Eisenhower in V.N.-assemblee over
Amerika's plan voor Midden-Oosten
De Raad van Velsen doet felle
aanvallen op burgemeester Kwint
WEERBERICHT
Twee grote rivalen zetten alles op alles om
zoveel mogelijk medestanders te winnen
Enorme publiciteit in de V.S.
College B. en W. moet excuses
aanbieden aan Bergisch-Gladbach
OOK DE SKATE" ONDER DE
NOORDPOOL DOORGEVAREN
97ste jaargang
WOENSDAG 13 AUGUSTUS 1958
No. 29516
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.750 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Amerika heeft besloten tot een constructieve aanpak van de pro
blemen van het Midden-Oosten. De drie voornaamste feiten, die zich
gisteren aan de vooravond van de nood-assemblee der Verenigde
Naties voordeden, zijn de volgende: Eisenhowers komst naar
New York, de terugtrekking van een bataljon mariniers uit Libanon
en de vroegtijdige publikatie van de handige Russische resolutie. Deze
drie feiten toonden duidelijk aan hoezeer de twee rivalen, Amerika
en de Sovjet-Unie, alles op alles zetten teneinde zoveel mogelijk staten
uit de midden-categorie aan hun kant te krijgen. Deze middengroep
bestaat uit 28 Afro-Aziatische landen, vier Scandinavische staten,
Ierland en Griekenland. Deze 34 landen kiezen niet vrijwel automatisch
partij voor Oost of West. Vandaar dat de inspanning van Amerika
en Rusland in de dagen, voorafgaande aan de Assemblee van heden,
vooral gericht is op het winnen van steun dezer staten. Dit touw
trekken zal waarschijnlijk de gehele Assemblee kenmerken.
Ontwikkelingsfonds
van honderd miljoen
Het persoonlijk optreden van de als
vredelievend bekend staande Eisenho
wer zal Amerika een maximale publi
citeit verschaffen. De president is de
eerste spreker in het debat en verre
weg de hoogste in rang van de gehele
vergadering. Televisie, radio en pers
zullen Ike's rede ongetwijfeld ten volle
recht doen wedervaren.
Dulles zal stellig grote invloed uit
oefenen op de inhoud van de rede van
de president. Toch zal het feit, dat
Eisenhower en niet Dulles voor Amerika
op de eerste dag het woord voert, de
toon en reikwijdte van deze rede ver
anderen. Dit wordt Amerika's voor
naamste toespraak, gericht tot de ge
hele wereld. Had Dulles gesproken, dan
had hij zich in dit eerste optreden wel
licht beperkt tot het onderwerp „in
directe agressie".
Nu Eisenhower spreekt, moeten de
opstellers van deze rede wel uitgaan
boven Dulles' beperkte benadering en
althans in grote lijnen iets van het
perspectief schetsen, dat het Midden-
Oosten hoop kan geven op een betere
toekomst. Een dergelijke aanpak kan
Amerika in de ogen van de midden
groep slechts in aanzien doen stijgen.
Verwacht wordt dat Eisenhower een
voorstel zal doen voor een ontwikke
lingsfonds voor het Midden-Oosten met
het aanbod, dat Amerika daaraan voor
honderd miljoen dollar zal bijdragen.
Dit zou een vreedzame uitdaging aan
de Russen inhouden hetzelfde te doen.
Uiteraard zullen de Russen betogen,
dat Amerika een deel van zijn troepen
uit Libanon heeft teruggetrokken uit
ontzag en angst voor de wereldopinie,
die op de Assemblee tot uiting zou
komen. Niettemin zal Amerika's actie
in hoofdzaak een gunstige indruk ma
ken en het vertrouwen versterken in de
goede bedoelingen van de Amerikanen.
De neutralistische landen, die het mili
taire optreden van Amerika niet goed
keuren, zullen thans toch wellicht wat
zachter gestemd worden.
Handige zet van Moskou
De Russen hebben echter eveneens
een handige zet gedaan vlak voor de
Assemblee. De resolutie, die zij onge
woon vroeg publiceerden, heeft op de
middengroep een goede indruk ge
maakt. Deze resolutie is betrekkelijk
rustig van toon. Het woord agressie
wordt niet eens genoemd en Amerika
en Engeland worden niet eens veroor
deeld. Het meest opvallende aspect van
de Russische resolutie is het voorstel
om ook VN-waarnemers naar Jordanië
te zenden teneinde toezicht te houden
op de terugtrekking der troepen als
mede op de toestand aan de grenzen.
