PARAMOUNT ROKEN!
ÉÉN GULDEN!
Leids Zoölogisch laboratorium
werd officieel in gebruik genomen
NU KUNT U VOOR HETZELFDE GELD
de meest
gewaardeerde
Amerikaanse sigaret
nu in Nederland
President curator ontvouwt een
omvangrijk bouwprogramma
C. Brilman, oud-directeur Leidse
Ambachtsschool heden overleden
B7»te Jaargang
Donderdag 2 oktober 1958
Tweede blad no. 29559
WNewcan
AMERICA,,
Advertentie
Bij dc officiële in gebruik neming van het nieuwe toren-laboratorium
aan de Kaiserstraat als onderdeel van het Zoölogisch Laboratorium
van de Leidse Universiteit is gistermiddag in velerlei vorm getuigenis
afgelegd van dankbaarheid voor wat tot stand kwam, van waardering
voor het werk wat daarvoor nodig was, en van vertrouwen in de
vruchten van deze voortreffelijke outillage van een belangrijke
wetenschap.
Het belang van de aanwinst voor de Universiteit werd duidelijk
geïllustreerd door het feit, dat de president-curator bij deze gelegen
heid niet alleen sprak over het belang van de aanwinst zelve, doch
daarbij in ruimer verband de belangrijkste werken betrok, die in de
naoorlogse jaren zijn verwezenlijkt, thans in uitvoering zijn, waarvan
de uitvoering wordt voorbereid en waarvoor de plannen of samen
vatting der verlangens min of meer vaste vorm beginnen te krijgen.
Nog nimmer is in het openbaar op een zo directe wijze gewezen op
het vele wat voor de Leidse Universiteit reeds tot stand kwam en
daarnaast op het zeer, zeer vele wat nog op verwezenlijking wacht.
Dank voor samenwerking
Prof dr. C. J. van der Klaauw be
groette in zijn welkomstwoord de velen,
die zioh in de collegezaal van het oude
laboratorium hadden verzameld onder
wie zioh o.m. bevonden de rector mag
nificus prof. dr. H. J. Lam, de secretaris
van de senaat prof. dr. J. E. Jonkers, de
(president curator dr J. E. baron de
Vos van Steen wijk, dé curatoren burge
meester jhr. mr. F. H. van Kinschot en
dr. F. Kleyn, de secretaris van curatoren
mr. N. F. Hofstee wethouder en oud-
adjunctsecretaris van curatoren mr. J.
Drijber, de architecten de heren Van
Oerle en Schrama, de directeur gene
raal van de Rijksgebouwendienst ir. An-
genent leden van de senaat, een ver
tegenwoordiger van de minister van
O. K. en W., leden van de wetenschap
pelijke staf en vertegenwoordigers van
studentenorganisaties.
Ir. Angenent, die namens de minister
van volkshuisvesting en bouwnijverheid
het gebouw aan de president curator
overdroeg, gaf blijken van dankbaarheid
voor de buitengewoon goede samenwer
king tussen ontwerpers uitvoerders en
opdrachtgevers van het nieuwe laborato
rium. Hij hoopte, dat het gebouw tot
nut en roem van Universiteit en weten
schap zou mogen 6trekken.
Hulde voor mr. Drijber
De president curator dr. J E. baron
de Vos van Steenwijk retourneerde deze
dank zijnerzijds, en memoreerde in het
kort de vele zorgen welke het curato
rium nu eenmaal aan projecten als dit
dient ite besteden voor zij in het stadium
van uitvoering zijn.
In het bijzonder herinnerde hij daarbij
aan de activiteiten van de waarnemend
secretaris van het curatorium mr. J.
Drijber, die deze opening niet meer in
die functie doch als wethouder van Lei
den bijwoonde. De heer Drijber heeft tij
dens zijn functie bij curatoren zeer veel
bemoeienis gehad met alles wat de be
huizing van de Leidse wetenschap be
treft, in het bijzonder de nieuwbouw en
verbouwingsprojecten. Baron de Vos van
Steenwijk achtte het gepast, mr. Drijber
bij deze gelegenheid, nu een van de ge
bouwen die mede door zjjn arbeid kon
den verrijzen in gebruik werd genomen,
als afscheid hem in een Universitaire
bijeenkomst hulde te brengen voor zijn
gebleken bekwaamheid en nimmer ver
slappende activiteit. De Universiteit zal
zijn verdere loopbaan met warme be
langstelling blijven volgen. De aanwezi
gen stemden door applaus met deze
woorden in.
