Economisch herstel eist kapitaal
Afbetalingscolporteurs moeten nu
een vergunning hebben
van B. en W.
Behoefte aan exportkredieten
Financier zal een ministeriële
toestemming moeten aanvragen
Sterk uiteenlopende opvattingen
van fatsoen Nederland-Indonesië
•7ste jaargang
Zaterdag 4 oktober 1958
Derde blad no. 29560
Het gevaar der Amerikaanse vestigingen
(Van onze financiële medewerker)
Hoewel de sporen van de economische recessie nog lang niet overal zijn uit
gewist, is men het er toch meer en meer over eens dat althans in de V.S. in de
conjunctuurontwikkeling een keer ten goede is gekomen. Als gevolg hiervan en
ook omdat velen verwachten dat een nieuwe economische opleving met een
verdere waardevermindering van de dollar zal gepaard gaan, zijn er ook deze
week op de Newyorkse aandelenmarkt nieuwe hoogterecords bereikt. De jongste
verhoging van het dekkingspercentage van 50 tot 75 heeft niet het minste
effect gehad, hetgeen overigens als een aanwijzing kan worden beschouwd dat de
aankopen op de Newyorkse aandelenmarkt voor het merendeel op de belegging
van kapitaal en niet op speculatieve affaires betrekking hebben. Vandaar dat
men ook van een verhoging van het dekkingspercentage tot 100 waarvan reeds
sprake is, geen nadelige gevolgen voor de Amerikaanse markt verwacht. Dat men
overigens bij de voortgaande hausse aan hoge bomen en aan wind begint te
denken, is alleszins verklaarbaar en de belangstelling voor Amerikaanse aandelen
op de Amsterdamse beurs is dan ook betrekkelijk gering. Ook het feit dat de
vrees voor een depreciatie van de gulden tegenover de dollar bij de meeste
beleggers verdwenen is, heeft uiteraard de vraag naar dollarwaarden in ons land
doen verminderen.
viteit aan de dag legt. De Amerikanen
zijn bevreesd voor een verdringing van
de Amerikaanse produktie op de Zuid-
amerikaanse markten door de Europese
produkten en zij hebben bovendien ont
dekt dat de vestiging van Amerikaanse
bedrijven binnen de Euromarkt, waar
immers allengs de douanetarieven zul
len worden opgeheven, voor hen aan
trekkelijk is, omdat zich binnen die
Euromarkt een aantal van 160 miljoen
consumenten bevindt.
Ook in ons land is het aantal Ameri
kaanse vestigingen de laatste tijd sterk
toegenomen. Sinds 1947 werd reeds voor
meer dan 200 miljoen Amerikaans
kapitaal in Nederland geinvesteerd, ver
deeld over 75 ondernemingen, terwijl
voorts nog in 20 ondernemingen werd
deelgenomen. Dr. Kohnstamm heeft als
voorsprong van die Amerikaanse vesti
gingen o.m. de beschikking over een ge-
perfectionneerd research-apparaat ge
signaleerd, waardoor een geringe belas
ting van de researchkosten voor die
vestigingen wordt verkregen. Ook het
feit dat men in het buitenland over
grotere produktie-eenheden beschikt
dan ten onzent, betekent de mogelijk
heid van lagere produktiekosten en het
een zowel als het ander zal de Neder
landse bedrijven tot waakzaamheid, ac
tiviteit, samenwerking en zo nodig con
centratie, in het algemeen tot een bun
deling van krachten moeten nopen.
Dat, ondanks de risico's, welke er
noodwendig aan verbonden zjjn, ook
de mogelijkheden van het exportkrediet
worden vergroot, zal tot de versterking
van onze positie op de wereldmarkten
kunnen bijdragen.
OUD-GENERAAL-MAJOOR
VAN HOOGENHUYZE OVERLEDEN
(Van onze Haagse redactie)
De 86-jarige heer W. G. van Hoogen-
huyze is gisterochtend in het ziekenhuis
Westeinde te Den Haag overleden ten
gevolge van verwondingen, welke hij op
liep bij een verkeersongeval op 26 sep
tember. toen hij bij het oversteken aan
gereden werd door een auto.
