Eerste spoedzitting der Algemene
Vergadering duurde net 35 minuten
WEERBERICHT
Geen staatshoofden naar Amerika
Nieuwe zeeweg via de Noordpool
Russisch Orth. Kerk gehoorzaam
werktuig van Sovjetstelsel
97ste Jaargang
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1958
No. 29513
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Woensdag begint eigenlijke debat
Secretaris-generaal Hammarskjöld heeft gisteravond op de eerste
bijeenkomst van de spoedzitting van de Algemene Vergadering der
Ver. Naties over het Midden-Oosten een plan geschetst voor het
oplossen van bepaalde vraagstukken in dat gebied. Dit initiatief is
kennelijk een poging om op deze zitting, waarvan men vrijwel alge
meen weinig meer dan onvruchtbare polemieken verwachtte, tot
concrete resultaten te komen.
Hammarskjölds betoog, dat in zeer voorzichtige bewoordingen was
gesteld, bevatte een aantal suggesties waarvan de volgende de voor
naamste waren:
(1) Een verdere ontplooiing van de groep V.N.-waarnemers in
Libanon en een mogelijke „verandering van benaderingswijze" om
uitdrukking te geven aan „de voortdurende bezorgdheid van de vol
kerenorganisatie voor de onafhankelijkheid en onschendbaarheid van
Libanon".
(2) „Speciale maatregelen" voor Jordanië, waaronder „enige ver
sterking" van de V.N.-commissie voor toezicht op de naleving van
het bestand in Palestina.
(3) Een bevestiging van de zijde der Arabische staten, dat zij zich
zullen houden aan de beginselen van de Arabische Liga betreffende
„wederkerige eerbied voor de onschendbaarheid en soevereiniteit van
eikaars grondgebied", „non-agressie", „niet inmenging in eikaars bin
nenlandse aangelegenheden" en „samenwerking op basis van weder
zijds, even groot voordeel".-
(4) Verlening van economische en technische hulp aan het Midden-
Oosten via de V.N.
(5) Algemeen begrip en eerbied voor „de vraagstukken en aspira
ties", van de Arabische volkeren door hen te verzekeren, dat zij „hun
eigen toekomst mogen bepalen op een zodanige wijze, dat het belang
van zowel elk afzonderlijk land als van het gehele gebied het best
wordt gediend".
met de andere afspraken van de VN in
het betrokken gebied", aldus de secreta
ris-generaal.
Vóór de vergadering had hij een ge
sprek met Sir Picrson Dixon van Enge
land gehad. Zoals bekend bevinden zich
sinds vorige maand Britse troepen in
Jordanië ingevolge een verzoek van ko
ning Hoessein. Naar verluidt wordt o.a.
gedacht aan een „neutralisatie" van Jor
danië om de terugtrekking van de Britse
troepen mogelijk te maken.
Slechts één kwestie
kwam aan de orde
Deze eerste bijeenkomst van de Alge
mene Vergadering duurde slechts 35 mi
nuten. De afgevaardigden waren het er
over eens, dat er slechts één kwestie zou
worden besproken, n.l. de klachten van
Libanon en Jordanië over inmenging in
hun binnenlandse aangelegenheden door
de Ver. Arabische Republiek. Op voorstel
van de voorzitter, de Nieuwzeelander
Sir Leslie Munro werd daarop besloten
op woensdag a.s. het eigenlijke debat te
beginnen. Daarop werd de zitting tot die
dag geschorst.
Sir Leslie Munro had de bijeenkomst
geopend met een verzoek tot de afge
vaardigden der 81 leden van de V.N. om
zich te onthouden van onwaardige pro
paganda en de kwestie objectief te be
zien.
De Rus Sobolef eiste onmiddellijk, dat
de vergadering maatregelen zou nemen
om de onverwijlde terugtrekking van de
Amerikaanse en de Britse troepen uit
Libanon en Jordanië te bewerkstelligen,
opdat er een einde zou worden gemaakt
aan „de dreiging van een nieuwe wereld
oorlog".