Verleden en toekomst
Dit nieuwe laboratorium geeft, als
mijlpaal in de naoorlogse ontwikkeling
van de Leidse Universiteit, aanleiding tot
een terugblik naar wat reeds werd ge
daan en een blik vooruit naar het vele
wat nog verricht moet worden.
Na de bevrijding kwamen als grote
werken tot stand de inrichting van de
gebouwen X en VI van het Academisch
Ziekenhuis voor neurologie, endocrino
logie en stofwisselingsziekten en voor
experimentele histologie en cytologie,
een nieuwe vleugel van het Anatomisch-
Histologsch Laboratorium, restauratie en
inrichting van het Gravensteen, een
nieuw gebouw bij het Organisch Che
misch Laboratorium voor Anorganische
en Fysische Chemie, het thans geopende
Zoölogisch Laboratorium, de verbouwing
van de ontvangstzaal in de Academie en
het opknappen van de curatorenkamer.
Bijna voltooid zijn de laboratoria voor
fisiologie (wat outillage betreft wellicht
het beste in de wereld) en voor een deel
van biochemie.
Aanstaande is de uitvoering van het
Weeshuisplan voor goede huisvesting
van-geologie en mineralogie voorts de
eerste fase van de uitbreiding van heel-
I kunde, de bouw van een polikliniek voor
interne en verbouwing van de werkplaats
en een koepel van de Sterrenwacht.
Het eisen-programma is gereed voor
een laboratorium voor Organische Ohe-
mie, uitbreiding van het Natuurkundig
Laboratorium en het Mathematisch In
stituut, de Centrale Medische Biblio
theek, de kliniekveugel van interne en
een 'centrum voor de kindergenees
kunde.
telyk en stedebouwkundig mogelijk is
en of misschien niet als consequentie dit
complex elders bij een nieuw te bouwen
Universiteitsbibliotheek gevestigd moet
worden. Voorts zijn er plannen voor een
niet-westers centrum voor de alphafa-
culteiten bij de Binnenvestgracht, een
nieuw psychologisch instituut, uitbrei
ding van het Rijksherbarium uitbrei
ding Botanisch Laboratorium, een
nieuw laboratorium voor de genetica,
idem voor de fysische chemie en een
voor de sociale geneeskunde, uitbreiding
van de heelkundige kliniek, een nieuw
psychosomatisch laboratorium, idem
voor de medische chemie, uitbreiding van
het Rijksmuseum voor Natuurlijke His
torie. vele centrale voorzieningen, een
nieuw farmacologisch laboratorium,
uitbreiding van organische chemie en
een nieuw instituut voor Tropische Hy
giene en Parasitologie. Voorts zijn er
plannen voor de bouw van 2000 studen
tenkamers terwijl in overweging is een
gymnastiekcomplex in het leven te
roepen.
Tenslotte moet getracht worden een
Auditorium Maxim tot stand te brengen
vóór de viering van het 400-jarig be
staan in 1975.
Beloofde Land
De president curator keerde daarna
terug naar de zoölogie, waarvan hij de
verschillende aspecten in het kort be
lichtte.
Een vergelijking met Mozes en het
Beloofde Land trekkende constateerde
baron de Vos van Steenwijk dat het
prof. Van der Klaauw, die zoveel gedaan
heeft voor de uitbouw van zijn weten
schap en de bouw van dit laboratorium,
weemoedig moet stemmen dit gebouw
thans voltooid te zien aan de vooravond
van zijn emeritaat Hij droeg het ge
bouw niettemin aan de zorg van de di
recteur over in de hoop dat deze zij het
ook van buiten af nog ldhg getuige zou
mogen zijn van verdere wetenschappe
lijke bloei.
Verdere plannen
Plannen bestaan reeds voor een in-
stituteticomplex voor alpha-faculteiten
in de omgeving van de Universiteits
bibliotheek. Het is de vraag of dit ruim-
Dank voor velen
In de toespraak, waarmede prof. Van
der Klaauw de zorgen voor en leiding
van het laboratorium aanvaardde,
schetste hij de indeling en vormgeving
van het gebouw aan de hand van de
verschillende wetenschapsrichtingen die
het dienen moet. Zonder namen te noe
men dankte prof. Van der Klaauw toch
zeer velen, die bij de tot standkoming
van het laboratorium betrokken zijn ge
weest.