De heer Van Hoogenhuyze was ge
pensioneerd generaal-majoor, voorma
lig commandant van het Regiment Ja
gers en adjudant in buitengewone dienst
van H.M. de Koningin.
DENEMARKEN VERZOEKT
ARRESTATIE EMANUEL PIMENTEL.
De Deense politie zal de Nederlandse
politie om arrestatie van de Nederlander
Emanuel Pimentel verzoeken, die in
Kopenhagen wordt beschouwd als de
voornaamste figuur in een schilderijen-
vervalsingsaffaire in Denemarken. Pi
mentel bood welgestelden een schilde
rijenverzameling te koop aan, die later
nagenoeg waardeloos bleek.
Een van de slachtoffers, die voor een
aantal schilderijen ongeveer anderhalve
ton neertelde, terwijl ze hoogstens f 5000
waard waren, pleegde zelfmoord. Toen de
grond hem te heet onder de voeten
werd, vluchtte Pimentel.
Niemve ivet afbetalingsstelsel
Dit neemt echter niet weg dat de
Newyorkse beurs als graadmeter voor de
Amerikaanse conjunctuur op de beurzen
van Europa grote invloed blijft uitoefe
nen en dat ook op de Amsterdamse
aandelenmarkt doorgaans een vaste
stemming blijft bestaan, ook al zijn de
omzetten minder groot dan enige we
ken geleden.
Hierbij zit ongetwijfeld ook de over
weging voor dat, als het ook in ons land
tot een economisch herstel komt en als
gevolg daarvan de rentestand een stij
gende richting mocht inslaan, de aan
delenmarkt tegen zulk een stijging van
de rentestand beter bestand zal zijn dan
de obligatiemarkt. In elk geval is de
stijging- van de obligatiekoersen tot
staan gekomen, waartoe als bekend het
voornemen van de regering om f. 800
miljoen van het begrotingstekort door
het plaatsen van leningen te dekken,
heeft bijgedragen.
Het bedrijfsleven heeft uiteraard van
dat voornemen ook kennis genomen en
zoals wij de vorige week konden ver
melden, hebben enkele ondernemingen
reeds een beroep op de kapitaalmarkt
gedaan, zij het slechts tot nog beschei
den bedragen. Deze week is echter een
emissie van f. 40 miljoen 5% obligaties
aangekondigd, n.l. door de Export-Fi
nanciering Maatschappij, welke obliga
ties tegen een koers van 99% worden
aangeboden. Ook deze koers duidt erop
dat men in financiële kringen de kapi
taalmarkt thans ietwat anders beoor
deelt dan enige tijd geleden. Want de
vorige lening, welke ook f. 40 miljoen
groot is en dezelfde rentevoet heeft,
werd in juli jJ. uitgegeven a 100 Ze
noteert slechts een paar fracties boven
de emissiekoers en men heeft het blijk
baar niet aangedurfd de nieuwe obliga
ties, welke overigens aan de oude gelijk,
zijn, tegen eenzelfde koers uit te geven.
Het feit dat de Export-Financiering-
Mij alweer met een nieuwe uitgifte komt
en na de plaatsing dit jaar reeds vier
maal en tot een bedrag van f. 130 mil
joen op de kapitaalmarkt een beroep
heeft gedaan, betekent niet alleen con
solidering van tot dusver opgenomen
kortlopende leningen, maar ook dat de
instelling binnenkort weer een begin
gaat maken met het in behandeling ne
men van nieuwe kredietaanvragen.
Het is bekend dat de noodzakelijke
uitbreiding van de Nederlandse export
de laatste tijd voortdurend stuit op de
vraag naar lange en middellange beta
lingstermijnen, een faciliteit ten opzich
te waarvan de buitenlandse concurren
tie niet minder scherp is dan met be
trekking tot de prijzen, welke voor ons
land nog altijd vrij gunstig liggen. Reeds
een jaar geleden heeft met name de
Nederlandse metaalindustrie op dit
punt de alarmklok geluid en sindsdien
is van verschillende zijden betoogd dat
de vergroting van de N«gerlandse ex
port voor geen gering degj van de be
reidheid tot het verstrekken van ex
portkredieten afhankelijk is.
