In Ver. Staten is aandelenrendement
onder obligatierendement gedaald
Een schuchtere benadering van
kapitaalmarkt door bedrijfsleven
het enige
moderne
toiletpapier
Prof. I. Kisch lieeft pleidooi in
Vredespaleis gisteren afgesloten
WITTE
KRUIS
HELPT
ECHT!
Weer lancering kunstmaan van
Amerikaanse marine mislukt
ui Oeqstqeest werd
dister dierenhuis
97ste jaargang
Zaterdag 27 september 1958
Derde blad no. 29555
Rentestand en rendement
(Van onze financiële medewerker)
Rentestand en rendement behoren onder normale omstandigheden tot de voor
naamste factoren, welke de koersontwikkeling op de effectenbeurzen beheersen.
En het is daarom geen wonder, dat, nu ten aanzien van de rentestand de laatste
tijd een grotere mate van onzekerheid is ontstaan, hier, zowel als op de
Newyorkse beurs, aan de belangrijke koersstijging op de aandelenmarkt, welke
sinds het begin van dit jaar is ingetreden, vooreerst een einde schijnt te zijn
gekomen.
In New York is het indexcijfer voor de aandelen tot ongeveer het hoogste punt
van 1957 gestegen en deze week heeft het zich om en nabij dat niveau bewogen.
Voor zover de koersstijging verband hield met de gunstiger verwachtingen met
betrekking tot de conjunctuurontwikkeling, is men geneigd te zeggen dat het met
die koersstijging vooreerst ook „welletjes" is. Want al blijven de conjunctuur
beschouwingen in de V.S. in majeur luiden en is de staking bi) de autobomiel-
fabrieken voorkomen, het zijn tot dusver nog slechts zwakke symptomen van
economisch herstel, waarop men zijn optimisme moet gronden. En de rende
mentsfactor, met name de verhouding tussen het obligatie- en het aandelen-
rendement, begint daarom meer betekenis te krijgen.
rationalisering aanvullende investerin
gen nodig acht en dat de Groninger
Industriële Credietbank haar uitzettin
gen (debiteuren en disconto's) van f. 10
miljoen uit. 1957 tot f. miljoen uit.
juni j.l. heeft zien stijgen.
Een en ander kan ook voor de Am
sterdamse beurs aanleiding zijn om met
de mogelijkheid van een ietwat hogere
rentestand rekening te houden en ten
aanzien van de aandelenmarkt gedu
rende enige tijd een afwachtende hou
ding aan te nemen.
Staatsfondsen werden deze week Iets
lager verhandeld.
Veiling wegens een
pensioenfondsschuld
(Van onze Haagse correspondent)
De siersmid C. Greefkes, eigenaar van
de siersmedery Aesthetica aan de Zee
straat te Den Haag had een schuld van
f 634.aan een pensioenfonds van een
werkgeversbond, waarvan hij geen lid
was. Hij weigerde dit bedrag te betalen,
tengevolge waarvan de bond gistermid
dag goederen uit de winkel van de heer
Greefkes liet verkopen door een deur
waarder. Vele collega's van de smid wa
ren gekomen om het „feest" mee te
maken. De kwinkslagen, maar ook de
bittere opmerkingen waren niet van de
lucht.
De deurwaarder kreeg van de smid
een elektrische klok in handen gedrukt
om te verkopen. Na veel bieden, waar
bij de prijs met tientjes tegelijk opliep,
werd de klok verkocht voor f 634.zo
dat de schuld meteen gedelgd was. Ko
per was de heer P. L. Hartveld, voorzit
ter van de Smedenpatroonsbond Bever
wijk en omstreken uit Velsen.
Zwakke symptomen
tot herstel in V.S.
In de V.S. kan men zich van die ver
houding een scherper en zuiverder beeld
vormen dan bij ons. Het obligatierende
ment, de solvabiliteit van de debitrices
buiten beschouwing gelaten, staat ook
voor de toekomst vast. Dit geldt zowel
voor de V.S. als voor ons land. Maar
het aandelenrendement is afhankelijk
van de dividenden, welke niet vast staan
en bij ons in de meeste gevallen eerst
enige maanden na het verstrijken van
het boekjaar worden vastgesteld. Ren
dementsberekeningen, zoals die pe
riodiek door de Rotterdamsche Bank
worden gepubliceerd, kunnen dan ook
alleen worden gebaseerd op de uitke
ringen over een boekjaar dat reeds eni
ge soms zelfs vele maanden achter ons
ligt. In de V.S. echter hebben de meeste
ondernemingen de goede gewoonte het
dividend per kwartaal te betalen en
voor een komend kwartaal tevoren aan
te kondigen. Zo is thans reeds bekend
dat de Amerikaanse ondernemingen in
de eerste acht maanden van het lopen
de jaar een bedrag van 6.57 miljard
aan dividend hebben uitbetaald tegen
6.63 miljard in dezelfde periode van
1957, weinig minder dus. En als thans
wordt becijferd dat het gemiddeld aan
delenrendement in de V.S. tot 4.05 is
gedaald, kan hieraan grotere betekenis
worden gehecht dan aan de rende
mentsberekeningen voor de Nederlandse
aandelen.