Cabot Lodge van de V.S. noemde de
Russische verklaring „verbazingwek
kend", daar de Sovjet-Unie al twee jaar
weigerde gehoor te geven aan de eisen
van de V.N. om zich uit Hongarije terug
te trekken.
Volgens hem waren de moeilijkheden
in het Midden-Oosten niet een gevolg
van de aanwezigheid van Amerikaanse
militairen in dat gebied.
Rol van Jordanië
Secretaris-generaal Hammarskjöld zei
bij het ontvouwen van zijn denkbeelden,
dat „de VN, naar het schijnt, speciale
aandacht moeten besteden aan de es
sentiële rol, welke Jordanië heeft te ver
vullen in het streven van de volkeren
organisatie om te helpen bij het schep
pen van voorwaarden voor een vreedza
me en constructieve ontwikkeling".
Wanneer men van oordeel zou zijn dat
er „speciale maatregelen wenselijk zijn"
naast de activiteit van de VN-commis-
sie voor toezicht op de naleving van het
bestand, zou de kwestie rijzen „hoe men
dergelijke maatregelen kan treffen, zo
dat zij geschikt zijn voor de bijzondere
situatie, die er op het ogenblik in Jor
danië heerst". „Ook zou men moeten
denken over de kwestie, hoe men de
maatregelen het best kan combineren
Advertentie
Warmer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
De temperaturen zullen morgen nog
iets hoger zijn dan vandaag met meer
zonneschijn. Door de stijging van de
temperatuur boven Frankrijk neemt de
kans op de ontwikkeling van onweers
storingen evenwel toe.
(Opgemaakt te 10 uur).
10 AUGUSTUS
Zon op: 5.14 uur; onder: 20.15 uur.
Maan op: 0.32 uur; onder: 16.29 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee om
10.58 en 23.35 uur.
Laagwater om 6.16 uur en 18.54 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's,
en een Bijvoegsel
brengen om de Algemene Vergadering
toe te spreken.
Onze Londense correspondent telefo
neerde ons hedenmorgen:
Uit Kroesjtsjefs besluit zijn twee top
mensen voor Buitenlandse Zaken Gro-
myko en diens plaatsvervanger Zorin
naar de speciale zitting van de Algemene
Vergadering der Ver. Naties te sturen,
maakte men gisteravond in Londen twee
dingen op: dat Kroesjstjef voorlopig nog
niet van plan is zelf naar New York te
komen en dat hij een propaganda-slag
wil leveren, waarvan de muren van de
Ver. Naties zullen dreunen en daarmee
de Sovjet-penetratie in het Midden-
Oosten als een voldongen feit hoopt te
doen aanvaarden.
Gromyko en Zorin zijn beiden uiterst
handige diplomaten, die het klappen van
de zweep tot in alle onderdelen beheer
sen. Uiterst moeilijke tegenstanders zijn
zij in ieder geval. In dit geval wacht hen
in New York echter een dubbele taak,
want hun openbaar optreden zal nood
zakelijkerwijs gepaard moeten gaan met
een enorm gemarchandeer achter de
schermen.
Het belangrijkste voor de Russen is,
zo meent men in Londen, zoveel moge
lijk UNO-leden tegen het Westen op te
zetten en te voorkomen dat Amerikaans-
Britse resoluties een meerderheid krij
gen. Gromyko en Zorin zullen zich daar
toe ongetwijfeld concentreren op de
Aziatischte landen en de Latijns-Ameri
kaanse staten.
Wanneer zij er in slagen het anti-
Amerikanisme van een van de Zuidame-
rikaanse landen in hun voordeel om te
buigen, dan vreest men hier dat het
Westen zwaar weer tegen zich zal krij
gen.