In vroegere tijden was het verband
tussen leningen en goederenleveranties
minder duidelijk, omdat die leningen
veelal door de regeringen van de be
trokken landen werden gesloten. Maar
indirect dienden die leningen om de
importen uit andere landen mogelijk te
maken en dat men in sommige kringen
voor de thans gevraagde kredieten wat
huiverig is, kan niet bevreemden om
dat de ervaringen met vroegere lenin
gen aan het buitenland nu niet bepaald
onverdeeld gunstig zijn geweest.
Het zijn in deze tijd vooral de Zuid-
amerikaanse landen, welke door West-
Duitsland en Japan met exportkredie
ten worden geholpen en waar ook voor
ons land nieuwe exportmogelijkheden
bestaan als voor de financiering rege
lingen kunnen worden getroffen. De
Nederlandse export heeft tot dusver
voornamelijk betrekking op de landen in
Europa, welke in 1957 voor meer dan
70% van onze totale export hebben op
genomen. Centraal en Zuid-Amerika
hadden daarin in dat jaar voor minder
dan 6% een aandeel en daar deze lan
den aan het begin staan van een in
dustriële ontwikkeling, liggen vooral
daar de kansen voor een uitbreiding van
de Nederlandse export.
Het gaat hier om vrij grote bedragen,
omdat de industrialisatie van de Zuid-
amerikaanse landen de aanschaffing
van produktiemiddelen (kapitaal-goede
ren) noodzakelijk maakt. De Neder
landse industrie heeft zich vooral na de
oorlog op de vervaardiging van derge
lijke kapitaalgoederen toegelegd en kan
in dat opzicht - men denke slechts aan
de scheepsbouw - veelal wel met het
buitenland concurreren. Het wordt daar
om van groot belang geacht dat ook in
ons land de yoorwaarden van een gro
tere export van kapitaalgoederen wor
den geschapen, nu door de industriële
ontwikkeling van genoemde landen de
importen van minder duurzame produk
ten vermoedelijk zal worden beperkt,
daar deze langzamerhand immers in
het eigen land kunnen worden voortge
bracht.
Hoe dit zü, een verdere ontplooiing
van de export is voor ons land een le
vensvoorwaarde en dat men in de krin
gen van het bedrijfsleven hierop niet
klem steeds weer de aandacht vestigt,
is alleszins begrijpelijk. Temeer, omdat
het Nederlandse bedrijfsleven, naarmate
de Europese Economische Gemeenschap
(EEG) zich ontwikkelt, voor nieuwe
problemen en naar algemeen wordt
aangenomen, verscherpte concurrentie
op de wereldmarkten zal komen te
staan.
■pVSJsKsasirsns1 00,1^™0,^,^.
gevaar van de Amerikaanse vestigingen hibergen haar 109e verjaardag ge We zien Chrissemeuje hier mei
in ons land gewezen, ten opzichte waar- ^jercf. Ter gelegenheid van deze i pastoor B. W. A. Keater na de
van men aan de overkant van de Oce-1 tjjJ
aan sinds de laatste t#d een grote aoti- heuglijk* dag werd tn haat huisje phohUghetd.
Mr. Schiirmann in de V.N.
Men trekke uit feiten eigen conclusies
In de Algemene Vergadering van de V.N., heeft de Nederlandse permanente
vertegenwoordiger, mr. C. W. A. Schiirmann, geantwoord op de opmerkingen, die
zijn Indonesische ambtgenoot dr. Sastroamidjojo over de betrekkingen tussen
Indonesië en Nederland heeft gemaakt.