De Russen zullen betogen, dat de
Britten met hun troepen het regime
van Koning Hoessein willen bescher
men, doch dat de VN-groep inmenging
van het buitenland in Jordanië wil te
gengaan. Dit lijkt een nobel doel. De
Russen en Nasser kunnen echter van
mening zijn dat wanneer de Engelsen
vertrokken zijn de Jordaniërs ook zon
der hulp van buitenaf wel een einde
zullen maken aan de regering van
Hoessein.
Er zijn enkele figuren in de VN-ge-
lederen die zullen trachten iets positiefs
te doen voorkomen uit dit debat, dat
voor een groot deel een veldslag dreigt
te worden in de koude oorlog. Men zal
er goed aan doeri te letten op eventuele
acties van Hammarskjöld, de Canade
se minister van Buitenlandse Zaken
Smith, de Noorse vertegenwoordiger
Engen, wellicht de Ierse minister van
Buitenlandse Zaken Aiken, en niet te
vergeten de ambitieuze Japanners. De
geslepen Fawzi. Nassers minister van
Buitenlandse Zaken, die vandaag te
New-York per KLM arriveerde, heeft
by vorige gelegenheden getoond dat hij
niet absYluut wars is van compromis
sen.
Amerikaanse leveranties
aan Egypte zijn hervat
De Verenigde Staten hebben óe leve
ranties van uitrusting voor wegenbouw
aan Egypte die twee jaar geleden wer
den gestaakt, hervat. Dit is gisteren te
Cairo door de Egyptische minister van
Handel en Eoonomische Zaken, dr. El
Kaoessoeni, bekendgemaakt.
De Egyptische minister zei, dat de
uitrusting een waarde heeft van 250.000
dollar. De leverantie ervan is voorzien
in een Amerikaans-Egyptische overeen
komst van 1955. De aankondiging van
het vrijgeven van het Amerikaanse
materieel werd gedaan nadat Egypte de
vorige maand een overeenkomst had
gesloten met de oude Suezkanaalmaat-
schappij.
9 Slot op pag. 2
„Prawda" kritiseert
economische raden
van Kroesjtsjef
Het Sovjetrussische partijblad „Praw
da" heeft hedenochtend in een hoofd
artikel ernstige kritiek geoefend op
„disciplinaire tekortkomingen" in ver
scheidene „sovnarchozen", de regionale
economische raden die op initiatief van
Kroesjtsjef zyn ingesteld. De „Prawda"
verwijst de raden, en vooral die van
Karaganda, dat zy geld verspillen alleen
maar om het plaatselijk aanzien te ver
hogen.
Het centrale comité van de Sovjet
communistische party heeft de partij-
afdelingen opdracht gegeven te strijden
tegen alle pogingen om plaatselijke be
langen zwaarder te laten wegen dan de
nationale, De „Prawda" richt zijn kri
tiek met name tegen de leider van de
economische raad van Karaganda, Di-
mitri Onitoa, een vroegere onder
minister voor de kolenindustrie en Leo
nid Melndikof, vice-premier en voorzit
ter van het staatsplan.
Deze fotocombinatie geeft een
beeld van de restauratiewerk
zaamheden aan de enige Neder
landse Belfort, het stadhuis van
Sluis, dat omstreeks 1375 werd ge
bouwd. De Belfort-klokketoren
wordt beschouwd als het fraaiste
Belfort, overgebleven van de
Vlaamse oude beschaving. In de
laatste oorlog werd het stadhuis
vrijwel geheel verwoest. De restau
ratie zal meer dan f. 1.000.000
vragen.
K.P.M. neemt tie
„Oranjelijn" over
De N.V. Koninklijke Paketvaart-Maat-
schappij deelt mede, dat zij het gehele
aandelenkapitaal van de te Rotterdam
gevestigde Oranjelijn (Maatschappij
Zeetransport) N.V. heeft overgenomen.
Het ligt in de bedoeling het bedrjjf on
gewijzigd voort te zetten.
De Oranjelijn heeft een vloot van 11
schepen in de vaart. Daarenboven zyn
thans twee vracht/passagiersschepen in
aanbouw, respectievelijk in bestelling.
Zelfde weertype
In de luchtdrukverdeling zijn de laat
ste 24 uur geen belangrijke veranderin
gen voorgekomen. Over het zuidelijk deel
van de oceaan strekt zich van Florida
tot aan Spanje een krachtig gebied van
hoge druk uit. Het heeft met een baro
meterstand van 1031 mb zijn centrum
nabij de Azoren. Op het noordelijk deel
van de Oceaan is een complex gebied
van lage druk ontstaan waarin verschil
lende kernen voorkomen. Tussen beide
druksystemen in staat over de gehele
breedte van de Oceaan een op het En
gelse Kanaal gerichte westelijke stro
ming. Hierin bevindt zich een warmte-
front, dat vanochtend zuidwest Enge
land bereikte. De lucht achter dit front
is van subtropische oorsprong en zal
morgen ook tot in ons land doordringen.
