zigen hebben in deze speciale vergade ring verbijsterende mededelingen gedaan over de ernstige gevolgen voor zowel lichamelijke als geestelijke gezondheid der betrokkenen" Dit was het voorlopige resultaat van de vergadering. Behalve door het. lawaai van straaljagers werd hetgeen spreek sters en sprekers herhaaldelijk opmerk ten onderbroken door instemmend ap plaus. Het heeft de aandacht Toen de heer B. J. van Dillen uit Soesterberg memoreerde, dat men reeds eerder een actie had ondernomen om het lawaai te beperken, en verklaarde een brief van de minister voor Defensie te hebben ontvangen, waarin deze had geschreven, dat „van een toeneming van het lawaai niets te constateren was. maar dat het probleem zijn aandacht bleef houden", klonk er herhaaldelijk „schande"-geroep uit de zaal. De heer Van Dillen verklaarde, dat hij precies in het verlengde van de startbaan woont, en dat de straaljagers de toppen van de bomen in zijn tuin hadden ge vlogen". Er staan borden op de weg die door het vliegveld loopt, dat men niet moet blijven staan, maar honderd meter verder staan huizen waarin mensen wonen, aldus de heer Van Dillen. De heer M. van Marwijk Kooy, direc teur van een bierbrouwerij te Amster dam, die in Soesterberg woont, zei, dat hij herhaalde malen pogingen in het werk heeft gesteld iets te bereiken. Steeds is hij van het kastje naar de muur gestuurd, een schrijven aan minister Staf bleef onbeantwoord. Hij wilde nu in het parlement een actie ontketenen. Metingen In zijn strijd tegen het communisme heeft Paus Pius XII herhaalde malen naar het wapen van de kerkelijke ban gegrepen. Het verst strekkende decreet van deze aard was wel zijn besluit, dat iedere rooms-katholiek geëxcommuni ceerd zou worden zodra hij communist zou worden of zich met het communis me die materialistische en anti christelijke leer zou vereenzelvigen. Dit decreet dateert van 1 juli 1949. In oktober 1946 werden maarschalk Tito en andere Joegoslavische leiders ge-excommuniceerd wegens hun aandeel in de veroordeling van aartsbisschop Alois Stepinac. Stepinac werd tot 16 jaar gevangenisstraf veroordeeld, maar in december 1951 voorwaardelijk op vrye voeten gesteld. Op 28 december 1948 werden alle Hongaren ge-excommuniceerd, die deel hadden gehad aan de arrestatie van Josef kardinaal Mindszenty. Op 12 fe bruari 1949 werd deze ban uitgebreid tot al degenen, die de hand hadden ge had in het proces tegen deze kardinaal. Op 17 maart 1950 werden alle Tsjecho- S'lowaken, diedeel hadden aan de maat regelen tegen aartsbisschop Josef Beran in de ban gedaan. Op 29 juni 1950 trof de banvloek al degenen, die het gezag der rechtmatige r.-k. autoriteiten ondermijnden en hoge ambten aannamen zonder toestem ming van het Vaticaan. Deze maatregel was gericht tegen de priesters, die in communistische satellietlanden met de communisten samenwerkten in de vor ming van zogenaamde „nationale ker ken". Op 29 juli 1951 werden alle personen geëxcommuniceerd, die deel hadden aan de gevangenneming en het proces van de Hongaarse aartsbisschop Josef Grosz. Zijn ziekte lyci/rb Ir. A. M. de Boom uit Den Dolder, een geluidstechnicus, zegde zijn mede werking toe cm metingen te verrichten: men denkt ook aan het inschakelen van de technische hogeschool. Velen voer den nog het woord, waarbij talrijke klachten werden gehoord. Mevrouw Kaldenberg uit Soesterberg, grootmoe der, verklaarde, dat haar kleinkind niet buiten kan staan wanneer er een straal jager overkomt. Men moet dan naar buiten om het kind de oren dicht te stoppen. De baby is bang voor alle lawaai en zal daarvan zeker later psychische storingen overhouden. Ge sproken werd voorts over verplaatsing van het vliegveld naar de Veluwe of Drente en over het bouwen van dem pers, zoals men die in Duitsland heeft. Er waren voorts vele adhesiebetui gingen binnengekomen van scholen, waar het leren onmogelijk wordt ge maakt door het lawaai. De rector van „St.