Moskou aanvaardt 31 oktober voor
gesprek over staking kernproeven
WEERBERICHT
Verklaring van Kroesjtsjef in
de Prawdawaarin Genève als
conferentieoord wordt genoemd
Fa. D. KRET Zn.
Minister Luns zeer gelukkig over
zijn gesprek met minister Casey
RUSSISCHE HONDEN KEREN
VAN 450 KM HOOGTE TERUG
Veel meer jonge Algerijnen in
bestuursfuncties, wil De Gaulle
97ste jaargang
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1958
No. 29531
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WUte smgel I Le^eo - Giro no 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer 17.50 per kwartaal; t. 2.55 per maand; t. 059 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
De Sovjetrussische premier Kroesjtsjef acht 31 oktober aanvaard
baar als datum om met Engeland en Amerika besprekingen te begin
nen over opschorting van proeven met kernwapens, aldus een verkla
ring van de premier aan het orgaan van de Russische communistische
partij, de Prawda. Kroesjtsjef gaf voorts te kennen Genève als de ge-
schikste plaats voor de conferentie te beschouwen. De besprekingen
zouden gericht moeten zijn op het sluiten van een overeenkomst voor
het voorgoed stopzetten van alle proeven met kernwapens door alle
landen. Een week geleden hebben Engeland en de V.S. voorgesteld
hun proeven met ingang van dezelfde datum, 31 oktober, een jaar lang
te staken, mits er bevredigende voortgang gemaakt zou worden met
de invoering van een stelsel van internationale controle en met de
invoering van andere ontwapeningsmaatregelen. Kroesjtsjef zegt ver
der nog, dat de conferentie in Genève, namelijk die van atoomdes
kundigen, „definitief het fabeltje van de onmogelijkheid van controle
op de naleving van een overeenkomst voor het stopzetten van kern
wapenproeven heeft gelogenstraft. Nu kan er geen uitvlucht of recht
vaardiging meer zijn voor een weigering om terstond en overal een
eind te maken aan proeven met kernwapens.
Propagandistische
uiteenzetting
Kroesjtsjef heeft met teleurstelling
opgemerkt, dat de verklaringen van pre
sident Eisenhower en de Britse regering
op 22 augustus „niet getuigen van de be
reidwilligheid van de Amerikaanse en
Britse regering om het voorbeeld van de
Sovjet-Unie te volgen en de proeven
Bevoegd oordeel
T. L. Osborn
Ook in Leiden en omgeving is
het optreden van de Amerikaanse
evangelist Tommy Lee Osborn op
het Malieveld te 's-Gravenhage in
vele gezinnen het gesprek van de
dag. Menigeen heeft de moeite ge
nomen naar Den Haag te reizen
om daar met eigen ogen te zien
wat er nu eigenlijk waar is van het
gerucht over opzienbarende gene
zingen. die daar tot stand zouden
zijn gekomen. Teneinde onze lezers
in de gelegenheid te stellen zich
een oordeel te vormen over Osborns
optreden, hebben wij ons gewend
tot een uitermate deskundige, dr.
F. A. Nolle, geneesheer-directeur
van het Leidse Diaconessenhuis.
Dr. Nolle is namelijk niet alleen
Ned. hervormd predikant, maar
ook medicus (internist), zodat zijn
oordeel bijzonder gewicht in de
schaal legt, temeer, omdat het
onderwerp als zodanig steeds zijn
voortdurende aandacht heeft ge
had. In een tweetal artikelen
schrijft hij over zijn ervaringen op
het Malieveld en de achtergrond
van wat daar geschiedt. De eerste
bijdrage van zijn hand treffen
onze lezers elders in dit nummer
aan.
Kans op onweer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Voor morgen blijft de kans op een regen
of onweersbui bstaan. De temperaturen
zullen overdag in het westen van het
land door zeewind lager zijn dan in de
oostelijke helft, hoewel onweer ook daar
enige afkoeling 'kan brengen.
(Opgemaakt te 10 uur).
31 AUGUSTUS
Zon op: 5.48 uur; onder: 19.32 uur.
Maan op: 20.04 uur; onder: 8.12 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.25 en
16.48 uur.