In verband hiermede is er een lichte
stjjging van de temperatuur te verwach
ten. De vermoedelijke ontwikkeling van
een storing boven de Ierse Zee en het
passeren van het warmtefront brengen
echter tevens enige regenval met zich
mee.
Opnieuw regen
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend zwaarbewolkt met op de
meeste plaatsen tijdelijk regen. Matige,
west. Weinig verandering in tempera
tuur. (Opgemaakt te 11.15 uur).
14 AUGUSTUS
Zon op: 5.21 uur; onder: 20.06 uur.
Maan op: 4.36 uur; onder: 19.18 uur.
Hoogwater te Katwijk-aan-Zee: 2.22
en 14.51 uur; laagwater: 10.33 en
22.56 uur.
Dit nummer bestaak uit 10 pagina's.
„Ik ivilde niet krenken of beledigen
Houding was niet gentlemanlike
Motie
(Speciale berichtgeving)
Een aantal vragen van de Velsense voorzitter van de KVP-fractie
in de gemeenteraad, de heer J. Nuyens, vormde gisteravond tijdens
de vergadering van de gemeenteraad de inleiding tot een felle aanval
op burgemeester mr. M. M. Kwint wegens diens houding bij een
officiële ontvangst van Engelse en Duitse jongeren in het raadhuis.
Vooral het feit, dat mr. Kwint zich om principiële redenen niet met
de Duitsers wenste te spreken maar zich wel ruimschoots met de
Engelsen bezighield, verwekte veel beroering. Een en ander was aan
leiding voor een aantal raadsleden om schorsing van de vergadering
te eisen. De twist tussen hen en de burgemeester liep zelfs zo hoog
dat enige raadsleden te kennen gaven geen woord meer met de bur
gemeester te willen spreken, totdat de vergadering zou zijn geschorst,
waarna men in beraad kon gaan over de verder te volgen gedragslijn
ten opzichte van deze onverkwikkelijke affaire.
gasten schetste hy echter op zijn zachtst
uitgedrukt als niet gentlemen-like.
Voorts noemde hij de houding van de
burgemeester halfslachtig, had niet zo
zeer aanmerking op het feit dat mr.
Kwint geen Duits wilde spreken (dat
zijn persoonlijke gevoelens die wij zeker
willen respecteren), maar meende dat
de burgemeester eerst flink was ge
schrokken en toen, hetgeen hem zeer
kwalijk werd genomen, was terugge
krabbeld.
Geen haat kweken
„Ik moet er wel duidelijk op wyzen,
dat bfj deze ontvangst niet de heer
Kwint maar burgemeester Kwint op
trad", zei de heer Nuyens. „Wij moeten
geen haat kweken, maar in de toekomst
kjjken om de wereld bewoonbaar te ma
ken. Daarom moeten we het echt niet
vreemd vinden als de burgemeester in
de toekomst een Duitse schoondochter
krijgt, hetgeen overigens voor het meisje
wel niet zo prettig zal zijn. Een hoonge
lach steeg op van de publieke tribune,
die de vele belangstellenden maar nau
welijks kon bergen.
Als laatste troef kwam de heer Nuyens
meteen Duitse krant op de tafel waarin
een uitvoerig verslag was opgenomen,
Nadat de voorzitters van de raadsfrac
tie zich gedurende een half uur hadden
teruggetrokken om de kwestie nog eens
uitvoerig te bespreken, kwam de raad
met een motie op tafel die - er werd
hoofdelijk gestemd - met algemene
stemmen werd aangenomen en waarin
de raad het College van B. en W. op
draagt het leedwezen over het gebeurde
kenbaar te maken aan het gemeentebe
stuur van het Duitse plaatsje Bergisch
Gladbach en over het optreden van de
burgemeester tydens de raadsvergade
ring.
De heer Nuyens betreurde het in hoge
mate dat de burgemeester zo kort na
zijn herbenoeming, waarbij van de zijde
van de nestor van de raad zulke vrien
delijke woorden waren gesproken, de
oorzaak was geweest van deze hoogst on
aangename kwestie, die niet alleen in
het binnenland, maar ook in het bui
tenland heel veel stof heeft doen op
waaien. Hij noemde wellevendheid toch
wel een van de eerste vereisten voor een
overheidspersoon die zo juist door de
Kroon was herbenoemd. Het optreden
van de burgemeester tijdens de officiële
ontvangst van de jonge buitenlandse
waarin de houding van de burgemeester
werd veroordeeld. De woordvoerder van
de KVP vond het prettig dat zulks niet
op een sensationele manier was geschied,
maar slechts op zacht-ironische wijze.
