Eisenhower geeft Tsjang Kai-sjek
groter garanties dan ooit tevoren
WEERBERICHT
IEMCO
Beslissing over oorlog en vrede is feitelijk in
handen van de regering van Peking gelegd
Stilzwijgend aanbod van V.S.
Mr. Huygens legt verdediging
van dokter O. uit Berkel neer
RADIO en
TELEVISIE
Duel Macmillan Churchill jr.
over Engeland en Verre Oosten
97ste jaargang
VRÏJDAG 12 SEPTEMBER 1958
No. 29542
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
t. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro no 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Washington)
De communisten behoeven thans niet langer te
gissen omtrent Amerika's reactfe indien Quemoy
en Matsoe worden aangevallen: Amerika zal niet
dulden dat een gewapende macht gebruikt wordt
voor agressieve doeleinden. De beslissing over
oorlog en vrede is daarmede feitelijk in handen
van de communistische Chinezen gelegd. Dit is
de conclusie, die uit Eisenhowers televisie-rede
van gisteren moet worden getrokken.
Amerika heeft hiermede aan de regering van
Formosa groter garanties gegeven dan ooit tevo
ren. Dulles en Eisenhower, die zeker geen oorlog
wensen, zijn dichter tot aan de rand van de
afgrond gegaan, dan tot dusverre. Zij hebben
waarschijnlijk uit China's bereidheid tot onder
handelen de conclusie getrokken, dat ook de com
munisten de zaken niet op de spits willen drijven,
doch door Amerika onvoorwaardelijk te ver
plichten tot een militaire actie indien Quemoy en
Matsoe dreigen te vallen, hebben zij niettemin
een aanzienlijk risico genomen. Indien de commu
nisten dit wensen, kunnen zij thans Amerika in
een oorlog verwikkelen, waarvan het einde niet
te zien zal zijn en waarin het gebruik van atoom
wapens zeker niet uitgesloten is.
De oppositie tegen een dergelijk risico was gedurende de afgelopen week in
Amerika gegroeid. In hoofdartikelen en radio-commentaren werden ernstige
bezwaren tegen Dulles' koers naar voren gebracht. Vooraanstaande democraten
zoals oud-minister Acheson, ex-ambassadeur Kennan en de senatoren Mansfield
en Morse hebben in scherpe bewoordingen het beleid inzake Quemoy en Matsoe
aangevallen. Thans moet worden afgewacht of de Amerikaanse natie met de rug
tegen de muur een groter eenheid zal vertonen.
Tot zover onze correspondent in Washington.
Reuter meldt intussen nog uit „goedingelichte kringen" in de Amerikaanse
hoofdstad, dat het belangrijkste punt van Eisenhowers rede het stil
zwijgende aanbod hierin is om te praten over de toekomstige status van
de eilanden, mits de communisten eerst verklaren, dat zjj geen geweld zullen
gebruiken om politieke en territoriale verlangens in de Straat van Formosa
te verwezenlijken. De president zei, dat „er maatregelen zijn die genomen kunnen
worden om te verzekeren dat deze eilanden voor de kust geen doorn in de zijde
van de vrede zullen zijn". Volgens functionarissen moeten de communisten hier
evenwel niet uit opmaken dat het een aanbod is om de nationalistische eilandjes
af te schrijven. Wel achtten zij neutralisatie van de eilanden of de een of andere
vorm van internationale controle erover mogelijk.
zijn met U, Chinese broeders"; de
„Izwestia" meende dat een eind aan de
Amerikaanse uitdaging in het Verre
Oosten moet worden gemaakt, terwijl de
„Troed" verklaarde, dat „de pogingen
van de Amerikaanse imperialisten in
de Straat van Formosa gedoemd zijn te
mislukken".
Communistisch China heeft gisteren
voor de vierde maal een „ernstige waar
schuwing" tot de V.S. gericht, omdat
deze zich schuldig zouden hebben ge
maakt aan een „invasie" van het Chi
nese luoht- en zeeruim. Volgens het
persbureau „Nieuw China" waren gister
ochtend vier Amerikaanse oorlogssche
pen de Chinese territoriale wateren
binnengevaren bij het escorteren van
nationalistisch-Chinese schepen naar
Quemoy. Waarschijnlijk wordt bedoeld
dat de Amerikaanse schepen de pas in
gestelde twaalfmjjlsgrens hebben over
schreden.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft deze beschuldi
ging echter verworpen. ..Geen Ameri
kaanse schepen hebben zich buiten de
wateren begeven welke wij als interna
tionaal beschouwen", aldus de woord
voerder (zoals bekend erkennen de V.S.
de uitbreiding van de territoriale wate
ren langs de Chinese kust van 3 tot
twaalf mijl niet)
„Geen München in
liet Verre Oosten"
De president legde er nogmaals de
nadruk op, dat geen regelingen mogelijk
zijn die onaanvaardbaar zijn van Tsjang
Kai-sjek. In de rede overheerste Eisen
howers waarschuwing, dat er geen
„München" in het Verte Oosten zal zijn.