Laagwater te 0.24 en 12.39 uur.
1/9 hoogwater te 4.58 en 17.20 uur;
laagwater te 0.59 en 13.08 uur.
LOODGIETERSBEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Ryndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's,
en een Bijvoegsel
onmiddellijk op te schorten" (met de
klemtoon op „onmiddellijk", Red. L.D.)
„Naar duidelijk uit deze verklaringen
blijkt, gaan beide regeringen voort met
het zoeken naar alle mogelijke uitvluch
ten om de onmiddellijke staking van
kernwapenproeven te ontlopen. Zij om
kleden hun voorstellen met zulk voorbe
houd en kennelijk kunstmatige voor
waarden, dat hun positie overduidelijk is
geworden", aldus Kroesjtsjef (die ver
geet te vermelden, dat het voorstel tot
controle niet van hem. maar van Eisen
hower is uitgegaan. Red. L.D.)
Kroesjtsjef zegt verder nog: „Wij kun
nen niet akkoord gaan met de voorwaar
den die het Westen verbindt aan zijn
eidheid tot onderhandelen, omdat
daardoor de onderhandelingen al bij
voorbaat tot mislukken gedoemd zou
den zijn. Wij geloven ook dat het, om
vertraging te voorkomen, nuttig zou zijn
wanneer van te voren de duur van de
besprekingen werd bepaald. Gezien de
positieve resultaten van de Geneefse
conferentie van deskundigen, kan er naar
onze mening binnen twee of drie weken
overeenstemming worden bereikt".
De Sovjetrussische premier en partij
secretaris besloot met de opmerking dat
de „Algemene Vergadering der Verenig
de Naties op haar komende dertiende
zitting haar invloedrijke mening moet
geven over het staken der kernwapen
proeven door alle staten".
Rapport van Genève
Het verslag dat atoomdeskundigen uit
Westelijke en communistische landen op
hun conferentie van 1 juli tot 21 augus
tus te Genève hebben opgesteld over
middelen om een eventuele overeen
komst tot staking der kernproeven te
controleren, is vandaag gepubliceerd
door de landen die aan de conferentie
hebben deelgenomen.
Is het communiqué, dat op 21 augustus
reeds was uitgegeven, werd verklaard
dat de deskundigen zich uitgesproken
hebben voor instelling van een net van
controleposten, over de gehele wereld
verspreid. Uit het officiële verslag blijkt,
dat de deskundigen een stelsel van 170
tot 180 controleposten in staat achten
om „met een goede graad van zeker
heid" ook kleine ontploffingen van kern
wapens waar te nemen.
De controleposten, die onder interna
tionaal toezicht zouden moeten staan,
zouden als volgt over de wereld moeten
zijn verdeeld: 37 in Azië, 24 in Noord-
Amerika, 16 in Zuid-Amerika, 16 in
Afrika, 6 in Europa, 7 in Australië, 4 in
het Zuidpoolgebied, 60 op nog nader te
bepalen eilanden en 10 aan boord van
schepen. Elk van deze stations zou door
circa 30 deskundigen bemand moeten
worden. Voorts worden verkennings
vluchten. voornamelijk boven de ocea
nen, aanbevolen. De kwestie van even
tuele kernproeven in de kosmische ruimte
is niet besproken. Wel wordt de mening
geuit dat het mogelijk zal zijn met spe
ciaal uitgeruste kunstmanen kernproe
ven op grote hoogte waar te nemen.
Samenwerking op Nieuw Guinea
Geen termijn „zelfbeschikking"' bepaald
(Van onze Haagse redactie)
Alle aspecten van de Australisch-Nederlandse samenwerking op Nieuw-Guinea
zijn gistermiddag uitvoerig besproken door de twee ministers van Buitenlandse
Zaken, Richard G. Casey en mr. J. M. A. H. Luns. Na een conferentie van twee
en een half uur in zijn departement aan het Plein te Den Haag verzekerde mr.
Luns „zeer gelukkig" te zijn over de resultaten van het overleg. Wat die resultaten
nu in feite waren, werd echter niet onthuld. Er is niets op schrift gesteld.