Dezer dagen hebben wij uitvoerig over
de inrichting van het gebouw geschre
ven zodat wij vrijwel steeds in herha
ling zouden vervallen, wanneer wij de
uiteenzetting van prof. Van der Klaauw
hier uitvoeriger zouden vermelden.
Na de toespraken namen de aanwe
zigen met bijzonder veel interesse en
waardering kennis van wat er tot stand
Onderscheiding voor
prof. dr. H. W. Siemens
Prof. dr. H. W. Siemens, hoogleraar in
de huid- en geslachtsziekten aan de
Leidse Universiteit en hoofd van de
Kliniek voor Huidziekten van het Aca
demisch Ziekenhuis, is benoemd tot ere
lid van de Deutsche Dermatologische
Gesellschaft te Frankfurt.
TENTOONSTELLING
„STEEKSPEL MET PRENTEN"
Komt van 10—18 Oktober in Leiden.
.Remonstrant en contra-remonstrant
steekspel met prenten" heet de expositie,
die zaterdagmiddag in de oude remon
strantse kerk te Amsterdam wordt ge
opend. Ter gelegenheid van het afscheid
van prof. G. J. Sirks als hoogleraar van
het seminarium der Remonstrantse
Broederschap, hebben zijn studenten
deze tentoonstelling georganiseerd.
De prenten hebben betrekking op de
gebeurtenissen rond de synode van Dor
drecht 1618—1619 en geven een kijk op
de scherpe tegenstellingen in die dagen.
De expositie is in Amsterdam van
maandag 6 t/m. woensdagavond 8 okto
ber geopend. Daarna gaat zy naar Lei
den, Academisch Museum 1018 oktober
en vervolgens in de remonstrantse ker
ken te: Den Haag 19—23 oktober, Vlaar-
dingen 2530 oktober, Arnhem 16
november, Groningen 812 november,
Utrecht 1419 november en Rotterdam
2026 november.
Officiële publikaties
INZAMELING HUISVUIL.
Op vrijdag 3 oktober as. zal geen huls-
vuil worden ingezameld.
Men gelieve op die dag geen emmers
aan de openbare straat te plaatsen.
Het ophalen van huisvuil uit die per
celen. welke gewoonlijk op vrijdag worden
bediend, zal nu plaats vinden op dinsdag
7 oktober e k.
De directeur Gem. Reiniglngs-
en Ontsmettingsdlenst.
VERORDENING TOT VOORKOMING
VAN HELING.
Burgemeester en wethouders van Leiden
brengen ter openbare kennis:
1. dat op de secretarie dier gemeente
(kamer 125) voor een ieder gedurende
drie maanden ter lezing is nedergelegd
hun besluit van 23 september 1957. tot
vaststelling van het model van het re
gister. bedoeld in artikel 2. lid 2, van
de Verordening tot voorkoming van
heling:
8. dat de datum van inwerkingtreding
van de Verordening tot
Korte rust na werkzaam leven
Gedurende 41 jaar steunpilaar der school
In het Academisch Ziekenhuis, waar hjj gistermiddag tot het ondergaan van
een operatie was opgenomen, is hedenmorgen geheel onverwacht op 66-jarige
leeftijd overleden de heer C. Brilman, tot voor enkele maanden directeur van de
1 Leidse Ambachtsschool, aan welke inrichting hij sedert 1917 verbonden was,
aanvankelijk als leraar, sinds 1931 als onder-directeur en gedurende de jaren
19501958 als directeur. De tijding van zjjn plotseling heengaan, nog slechts zo
kort nadat hij zijn veeljarige loopbaan had afgesloten, heeft zowel in de kring
I van het bestuur en zijn oud-collega's als onder zyn talloze leerlingen en oud-
leerlingen diepe indruk en grote verslagenheid gewekt.
en werk in brede kring werden gewaar
deerd.
De vele welgemeende wensen, dai het
hem gegeven zou mogen zijn na zijn ar
beidzaam leven nog tal van jaren van
een welverdiende rust te genieten, zijn
helaas niet in vervulling gegaan.