Ik vind het bijzonder prettig dat ik U
dit kan voorlezen, al is het dan in een
andere taal", zei hij. De heer Nuyens be
sloot zijn rede met een Engels gebed:
,Moge God U beschermen en bijstaan".
Mevrouw G. E. Heykoop (WD) laakte
ook het optreden van de burgemeester.
„U weet toch wat noblesse oblige bete
kent", zei zij verwijtend terwijl de tra
nen haar in de ogen schoten.
Betreurenswaardig vond de heer J. van
Os van den Abelen het incident, waar
over hij slechts met intense afkeer kon
spreken. Burgemeester Kwint wil niet in
het Duits spreken, dat is tot daaraan
toe. Die persoonlijke gevoelens kan ik
eerbiedigen, maar waarom wil hij dan
wel in het Duits schrijven? De voorbe
reidende correspondentie met Duitsland
heeft hij toch steeds persoonlijk onderte
kend? De herbenoeming tot burgemees
ter achtte hij voor burgemeester Kwint
byzonder gelukkig. „Nu kunt U Velsen
weer vijf jaar in opspraak brengen",
zei hij.
Nadat de overige fractieleiders ook al
les hadden gezegd wat zij op hun hart
hadden en daarmee volkomen de beto
gen van de voorgaande sprekers hadden
onderstreept, was het de beurt aan de
burgemeester zelf om het een en ander
te zeggen. Dit deed hij in een ware
stortvloed van woorden waarin hij vooral
naar voren bracht dat het geenszins in
zijn bedoeling had gelegen ook maar
iemand te krenken of te beledigen. Wel
zei hij dat het hem goed deed dat hij
vele brieven en telegrammen had gekre
gen waarin hem sympathie werd betuigd
over zijn optreden.
In tegenovergestelde richting van de in
Portland (Engeland) aangekomen Nautilus
De Amerikaanse marine heeft gisteren bekendgemaakt, dat een
tweede atoomonderzeeër, de „Skate", onder de ijskap van de Noord
pool is doorgevaren en wel in tegenovergestelde richting als de
Nautilus, namelijk van de Atlantische naar de Grote Oceaan. De
„Skate", die op 30 juli uit New London, in de Amerikaanse staat
Connecticut, was vertrokken voor verkenningen onder het ijs van het
Noordpoolgebied, passeerde gisteren om 2.47 uur Nederlandse tijd de
Pool. Ongeveer 65 km. verder kwam de onderzeeër in een ijsveld aan
de oppervlakte en de commandant maakte melding van de passering
van de Pool. Daarop zette de „Skate" zijn tocht onder het ijs voort.
De „Skate" is de derde atoomduikboot die in de V.S. is gebouwd.
In maart j.l. vestigde het vaartuig een record door in acht dagen en
elf uur van de V.S. onder water naar Engeland te varen. Twee maan
den later werd een nieuw record gevestigd, nu door 31 dagen en vij£
en een half uur onder water te blijven. De „Skate" stond onder com
mando van James F. Calvert. Er waren negen officieren en 72
manschappen aan boord.
Succes van Amerika 's
derde
A toomonderzeeër
De Skate is kleiner dan de Nautilus.
Het schip werd in het begin van 1957 te
water gelaten. In december van het vo
rig jaar werd het schip toegevoegd aan
de Amerikaanse vloot.
Het is niet bekend, wanneer de Skate,
die 60.000 mijl kan varen op één atoom
lading, uit het Noordpoolgebied zal
terugkeren. In een verklaring van het
Pentagon (Amerikaanse ministerie van
Defensie) wordt volstaan met de mede
deling, dat de onderzoekingen onder
water worden voortgezet.
De Amerikaanse atoomonderzeeër
„Nautilus" is gistermiddag, na de ge
slaagde tocht onder het Noordpoolijs, de
Engelse haven Portland binnengelopen.
Duizenden mensen op de kade juichten
gezagvoerder William R. Anderson en de
116 leden van de bemanning hartelijk
toe.
Ter gelegenheid van de aankomst van
de „Nautilus" liepen speciale bussen
naar de marinebasis Portland, waar de
onderzeeër meerde. De schepen in de
haven waren gepavoiseerd en lieten hun
sirenes loeien.
