Uiterst hardhandig Brits optreden
op Cyprus na aanslag
op vrouwen
WEERBERICHT
Famagusta is een bezette stad
groot aantal van de duizend
arrestanten bij verhoor gewond
DE GAULLE HEEFT PLANNEN
VOOR ALGERIJE ONTVOUWD
Liberalisatie van prijsbeleid
97ste jaargang
ZATERDAG 4 OKTOBER 1958
No. 29560
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel X' Leiden Giro no'67055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Nadat drie jeugdige Griekse Cyprioten gisteren in Famagusta twee
vrouwen van Britse militairen op straat hadden neergeschoten, waarbij
een der slachtoffers overleed en het andere zwaar werd gewond, heeft
dit walgelijke optreden van de Cyprische verzetsbeweging aanleiding
gegeven tot buitengewoon hardhandig optreden van de zijde der Britse
militairen. De stad werd na deze eerste directe aanslag op vrouwen
van Britse militairen (wel waren er reeds eerder Britse vrouwen bij
aanslagen om het leven gekomen, doch zij waren toen niet het directe
doel der verzetslieden) door de troepen vrijwel geheel bezet: vier
regimenten waren in het geweer en er werden duizend arrestaties ver
richt. Bij deze operatie de gouverneur van Cyprus, Sir Hugh Foot,
vertoefde drie uur in de stad en reed onder escorte van drie pantser
wagens door de verlaten straten zijn de Britse soldaten dermate hard
handig opgetreden, dat honderd en vijftig personen werden gewond.
Zij werden naar het ziekenhuis gebracht. In de loop van de nacht
keerde een groot aantal naar huis. Britse journalisten, die kort na
middernacht een bezoek brachten aan dat ziekenhuis, kregen van een
Cyprische dokter te horen, dat er ongeveer driehonderd gewonden
waren behandeld. Uit een nabijgelegen politiebureau konden de jour
nalisten schoten en kreten horen. Een woordvoerder van het hoofd
kwartier van de veiligheidstroepen in Nicosia zei, dat een onderzoek
zal worden ingesteld naar klachten over mishandeling.
Twee zwakke
kinderen overleden
Berichten, dat enige Cyprioten bij de
ondervraging waren overleden, werden
niet ontkend: een meisje van twaalf
jaar is bij het verhoor in elkaar gezakt
en later in het ziekenhuis gestorven,
een jongen kreeg tijdens het verhoor
een hartaanval en overleed eveneens. In
Famagusta is thans een algeheel uit
gaansverbod van kracht, in Nicosia,
Limassol en Lacarna geldt 'n uitgaans
verbod voor Cyprische jongeren. In
laatstgenoemde steden is het verkeer
vrijwel tot stilstand gekomen na het be
kend worden van het nieuws over de
toestand in Famagusta.
Trein greep auto
Bestuurder gedood
Een textielhandelaar uit Zoetermeer,
de 44-jarige heer A. van Waay, is op
slag gedood toen donderdagavond zijn
personenauto, waarin hü alleeen zat,
op de onbewaakte overweg in de Wil
lenskade onder de gemeente Reeu-
wijk in de spoorlijn GoudaWoerden
door een elektrische personentrein
werd gegrepen. Het ongeluk is gebeurd
op een stille donkere binnenweg op
drie kilometer van het station Gouda.
De automobilist kwam van Amsterdam
en was via Gouda omgereden om een
kennis uit Reeuwijk, die in een Amster
dams bedrijf, waar hij zaken had ge
daan, werkzaam is en op verjaardags-
bezoek naar huis ging, thuis te brengen.
Nadat hij zijn passagier had afgezet,
is even verder zijn auto gegrepen door
de ter plaatse met 120 kilometersnelheid
rijdende trein van Rotterdam en Den
Haag naar Arnhem en Nijmegen. On
bekendheid met de situatie ter plaatse
heeft de autobestuurder blijkbaar par
ten gespeeld.