De talloos ve;en met wie hy in de
loop der jaren in aanraking is gekomen,
zullen zich de heer Brilman blijven her-
In Pieterskerk
Wijdingsuur 3 oktoberviering
Het bijbelse wonder van wind en water
Het wüdingsuur ter inleiding van het 3 oktoberfeest wordt nog altijd in brede
kring gewaardeerd. Met uitzondering van het vak achter de preekstoel was de
Pieterskerk geheel gevuld. Wat men daar jaarlijks herdenkt is het innerlijke
bevrijdingsfeest, wat de aanwezigen daar verbindt is de geest van het wonder,
de uiteindelijke overwinnende kracht van het geloof, 'waarvan 1574 een machtig
symbool is geworden. Want dit is alles mede vervat in die drie noorden: Ontzet
van Leiden. Dr. J. Riemens, voormalig Leids predikant, voerde ons daarheen en
nam daartoe zijn uitgangspunt in Exodus 15.
Wij vinden daarin: „Mirjam de
profetes nam een trommel in haar hand
en al de vrouwen gingen haar na met
trommelen en reien. Toen antwoordde
Mirjam: zingt den Here, Hij heeft het
paard met zijn ruiter in de zee gestort".
Deze tekstwoorden doelen op de tocht
van de Israëlieten door de Rode Zee en
via een verwijzing naar een gedicht,
dat de christen-joodse dichter Da Costa
schreef over Israël en Nederland
kwam spreker ertoe, vergelijkingspunten
te treffen tussen de tyrannie van de
Egyptische Farao en die van het vroe
gere Spanje, tussen het bijbelse wonder
van wind en water in de Schelfzee en
het wonder van wind en water, dat
Leiden hielp ontzetten.
Bij zülke geweldigheden in de ge
schiedenis is het het beste, daarvan te
zingen, zoals daadwerkelijk geschiedde
in Handels ..Dank sei Dir, Herr, Du
hast dein Volk geführt".
In 1574 stond ons volk voor de onder
gang. De ontstellende situatie, waarin
het was geraakt, schetste spreker aan
de hand van de in 1570 door Alva in
Antwerpen afgekondigde Acte van
Moderatie, die weldra met bittere ironie
„moorderatie" genoemd zou worden, een
misleidend staatsstuk, dat bijna alle
Nederlanders van gratie uitsloot en galg,
rad en brandstapel in de plaats van
moderatie gaf. De dingen werden ten
slotte zo benauwd, flat Leiden als een
eiland in een zee lag. Tot Gods storm
kwam en de wateren dwong..
De predikant zag ten slotte een verder
punt van overeenkomst: Israël werd uit
Bgyptê'a dwang beroüd om da Haar in
vrijheid te kunnen dienen. Die roeping
heeft 1574 ook voor Leiden en voor
Nederland.
De toespraak van dr. Riemens vormde
het centrale moment in de wijdings-
dienst, die verder ingenomen werd door
schriftlezing van Psalm 66, gebed, ge
zongen woord en orgelspel
De gemeente had haar aandeel in de
Gezangen 135 en 147, Psalm 77 en het
Wilhelmus.. Het Kinderkoor van ..Ex
Animo" in een Valeriuszang, een gebed
op tekst van Revius door De Wolff en
Gezang 293. Het grote gemengde koor
onder leiding van Herman de Wolff in
een heldenlofzang van Klieken, een
„Dona pacem" van de dirigent en een
kantate, getiteld „Psalm der Bevrijding",
eveneens van de dirigent. In de kantate
was een partij aan Aafje Heynis gege
ven, welke onvergelijkelijk schone alt
ook het reeds vermelde ..Dank sei dir,
Herr" verklankte (uit Handels Cantata
con stromenti). naast het lied in parlan-
dostijl „Oneindig goed" van Van den
Sigtenhorst Meyer, een zuiver toon-
werkje met diepe roering op tekst van
Jan Luyken.
Het orgel onder de kunstvaardige
handen van Adriaan Blankenstein, die
vóór de dienst over het Wilhelmus pre-
ludieerde, had een wel bescheiden rol
met de Intrada (uit concerto no.. 1 in cl
van Ernst Pepping, een evangelisch
componist van heel bijzondere waarde
met een helder timbrerende omschrij
ving van de interessante en moderne
invallen, waarvan hy ach bedient
Enthousiaste gesprekken by de
rondgang door het nieuwe labora
torium. Van rechts naar links prof.
dr. C. J. ran der Klaauw, diens
echtgenote, burgemeester jhr. mr.
b. H. van Kinschot, de curator dr.
b. Kleyn en de president curator
ar. J. E. baron de Vos van Steen
wijk.