Mr. Schiirmann concludeerde, dat het naar het oordeel van de Indonesische
vertegenwoordiger bij de V.N. kennelijk volkomen in de haak is als de Indone
sische regering van een in Indonesië wonende Nederlander zijn huis, zijn meu
bilair, zijn kantoor, zijn boeken, zijn voorraden en alles wat met zijn zaken
verband houdt, afneemt, doch dat als die Nederlander, na van alles wat hij bezat
en van alle middelen van bestaan te zijn beroofd, het land dat hem op die
manier heeft behandeld, verlaat, dit te laken is.
Mr. Schiirmann wees er vervolgens op,
dat het niet de feiten zijn, waarover ver
schil van mening bestaat. Waar wij het
niet over eens zijn, is de waardering van
die feiten, aldus mr. Schiirmann. Door
Nederland werden zij „onrechtmatige
daden" genoemd; de vertegenwoordiger
van Indonesië zeide dat zij „ten doel
hadden om de betrekkingen tussen Indo
nesië en Nederland op een nieuwe basis
van gelijkheid en rechtvaardigheid te
plaatsen".
„Als de genomen maatregelen uit
drukkingen van gelijkheid en recht
vaardigheid zijn, dan is dat wel een
geheel nieuw soort gelijkheid en recht
vaardigheid".
Mr. Schiirmann vervolgde; „De heer
Sastroadmidjojo maakt bezwaar tegen
Verplichte betaling
(Van onze parlementaire
redacteur)
Bij de Tweede Kamer is een
nieuwe wet op het afbetalings
stelsel ingediend. Ook alle nieuwe
vormen van huurkoop, ter ontdui
king van de oude wet, vallen onder
de nieuwe wet. De bedoeling is,
ter bescherming van de koper
ook tegen zichzelf misbruiken
zoveel mogelijk tegen te gaan,
maar tevens een gezonde ontwik
keling van het afbetalingsstelsel te
bevorderen omdat de economische
betekenis van belang is. Het wets
ontwerp heeft alleen betrekking op
consumptieve goederen, die dus in
de huishoudelijke sfeer worden ge
bruikt en niet voor zakelijk gebruik
dienen. Een auto en een scooter
zullen er niet onder vallen.
Om als afbetalingsleverancier
werkzaam te kunnen zijnmoet men
zich laten inschrijven bij de Kamer
van Koophandel. Een afbetalings
colporteur (die er de oorzaak van
kan zijn dat een huisvrouw te zware
verplichtingen op zich neemt), moet
een vergunning hebben van B. en W.
De vergunning wordt, telkens voor
een jaar verleend aan de onderne
mer bij icie de colporteur in dienst
is. Een afbetalingsfinancier heeft
een vergunning nodig van de minis
ter van Economische Zaken. De ver
gunning wordt geweigerd wanneer
gevreesd moet worden voor onvol
doende deskundig beheer of mis
bruiken, of wanneer onvoldoende
eigen middelen beschikbaar zijn. Ge
dacht wordt aan ten minste f. 50 000
De vergunning kan op soortgelijke
gronden worden ingetrokken, waar
bij vooraf een waarschuwing moet
worden gegeven.
Bij het afsluiten van een afbetalings
transactie dient de leverancier de af
nemer een inliohtingenformulier te doen
invullen en ondertekenen waarin een
aantal persoonlijke en financiële gege
vens die voor de beoordeling van de af-
betalingstransactie van belang zijn wor
den verstrekt
Verplicht is de betaling van een be
drag-ineens (kassa-storting)waarvan
het percentage nader zal worden vast
gesteld.
Om de koper in staat te stellen zich
een beeld te vormen van de omvang van
zijn verplichtingen, zullen voorschrif
ten worden uitgevaardigd waardoor aan
de betalingsleverancier én de afbeta
lingsfinancier de verplichting wordt op
gelegd in een akte of schriftelijke be
vestiging (bijvoorbeeld de koopbon) van
de afbetalingstransactie onder meer de
contantprijs, de kredietopslagen, de kas
sastorting en het plan van betaling te
vermelden.
In het geheel van deze maatregelen
past ook een verplichting van de ver
koper tot prijsaanduiding Hij zal door
het gebruik van kleine en grote cijfers
niet de indruk mogen wekken, dat een
artikel over een aantal maanden gere
kend bijna niets kost.
