JOHN FOSTER DULLES VRAAGT
CHINA VAN ACTIE AF TE ZIEN
WEERBERICHT
„Betrouwbare belofte zou een
zeer constructief element zijn
Indonesië waarschuwt Nederland
Verzoek inzake Duitse hereniging
97ste jaargang
WOENSDAG 10 SEPTEMBER 1958
No. 29540
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: J. W. Hennj DAGBLAD VOOR I FIDFN FN OMSTRFKEN Witte SiDgeI l' Lelden Glr0 n0 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f.7.50 per kwartaal: f.2.55 per maand; 70.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
NIET ALLE KAARTEN OP TAFEL
Als de Chinese communisten zich bereid verklaren tot een doel
treffende en betrouwbare belofte dat zij zullen afzien van geweld om
territoriale bedoelingen te verwezenlijken, zal er een zeer constructief
nieuw element in de situatie rondom Formosa worden gebracht, dat
verdere consequenties kan hebben. Dit heeft minister John Foster
Dulles gisteren op zijn wekelijkse persconferentie verklaard. Hij zei,
dat de V.S. officieel via de communistisch-Chinese ambassade te
Warschau Peking hebben verzocht, het overleg op ambassadeurs
niveau over de kwestie-Formosa te hervatten. Volgens Dulles is er
heel wat waarover onderhandeld moet worden.
Zoekt Amerika naar
handige uitweg?
Dulles weigerde echter te zeggen
wat de Amerikaanse -plannen zijn.
Als argument voor deze weigering
voerde hij aan, dat de Chinese
communisten ook nog niet hun
kaarten op tafel hebben gelegd en
dat het voorts gaat om rechten en
belangen van een bondgenoot, n.l.
Nationalistisch-China. Op de vraag
of de V.S. bereid zijn, de Chinese
nationalisten aan te bevelen om de
eilanden Quemoy en Matsoe te ont
ruimen als de communisten zouden
beloven van geweld af te zien, wil
de hij dan ook geen antwoord ge
ven.
De voornaamste reden, waarom de V.S.
de kwestie Formosa niet voor de Ver-
Naties brengen was, volgens de minister,
dat de regering te Peking al heeft laten
weten, dat zij de jurisdicbie van de
volkerenorganisatie niet erkent.
In antwoord op talrijke vragen over
wat de V.S. zullen doen als een Ameri
kaans oorlogsschip door de artillerie van
communistisch China wordt geraakt als
het Nationalistisch-Chinese schepen
naar Quemoy begeleidt, verklaarde Dul
les, dat dit zou afhangen van de om
standigheden met name of het een
opzettelijke treffer zou zijn of dat het
schip toevallig zou worden geraakt. De
minister dacht overigens, dat een Ame
rikaans schip op de een of andere wijze
zal antwoorden als het in volle zee
wordt aangevallen.
Dit komt overeen met de woorden van
de opperbevelhebber van de Amerikaan
se strijdkrachten in de Stille Oceaan,
admiraal Harry Felt, die gisteren op
Guam verklaarde, dat de schepen van
de Amerikaanse Zevende Vloot zullen
terugschieten als zij door de Chinese
communisten worden beschoten.
Geen erkenning
Over de toestand in het Verre Oosten
verklaarde Dulles verder nog, dat de
V.S. de uitbreiding van territoriale
wateren van communistisch China van
drie mijl tot twaalf mijl niet erkennen.
Ook beschouwen de V.S. het Commu
nistische bewind op het Chinese vaste
land niet als onvermijdelijk en perma
nent. Het was volgens de minister
onvermijdelijk, dat het verlangen naar
persoonlijke vrijheid zich ook in China
zal doen gelden.
De Russische regering heeft Peking
echter laten weten, dat zij het Chinese
besluit van zaterdag om de territoriale
wateren uit te breiden tot 12 mijl,
erkent.
Het Chinese besluit brengt mee, aldus
de verklaring van de Russische rege
ring, dat geen buitenlandse oorlogssche
pen of vliegtuigen deze zone van twaalf
mijl, die ook voor het luchtruim daar
boven geldt, mogen binnenkomen zon
der toestemming van de Chinese volks
republiek.