Opmerkelijk
Het opmerkelijke in de V.S. is nu dat
dit gemiddeld aandelenrendement thans
lager is dan het obligatierendement, dat
de laatste tijd weer is gestegen. Dit ligt
alweer bijna 0.7 boven het niveau van
13 juni j.l. en is met 4.13 het hoogste
punt sinds het eind van november 1957.
De gemiddelde notering van obligaties
is in betrekkelijk korte tijd van 91.05 tot
86.78 teruggelopen, waarin ongetwijfeld
de vrees voor een verdere waardever
mindering van de dollar tot uitdrukking
komt, zij het ook dat gedurende de laat
ste weken eerder een prijsdaling, dan
een prijsstijging vóór de levensmiddelen
kan worden geconstateerd. Dat het aan
delenrendement zich beneden het obli
gatierendement beweegt is onder gewo
ne omstandigheden onlogisch, omdat
aandelen immers, in tegenstelling met
obligaties, het volle bedrijfsrisico lopen.
Het kan daarom - als gezegd - niet
bevreemden dat men op de Newyorkse
beurs de pas even inhoudt om af te
wachten hoe de verdere ontwikkeling
van rentestand en conjunctuur zal zijn.
Tussen die beide is er uiteraard een
nauw verband. Tot dusver stijgen ook
in de V.S. de spaarinlagen en de depo
sito's bij de banken en wordt door de
bedrijven nog slechts een zeer matig be
roep op de kapitaalmarkt gedaan.
Maar als het economisch getij kentert,
kan hierin spoedig verandering komen
en de discontoverhoging, waartoe de
Federale Reservebanken onlangs zijn
overgegaan, duidt er op dat men van
hogerhand een uitzetting van het kre
diet aan het bedrijfsleven slechts langs
Ifjnen van geleidelijkheid wil doen ver
lopen. In elk geval is de verdere ont
wikkeling van de rentestand in de V.S.
thans een onzekere factor.
Ook elders
Ze is dat trouwens ook in andere lan
den. In Engeland bijv. is het obligatie
rendement nog altijd ca. 1 lager dan
dat van de aandelen en de betrekkelijk
ruime kapitaalmarkt als gevolg van een
verbeterde betalingsbalans, heeft reeds
geleid tot de verwachting dat het En
gelse disconto, in augustus van 5 tot
4Vi verlaagd, binnenkort verder tot
4 zal worden teruggebracht. De re
cente maatregelen, welke in Engeland
zijn genomen, nl. de verruiming der
voorwaarden van het afbetalingskrediet
en het toestaan van persoonlijke lenin
gen, zomede de vergemakkelijking van
de import uit de VB., duiden erop dat
men het bedrijfsleven voor zijn ontwik
keling nieuwe stimulansen wil geven,
met name wat de export betreft. Zowel
in Engeland als in ons land en in de
V.S. is het als bekend vooral de beper
king, welke de bedrijven zich ten aan
zien van de aankoop van kapitaalsgoe
deren hebben opgelegd, welke de ver
ruiming van de kapitaalmarkt hebben
veroorzaakt. En het is dus duidelijk dat,
als het in de V.S. en in de landen van
Europa tot een nieuwe economische op
leving komt, eerder van een stijging dan
van een verdere daling van de rente
stand sprake zal zijn.