Produktieve goederen
Ter afremming van de bedrijvigheid in
een tijd van economische overspanning,
zullen voorschriften betreffende de
kassastorting en heit afbetalingsplan
ook kunnen worden gegeven voor pro
duktieve goederen, die in de uitoefening
van een bedrijf of in de zelfstandige
uitoefening van een beroep plegen te
worden gebruikt. Ook diensten op afbe
taling kunnen onder de werking van de
wet worden gebracht. Op dit gebied be
gint het afbetalingsstelsel zich ook te
ontwikkelen en de regering wil een on
gewenste ontplooiing tegengaan. De
nieuwe wet zal het mogelijk maken het
sluiten van afbetalingstransacties met
betrekking tot bepaalde goederen of
diensten te verbieden
Het wetsontwerp regelt voorts de in
stelling van een commissie van advies,
waarin het bedrijfsleven zal zyn ver
tegenwoordigd, maar waarin ook de so-
I ciale en economische belangen tot hun
recht moeten komen
I By de opstelling van het nieuwe wets
ontwerp is er naar gestreefd de bepalin
gen zoveel mogeiyk te doen aansluiten
bij de reeds bestaande gebruiken die in
betrouwbare afbetalingsbedrüven reeds
gelden. Het goed koopmansgebruik wordt
daarbij als uitgangspunt genomen.
Agentschappen Nationale
Handelsbank moeten open
blijven
Luitenant-kolonel Soehardi, hoofd
van de „Centrale commissie van toe
zicht op de Nederlandse banken" in
Djakarta, heeft bekendgemaakt, dat
alle agentschappen in Indonesië van
de Nationale Handelsbank hun nor
male werkzaamheden moeten blijven
voortzetten.
Deze bekendmaking werd gedaan naar
aanleiding van het besluit van de direc-
I tie van de Nationale Handelsbank om
alle kantoren, met uitzondering van dat
in Djakarta, in de loop van de volgende
maand te sluiten. Twee dagen nadat dit
besluit in Djakarta was gepubliceerd,
werd de directeur in Djakarta, de heer
G. Sohütte gelijk gemeld aange
houden.
Tijdens de anti-Nederlandse cam
pagne werden de Nederlandse bankbe
drijven in Indonesië niet door de rege
ring overgenomen, doch onder een
„commissie van toezicht" gesiteld.
De leiding van de Nationale Handels
bank in Djakarta onthield zich van
de verklaring, dat „in het afgelopen jaar
byna 40.000 Nederlandse onderdanen
verplicht werden huis en haard in Indo
nesië te verlaten". Er werd slechts, zo
zeide hij, aan 9.000 werklozen aange
zegd uit Indonesië te vertrekken: de
overigen gingen uit vrije wil en het
was zeer ondeugend van hen om te ver
trekken, omdat dat de „economische,
technische- en administratieve diensten
van Indonesië verstoorde en verlamde".
„Ik ben bang, dat onze opvattingen
van rechtvaardigheid en fatsoen in
hoge mate uiteenlopen, en dit zo zijn
de, zal ik dit debat niet voortzetten.
Waar de feiten zijn toegegeven, kan
elk lid van de V.N., wat betreft hun
betekenis, zyn eigen conclusies trek
ken".
De heer Sastroamidjojo heeft ver
klaard, aldus mr. Schiirmann tenslotte,
dat „de kern van het probleem is het
nog steeds voortdurende geschil over
Westelijk Nieuw-Guinea".
De door Indonesië genomen maatrege
len, welke de Nederlandse delegatie on
der uw aandacht heeft gebracht, zouden
volgens de Indonesische premier, Djoen-
da, echter in elk geval zijn genomen.
„Indien de lezing van premier Djoen-
da juist is", aldus mr. Schiirmann, „dan
is het vraagstuk Ned. Nieuw-Guinea in
dit verband niet terzake doende. Als, aan
de andere kant, de verklaring van mijn
Indonesische collega juist is, dan heeft
Indonesië deze daden begaan met het
vooropgezette voornemen om Nederland
te dwingen toe te stemmen in de over
dracht van gebied in een geschil, dat
Indonesië geweigerd heeft te onderwer
pen aan de rechtspraak van het Inter
nationale Hof van Justitie en waarin de
Algemene Vergadering herhaaldelijk de
Indonesische argumenten en voorstellen
heeft verworpen".