Volgens een aanhaling van het pers- j
bureau „Nieuw China" zei Tsjoe, dat de
Verenigde Staten een groot aantal
strijdkrachten in het gebied van de
Straat van Formosa bijeenbrengen
„openlijk dreigend hun agressie tot de
eilanden voor de kust van China te zul
len uitbreiden". Het was absurd van de
Amerikanen de poging van het Chinese
volk om zijn eigen gebied te bevrijden
te beschrijven als „het gebruiken van de
gewapende macht om territoriale aan
spraken te verwezenlijken". Formosa, de
Pescadoren en de eilanden voor de kust
zoals Quemoy en Matsoe zijn Chinees
gebied, aldus Tsjoe En lai. „Het zijn
juist de imperialisten van de Verenigde
Staten, die gewapenderhand Chinees
gebied .hebben bezet of proberen
Chinees gebied in te vallen en te be
zetten."
Vierde konvooi
Naar gemeld wordt, is inmiddels een
vierde door de Amerikanen geëscorteerd
konvooi van Formosa uitgevaren om
voorraden naar de Quemoy-archipel te
brengen. Van het derde, dat maandag
avond is vertrokken, was geen melding
gemaakt.
Volgens waarnemers vindt de Ameri
kaanse Zevende Vloot het een moeilijke
taak de Nationalistische transportsche
pen doeltreffend te escorteren, aange
zien de Amerikaanse oorlogsschepen op
bevel van Washington in internationaal
vaarwater moeten blijven, dus drie mijl
uit de kust van Quemoy.
Naar van Amerikaanse zijde wordt
vernomen, zijn er 90.000 Nationalistische
soldaten op de Quemoy-groep en 97.000
communisten op het vasteland er tegen-
„Bevrijding'
Tsjoe En lai, de communistische
Chinese minister-president, heeft aan
een banket in de Noordkoreaanse am
bassade gezegd, dat het Chinese volk
het volste recht heeft om zijn eigen
gebied met alle geschikte middelen op
een passend tijdstip te bevrijden en dat
het geen enkele buitenlandse inmenging
zal dulden. Dit was „het onwrikbare
standpunt van het Chinese volk, dat
door geen enkele uitdaging of bedrei-
ding geschikt kon worden".
Droog
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog weer met zonnige perioden,
maar in de nacht en ochtend plaatse
lijk mist. Weinig wind. Weinig verande
ring in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
11 SEPTEMBER
Zon op: 6.06 uur; onder: 19.06 uur.
Maan op: 3.26 uur; onder: 17.45 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.15 uur en
13.44 uur.
Laagwater te 9.23 en 21.44 uur.
Dit nummer bestaat alt 19 pagina's.
over. Volgens Nationalistische berichten
zouden er 190.000 militairen op het
vasteland zijn samengetrokken. Het is
de Amerikanen niet bekend over hoe
veel onderzeeboten de communisten be
schikken.
De communistische kustbatterijen
hebben in de afgelopen nacht meer dan
4000 salvo's op de Quemoy-eilanden ge
lost. De Chinese vice-admiraal Lioe
Hoh-toe, die dit vandaag in Taipeh
mededeelde, voegde hieraan toe, dat de
communisten nu sedert 23 augustus
circa 200.000 granaten op de eilanden
hebben afgeschoten, doch dat zij totdus-
ver pas een stuk geschut van de Natio
nalisten hebben getroffen.
Persstemmen
Het Amerikaanse blad „Washington
Post" maakte vandaag uit de verklaring
van Dulles dat een constructief nieuw
element zou ontstaan als de communis
ten afzien van geweld op, dat de
Verenigde Staten schijnen te zoeken
naar een formule, die ontruiming van
Quemoy en Matsoe zonder gezichtsver
lies mogelijk maakt. De communisten
zouden de eilandjes voor de kust kun
nen krijgen en het afzien van geweld
zou in feite neerkomen op aanvaarding
van een onafhankelijk Formosa. Dit
acht het blad de enige mogelijkheid om
een evenwichtige toestand in het be
trokken gebied te scheppen.
De Londense „Times" verklaarde van
daag in een hoofdartikel, dat de bezet
ting van de eilandjes voor de Chinese
kust door de Nationalisten onhoudbaar
en niet te rechtvaardigen is. Volgens
het blad zou terugtrekking van de
Nationalisten niet een teken van zwak
heid, doch een gebaar van gezond ver
stand betekenen, dat de Amerikaanse
bondgenoten zouden kunnen toejuichen.