-Joseph" in Soesterberg zeide geen les meer te kunnen geven, wanneer er een straaljager over komt. Mejuffrouw Gerhard uit Soesterberg was naar de commandant van het vliegveld gegaan om te vragen, waarom de vliegtuigen zo laag overkwamen. De voorgeschreven hoogte, aldus de commandant is 450 meter, maar hij had, zoals hij verklaar de, „zijn mannen niet aan touwtjes". De vergadering besloot tenslotte een werkcomité te vormen van zestien tot twintig man, dat gedegen weten schappelijke rapporten wil opstellen. Binnenkort wil men dan een nieuwe vergadering uitschrijven, waar voor men gemeentelijke autoriteiten en luchtvaartdeskundigen hoopt uit te nodigen om de moeilijkheden te be spreken. In het begin van 1954 moest de Paus verschillende malen het bed houden. Hij werd behandeld door een Zwitserse spe cialist, dr. Paul Niehans, de uitvinder van een nieuwe behandeling, bestaande uit injecties met levende cellen. Eind november 1954 kreeg de Paus echter weer last van zijn oude kwaal. Als diagnose werd gesteld: slokdarm hernia. Men vreesde ernstig voor 's Pau sen leven. Maar weer herstelde het hoofd der R.-K. Kerk. Dankzij een strikte dagindeling kon Pius XII korte tijd later weer bergen werk verzetten ofschoon hij, van jongs af aan. geen uitgesproken sterke con stitutie had. Toen hij zich op het priesterschap voorbereidde bleek het seminarie-leven te zwaar voor hem te zijn en hij kreeg toestemming om thuis te verblijven. Zijn wijding ge schiedde apart, omdat men vreesde dat hij de inspanning van een plech tigheid van zes uur lang in de Sint Jan van Lateranen niet zou kunnen verdragen. Jaren later, nadat hij Paus geworden was. konden zijn dokters niet verklaren hoe hij zijn dagelijkse routine van arbeid en bidden, van acht uur des morgens af tot na middernacht, kon volhouden. Altijd des avonds laat zagen de voorbij gangers een verlicht venster in de don kere massa van het Vaticaans paleis, wat er op duidde dat de Paus nog aan het werk was. Soms verzamelde zich een menigte buitenlandse pelgrims op het plein beneden 's Pausen vertrek en riep dan in spreekkoor om hem even te mogen zien. Dan ging het licht in de studeerkamer uit en flitsten de neon lichten rondom het venster aan, in welke omlijsting dan de witte figuur van de Paus verscheen, die een zegenend gebaar met zijn armen maakte. De documenten en teksten van toe spraken die het resultaat waren van het lange werken van de Paus in zijn studeerkamer vormden gedrukt elk jaar een lijvig boekwerk. Toch was bijna elke ochtend daarbij nog gewijd aan open bare en particuliere audiënties voor pel grims en andere bezoekers. 4711 „RHEINGOLD" PARFUM Een fascinerende geur passend bij de Vrouw-van-Nu 4711 „RHEINGOLD" EAU DE COLOGNE Frisheid en parfum in verrukkelijke harmonie Zes jaar onwettig afweziggeweest (Van onze Haagse correspondent) De krijgsraad te Den Haag behandel de gistermiddag het merkwaardige ge val van een 28-jarige soldaat eerste kl., die niet dienstplichtig was, maar deson danks toch in dienst werd geroepen en vervolgens zulke moeilijkheden met de toekenning van een kostwinnersvergoe ding kreeg, dat zijn gezin in een finan ciële noodtoestand geraakte. De soldaat liet wat hij het zwaarst achtte, het zwaarst wegen en ging tijdens een hem toegekend verlof naar zijn vrouw en kind in zijn woonplaats Osnabrück (Duitsland) om daar voor hen de kost te gaan verdienen, hetgeen hem als vrachtwagenchauffeur uitstekend ge lukte. Dit alles speelde zich af in april 1952. Toen hij deze zomer echter bij de door laatpost Rammelbeek bij Denekamp de Nederlandse grens wilde overschrijden, werd hij door de marechaussee aange houden en wegens „onwettige afwezig heid in tijd van oorlog gedurende een periode van ruim zes jaar" voor de krijgsraad gedaagd. Dit college was ove rigens gistermiddag in tien minuten met hem klaar. De president toonde begrip te hebben voor de handelwijze van de soldaat, die een uitstekend mili tair is en destijds zelfs aspiraties had om