Tenslotte heeft men in de Britse
hoofdstad het onaangename gevoel dat
Engeland het in de UNO over Jordanië
veel harder te verduren zal krijgen dan
Amerika over Libanon.
Nieuwe ideeën
Waarnemers hebben geconstateerd, dat
het plan van Hammarskjöld enige ideeën
bevat, die al eerder zijn geopperd, met
name in Washington. Het is niet uitge
sloten, dat enige van deze suggesties
door de Amerikaanse delegatie, waar
schijnlijk geleid door minister Dulles, in
de vorm van voorstellen zullen worden
ingediend.
Voorts is het opgevallen dat de secre
taris-generaal zijn suggesties beperkt
heeft tot de Arabische landen in het
Midden-Oosten en bijv. niet het vraag-
stuk-Israël heeft aangeroerd. Deze be
perking zou ten doel hebben te trachten
tot concrete oplossingen te komen, waar
dit mogelijk wordt geacht, en de vraag
stukken, waarvoor op het ogenblik geen
oplossing wordt gezien, te laten rusten.
Het plan van Hammarskjöld, dat de
richting uitgaat van een gedeeltelijke
neutralisering, raakt niet de feitelijke
oorzaken van de spanning, maar aan
vaarding er van zou kunnen verhinde
ren, dat president Nasser van de VAR
zijn invloed in de Arabische wereld ver
der uitbreidt.
De suggestie, dat er op grote schaal
economische en technische hulp aan de
landen van het Midden-Oosten moet
worden geboden, is niet nieuw. Het be
nodigde geld kan niet door de VN zelf
worden verschaft, maar het zal moeten
komen van de grote mogendheden, voor
namelijk van de Ver. Staten.
Wanneer de Algemene Vergadering
woensdag weer bijeenkomt zullen ver
scheidene delegaties, waaronder die van
de Sovjet-Unie, de VS, Engeland en Ca
nada, waarschijnlijk geleid worden door
de respectievelijke ministers van Buiten
landse Zaken. Hun aanwezigheid zal
Hammarskjöld gelegenheid geven voor
overleg achter de schermen.
Te Washington wordt algemeen ver
wacht dat president Eisenhower een be
zoek van één dag aan New York zal
Koninklijk gezin naar
Portofino
Koningin Juliana en de Prinsessen
zijn gisteren met de Piet Hein uit
Genua vertrokken en zetten de tocht
langs de Italiaanse Rivièra-kust in
oostelijke richting, naar Portofino voort.
Fanfani en De Gaulle zijn het
(in hoofdzaak) eens
Volgens doorgaans welingelichte
kringen in Parijs heeft premier Fan
fani van Italië De Gaulle te kennen
gegeven dat er volgens hem iets kan
gedaan worden ter stabilisatie van de
toestand in het Midden-Oosten zonder
eerst met Moskou hierover gesproken
te hebben.
Fanfani zou er voorts de nadruk op
hebben gelegd, dat het Arabische na
tionalisme een factor is. waarmee de
Westerse diplomatie ter dege rekening
moet houden. Ook de aanwezigheid van
de Russen in het Midden-Oosten is
een niet te loochenen feit en daarom
is het noodzakelijk dat er een of an
dere schikking met de Russen tot
stand komt over het Midden-Oosten,
zo zou Fanfani verklaard hebben.
In Franse regeringskringen merkte
men op. dat de denkbeelden van Fan
fani dicht bij die van de Franse re
gering staan.
Op één punt bleef men echter van
mening verschillen en wel over het
apparaat van de VN voor topbespre-
kingen. Fanfani houdt het er op dat de
procedure via de VN nog steeds de best
mogelijke is, hoewel hij geen illusies
heeft over het mogelijke succes van de
discussies in de Algemene Vergadering
voor wat een betere verstandhouding
tussen Oost en West betreft. Fanfani
heeft De Gaulle ook zijn plan ont
vouwd voor economische hulp aan het
Midden-Oosten. Dit plan houdt o.m.
een politieke overeenkomst in. gegaran
deerd door de grote mogendheden
dus ook door de Sovjet-Unie die ge
zamenlijk een fonds moeten stichten,
dat onder beheer zal komen van de VN.