Hoe ontwikkeling
Ook in ons land staat men voor de
vraag hoe de rentestand zich in de
naaste toekomst zal ontwikkelen. Aan de
ene kant valt ook hier een stijging van
de spaargelden en de deposito's bij de
banken te constateren, aan de andere
kant zal de centrale overheid na ver
loop van betrekkelijk korte tijd een be
roep op de kapitaalmarkt moeten doen.
terwijl de gemeenten niet alleen nieuw
geld nodig hebben, maar hun grote
vlottende schuld allengs zullen moeten
consolideren. Men zal hiermee uiter-
*Vd de nodig® voorzichtigheid betraoh-
ten en alles doen om de kapitaalmarkt
niet te forceren en veel zal dus afhan
gen van de vraag in hoeverre het be
drijfsleven tot nieuwe kapitaalsuitgaven
zal overgaan. Tot dusver heeft men zich
op dit punt zoveel mogelijk beperkt, de
emissies, welke de vorige week zijn aan
gekondigd (Van Berkels Patent en Gro
ninger Industriële Credietbank) en die
van deze week (Zuid-Afrikaans Han
delshuis, f. 1.3 miljoen aandelen 123
pnt.) kunnen toch als lichte aanwijzin
gen worden beschouwd dat ook hier
mogelijk een kentering op til is.
Het verdient in dit verband de aan
dacht dat Van Berkel volgens het pros
pectus in de toekomst een hervatting
van het normale accrès in haar omzet
ten verwacht en met het oog op verdere
IN NEDERLAND GEMAAK1
Zaak-Elisabeth Boll
(Van onze Haagse correspondent)
De Nederlandse raadsman in de
zaak-Elisabeth Boll, prof. mr. I.
Kisch, heeft gisteravond zijn plei
dooi, dat twee dagen heeft ge
duurd, afgesloten. Op verzoek van
de Zweedse ambassadeur, de heer
S. Dahlman, die als agent voor
zijn land optreedt, is de zitting van
het Internationale Gerechtshof
daarop tot maandagmiddag ver
daagd. De Zweedse pleiter prof.
Henri Rolin, heeft hierdoor volop
gelegenheid om zijn pleidooi voor
te bereiden.
In het laatste deel van zijn rijk ge
documenteerd betoog herhaalde prof.
Kisch, dat het enige motief, dat Zwe
den voor de „beschermende opvoeding
Elisabeth Boll kan aanvoeren, is ge
legen in het besluit van de „Rege-
ringsratten", het hoogste administra
tieve Gerechtshof. In dit besluit wordt
gezegd, dat de „verplaatsing van het
kind naar een geheel vreemde omge
ving haar geestelijke gezondheid ern
stig zou schaden".
Prof. Kisch haalde, wat dit betreft,
niet alleen enkele analoge gevallen in
het buitenland aan, maar trok boven
dien een vergelijking met de in ons land
bestaande rechtspraktijk ten aanzien
van de joodse pleegkinderen in ons
land. De ervaring heeft geleerd, dat
kinderen van dertien, veertien jaar zich
gemakkelijk aan een nieuw milieu kun
nen aanpassen. Het argument, dat de
terugkeer van Elisabeth Boll in het
ouderljjk milieu haar „geestelijke ge
zondheid" zou aantasten, wees prof.
Kisch dan ook met beslistheid van de
hand.
De „Regeringsratten" heeft het besluit
om de „beschermende maatregelen" te
(skyddsuppfostran)" van de 13-jarige handhaven bovendien genomen zonder
een ondexzoek naar de zaak in te stel
len. Sterker nog: het besluit is genomen
op grond van een valse beschuldiging
tegen de vader. Zolang deze beschuldi
ging nog niet was ingetrokken en er nog
een zekere verdenking tegen de vader
bestond, was het beroep van Zweden op
de „beschermende opvoeding" zeker niet
om-echtvaardig, maar toen de „Rege
ringsratten" zijn besluit bekend maakte,
stond niet alleen vast dat de aanklacht
tegen de vader vals was, maar had de
Arrondissementsrechtsbarik in Dor
drecht bovendien een nieuwe voogd (es)
mevrouw C. T. Idema-Postema, be
noemd. Waarom heeft de „Regerings
ratten" de „beschermende opvoeding"
dan gehandhaafd?
Tijdens de schriftelijke procedure had
den de Zweden al met een beroep op
een rechterlijke beslissing in Zwitserland
van 1912, betoogd dat de Arrondisse
mentsrechtbank niet bevoegd is om, in
plaats van Johannes Boll, een nieuwe
voogd (es) te benoemen. In zijn pleidooi
toonde prof. Kisch echter aan, dat deze
parallel in méér dan een opzicht mank
gaat; hij sprak in dit verband zelfs van
een nieuw konijn uit de „goochelaars-
hoed" van de Zweden.
In het Vredespaleis kijkt men nu
met enige spanning uit naar het plei
dooi van prof. Rolin, de Zweedse
raadsman, die al verschillende malen
als pleiter voor het Hof is verschenen
en daarbü steeds als overwinnaar uit
het strijdperk is getreden.