„Nieuwe belediging'
„Dit was voor mij als een verkwik
kende regen op een dorstig land", aldus
burgemeester Kwint. Deze laatste uitla
ting deed de golf van verontwaardiging
over de raad slaan.
Zowel de heer Van Os van den Abe
len als de heer Nuyens spraken hun fel
le verontwaardiging uit over deze nieu
we belediging". Is dit soms een soort
zelfverheerlijking", vroeg de heer Nuyens
zich af. „Het geeft geen pas om met Uw
ambtsketen om over Uw fanmail te spre
ken", zei de heer Van den Abelen, ver
volgens heftig. Toen kon de burgemees
ter niets anders doen dan de vergadering
schorsen, daar de raadsleden niet meer
met h. m in discussie wensten te treden,
Ruim vijftig doden
biJ een drietal
vliegongelukken
Een Japans lyntoestel van de Zennis-
jikoe-maatschappy, dat met 33 inzitten
den onderweg was van Tokio naar Na-
goya, wordt als verloren beschouwd. Het
toestel, een DC-3, had gisteravond ge
seind, dat men met motorstoring had te
kampen. Vanochtend namen kust
wachten bfj de haven Sjimizoe, zuidelijk
van Tokio, een grote olievlek op zee als
mede wrakstukken waar, welke herkend
werden als van het vermiste toestel af
komstig. Een vissersvaartuig heeft ver
scheidene lijken geborgen.
Tien van de elf inzittenden van een
Douglas DC-4 van de „Loide Aereo Na-
cional" zyn omgekomen doordat het
toestel gisteren naby de Marajbaai in
Noord-Brazilic verongelukte. De over
levende was een van de vtjf passagiers
van het vliegtuig, aldus hebben de eige
naars te Rio de Janeiro bekendgemaakt
In Patagonië (Zuid-Amerika) is gis
teravond een Argentijns militair vlieg
tuig verongelukt. Elf inzittenden zijn om
DC-3 was op wég van de basis El Palo
mar ten zuiden van Buenos Aires naar
het leven gekomen. Het toestel, een
Oomodoro Rivadavia Het stortte kort
na het opstijgen van de basis Trelew
1.300 km ten zuiden van de Argentijnse
hoofdstad, brandend neer.
De ambassadeur van de Verenigde
Staten in Engeland, John Hay Whitney,
zei by het uitreiken van de presiden
tiële onderscheiding aan de leden van
de bemanning dat „het land trots op
u is". Hij bracht in herinnering dat
Engeland, het eerste land dat na de
succesvolle Pooltocht wordt aangedaan,
Poolvorsers als Scott, Shackleton, Sir
Hubert Wilkins en Sir Vivian Fuchs
heeft voortgebracht. In het bijzonder de
tocht van Fuchs noemde Whitney, te
gen de achtergrond van de tocht van de
„Nautilus", een treffend bewijs van de
gezamenlijke belangen van Engeland en
de Verenigde Staten.
In Eisenhowers motivering voor het
uitreiken van de onderscheiding wordt
gewezen op de mogelijkheid van een
nieuwe commerciële route, een moge
lijkheid die door de reis van de „Nau
tilus" is geopend.
Drie jongemannen
ter dood veroordeeld
Wegens aanslag op
Soekarno
Het militair gerechtshof van Dja-
karta heeft vandaag drie jonge
mannen ter dood veroordeeld
wegens deelneming aan de moord
aanslag op president Soekarno op
30 november van het vorige jaar.
Een vierde beklaagde kreeg 20
jaar gevangenisstraf.
De ter dood veroordeelden zijn
de 24-jarige Ismail, de 23-jarige
Sin Hoessein en de 18-jarige Bin
Mohammed. De vierde veroor
deelde heet Bin Aboe Bakar.
Dit is de eerste maal in de geschie
denis van Indonesië, dat de doodstraf
is uitgesproken. De laatste dagen waren
in de hoofdstad pamfletten aangeplakt,
waarinde doodstraf voor de beklaagden
werd geëist, in overeenstemming met
het requisitoir van het O.M.
De veroordeelden hebben een week
tijd om in hoger beroep te gaan, en
twee weken om een verzoek tot gratie
in te dienen.
Later zullen nog 70 andere verdach
ten terecht staan wegens medeplichtig
heid van de aanslag op de president,
waarbij 11 personen werden gedood en
me-r dan 100 omstanders, voor het me
rendeel kinderen, werden gewond.
De veroordeelden deelden tjjdens
de behandeling van hun zaab mede
tot een anti-communistische bewe
ging te behoren, die het „huidige
Soekarno-regiem" omver wenste te
werpen.