Voorts moeten Israël en de Arabische
landen volgens dit plan worden uitge
nodigd elkanders grenzen te eerbie
digen en zich te onthouden van in
menging in eikaars aangelegenheden.
Atoomboot „Nautilus" voer
1800 mijl onder het ijs
De Amerikaanse atoomonderzee
boot „Nautilus" heeft, geheel onder
water en ijs varend, een tocht over
de Noordpool voltooid. Het vaartuig
heeft hierdoor een nieuwe zeeweg
tussen het oostelijk en het westelijk
halfrond gevolgd, aldus een medede
ling van het „Witte Huis".
De „Nautilus" is op 22 juli uit Pearl
Harbour vertrokken. Donderdag werd
de gezagvoerder, Anderson, bij IJsland
van boord gehaald en naar Washington
gevlogen, waar hij vrijdag door presi
dent Eisenhower werd ontvangen. Tij
dens de plechtigheid in het Witte Huis
werd Anderson onderscheiden met het
legioen van verdienste. De bemanning
kreeg een eervolle vermelding.
Het Witte Huis deelde mee, dat
de nieuwe zeeweg veel korter is dan
andere. Van Londen naar Tokio moet
men thans 11.200 mijl afleggen, maar
langs de nieuwe route is de afstand
slechts 6.300 mijl.
De tocht ging door de Beringstraat
tussen Siberië en Alaska. Maandag
passeerde men de Noordpool. Men voer
geheel in internationale wateren. An
derson zei, dat op de Noordpool het
water 13.410 voet diep is, hetgeen 1.927
voet dieper is dan men eerst aannam.
De „Nautilus" voer in 96 uur 1.830
mijl onder het ijs.
Anderson zei, dat men door de peris
coop tegen het ijs aankeek. Gedurende
de eerste zestien dagen van de reis
was de „Nautilus" ongeveer 96 procent
van de tijd ondergedoken.
„Bij een reis via de Noordpool kan
men niets buiten het schip waarne
men. Er zijn geen sterren. De navigatie
maakt een zeer groot deel uit van wat
tot dusver een buitengewoon groot pro
bleem is geweest. Wanneer men over
de Noordpool vaart, kan zo in de war
raken, dat men in langzame cirkels
maar steeds ronddraait, terwijl men
denkt dat men in een rechte lijn
vaart", aldus de gezagvoerder. Hij zei,
dat men geen zekerheid had. dat er
bergen onder water waren, die bijna
tot aan het ijs kwamen.
De temperatuur van het water onder
de ijskap was nul graden. Men onder
vond geen moeilijkheden, aldus An
derson.
De Nautilus had een bemanning van
116 koppen.
In talloze buitenlandse perscommen
taren wordt de Amerikaanse prestatie
beschouwd als het antwoord van de VS
op de Russische Spoetniks.
Dr. Bela Fabian (Hongaar):
Deelneming aan bijeenkomst Wereldraad
van Kerken communistische infiltratie
„Als Kroesjtsjef beweert dat er zich in Rusland en de landen achter
het ijzeren gordijn geen concentratiekampen meer bevinden spreekt hij
bepaald onwaarheid. Meer dan een achtste gedeelte van de bevolking
van de Sovjet-Unie leeft in kampen van waaruit zij slavenarbeid moet
verrichten terwijl zich alleen reeds in Hongarije zeven concentratie
kampen bevinden waar o.a. degenen gevangen zitten, die aan de
opstand van verleden jaar hebben deelgenomen. In één van deze
kampen zijn zelfs 2000 Russische officieren en soldaten opgesloten die
zich hebben schuldig gemaakt aan verbroedering met de Hongaarse
bevolking", aldus verklaarde gistermiddag de voorzitter van de Fede
ratie van gewezen Hongaarse politieke gevangenen dr. Bela Fabian,
tijdens een persconferentie.