De liberale „Manchester Guardian"
acht echter de mogelijkheid zeer groot,
dat besprekingen tussen China en de
V.S. zullen vastlopen. En vroeg of laat
zal dan waarschijnlijk een aanval op
Quemoy worden gedaan. Als wij minis
ter Dulles moeten geloven, aldus de
„Manchester Guardian" zullen de Ame
rikanen en Chinezen gaan vechten.
Washington schijnt er op te rekenen,
dat een oorlog in het gebied van For
mosa kan worden beperkt en dat de
Sovjet-Unie zich niet in de zaak zal
mengen. Als een van deze verwachtin
gen niet bewaarheid wordt, zullen wij
dicht bü een wereldoorlog komen. Als
zij geen van beide uitkomen, dan zal er
een wereldoorlog zijn, zo meent het
liberale blad.
De Nederlandse dameszwemploeg, i pese zwemkampioenschappen zulke gisteren bij de terugkeer ii
die in Boedapest tijdens de Euro- [raaie successen behaalde, werd land in de bloemetjes gezet.
Quemoy nu uit de
lucht bevoorraad
Een Nationalistiscih-Ohinese mi-
litaire woordvoerder heeft vandaag
te Taipeh verklaard, dat vervoers-
vliegtuigen der Nationalistische
luchtmacht begonnen zijn Quemoy
I uit de lucht te bevoorraden. Dit zou
I dus inhouden, dat de bevoorrading
I over zee onder bescherming van de
Amerikaanse zevende vloot is stop
gezet en dus het gevaar voor ern
stige incidenten aanmerkelijk is i
1 afgenomen. i
1 In antwoord op de vraag, of deze
bevoorradingswijze voor onbepaal-
I de tijd zou voortduren, antwoordde
I de woordvoerder: „Dat weet ik
l niet". Hij deelde ook verder geen 1
I bijzonderheden over dit luchttran- 1
sport mede.
Verwek niet groter spanning in Pacific
De Indonesische regering heeft vandaag de bewering geuit, dat Nederland
pogingen in het werk stelt om het Westerse blok ervan te overtuigen, dat Weste
lijk Nieuw-Guinea een belangrijke factor is voor het versterken van de strategische
positie van het Westerse blok in de Stille Oceaan.
In een radio-uitzending van het mi
nisterie van Voorlichting werd Neder
land gewaarschuwd „om nog niet meer
spanning in de Pacific te verwekken".
„De jongste bei'ichten hebben het
voornemen van Nederland om deze
nieuwe tactiek uit te voeren, bevestigd",
neergestort
Bonn richt zich tot Grote T ier
(Van onze correspondent te Bonn)
Negen weken nadat de Bondsdag de regering-Adenauer heeft voorgesteld zich
tot de grote mogendheden te richten inzake de Duitse eenheid en vijf dagen
nadat de communistische Oostduitse regering een dergelijke stap reeds heeft
ondernomen, wendde de Westduitse regering zich gisteren tot Rusland, de Ver
enigde Staten, Engeland en Frankrijk. In die nota's worden de Grote Vier bekend
gemaakt met het besluit van de Bondsdag van 2 juli, waarin verzocht wordt een
werkcomité, bestaande uit ambassadeurs van de vier grote mogendheden, de
Duitse kwestie te laten behandelen.
De crisis in het Midden-Oosten heeft
de Westduitse regering ertoe gebracht
steeds maar weer het verzenden van
deze nota aan de Grote Vier uit te stel
len. Nadat op 4 september Oost-Dults-
lanid zich plotseling tot de Sovjet-Unie
de Verenigde Staten, Engeland en
Frankrijk heeft gericht en voorgesteld
(had besprekingen te voeren over een
vredesverdrag voor geheel Duitsland en
geëist had de herenigingskwestie over te
laten aan een commissie van vertegen
woordigers der Oost- en Westduitse re
geling, ontstond te Bonn beweging Van
socialistische zijde uitte men kritiek op
de ..laksheid" van de Bondsregering. Nog
gisteren zeide de SPD-leider Ollemhauer,
dat de regering eerst 69 dagen na het
Bondsdagbesluift zich wendde tot de
Grote Vier,
De Bondsdag had op 2 juli het idee
dat. de Grote Vier de Duitse kwestie op
dezelfde wijze zouden moeten aanpak
ken als zij het Oostenrijkse probleem
hebben opgelost. Ook in Oostemijk werd
een commissie van ambassadeurs ge-
i vormd, die tenslotte kans zag Oostenrijk
zijn onafhankelijkheid 'terug te geven en
de bezettingstroepen te verwijderen. Te
Bonn wijst men de plannen van Oost
i Duitsland om de hereniging te laten
bespreken door een Oost-Westduitse
commissie van de hand. Men wenst de
Oostduitse regering in generlei vorm te
erkennen. Wel acht men het oorbaar
dat deskundigen uit Oost-Duiteland ge
hoord zullen worden door de te vormen
ambassadeurs-commissie van de Grote
Vier.