De auto werd 500 meter meegesleurd
en zat als een verwrongen wrak onder
de neus van de trein. Beide sporen wa
ren door de wrakstukken versperd. De
trein was defect en is naar Gouda
teruggesleept. De passagiers hebben op
dit afgelegen punt twee uur in de ge
strande trein gewacht. Het treinverkeer
op de drukke baanvakken van Gouda
naar Utrecht en Amsterdam is enkele
uren gestremd geweest.
De Griekse verzetsorganisatie op Cy
prus, Eoka, heeft gisteren pamfletten
verspreid waarin de Britten beschul
digd werden van „laffe methodes". Ter
wijl de verzetslieden hun aanvallen al
leen richten op militaire en vijande
lijke agenten (de feiten bewijzen wel
anders, Red. LD) hebben de Britse mi
litairen opdracht gekregen weerloze
burgers dood te schieten of te mishan
delen en vrouwen te schenden, aldus de
pamfletten.
Aartsbisschop Makarios heeft gisteren
in Athene een oproep uitgegeven, waar
in hij de Griekse Cyprioten vermaant
tot krachtig verzet tegen het Britse
deelgenootschapsplan.
Protest van China
tot Den Haag
Communistisch China heeft bij Neder
land geprotesteerd tegen zijn „hou
ding" tegenover de toestand in het
Verre Oosten, aldus is gisteren in ge
zaghebbende kringen van de V.N. te
New York vernomen.
De autoriteiten te Peking hebben, zo
werd gezegd, twee dagen geleden tegen
over de Nederlandse zaakgelasigde mon
deling duidelijk gemaakt, dat zij met
name bezwaar hadden tegen de steun
van de Nederlandse V.N.-delegatie voor
de maatregel om de communisten buiten
de V.N. te houden en de zetel van China
bezet te laten houden door de nationa
listen. Zij hadden verder bezwaar tegen
verklaringen die minister Luns in New
York tijdens een persgesprek heeft af
gelegd.
Minister Luns is gisteren na zijn be
sprekingen in Washington te New York
teruggekeerd. De volgende week gaat hij
naar Willemstad om daar te spreken
met Nederlandse diplomatieke vertegen
woordigers in Latijns-Amerika.
Naar wij vernemen is in Den Haag uit
Peking nog geen bericht over het protest
bij de Nederlandse zaakgelastigde ont
vangen.
De zaakgelastigde van de Chinese
Volksrepubliek heeft donderdag op het
ministerie van Buitenlandse Zaken te
Den Haag geprotesteerd tegen uitlatin
gen van minister Luns, zonder overigens
de betrokken uitlatingen nader te kun
nen substantiëren. Dit protest kon der
halve niet worden aanvaard, aldus ver
nemen w\j.
Bootjes bij Lorient
omgeslagen: 8 doden
Een poging van de Franse dr. Bom
bard, om met enige metgezellen in
een bootje over de zandbank Barre
d'Etel bij Lorient te varen, heeft gis
teren aan acht mensen het leven ge
kost.
De experimentele boot, waarmee Bom
bard met zes man zün proef nam,
strandde gisteren bijna gelijktijdig met
de reddingboot, die hem met zeven man
aan boord begeleidde, op de zandbank.
Toen beide scheepjes omsloegen, kon
den Bombard en vier anderen zich
zwemmend redden. Zij zijn door een
hef schroef vliegtuig uit zee opgepikt. De
overigen verloren het leven. Ook twee
viermotorige vliegtuigen hebben aan het
reddingswerk deelgenomen. Bij het ge
reed maken van een rubberboot in het
hef schroef vliegtuig deed zich een onge
luk voor, waardoor twee drenkelingen
niet meer gered konden worden.
Bombard verwierf in 1952 grote be
kendheid, toen hij alleen in een rubber
bootje de Atlantische Oceaan overstak.