De president vroeg de wereld om begrip
voor het Amerikaanse standpunt, dat de
Chinese communisten werken volgens
een „ambitieus plan voor wereldver
overing", dat de gehele positie van de
vrije wereld in het westen van de Stille
Oceaan bedreigt. Hij beloofde dat „er
geen terugtrekken in het aangezicht van
gewapende agressie" zal zijn. Overigens
geloofde Eisenhower niet dat de huidige
ernstige toestand „wanhopig of hope
loos" was. Hij geloofde niet dat er oor
log zou komen.
Teleurstelling op Formosa
In kringen van de nationalistische
leiders in Taipeh, de hoofdstad van
Formosa, heeft men zich in eerste in
stantie teleurgesteld uitgelaten over
Eisenhowers verklaring inzake het ge
schil rond Formosa. Men merkte op, dat
de Amerikaanse president geen duide
lijke verklaring heeft afgelegd over de
wijze waarop de V.S. de nationalisten
zullen helpen. Ook had men er maar
weinig hoop op, dat de besprekingen
tussen de Amerikanen en de Chinese
communisten op ambassadeursniveau
zullen leiden tot een afdoende wapen
stilstand.
„Waarschuwingen"
Op een bijeenkomst van meer dan
100.000 personen heeft de Russische pre
mier Kroesjtsjef gisteren in Stalingrad
gezegd dat de vriendschap tussen de
Sovjet-Unie en China sterker is dan
ooit aldus meldt het Russische pers
bureau Tass. Kroesjtsjef herhaalde, dat
een aanval op China beschouwd zal wor
den als een aanval op de Sovjet-Unie.
Heit persbureau „Tass" meldt, dat de
MoSkouse bladen veel aandacht aan de
moeilijkheden in het Verre Oosten wij
den. De „Prawda" schreef vandaag over
„de Amerikaanse provocatie" o.a.: „Wij
Advertentie
Krachtig bombardement
op de Quemoy-eilanden
Artillerie op de kust van communis-
tisch-China heeft donderdagmiddag de
Quemoy-eilanden heviger dan ooit be
schoten, zo is door een militaire woord
voerder in Taipeh meegedeeld er werden
meer dan 55.000 granaten afgevuurd;
twintig nationalistische militairen wer
den gedood. Het communistische pers
bureau „Nieuw China" sprak van een
„bestrafffingsactie" door het Chinese
volksleger.
Het bombardement begon kort nadat
vier nationalistische bevoorradingssche
pen bij Quemoy waren aangekomen,
onder dekking van schepen der Ameri
kaanse vloot. Toen het vuren begon
lichtten de schepen zonder hun lading
te hebben gelost huil ankers en voeren
weg onder bescherming van een rook
gordijn. Zjj werden, volgens verklarin
gen van Amerikaanse en nationalis
tisch-Chinese zijde, niet getroffen.
Vandaag vieren Sir Winston i inmiddels in hun huis aan de Fran-
Churchill en zijn echtgenote hun se Rivièra, waar de grote staats-
gouden huwelijk .Het zal een heel
gewoon familiefeestje worden, zon
der veel hoge gasten. Maar wel is
man woonteen extra secretaris uit
Engeland overgekomen, die moet
helpen om de gelukwensen en ge
schenken te verwerken, welke reeds
enige tijd binnenstromen.Deze
foto van het echtpaar werd onlangs
in hun villa genomen.
Motieven: geen tijd en geen onderzoek
Mr. M. H. Huygens te Den Haag heeft zich teruggetrokken als raadsman van
de in de strafgevangenis te Leeuwarden zittende, tot levenslang veroordeelde, O.,
vroeger arts te Berkel. Mr. H. Schootstra uit Leeuwarden is thans aan de gede
tineerde als raadsman toegevoegd.
Mr. Huygens is, naar bekend, als verdediger van O. opgetreden bij de behandeling
van de tegen deze, wegens beschuldiging van moord op zijn echtgenote, aanhangig
gemaakte zaak. Op 8 april j.l. heeft mr. Huygens zich, op verzoek van O., bij de
griffie van de rechtbank te Leeuwarden aangemeld als raadsman, naar aan
leiding van het feit dat in de gevangenis te Leeuwarden de gedetineerde L. dood
is aangetroffen, tengevolge van vergiftiging.
Desgevraagd verklaarde mr. Huygens
dat hij en dokter O. in goede harmonie
zijn overeengekomen, dat de omstandig
heden het althans in dit stadium van
de strafvervolging voor mr. Huygens
noodzakelijk hebben gemaakt, zich als
raadsman terug te trekken.