De minister gaven te kennen het eens te zijn over de grote lijnen van de in
Nieuw-Guinea te volgen politiek. Hun denkbeelden zullen nader worden bestu
deerd en uitgewerkt. Misschien zal na de conferentie tussen de bestuursambtena
ren van beide delen van Nieuw-Guinea, die eind oktober in Australië wordt ge
houden, wat naders omtrent de plannen bekend worden gemaakt.
De Australische minister van Bui
tenlandse Zaken. R. G. Casey tij
dens een onderhoud met zijn Ne
derlandse ambtgenoot Luns in het
departement van Buitenlandse Za
ken te Den Haag.
Beide ministers herinnerden aan de
Nederlands-Australische verklaring van
11 november 1957 over samenwerking bij
het bestuur van Nieuw-Guinea. Minister
Luns legde daarbij de nadruk op het be
ginsel van zelfbeschikking, dat ook in
die verklaring was neergelegd.
Nederland en Australië wilden zich in
dit opzicht echter niet aan een bepaalde
termijn binden. „Het zou niet praktisch
zijn om in dit stadium ook maar te gaan
denken over een tijdstip voor zelfbe
schikking", zei minister Casey.
Het gaat thans in hoofdzaak over de
wijze, waarop de gemeenschappelijke
verklaring van 11 november 1957 in de
praktijk móet worden gebracht. Met de
bestuurlijke samenwerking is reeds een
begin gemaakt door de uitwisseling van
liaison-ambtenaren en het stationeren
van een ambtenaar van het departement
van Zaken Overzee als attaché voor
Nieuw-Guinea bij de Nederlandse am
bassade te Canberra.
Wij vroegen minister Luns nog naar
zijn mening over de verklaring van de
gouverneur van Ned. Nieuw-Guinea, dr.
P. J. Platteel, die volgens Reuter te
Port Moresby zou hebben gezegd, dat
de Nederlandse regering een militair
bondgenootschap met Australië ten aan
zien van Nieuw-Guinea zou toejuichen.
„Gouverneur Platteel had geen instruc
ties van de Nederlandse regering zo'n
verklaring af te leggen", antwoordde
minister Luns. „Dergelijke zaken moeten
aan de centrale regeringen worden over
gelaten".
Naar aanleiding van berichten uit Dja
karta, waar men zich bezorgd zou maken
over een militaire overeenkomst tussen
Nederland en Australië, zei minister Ca
sey: „Djakarta behoeft zich nergens be
zorgd over te maken". Hij herhaalde, wat
hij gistermorgen reeds bij aankomst op
Schiphol had verklaard: dat de Austra
liërs vertrouwen op de Indonesische ver
zekeringen, dat geen geweld zal worden
gebruikt met betrekking tot Ned. Nieuw-
Guinea.
Gisteravond had minister Casey ty-
dens een diner ten huize van mr. Luns
gelegenheid van gedachten te wisselen
met minister-president dr. Drees, de mi
nisters Staf en Helders, de staatssecre
tarissen Van der Beugel en Moorman,
Raket bracht 1690 kg. in de ruimte
De Russen hebben woensdag j.l. een eentrapsraket met twee
honden aan boord tot een hoogte van 450 km. geschoten. De raket
keerde op een vooraf vastgestelde plaats terug. De honden kwamen
behouden aan. Het totale gewicht van de verblijfplaats der honden
en de wetenschappelijke instrumenten, dat door de raket werd ver
plaatst, bedroeg 1.690 kilogram.
De wetenschappelijke instrumenten, „De door biologen verkregen gegevens
waaronder toestellen voor de bestude- van het gedrag van een levend wezen
ring van de opperste luchtlagen, werk- en de werking van zijn lichamelijke
ten gedurende de vlucht normaal. Zij organisme by een vluoht tot grote hoog-
h ebb en gegevens verschaft, die thans te zyn door een goede voorbereiding
worden bestudeerd. vry van de storende uitwerking, die
De toestand der honden na de lan- vrees daarop zou hebben uitgeoefend",
ding was goed. In hun verblyfplaats aldus het Russische persbureau Tass,
bevonden zich toestellen voor het vast- dat ook meldt, dat gebruik werd se-
leggen van hun biologische functies ge- maakt van ka puitwerktuigen voor de
durende de vlucht, terwyi er door een landing van de dieren en de instru-
opname-apparaat een film werd ge- menten.
maakt van hun gedrag.