beroepsmilitair te worden. De auditeur-militair achtte de be klaagde wel schuldig aan een zwaar de- Advertentie. Bescherm Uw B keel en voorkom - verkoudheid met Recordaantal woningen Volgens gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek werden in augustus 6557 woningen (precies even veel als in de voorgaande maand) vol tooid. Dit aantal is voor een augustus maand het hoogste dat ooit bereikt werd. In augustus van het jaar 1957 kwamen 6438 woningen gereed. In de periode van 1 januari 1958 t.m. 31 augustus 1958 kwamen 56.373 nieuwe woningen gereed, tegen 54.329 in de overeenkomstige periode van 1957. De Belgische ambassadeur in Ne derland. baron van der Straaten- Wailletheeft gisteren in Den Haag onderscheidingen uitgereikt aan Nederlanders, die medewerk ten aan de opbouw van de Expo. Dr. G. Lammers ontvangt de ver sierselen van zijn benoeming tot Commandeur in de Orde van de Kroon. liet, doch ook hij zag zoveel verzach tende omstandigheden, niet het minst door de fouten die er te zijnen aanzien in de militaire administratie zijn ge maakt, dat hij hem voldoende bestraft achtte met de tijd in voorarrest doorge bracht. Hij vorderde twee maanden ge vangenisstraf met aftrek. De raadsman schetste zijn cliënt als een goed militair, die door de trage af doening van de financiële verplichtin gen van de staat ten opzichte van zijn gezin voor de beroepsdienst is verloren gegaan. Hij bevestigde dat pas een half jaar na de opkomst van de soldaat in werkelijke dienst bij diens onderdeel be kend was geworden, dat de man niet had behoeven te dienen. De uitspraak luidde 45 dagen gevan genisstraf met aftrek, zodat de soldaat meteen op vrjj voeten werd gesteld en met zün overgelukkige vrouw en moe der aan de arm de kazerne, waarin de krijgsraad zitting houdt, kon verlaten. Liefde maakt een Britse visser tot IJslander De 28-jarige Britse visser Victor Smith zal, als alles naar zijn wen sen verloopt, spoedig van partij ver anderen in het Brits-IJslandse vis serijgeschil. Smith, die in Grimsby woont heeft aan boord van een Britse treiler on der bescherming van de Royal Navy binnen de IJslandse twaalf mijlszone gevisttot hij enige tijd geleden een aanval van blindedarmontsteking kreeg. De Britse autoriteiten kregen van de IJslandse premier toestem ming om Smith in het IJslandse vissersdorp Patrickfjord aan wal te brengen, waar hij in een ziekenhuis werd opgenomen en geopereerd. De behandeling liet niets te wen sen over. Victor had het best naar zijn zin en hij werd zelfs verliefd op de charmante 28-jarige directrice van het ziekenhuis, Thora Magnus- son. Zij schijnt hem zijn visserij in de IJslandse wateren niet erg kwa lijk te nemen, want Smith verklaar de woensdag toen hij in Grimsby te rugkeerde, dat hij zo gauio mogelijk naar IJsland teruggaat om met Thora te trouwen. Hij tvil zich op IJsland vestigen en IJslander wor den. Amerikaanse journalist moet Sovjet-Unie verlaten Paul Niven, de Moskouse correspon dent van de Amerikaanse omroepmaat- schappij Columbia Broadcasting System heeft van de Russische autoriteiten aanzegging gekregen om binnen een week de Sovjet-Unie te verlaten. Deze maatregel is genomen wegens de recen te televisie-uitzending van de CBS, ge titeld „De samenzwering om Stalin te doden", zo heeft een woordvoerder van de CBS in New York bekendgemaakt. De Sovjetrussische ambassadeur in de Ver. Staten, Mensjikof, heeft maandag officieel tegen deze uitzending gepro testeerd. omdat zij „vuile laster tegen de Sovjet-Unie en de Sovjet-regering" inhield. De CBS zal voor Niven geen andere correspondent in Moskou mogen aan stellen. Een woordvoerder van het State De partment (Buitenlandse Zaken) in Washington verklaarde, dat de uitwij zing van Niven „een vorm van intimi datie en indirecte censuur" is. Onlangs is de correspondent van As sociated Press in Moskou, Essoyan, uit gewezen wegens schending van de cen suur.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 5