Advertentie
Rugpijnmaar ook andere
plagende pijnen vaagt u
prompt weg met
WITTE KRUIS
tabletten, poeders, each
Bewoners van een
reclasseringsoord
plegen „wandaden"
Het lid van de raad van Ede. de
heer W. Weigraven (A. R.) te Lun-
teren, heeft burgemeester en wethou
der schriftelijk voorgesteld de nodige
maatregelen te nemen om de burgerij te
beschermen tegen de, zoals hij zegt,
„wandaden van de op de reclasserings
inrichting „Groot Batelaar" te Lunteren
verpleegde personen".
De heer Welgraven somt een aantal
gebeurtenissen op, waarbij verpleegden
in de afgelopen tijd betrokken zouden
zyn geweest. Er zouden onlangs op
„Groot Batelaar" wapens gevonden zijn,
die daar door betrokkenen in voorraad
gehouden zouden zijn om bij hun nach
telijke strooptochten zonodig te worden
gebruikt.
De heer Welgravan dringt aan op
handhaving van Edes algemene politie
verordening, die B. en W. bepaalde be
voegdheden geeft om afdoende maat
regelen te nemen.
Die maatregelen zouden kunnen be
staan, aldus de heer Weigraven, in het
scheppen van waarborgen, dat de ver
pleegden er in elk geval na zonsonder
gang niet op uit kunnen trekken om de
streek onveilig te maken.
De verpleegden op „Groot Batelaar"
genieten, volgens de heer Weigraven
namelijk blijkbaar een vrijheid, die
geenszins in overeenstemming te bren
gen is met een verantwoorde zorg voor
de veiligheid van de bevolking en van
haar bezittingen.
Indien „Groot Batelaar" niet onder de
gemeentelijke politieverordening kan
worden begrepen, dan zou de burgemees
ter als hoofd van de politie de gemeen
schap een grote dienst bewijzen, zo hij
de zaak bij het ministerie van Justitie
aanhangig maakt. Op dat laatste dringt
de heer Weigraven dan ook met klem
aan.
Ergens in Duitsland
Nederlandse wijk
(Van, onze correspondent)
In Frankfort aan de Main staat het
Hollandhuis, waar de voorzitter van de
Nederlands-Duitse Kamer van Koop
handel zetelt, een energiek en ideeënrijk
man: de heer M J. E. Fincken.
Een van zijn grote idealen, die allen
de bevordering van de Nederlandse ex- i
port naar West-Duitsland betreffen, is
het stichten van een Nederlandse wijk
in een Duitse stad.
Het is de bedoeling van de heer
Finoken en zijn Kamer-van-Koophan-
delgenoten rondom een pleintje een aan- J
tal woningen een school en een kerkje
te plaatsen, precies zoals dat in Neder
land geschiedt. Bij de bouw van deze
kleine Nederlandse wijk zal men alleen
van Nederlandse materialen en fabri
katen gebruik maken.
Het plan begint reeds in een verge
vorderd stadium te geraken, hoe wel
nog niet öe zeggen valt wanneer precies
met de bouw zal worden begonnen, wel
ke firma's zullen leveren en op welk
stukje grond het zal verrijzen. Volgens
de heer Fincken bestaan grote afzet
mogelijkheden voor Nederland in West-
Duitsland. Door middel van zijn plan wil
hij de Duitsers tonen wat Nederland kan
en hoe men in Nederlandse huizen „ge
zellig met een schemerlampje" kan wo
nen. Op deze wijze zou een blijvende
monstercollectie ontstaan, die zal wor
den overgedragen aan Diiitse bewoners,
de grond zal het eigendom blijven van
de betreffende Duitse stad. De bespre
kingen zijn echter nog niet afgesloten.
Het lijkt ons niet onmogelijk dat deze
wijk ergens in Frankfort zal komen te
liggen.
„Verolme" vestigt
bedrijf in Ierland
De Ierse vice-premier, de heer Sean
Lemass, tevens minister van Handel en
Nijverheid, zal in de eerste week van
oktober een bezoek aan Nederland
brengen op uitnodiging van de heer
C. Verolme, eigenaar van Verolme
United Shipyards te Rotterdam.
Het bezoek houdt verband met plan
nen tpt vestiging van een groot scheeps
bouw- en reparatiebedrijf in Cork Har
bour. Ierland.