Een overzicht van de Bossche
veemarkthal. waar gisteren de ten
toonstelling van de Koninklijke Ne
derlandse Vereniging ,.Het Neder
landse Trekpaard" is begonnen.
29 miljoen meer deviezen
Volgens de weekstaat der Ned. Bank
is het goud onveranderd gebleven en de
deviezenreserve met f. 29 miljoen toe
genomen. Deze stijging heeft zich ge
heel voltrokken in de sfeer van de niet-
convertibele valuta. Goud en deviezen
samen belopen nu f. 4885 miljoen, het
geen een zeer bevredigende ontwikkeling
wordt geacht.
Men is algemeen te Bonn van opvat
ting dat Amerika, Engeland en Frank
rijk het verzoek van de Westduitse re
gering zullen inwilligen. De vraag is wat
men te Moskou met de Westduitse nota
zal doen waarbij als optimistisch wordt
beschouwd dat de Russen nog slechts
enkele dagen geleden gezegd hebben de
kloof tussen beide Duitslanden te be
treuren.
Trouwens de Oostduitse nota zal
zo zegt men te Bonn ook wel te Mos
kou zijn voorbereid. In die nota ziet men
te Bonn en ook Londen zekere
mogelijkheden voor de Russen. In ieder
geval kan men thans, ondanks de
nieuwe crisis in het Verre Oosten, nadat
zo velen de laatste tijd uit Oost-Duits
land zijn gevlucht, de actualiteit van
het here 'igingsprobleem niet meer ont
kennen. ook al wordt in de Westduitse
nota over deze vluchtelingenstroom met
geen woord gerept.
Abadan
Tien inzittenden gedood
(Van onze Haagse redactie)
Een amfibievliegtuig van de Ko
ninklijke Marine is vanmorgen in
de nabijheid van het oliecentrum
Abadan aan de Perzische Golf
neergestort. De tien inzittenden
zijn om het leven gekomen. Over
de oorzaak van het ongeluk is nog
niets bekend. Het toestel was op
weg van Nieuw-Guinea naar
Nederland, waar het op het vlieg
kamp Valkenburg voor het rou
tine-onderhoud zou worden gesta
tioneerd.
Naar wij van de Voorlichtings
dienst van de Marine vernemen,
betreft het een „Martin Mariner",
de twee motorige hoogdekker,
waarvan er enkele in gebruik zijn
bij squadron 8 van de Reddings-
en Opsporingsdienst op Valken
burg.
Het merendeel van dit type
vliegtuigen van de Marine is op
Nieuw-Guinea gestationeerd, waar
de toestellen dienst doen als trans
portvliegtuigen.
Geheimzinnige verdwijningen
in Engeland
ZEVEN VRACHTAUTO'S MET
CHAUFFEUR ZIJN SPOORLOOS!
Elke nacht denderen zware vracht
auto's over de uitvalswegen van Lon
den, om waardevolle ladingen naar an
dere delen van het land te brengen.
De ritten zijn lang en de wegen zijn
eenzaam. En hier en daar lokken de
lichten en de juke-box van een café,
dat de gehele nacht open is. Een kopje
thee, een sigaret, een praatje met de
caféhouder, en voort gaat het weer.
Zo gaat het normaal.
Maar zeven maal in de afgelopen
vier dagen is een vrachtauto wegge
reden van een parkeerplaats bij een
café en zijn auto e n chauffeur daar
na spoorloos verdwenen. De waarde
van de ladingen van deze vrachtauto's
was in totaal 700.000 gulden.
De politie maakt zich zorgen, want
dit zijn niet de normale dagelijkse ge
vallen van een diefstal van een vracht
auto, die later leeg op een eenzame
plek wordt aangetroffen. Men heeft
hier te doen met totale verdwijningen.
De trucks zijn verdwenen op ritten
naar de zuidkust, naar Manchester,
Newcastle, Leeds, Birmingham en Liver
pool.