Lening van 250 miljoen
Bank Industri Negara
De president-directeur van de Bank
Industri Negara, de heer Soemanang,
heeft medegedeeld, dat de bank waar
schijnlijk nog voor het einde van dit
jaar een lening zal uitgeven tot een be
drag van 250 miljoen roepiah, tegen een
rente van bV2 's jaars. De B.I.N. is
staatseigendom.
Weldadigheidspostzegels
De directeur-generaal der P.T.T. maakt
bekend, dat van 17 november 1958 tot
en met 16 januari 1959 bijzondere post
zegels (weldadigheidspostzegels) ver
krijgbaar zullen zijn in de frankeerwaar-
den van 4, 6, 8, 12 en 30 cent, welke met
ene bijslag boven de frankeerwaarde van
resp. 4, 4, 4, 9 en 9 cent zullen worden
verkocht.
De netto-opbrengst boven de fran
keerwaarde is bestemd voor steun van
de arbeid ten behoeve van het be
schermde en hulp behoevende kind. De
zegels dragen afbeeldingen van spelende
kinderen.
(Advertentie)
|BREESTP.173*TEL.23357
De sluier thans opgelicht
Oplossing via economische en sociale iveg
(Van onze Parijse correspondent)
Alhoewel de grote rede, die door generaal De Gaulle gisteren in
Constantine tijdens zijn vierde tournee door Algerije werd uitgespro'
ken, zeker nog wel enige punten in het duister laat, heeft in zijn eerste
openbare optreden na het referendum van 28 september j.l. de sluier
van zijn Algerijnse plannen toch wel voldoende hoog opgelicht om
zijn liberale volgelingen in de grote lijnen gerust te kunnen stellen.
De Gaulle gaat het Algerijnse probleem nu meer langs economische
en sociale dan via politieke wegen benaderen.
maatregelen, die hy gisteren heeft af-
iVjiïll* OVPMl KfifMI51 k villier gekondigd, in feite in de richting van
öjo ®e" gelükschakeling van rechten van
Mohammedaanse en Franse onderda-
De explosieve woorden „Frans Alge- nen. Maar de .colons", die zich achter
rije" en ,i,ntegratie", termen die de fas- de Algerünse generaals en kolonels
cistische scherpslüpers nu al vele we- verscholen2 hadden hoogstwaarschqn-
ken uit zün mond met zoveel onge- lijk nu juist veel liever een aanzien-
duld verwachtten, kwamen ook nu lüke afstand tussen woorden en daden
niet over zün lipen. Niettemin gaan de willen bewaren.
Die maatregelen kunnen aldus worden
samengevat:
a. Binnen 3 jaar zullen 250.000 hectare
grond onder de kleine Algerijnse boeren
worden verdeeld.
b. Binnen diezelfde termijn zal de eer
ste fase der industrialisatie van Algerije
worden voltooid.
c. Eveneens zullen binnen 3 jaar wo
ningen voor minstens één miljoen Alge
rijnse gezinnen worden gebouwd.
d. 400.000 nieuwe functies zullen voor
de Algerijnen werden geschapen.
e. De lonen zullen in Algerije worden
opgetrokken tot een niveau dat verge
lijkbaar zal zijn met het Franse salaris
peil.
f. Tweederde van de Algerijnse jeugd
zal binnen drie jaar, en het overige deel
vervolgens binnen eenzelfde termijn, tot
regelmatig onderwijs worden toegelaten.
g. Minstens tien procent der ambte
lijke functies zal ten spoedigste door Al
gerijnen moeten worden bezet.
Van politieke betekenis is voorts dat
voor de Kamerverkiezingen van de
maand november minstens tweederde
der kandidaten van Algerijnse oorsprong
zal moeten zijn.