„Het komt mij voor, dat de Indo
nesische afgevaardigde zijn zaak geen
goed heeft gedaan door een dergelijke
uitdaging van de V.N., ter rechtvaar
diging van het gedrag van zijn land"
zo besloot mr. Schiirmann.
Verklaring van
minister Luns
De Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken, mr. J. M. A. H. Luns, heeft
op een persconferentie in Washington
een verklaring uitgegeven naar aanlei
ding van zijn besprekingen met minister
Dulles. In de korte verklaring, waarmee
minister Dulles zijn instemming heeft
betuigd, zegt mr. Luns, dat de V.S. ge
trouw de beginselen zullen steunen waar
op de orde en vrede in de wereld rusten".
Een van deze beginselen is, dat geen
wapengeweld mag worden gebruikt voor
gebiedsuitbreiding. Minister Luns zei,
dat dit beginsel even belangrijk is voor
Ned. Nieuw-Guinea als voor de nationa
listische eilandjes Quemoy en Matsoe.
Wij hebben voorts gesproken over de
Indonesische kwestie en de verschil
lende aspecten ervan, die de Neder
landers hoofdpijn bezorgen, aldus mr.
Luns. De V.S. hebben naar hij zei, hun
afkeuring van december over het in-
beslagnemen van Nederlandse eigen
dommen door Indonesië herhaald.
Zaak Elisabeth Boll
Hartstochtelijk pleidooi
van prof. I. Kisch
Het internationale Gerechtshof te
Den Haag heeft gisteren de behandeling
voortgezet van de zaak Elisabeth
Eoll, het 13-jarige dochtertje van de
Nederlandse kapitein ter koopvaardij
Johannes Boll en een inmiddels over
leden Zweedse moeder.
In een pleidooi, dat gekenmerkt werd
door een hartstochteiyke bewogen
heid, die men zelden voor het Inter
nationale Gerechtshof hoort, heeft de
Nederlandse pleitbezorger,
prof. I. Kisch van de Amsterdamse
Universiteit, verklaard dat zqn tegen-
pleiter, de Belgische professor Rolin.
heeft gepoogd het denkbeeld ingang
te doen vinden dat Johannes Boll
schuldig is aan een misdryf, niette
genstaande hij door Zweedse gerech
telqke instanties onschuldig werd be
vonden.
Johannes Boll was ervan beschuldigd
zich oneerbaar tegenover zijn toen acht
jarige dochter te hebben gedragen; deze
beschuldiging bleek volkomen onhoud
baar.
Prof. Kisch besloot: Johannes Boll is
een man met een vlekkeloos karakter.
De gehele zaak is ontstaan door een
uitgebrachte valse beschuldiging.
„Ik weet niet. leden van het Hof, hoe
uw oordeel zal juiden. Mogelijk zal het
tegen ons gericht zijn. Doch zelfs in dat
geval ze1 her mij een niet geringe vol
doening hebben geschonken de kwade
geest, die de achtergrond vormt van
commentaar op de bekendmaking van deze zaak, te hebben aangewezen", al-
overste Soehardi. I du* prol Kisch,
Ons.
W0E MOETEN WJ
schilderijen ZIEN
Mumantsfctscli Ver
bond hi Lelde*» teqon
winterseizoen
\V I
♦«.OosterWwartter*
ViadmeneewfciMia
avondera ««ooi
i ..-l» 11
LeidsK+O geeft cur
sus bloemschikken
voor beqmnens
de Ouden «anOaqew
Sociëteiten qaav»
weer open
O-
de mm] es ver „Irene"
iwNoordwijkerfoout
hield modeshow....
Soctotoerkaier
mocht er soms In
baden iemand alweer
wakker zip..Sterkte J