De bijeenkomst werd bijgewoond
door de secretaris van de Ned. Ver.
van Ex-politieke gevangenen, de heer
W. Bakker, de secretaris van het Na
tionale Comité ter bestrijding van het
concentratiekampsysteem, de heer K.
R. van Staal en de vice-voorzitter van
de Internationale Juristencommissie
mr. Van Dal.
Dr. Fabian verklaarde verder dat,
naar thans is gebleken, ïmre Nagy
en Paul Maleter niet in Boedapest
doch in Moskou werden terechtge
steld. Ka dar was hiervan, twee uur
voordat het bericht door het pers
bureau Tass werd gepubliceerd, per
soonlijk door Kroesjtsjef in kennis
gesteld. Ik kon niets doen om de te
rechtstelling te verhinderen omdat
ik van niets wist, zo zou Kadar later
hebben gezegd, zo vertelde dr. Fa
bian..
Volgens dr. Fabian worden thans
sedert februari de meeste processen
achter gesloten deuren gehouden en
niet voor de normale rechtbanken doch
voor een zgn. .troika", een uit drie
leden van de communistische partij be
staande raad. De beklaagde wordt
veroordeeld op grond van de bevindin
gen van de geheime politie, zonder dat
getuigen worden gehoord. Doodvonnis
sen worden binnen twee uur na uit
spraak en in het geheim voltrokken.
Vele leiders van revolutionaire arbei
dersraden werden reeds het slachtoffer
van deze geheime processen.
Op het ogenblik bevinden zich, aldus
dr. Fabian, 55.000 Hongaren in Hon
gaarse concentratiekampen terwijl er
75.000 naar de Sovjet-Unie werden ge
deporteerd. Onder deze laatsten bevin
den zich 50.000 arbeiders van de fabrie
ken in Csepel, die daar na de revolutie
stakingen hadden georganiseerd. Na
hun aankomst in Rusland werden deze
arbeiders verder doorgezonden naar
China waar zij thans tewerk zijn ge
steld in de nieuwe fabrieken in Mand-
joerije.
Ook duizenden jongens en meisjes in
de leeftijd van 14 tot 18 jaar. die ge
vochten hebben tegen de Russische
troepen werden, aldus dr. Fabian, naar
de Sovjet-Unie gedeporteerd.
Het voornaamste doelwit van de
communisten in Hongarije vormen
thans de zgn. revisionisten en de na
tionale communisten. Op bevel van
Kroesjtsjef worden de processen van
103 intellectuelen, onder wie voorna
melijk journalisten, dien men verant
woordelijk acht voor het uitbreken van
de opstand, thans herzien.
Dr. Fabian verklaarde hiema dat
de laatste 15 jaar de Russische Or
thodoxe Kerk een gehoorzaam werk
tuig is geworden van het Sovjet
stelsel. Nimmer heeft zij in deze pe
riode haar stem laten horen tegen de
deportatie van priesters en de ver
volging van de religieuze sekten, zo
betoogde hij. De deelneming van de
vertegenwoordigers van de Russische
Orthodoxe Kerk aan de bijeenkomst
van de Wereldraad van Kerken in
Utrecht noemde dr. Fabian een com
munistische infiltratie op kerkelijk
terrein.
De kerkelijke organisaties moeten er
zich wel bewust van zijn wat dit in
houdt, zo zeide hij. Hij verzocht de
genen, die de Russische Orhodoxe
Kerk in de Wereldraad opgenomen
wensen te zien, dit slechts te doen in
dien de Russische gedelegeerden bereid
zijn zich te verzetten tegen de kerk
vervolging, waar deze ook plaats vindt,
en te eisen dat de duizenden priesters,
die thans nog gevangen worden ge
houden in de concentratiekampen wor
den bevrijd. Zijn de vertegenwoordigers
van het patriarchaat van de Russische
Orthodoxe Kerk op de hoogte van de
wreedheden die bedreven worden in
deze kampen en zo ja doen zij er iets
tegen, zo vroeg hij nog.