Het duidelijkste bewijs van zyn libe
rale opvattingen en zijn onverzettelijk
heid heeft de premier gisteren toch wel
geleverd met zijn voornemen generaal
Salan binnen afzienbare tijd in Algiers
door een civiele minister-resident te
vervangen. Salan. die algemeen inspec
teur van het Franse leger zal worden,
werd van deze aanstaande mutatie door
generaal De Gaulle persoonlijk op de
hoogte gesteld. Het schijnt trouwens de
bedoeling van de minister-president te
zijn alle militairen in Algiers weer in
hun natuurlijke positie terug te dringen
door ook de prefecturen net als vroeger
weer aan burgerlijke ambtenaren toe te
vertrouwen.
Enorme eierzwendel
Oplichting van l*/2 miljoen
(Speciale berichtgeving)
Een grootscheepse zwendel-affaire
in de internationale eierhandel is aan
het licht gekomen door het faillisse
ment van een Duitse handelaar in
eieren, kleinvee en zuivel produkten.
Vele Nederlandse eier-exporteurs, met
name in de Achterhoek, zijn de dupe
geworden van zijn duistere praktijken.
Men neemt aan dat de Nederlandse
bedrijven voor een totaal van ander
half miljoen gulden schade het slacht
offer van deze zwendel zijn geworden.
De Duitser, wiens vader voor de oor
log in de zuivelhandel zat, had reeds een
lang gevestigde reputatie. Hierdoor was
het hem mogelijk grote partijen eieren
van ettelijke miljoenen stuks te impor
teren. Langzamerhand raakte hü echter
achter met de betalingen, doch aanvan
kelijk wekte dit geen argwaan. Thans is
dit alles echter aan het licht gekomen.
De Duitser heeft zün gezin, vrouw en
twee kinderen in Düsseldorf achterge
laten en de vlucht genomen, vermoede-
lük naar Israël. Interpol is inmiddels
ingeschakeld.
Behalve Nederlandse en Duitse bedrij-
ven heeft Ihj ook kans gezien een aantal
Duitse banken op te lichten. Er zijn
Nederlandse eier-exporteurs, die door
deze zaak aan de rand van een faillisse
ment zijn gebracht.
Reeds maandenlang moet volgens
Barneveldse eierkringen de Duitser
zijn praktijken hebben voorbereid. Dit
was mogelijk omdat hij over een groot
vertrouwen genoot door zün goede
naam en de vanouds bekende reputatie
van zijn vader. Hij kocht enorm grote
partüen en verkocht deze door met
kleine winsten.
Onder de Barneveldse bedrijven, die
zijn slachtoffer zijn geworden, bevindt
zich de grootste eierexportgroep Eva
dag.
Tweede uitkering
melkprijsgarantie '57-'58
De minister van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening heeft besloten aan
melkveehouders een tweede betaling op
de melkprijsgarantie 19571958 uit te
keren ten bedrage van 4 cent per kilo
gram melk over de in de periode van
22 juni tot en met 13 september 1958 ge
leverde hoeveelheid melk.
Het Produktschap voor Zuivel zal de
tweede uitbetaling zo regelen, dat de
zuivelfabrieken omstreeks half oktober
over de gelden van de uitkering ter door
betaling aan de veehouders kunnen be
schikken
(Advertentie)
Vraag deskundig advies
aan de juwelier-horloger
Minister Zijlstra kondigt aan:
Uitgezonderd artikelen van levensbelang
„Lof zij den helden Aan
de voet van het standbeeld van
Van der Werf wordt de lof gezon
gen van de heldendie zich in 1574
hebben verzet tegen de Spaanse
overheersing, en van God, die een
toevlucht voor de zijnen is.
Een wijdingsvol begin van dé
Leidse feestdag, waarover wij el
ders in dit nummer uitvoerig schrij
ven.
(Foto L.D./Van VlieW
Te Den Haag is een bespreking gehouden tussen de minister van Economische
Zaken en vertegenwoordigers van de centrale organisaties van werkgevers en
werknemers uit industrie, ambacht en handel over de voortzetting van het
prüsbeleid.