De beweegredenen daartoe zijn ge
weest, dat mr. Huygens de middelen
en de tijd ontbreken om die toewij
ding en aandacht aan het lijvige
dossier te wijden, waarop zijn cliënt
recht heeft. Indien mr. Huygens deze
zaak met de nauwkeurigheid die zyn
cliënt toekomt zou willen behandelen,
zou hij minstens twee tot drie dagen
per week in Leeuwarden moeten zijn
voor dossierstudie en conferenties met
zijn cliënt, hetgeen hem uit de aard
der zaak te enenmale onmogelijk is.
Door oppervlakkige behandeling van
de zaak zouden de belangen van dok
ter O. schade lijden, hetwelk noch de
Rustig weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog weer met zonnige perioden.
Weinig wind en iets hogere middagtem-
peraturen. In de nacht hier en daar
mist.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
13 september
Zon op: 6.10 uur; onder: 19.02 uur.
Maan op: 6.05 uur; onder: 18.44 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.44 en 15.10
vur. Laagwater te 11.00 en 23.18 uur.een qroot aantal
(Van onze correspondent te Bonn) --
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
De commandant zeemacht Neder- wijlen schout-bij-nacht Karei Door
land, vice-admiraal G. B. Fortuyn man. de held van de slag in de
heeft gistermiddag in Den Helder Javazee. welke hem het leven kostte.
nieuwe marine- De foto laat zien hoe de jonge lui-
officieren beëdigd. Ondei hen be- tenant Doorman wordt gelukge-
advocaat, noch de cliënt op prijs zou
den stellen".
Een ander motief van mr. Huygens
om zich thans uit deze verdediging
terug te trekken is, „dat de Justitie te
Leeuwarden hem blijft weigeren thans
reeds een psychiatrisch onderzoek naar
de geestestoestand van dokter O. te
laten instellen.
Volgens de mening van mr. Huygens
uiteraard een lekemening, zoals hij
zeide is de geestelijke gesteldheid van
dokter O. zo hard achteruit gegaan, dat
mr. Huygens zich niet verantwoord acht
zonder psychiatrisch onderzoek in deze
zaak verder te blijven werken.
Uit dit terugtrekken mag stellig niet
worden afgeleid, dat mr. Huygens niet
een groot aantal twijfelpunten in het
dossier aanwezig zou achten", zo besloot
hij zijn verklaring.
Grote waardedaling
van de roepiali
De voortdurend verderschrij-
dende waardevermindering van de
roepiah, het Indonesische betaal
middel, heeft zich vandaag gede
monstreerd in het tot dusver nog
niet voorgekomen feit, dat een
gewone Amerikaanse auto thans
geprijsd is voor een half miljoen
roepiah.
Acht jaar oude Amerikaanse
wagens worden op het ogenblik
van de hand gedaan tegen prijzen,
variërend van 150 tot 200 duizend
roepiah.
Het betrouwbaarste
adres voor
NIEUWE RIJN 30-32
LEIDEN - TEL: 24244
vond zich de heer T. W. R. Door
man uit Schiedameen zoon van
wenst door zijn moeder.
„Wij zullen V.S. niet in de steek laten"
(Van onze Londense correspondent)
De journalist Randolph Churchill (zoon van Sir Winston), die wel eens méér
schrijft dan hij verantwoorden kan en als „enfant terrible" in de Engelse politiek
een zekere waarde heeft, heeft gisteren internationaal politieke opschudding ver
wekt. Hij verkondigde in het Londense blad „Evening Standard" dat hij een dag
tevoren premier Macmillan had ontmoet en dat hij Randolph - in de geluk
kige omstandigheid verkeerde de wereld te kunnen onthullen dat Engeland in de
kwestie van Quemoy achter Amerika staat. De Verenigde Staten lieten ons in
Suez in de steek, schreef Churchill, maar wjj zullen Amerika thans niet in de
steek laten. Dit is van groot belang, voegde hij er nog aan toe, met het oog op
de positie van de Britse kroonkolonie Hongkong.
Men kan er van overtuigd zijn, dat Macmillan, indien hjj iets te onthullen
heeft, dit zeker niet via de onstuimige, wilde kroniekschrijver Randolph Churchill
zal doen. Vandaar dat Downing Street gisteravond, kennelijk op initiatief van
de premier, ter correctie van het genoemde artikel een verklaring publiceerde
waarin wordt gezegd dat Engeland in geen enkel opzicht met de Verenigde Staten
inzake het Verre Oosten door enigerlei afspraak is gebonden.