De bedoeling is. dat het Nederlandse
bedrijf de Cork Dockyard Limited te
Rushbrooke in het graafschap Cork
zal overnemen en bepaalde installaties
te Haulbowline zal pachten om er een
groot scheepsbouw- en reparatiebedrijf
te vestigen.
Het werk wordt in 5 jaren uitgevoerd.
De totale kosten van het gehele pro
ject worden op meer dan 55 miljoen
gulden geschat, die deels zullen worden
gefinancierd door Nederlandse inves
teerders en deels door regeringslenin
gen. Vei-wacht wordt, dat reeds in de
eerste fase een onmiddellijke werkgele
genheid voor ongeveer 450 man zal wor
den geschapen, terwijl aan het eind van
de vijfde fase in totaal 1800 arbeiders
in het bedrijf werkzaam zullen zijn. De
nieuwe werf zal zich concentreren op
de bouw van grote schepen.
Tijdens start en landing soefenin
gen op het dek van het Engelse
vliegdekschip Victorious kwam de
commandant van een squadron van
het toestel zonk. Deze foto brengt
in beeld hoe met behulp van een
helikopter nog wordt getracht het
toestel tijdig te bereiken. Op het
de marine luchtvaartdienst om het I moment dat de man aan de lijn bij
'leven toen zijn toestel over het dekhet toestel kwam verdween het
heen in zee schoot. Hij slaagde er onder de golven
niet in zijn cockpit te openen voor\
Dr Hagen Pessimistisch
De Amerikaanse marine heeft giste
ren op de laxiceerbasis van Kaap Cana
veral een drietrapsraket gelanceerd om
opnieuw te proberen een volledig uitge
ruste „Vanguard"-kunstmaan van 9.75
kg in haar baan te brengen.
Kort na het lanceren hielden de signa
len van de kunstmaan op, aldus heeft
een woordvoerder van de nationale Aka-
demie van Wetenschappen te Washing
ton meegedeeld. 2\'± uur daarna had men
nog geen nieuw signaal opgevangen.
Directeur John Hagen van het Van-
guard-plan verklaarde tegenover ver
slaggevers dat het een of twee dagen kan
duren voor men kan zeggen of de kunst
maan in zijn baan is gekomen of niet.
Dr. Hagen toonde zich echter vrij pessi
mistisch ten opzichte van de kansen van
welslagen.
Volgens de eerste controle hebben de
motoren van de drie raketdelen normaal
gewerkt. De eerste twee delen hadden
een vloeibare-brandstofmotor, het derde
een vaste-brandstofmotor.
Dit is de vierde poging van de marine
een grote Vanguard"-kunstmaan in haar
baan te brengen. De voorgaande drie
pogingen, in april, mei en juni, misluk
ten.
Het enige succes van de marine in haar
„Vanguard"-program was in maar» met
een kleine proefkunstmaan van ongeveer
anderhalve kilogram. Dit maantje was
alleen met twee radiozenders uitgerust.
Taak, doel en grondslag
van Ned. Chr. Vrouwenbond
Alvorens met het nieuwe wierk te
starten, belegde de afdeling Leiden van
de Ned. Christen Vrouwenbond aan
het begin van het seizoen een huishou
delijke vergadering in het gebouw Re-
hoboth
Het doel van deze avond was hoofd
zakelijk de taak van de Bond en het
doel en de grondslag van de Vrouwen
bond nader te verklaren.
Het doel is o.a. om de leden voor
lichting te geven betreffende maatschap
pelijke en staatkundige vraagstukken in
overeenstemming met de grondslag, die
inhoudt dat Christus Koningschap alom
erkend moet worden en dat de oplossin
gen van de maatschappelijke vraagstuk
ken bij het licht van de bijbel gezocht
moeten worden.
Deze vergadering onder presidium van
mevr. G. Houwing-Oostra heeft veel
bijgedragen tot versteviging van de on
derlinge band. Ook van de leden kwa
men enkele oordelen en suggesties over
het wel en wee van de afdeling, die na
tuurlijk ten zeerste door het bestuur op
prys werden gesteld.
deze weekbeqende
xe^st.U zult ket wel
qev*wkt keWsevj
m l l i i. in i i^,
ï'dawskmtel kwawi
naa» Uldew met
.Motel Het ?avadij5"
diverse tïmas Vacto
ten bun lujaar&mod*
^kows. o
«r m
Leid se Wsvrouwew
konden naar kook e
feak demonstratie..
aanbesteed
OnsBuiien" kree<)
vavid&aq clubWs en
is dus bin new.