De chauffeurs waren betrouwbare
mensen, zeggen hun firma's. Allen wa
ren vrijgezel en hun familie maakte
zich niet onmiddellijk ongerust als brie
ven uitbleven.
De politie gelooft dat misschien er
gens in de buurt van het strategisch
liggende Coventry een „ontvangstcen
trum" is ingericht om de gestolen trucks
op te nemen. Daar zullen de wagens
dan wel overgespoten worden, de num
merplaten veranderd en de ladingen
verkocht. Maar over het vermoedelijk
lot van de chauffeurs laat de politie
zioh maar liever niet uit.
aldus het ministerie. „Eerst kregen wij
berichten over een bijeenkomst tussen
de Nederlandse, minister van Buiten
landse Zaken, Luns, en zijn Australische
ambtgenoot Casey. Daarna over een
militair verdrag tussen Australië en
Nederland over Westelijk Nieuw-Guinea.
Voorts kregen wij berichten te horen
over een voornemen van Nederland om
Westelijk Nieuw-Guinea op te nemen in
de Zuid-Oost Aziatische Verdragsorga
nisatie, waarvan Australië reeds lid is.
Tenslotte werd gemeld, dat de ministers
Casey en Luns van plan waren een ont
moeting te hebben met de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken, John
Foster Dulles, gevolgd door Nederlandse
en Engelse persberichten, waarin gezin
speeld werd op de mogelijkheid van het
internationaliseren en verenigen van
Australisch (Oostelijk) en Nederlands
(Westelijk) Nieuw-Guinea".
„Hoewel tot dusver geen officiële be
vestiging van deze berichten werd ont
vangen, tonen zij aan in welke richting
de wind waait", aldus de uitzending.
Vervolgens werd betoogd, dat Weste
lijk Nieuw-Guinea een onderdeel uit
maakt van Indonesië's politieke aspi
raties. „Zolang West-Irian niet onder
het gezag van de Indonesische Repu
bliek is teruggekeerd, zal een onrustige
politieke situatie blijven bestaan, die 'n
voortduirend gevaar oplevert, niet al
leen voor het politieke evenwicht in de
Pacific, maar in de gehele wereld".
De zgn. „gebedsgenezing"
van T. L. Osborn
Op ons verzoek heeft de theoloog-
arts, dr. F. A. Nolle, directeur-ge
neesheer van het Leidse Diacones-
senhuis, zich bereid verklaard in
een samenvattend artikel, te rea
geren op een aantal op- en aan
merkingen, dat zowel bij hem als
bij ons is binnengekomen naar
aanleiding van zijn beide artikelen
over de zgn. „gebedsgenezing" van
T. L. Osborn, gepubliceerd in onze
nummers van 30 augustus en
1 september j.l.
Waar opname van al deze reac
ties, die bovendien voor een zeer
groot deel ongeveer dezelfde strek
king hebben, aanzienlijke plaate
ruimte zou vergen, menen wij dat
op deze wijze toch aan de sugges
ties van de schrijvers en schrijf
sters volledig recht wordt weder
varen.
Men vindt het artikel van dr.
Nolle op de Stadsnieuwspagina.
Ultracentrifuge voor
isotopenscheiding reeds
gedeeltelijk verwezenlijkt
Het ultracentrifugeproces voor de
scheiding van isotopen, dat prof. dr. J.
Kistemaker in het laboratorium voor
massaspectografie te Amsterdam aan
het ontwikkelen is, is reeds gedeeltelijk
gerealiseerd. Men is er in geslaagd een
cilinder, de zogenaamde superkritische
draaisnelheid (50.000 omwentelingen per
minuut) te geven. Dit betekent echter
nog niet, dat daarmee nu ook de hele
centrifuge gerealiseerd is.
Dit heeft prof. Kistemaker gistermid
dag medegedeeld op een persconferen
tie in Genéve van de Nederlandse dele
gatie naar de atoomconferentie.
Een van de grondslagen, waarvan
men bij dit proces uitgaat, aldus prof.
Kistemaker. is nu dus proefondervinde
lijk juist gebleken. We zullen nu dus
zeker verder gaan met de ontwikkeling.
De proeffabriek, die men binnen een
jaar in staat zal zijn te bouwen, zal
door de Stichting Fundamenteel Onder
zoek der Materie worden ingericht in
opdracht van het Reactorcentrum Ne
derland.