(Foto L.D. Van Vliet)
De heer Brilman ontving zijn eerste i
vakopleiding aar. de Burgeravondschool I
te Amersfoort. Gedurende enkele jaren i
was hij vervolgens werkzaam als bouw
kundig opzichter o.a. bij de bouw van
het toenmalige Koloniaal Instituut te
Amsterdam. Na het behalen van de
middelbare tekenakte bouwkunde was
hij enige tijd werkzaam als leraar bouw
kundig tekenen aan de avondschool
Concordia Inter Nos te Amsterdam.
Kort na de invoering van de wet op
het lager N.O., waarbij praktische en
theoretische akten tot het geven van dit
onderwijs verplicht werden gesteld, be
haalde hij de akten N III en Nb.
Op 15 mei 1917 deed de heer Brilman
zijn intrede in de Leidse Ambachts
school waar hij benoemd werd tot leraar
timmeren en vaktekenen. De heer Bril
man, die sedert 1936 deel uitmaakte van
de examencomisrie voor de Nijverheids
akten Nb en N III. werd in maart 1949
benoemd tot lid van de Staatscommissie
ter nadere uitwerking van het rapport
over het lager N.O.
In 1950 volgde hij wijlen de heei G.
E. E. Kuyntjes op als directeur van de
Ambachtsschool. Zijn bijzondere werk
zaamheden in verenigingen en commis
sies bij het N.O. maakten hem in deze
kringen een zeer gewaardeerde figuur;
de waardering voor dit werk kwam tot
uiting in zijn benoeming tot Ridder in
de Orde van Oranje Nassau, zomede in
de toekenning van de Ir. J. J. van der
Wal-prijs, een onderscheiding, welke
voor het eerst werd uitgereikt en aan
hem ten deel viel. Van de vele functies,
welke hij in de loop van vele jaren be
kleedde noemen wij zijn lidmaatschap
van het hoofdbestuur van de Ned. Bond
van leerkrachten bij het N O. voorzitter
van de onderwijsafdeling voor jongens
en secretaris van de Vakgroep Bouw
kunde van die Bond. Voorts had hij zit
ting in de contactcommissie Stichting
Vakopleiding Bouwbedrijf en Ned. Ver
bond van directies en leerkrachten bij
het N.O., was hij bestuurslid van de
Openbare Leeszaal en Bibl. Reuvens en
secretaris van de Commissie van toe
zicht op de Leidse Bioscopen
Zowel bij zijn veertigjarig jubileum
in dienst van de Leidse Ambachtsschool
in 1957 als bij zijn afscheid enkele
maanden geleden, is op ondubbelzinni
ge wijze gebleken hoezeer zijn persoon
Gift van Prinses Beatrix
voor Leids Dierenasiel
In verband met de collecte op Dieren
dag (zaterdag a.s.) voor het nieuwe
asiel, heeft H.K.H Prinses Beatrix het
bestuur van de afdeling Leiden van de
Ned Ver. tot Bescherming van Dieren,
waarvan zij lid is, verblijd met een be-
la ngryke gift
Gisterochtend is de 15-jarige K.
van Steenwijk, wonende in de Haarlem
merstraat, met zijn fiets geslipt op de
Scheluwbrug (Oude Rijn). De E.H.D.
heeft de jongen, die zijn linkeronder
been brak, overgebracht naar het Acad.
Ziekenhuis.
In de nacht van dinsdag op woens
dag heeft men zich door het verbreken
van een ruit toegang verschaft in de
garage van de firma Van Ulden aan de
Verdamstraat. By een poging tot het
forceren van de brandkast is het echter
gebleven
inneren als een welwillend mens, een
voortreffelijk docent en directeur en als
een harde werker, die al zijn krachten
en gaven in dienst heeft gesteld van de
school, waaraan hij gedurende langer
dan 40 jaar verbonden is geweest en die
onder zijn hiding grote uitbreidingen
heeft ondergaan.
De teraardebestelling van het stoffe
lijk overschot zal zaterdagmiddag as.
om half drie op „Rhgnbof" geschieden.
COGNAC
VOOB Dl HANDEL H VAN I00B 12 VIAABDINGEN