De Britse regering deelt de bezorgdheid
van de Amerikaanse regering over
enigerlei poging om territoriale veran
deringen door middel van geweld af te
dwingen. Hieraan kan nog worden toe
gevoegd, dat het bezoek, dat Randolph
Churchill woensdagavond aan premier
Macmillan had gebracht van zuiver
persoonlijke en niet van politieke aard
was. Hij liet de premier het geschenk
zien, dat vandaag aan Sir Winston
Churchill en Lady Churchill zal worden
gegeven in verband met hun gouden
huwelijksfeest. Randolph Churchill nam
een boodschap met gelukwensen voor
het gouden paar van Macmillan in ont
vangst om deze mee te nemen naar
Zuid-Frankrijk.
Randolph Churchill deelde gisteravond
na zijn aankomst in Cap d'Ail telefo
nisch aan de „Times" mede, dat hij
Gaitskell wil dat regering
haar houding bepaalt
Randolph Churchills artikel vertegen
woordigt diens eigen standpunt en was
niet geautoriseerd door de premier. De
positie van de Britse regering blijft zo
als vorige week vrijdag uiteengezet door
het departement van Buitenlandse
Zaken. Deze verklaring werd afgelegd
op een ogenblik, dat. premier Macmillan
waarnam voor de afwezige minister van
Buitenlandse Zaken en droeg zijn per
soonlijke autoriteit. In die verklaring
werd gezegd, dat de Britse regering zich
natuurlijk bewust is van de positie van
de Amerikaanse regering inzake het
Verre Opsten, welke thans bevestigd en
nader uitgewerkt is door de verklaring
van minister Dulles op 4 september j.l.
De Amerikaanse dollar, die offi
cieel 11.40 roepiah waard is, doch
bij de banken kan worden ingewis
seld tegen Rp 29.64, noteerde deze
week op de zwarte markt 100
roepiah, tegen 80 roepiah nog
slechts een maand terug.
Als gevolg van de inflatie zijn de
kosten van levensonderhoud voor Euro
pese gezinnen in de hoofdstad de laat
ste tijd met 50% gestegen. Een klein blik
melk kost op het ogenblik 25 roepiah,
geïmporteerde kaas Rp 17.50 per 100
gram, eerste kwaliteit whisky 300 roe-
piahs en Hollandse jenever Rp 115 per
fles, langspeelplaten Rp 400. Ameri
kaanse overhemden Rp 850, en in Hong
kong gemaakte overhemden Rp 450.
De goudprijs in Djakarta steeg deze
week tot Rp 117,50 per gram, het dub
bele van de prijs in het begin van dit
jaar. In Medan doet goud zelfs 144
roepiah per gram.
Indonesië krijgt geen
grote Britse wapens
Het Britse ministerie van Buitenland
se Zaken heeft thans officieel mee
gedeeld gelijk reeds aangekondigd
dat Groot-Brittannië, rekening
houdend met de opvattingen van
„vrienden en partners" voor het ogen
blik geen grote militaire uitrustings
stukken naar Indonesië zal uitvoeren.
Naar in doorgaans welingelichte krin
gen verluidt, worden met „vrienden
en partners" Australië en Nederland
bedoeld.
Een woordvoerder van het ministerie
weigerde mee te delen of Engeland
„kleine militaire uitrustingsstukken"
uitvoert. Ook wilde hij zich niet uitlaten
over de aard van de „grote uitrustings
stukken".
Volgens onofficiële berichten wil In
donesië van Engeland patrouillevaartui
gen voor zijn vloot kopen en vliegtuigen,
zoals Hawker-Hunters en Fairey-Gan-
nets voor zijn luchtmacht.
Spaanse autobus tegen huis
Bij Gravalos in de Spaanse provincie
Logrono is gisteren een autobus tegen
een huis gereden. De wagen vloog door
de schok in brand. Zeventien inzittenden
kwamen om het leven en meer dan
twintig personen werden gewond.
Het ongeluk was een gevolg van een
breuk van een der remmen van de auto
bus. Het huis, waar de wagen in volle
vaart tegenaan reed, stortte in op het
wrak van de bus. Aangezien de dichtsbij-
zijnde telefoon op twintig kilometer van
de plaats van het ongeluk was, duurde
het geruime tijd voor hulp verleend kon
worden.
blijft bij wat hij geschreven heeft in de
„Evening Standard". Hij zette uiteen,
dat hij Macmillan niet rechtstreeks had
geciteerd en dat het artikel vanzelfspre
kend Randolph Churchills eigen weer
gave was van het gesprek met Macmil
lan.
Gaitskell, de leider van de socialisti
sche oppositie, gaf gisteravond eveneens
een verklaring over deze kwestie. Het
gaat erom, aldus Gaitskell, of het waar
is wat Churchill geschreven heeft,
waarbij het volkomen bijkomstig is of hij
al of niet de bevoegdheid had hierover
iets te zeggen. Wij behoren geen enkele
oorlog te steunen en nog minder daar
aan deel te nemen, aldus Gaitskell. Het
wordt tijd, dat de regering haar hou
ding duidelijk maakt, het land heeft er
recht op die te kemren.