Dit is het Britse vissetijbes< her-
mingsvaartuig Wotton. dat deel uit
maakt van de vloot die de Britse
vissersschepen bij IJsland begeleidt.
Minstens vijftig treiters zullen hun
netten uitwerpen in de nieuwe door
IJsland geannexeerde wateren.
Norfolk laat aantal
negerleerlingen toe
De schoolraad van Norfolk in Virginia
heeft gisteren medegedeeld, dat hy 17
negerleerlingen op scholen voor blanken
zal toelaten, in overeenstemming met
de uitspraak van het Hooggerechtshof,
dat er geen rassenscheiding op de scho
len mag bestaan.
De raad zei, dat hU de negerleerlingen
zal toelaten ondanks het feit, dat hy
oprecht gelooft, dat dit in strijd is met
de belangen van de negerleerlingen en
de andere kinderen op de betrokken
scholen en het publiek in het algemeen.
Virginia is een van zes zuidelijke
staten, die wetten hebben aangenomen
om de scholen te sluiten indien rassen
integratie wordt afgedwongen.
Advertentie.
1BREESTP I73-TEL.23337
HIIIIIKIKIIIBBIIIIII
Twee jarigen
Minister Casey vierde gisteren
syn 68ste verjaardag. Dat zou on-
>pgemerkt zijn gebleven, als minis
ter Luns niet gistermiddag tijdens
ie persconferentie had verteld, dat
hy zijn Australische gast een „ver
jaardagsdiner" aanbood. De heer
Luns had trouwens alle reden om
aog in verjaardagsstemming te
syn, want hy is eergisteren 47 ge-
vorden. Onze minister van Buiten-
andse Zaken werd geboren in het
jaar, dat de heer Casey zyn eerste
Dezoek aan Nederland bracht. Dat
vas in 1911, toen Casey reeds aan
net begin stond van zyn belangryke
carrière, die hem behalve ver
scheidene kabinetszetels onder
meer het gouverneurschap van
Bengalen in het toenmalige Brits-
fndië heeft gebracht.
de bevelhebber der Zeestrydkrachten,
vice-admiraal Pröpper, de toevallig in
Den Haag vertoevende chef van de Ne
derlandse vertegenwoordiging in Dja
karta, de heer Hasselman, en andere
autoriteiten.
Hedenochtend begaf de Australische
minister zich naar Soestdyk, waar hy
door H. M. de Koningin voor net noen
maal zou worden ontvangen. Daarna zou
hij de Fokkerfabrieken bezoeken, om
omstreeks half zes weer naar Londen te
vertrekken.
Geen oplossing in
IJslandse kwestie
Uit gewoonlyk welingelichte bron in
Parijs wordt vernomen dat de pogingen
om het geschil over de IJslandse viswa
teren op te lossen mislukt zijn. Het NA-
VO-hoofdkwartier gaf een verklaring uit
waarin staat: „De laatste weken hebben
visserijdeskundigen getracht een oplos
sing voor de IJslandse visserijkwestie te
vinden. Deze pogingen zijn evenwel tot
nogtoe niet met succes bekroond. Ver
wacht wordt dat de besprekingen bin
nenkort zullen worden hervat".
De besprekingen van de deskundigen
te Parijs stonden onder auspiciën van
de NAVO-raad. De IJslandse minister
van Vissery heeft verklaard dat IJsland
zich aan een beslissing van de interna
tionale conferentie in Parijs zal houden,
maar voegde eraan toe dat er tot nu toe
nog geen voorstellen zyn binnengeko
men.
Het IJslandse compromisvoorstel dat
te Parys werd verworpen behelsde vol
gens gewoonlijk welingelichte kringen in
Bonn een uitbreiding van de IJslandse
territoriale wateren tot zes myl (per 1
september) en tot 12 myl binnen drie
jaar.
De Britse treilers, die voor de west
kust van IJsland vissen, hebben opdracht
gekregen zich voor zondagmiddag 12 uur
12 uur voor IJslands besluit om zijn
territoriale wateren tot 12 myi uit te
breiden van kracht wordt te verza
melen in drie beschermde „havens".