De minister heeft in die bespreking medegedeeld, dat onder de huidige
conjuncturele omstandigheden de opwaartse druk op de prüzen vrijwel is ver
dwenen. Onder handhaving van de doelstellingen van het prijsbeleid n.I. ener-
züds in het algemeen geen stijgingen van prijzen of marges en anderzyds dalingen
daar waar mogelijk kan derhalve naar de mening van de minister worden
overgegaan tot een zekere liberalisatie van het overheidsbeleid met betrekking
tot de prüsvorming. Dit houdt in, dat in alle sectoren waarin de concurrentie
bevredigend werkt het voorafgaand overleg met het ministerie over voorgenomen
prijsverhogingen niet langer noodzakelyk is. Het toezicht op de prüsbeweging
ter bewaking van de genoemde doelstellingen biyft onverzwakt gehandhaafd,
maximum prijsvoorschriften blijven derhalve mogelijk.
Dit prüsbeleid blijft inhouden, dat
verlagingen in de prijzen van grond- en
hulpstoffen onverwyld in de eindprij-
zen worden doorgegeven, terwül alleen
kostenstygingen van externe aard, zo
als büv. prüsstüging van grond- en
hulpstoffen in de prijzen kunnen wor
den doorberekend. Loonkostenstijgingen
die in het verieden op grond van de
bestaande afspraken niet konden wor
den doorberekend, komen daarvoor
thans uiteraard evenmin in aanmerking.
In die sectoren waar de prüsvorming
onder invloed staat van concurrentie-
beperkingen cal een verscherpt kartel-
beleid worden gevoerd. Nagegaan wordt
in welke sectoren op grond van deze
overwegingen het gebruikelijke voor
overleg met het Departement gehand
haafd dient te blüven.
Mede in dit verband is het nood-
zakelqk te achten, dat ten aanzien
van een aantal artikelen van primair
levensbelang, zoals brood-, melk- en
melkprodukten, vlees en vaste en
vloeibare brandstoffen, vooroverleg
met het ministerie dient te blüven
geschieden met betrekking tot even
tuele prijsverhogingen.
Nieuwe zet van Soebandrio:
Nederland wil door Guinea
concessies krijgen
De Indonesische minister van Bui
tenlandse Zaken, dr. Soebandrio, heeft
te Djakarta in een verklaring aan de
pers gezegd, dat Indonesië beter in
staat is, Westelijk Nieuw-Guinea te
verdedigen dan Nederland, vooral
wanneer Indonesië gereed zal zijn met
de opbouw van zyn strydkrachten.
Soebandrio zeide dit in een commen
taar op de verklaring van dr. Drees in
de Tweede Kamer, waarby deze had
gewezen op het strategisch-militaire be
lang van Westelyk Nieuw-Guinea. met
name voor de niet-communistische Wes
telijke mogendheden.
In economisch opzicht legt West-
Irian op Nederland jaarlijks een last
van enige tientallen miljoenen guldens",
aldus Soebandrio, die verder zeide te
geloven, dat Nederland Westelijk Nieuw
Guinea wenst te gebruiken om van In
donesië concessies te verkrügen in
economisch opzicht. „Het is voor de
Nederlanders te betreuren", aldus Soe
bandrio, dat zij hiermede overmatige
winst willen behalen, waardoor Weste
lijk Nieuw-Guinea een wapen Is, dat
werkt als een boomerang tegen hen
zelf".
Dit nummer bestaat uit 20 pagina's.
Wisselvallig
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselvallig weer, waarbü morgen
naast enkele opklaringen ook plaatse-
lük een bui mogelijk is, vooral in het
westen van het land. Iets lagere tempe
raturen dan vandaag.
(Opgemaakt te 10 uur).
5 OKTOBER
Zon op: 6.46 uur; onder: 18.10 uur.
Maan op: 22.52 uur; onder: 13.49 uur.
Hoogwater te Katwük te 7.26 uur en
19.47 uur.
Laagwater te 3.02 en 15.17 uur.
(6/10: hoogwater te 8.19 en 20.50 uur,
laagwater te 3.45 en 16.03 uur.)