Dr. Fabian zal na een bezoek aan
Frankrijk gebracht te hebben naar
New-York vertrekken waar hij vol
gende week de zitting van de Algemene
Vergadering der Ver. Naties zal bijwo
nen. Hij zal verzoeken naast de Liba
nese en Iraakse kwe-tie ook de toe
stand in Hongarije op de agenda te
plaatsen.
Het weer is voor de badgasten
deze maand nog niet erg gunstig
geweest. De zon laat bijna voort-
durend verstek gaan, zodat men niet
bruin-gebrand huiswaarts zal keren.
Tussen de regenbuien door is een
strand- of duinwandeling echter
zeer goed mogelijk. En dan kan men
soms plotseling een fraaie zons
ondergang aanschouwen, zoals die
door onze fotograaf is vastgelegd.
(Foto L.D./Jaap van Duljn, Katwijk)
Bouwvakarbeiders in
actie tegen de C.A.O.
Dikwijls doorbetaling der
oude lonen
Op een gisteravond door circa 250
Amsterdamse bouwvakarbeiders bijge-
woonde vergadering in gebouw Mar-
canti, heeft een lid van het Amster
damse bouwvakcomité, de heer N. G.
Staphorst, medegedeeld, dat sedert de
invoering van de nieuwe C.A.O. op 16
juli j.l. totnutoe 1266 bouwvakarbei
ders in actie zijn geweest.
Op 20 objecten, omvattend 841 ar
beiders, werd gemiddeld e#n week ge
staakt en volledig succes bereikt,
d.w.z. doorbetaling der oude lonen.
Bij zes objecten, 240 arbeiders, werd
gemiddeld anderhalve dag gestaakt en
een compromis tussen patroon en ar
beiders bereikt, waarbij de arbeiders
„een veer moesten laten". Er zijn nu
nog 185 arbeiders op diverse objecten
in staking. De nieuwe C.A.O. is volgens
spreker door deze acties gemaakt tot
een paskwil en door de Amsterdamse
bouwvakarbeiders grotendeels getorpe
deerd. De heer Staphorst zei o.m. nog
„de lonen moeten net zo lang „ver
sierd" worden tot er een behoortlfjk
loon komt. De ondernemers en bouw
vakarbeiders zijn vindingrijk. Hij noem
de in dit verband fietsgeld en andere
soortgelijke vergoedingen.
„Wij moeten waakzaam blijven", aldus
spreker, „omdat de patroons ook op die
objecten waar succes is bereikt, toch
pogingen zullen doen de nieuwe C.A.O.
in te voeren".
Aan het slot der vergadering werd
besloten dat het comité een datum zal
bepalen, waarop drie meetings van
een uur tijdens de middagschafttijd
in de buurt der grotere bouwobjecten
zullen worden gehouden, of een halve
dag het werk zal worden neergelegd
en de bouwvakarbeiders uit heel Am
sterdam op een plaats bijeen zullen
komen.
De secretaris van het Nationale co
mité ter bestrijding van het concen
tratiekampsysteem, de heer K. R. van
Staal, deelde op deze persconferentie
nog mede, dat de Russen volgende
maand in Buchenwald een monument
zullen onthullen ter nagedachtenis aan
de slachtoffers van het nazi-bewind.
De vrije wereld zou worden uitgenodigd
deze plechtigheid bij te wonen. Het
behoeft geen betoog, aldus de heer Van
Staal, dat het hier communistische
propaganda betreft en men aan de op
roep in het Westen geen gehoor zal
geven.