Deze wijkplaatsen liggen binnen de
omstreden grens.
Een IJslandse kanonneerboot heeft
vrijdag de Britse treiler „Lord Plender"
aangehouden, die volgens een woord
voerder van de IJslandse kustwacht zich
ruim binnen de vier-myiszone bevond.
De schipper verklaarde dat hij door de
mist was misleid, temeer daar de radar
installatie kapot was
Premier gisteren van Afrikaanse reis in
de Franse hoofdstad teruggekeerd
Premier De Gaulle van Frankrijk is gisteravond in Parys teruggekeerd van
een reis door de Franse gebieden in Afrika om steun te verwerven voor zyn nieuwe
grondwet, die 28 september aan een volksstemming onderworpen wordt. De Gaulle
heeft in negen dagen 22.000 km afgelegd.
De Franse minister van Binnenlandse Zaken, Pelletier, heeft gisteren op de
begrafenis van vier door Algerijnen gedode Parijse politieagenten het Franse volk
ervoor gewaarschuwd niet over te gaan tot op rasverschil gebaseerde acties tegen
de Algerijnen. Men mag een „handvol terroristen en fanatici" niet verwarren
met „dat ijverige Mohammedaanse volk". De stryd tegen het terrorisme zal wor
den voortgezet, aldus minister Pelletier.
Belangrijke rede
voor radio-Algjers
Premier De Gaulle heeft gisteren een
rede gehouden voor Radio-Algiers.
De Gaulle verklaarde, dat de Algery-
nen op 28 september als volkomen ge-
lyken en met een van beide woordjes
„ja" of .neen' op een directe manier
mede over het lot van Frankryk zullen
beslissen.
Want van de stemmen van de Alge-
rynen zal voor een deel afhangen of de
nationale instellingen vernieuwd zullen
worden of dat men terug zal vallen in
de dwalingen die de republiek byna in
de afgrond hebben gestort.
„Ja" betekent dat men zich volkomen
als Fransman wil gedragen en dat men
gelooft dat de noodzakelijke evolutie van
Algerije in het kader van Frankrijk vol
trokken moet worden, aldus De Gaulle.
Uw „ja", zo vervolgde hy, zal er ook
toe bydragen om betrekkingen op nieu
we bases aan te knopen tussen het moe
derland en Algerye enerzyds en de
Franse gebieden ten zuiden van de Sa
hara die my de uitbundigste blijken van
vertrouwen en aanhankelijkheid hebben
gegeven, anderzijds
De graad van ontwikkeling, die deze
gebieden hebben verworven, staat hun
toe hun binnenlandse aangelegenheden
zelf te regelen. Maar een staalkaart van
politieke, economische en culturele mo
tieven en ontroerende gevoelsargumen
ten dryven de volkeren in deze gebieden
er toe met Frankryk in een vrye ge
meenschap verbonden te blyven.
In verband met de ontwikkeling van
Algerije grondwettelijk een deel van
Frankryk sprak De Gaulle over de
noodzaak, dat elke inwoner van het land
een levensstandaard heeft die hem de
bestaansmiddelen, waardigheid en vei
ligheid verzekert om Algerije economisch
tot bloei te brengen en zijn kinderen te
kunnen opvoeden. Het onderwys en de
wetten moeten er voor zorgen, dat er
veel meer jonge Algerijnen toegang kry-
gen tot bestuursfuncties, het kader van
het leger, economische functies en de
vrije beroepen, aldus De Gaulle.
Dit is de taak, die Frankryk vastbe
sloten is uit te voeren. In vergelyking
hiermee zyn de gevechten en de aan
vallen van de terroristen niets anders
dan verspilde levens, verspilde kracht en
ongebruikte gelegenheden, zo besloot De
Gaulle.
De Gaulle heeft het woord „integratie"
niet gebruikt in zyn rede van vandaag.
Het ontbreken van een verklaring over
de politiek van integratie heeft teleur
stelling gewekt in Algiers. De Gaulle
zou echter van mening zijn dat deze
politiek een kwestie van daden en niet
van verklaringen is.
