KROESJTSJEF: „LAAT GROTE
VIJF VRAAGSTUK OPLOSSEN"
Amerika sluit zicli dichter aau bij
de landen van het Pact van Bagdad
WEERBERICHT
Onverschillig in ParijsMoskou
New YorkGeneve of Wenen
Onzekerheid over Iraks houding I
K.L.M. houdt zich voorlopig aan
snelheden van „slechts" 1000 km.
97ste jaargang
DINSDAG 29 JULI 1958
No. 29503
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f. 0.59 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie 25041; Redactie 21507
GEEN TOPCONFERENTIE IN VEILIGHEIDSRAAD
Radio-Moskou heeft gisteren de tekst bekendgemaakt van het ant
woord, dat de Sovjetrussische premier Kroesjtsjef heeft gegeven op de
jongste nota's van de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk
betreffende het houden van een topconferentie over het Midden-
Oosten.
In zijn antwoord op de Amerikaanse nota verklaart Kroesjtsjef, dat
de Amerikaanse regering een vertragingstactiek toepast. Kroesjtsjef
merkt verder op dat de Veiligheidsraad reeds over de crisis in het
Midden-Oosten heeft gesproken, „doch hij is er niet in geslaagd ook
maar iets tot stand te brengen", waaraan hij toevoegt: „Dit gebied
wordt meer en meer een kruitvat, dat de oorzaak kan worden van een
wereldramp. Daarom is het noodzakelijk een door secretaris-generaal
Hammarskjöld bijgewoonde vijf-mogendhedenconferentie te beleggen.
Indien wij werkelijk internationale ontspanning wensen, moeten wij
ermee instemmen dat de vijf mogendheden dit vraagstuk regelen.
Het schijnt, dat thans gepoogd wordt het oorspronkelijk denkbeeld
van een dergelijke conferentie te torpederen. Wij kunnen hier niet mee
instemmen, aldus Kroesjtsjef.
Barse toon van de
Russische leider
Volgens de Sovjet-premier was Eisen
howers antwoord „een stap achteruit,
die de openbare mening in de wereld
slechts kan verontrusten".
„Wij staan erop, dat er een einde
komt aan de agressie in het Midden
oosten en dat de buitenlandse troepen
in Libanon en Jordanië worden terugge
trokken.
De Sovjet-regering is het eens met het
standpunt van de Franse premier, gene
raal De Gaulle. Wat hij zei, stemt over
een met hetgeen wy wensen", aldus
Kroesjtsjef.
Hij vervolgt dan zijn brief aan Eisen
hower als volgt:
„U schrijft, dat er enig misverstand is
ontstaan over bepaalde bewoordingen
van Uw schryven. De vraag doet zich
voor: was deze brief niet zodanig opge
steld, dat het mogelijk was tot verschil
lende uitleggingen te komen?
Wij hebben uit Uw brief opgemaakt,
dat U op korte termijn een topconferen
tie wenste, doch nu zegt U, dat wij hem
opnieuw moeten lezen".
„Mars naar Bagdad'
Kroesjtsjef beschuldigt in zijn brief
aan Eisenhower koning Hoessein van
Jordanië van „voorbereidingen voor een
mars naar Bagdad", waaraan hij toe
voegt: „Deze vorst heeft het vertrouwen
van zijn volk verloren en vertrouwt nu
op buitenlandse troepen".
Aan het adres van Turkije wordt een
soortgelijke beschuldiging geuit.
Volgens Kroesjtsjef pogen de Ver. Sta
ten de „voorgenomen topconferentie in
een doolhof van besprekingen en proce
dure-zaken te verwikkelen, teneinde op
lossing van het dringendste, aan de orde
zijnde vraagstuk, namelijk het terug
trekken der buitenlandse troepen in Li
banon en Jordanië, te vertragen.
Hij merkt verder op dat de zich thans
te Beiroet bevindende Amerikaanse on
derminister van Buitenlandse Zaken Ro-
Rustiger weer
Het depressiegebied boven de Noord
zee trok langzaam verder en boog daar
bij naar het noorden af. Vanmorgen lag
de kern enkele honderden kilometers ten
westen van Zuid-Noonvegen. In Schot
land viel zeer veel regen. Vele plaatsen
meldden in 24 uur tljds ongeveer 50 mi-
limeter. Een van de Oceaan afkomstig
storingsgebied trok snel in oordooste-
lijke richting over Zuid-Engeland langs
ons land naar de Noordzee. Na deze
storing volgt een nog in betekenis toe
nemende rug van hogeluchtdruk. welke
zich vergezeld van opklaringen dinsdag
in de loop van de morgen van het wes
ten uit over ons land begon uit te brei
den. Dit zal aanleiding geven tot rus
tiger weer. waarbij de temperaturen
weer hoger zullen worden.
Advertentie
bert Murphy „zich blijft inlaten met de
Libanese binnenlandse aangelegenhe
den, terwijl ook de Amerikaanse troepen
in dit land versterkingen ontvangen".
Persberichten
Kroesjtsjef verwijst vervolgens naar
„Amerikaanse persberichten, waarin tot
uiting is gekomen dat het verzekeren
van de veiligheid van deelnemers aan
een topconferentie moeilijkheden zou
kunnen veroorzaken", waarna hij op
merkt: „Wij wensen de Amerikaanse re
gering niet in een moeilijke positie te
plaatsen. Terwijl wij er niets op tegen
hebben in New York bijeen te komen,
hebben wij er evenmin bezwaar tegen de
voorgenomen bespreking tussen rege
ringsleiders te Genéve, Wenen of Parijs
te houden.
Het zou ons ook welkom zijn te Mos
kou te beraadslagen en wü zouden al
daar de veiligheid van de deelnemers
aan de besprekingen kunnen 'waarbor
gen", aldus de Sovjet-premier.
Hij besluit zijn brief aan president
Eisenhower als volgt: „De Amerikaanse
regering heeft de door de Sovjet-rege
ring voorgestelde aanvangsdatum voor
een topconferentie van 28 juli te vroeg
gevonden. Ik zou thans gaarne recht
streeks van U vernemen, welke datum U
dan het meest geschikt voorkomt en ik
zou er prijs op stellen zo spoedig moge
lijk een antwoord op mijn brief te ont
vangen".
Britten willen hun agressie
verdoezelen
In zijn antwoord aan Macmillan zegt
Kroesjtsjef: „De Sovjet-regering meent,
dat U thans van Uw eigen voorstel terug
wilt komen en dat U besprekingen over
procedurezaken gebruikt, om de Britse
agressie in het Midden-Oosten te ver
doezelen".
(Macmillan heeft voorgesteld, dat de
permanente vertegenwoordigers in de
Ver. Naties der betrokken grote mogend
heden inleidende besprekingen zullen
houden, om een topconferentie in de
Veiligheidsraad voor te bereiden).
Kroesjtsjef doet verder uitkomen dat
het z.i. voor de regeringen van Groot-
Brittannië en de Ver. Staten moeilijk
zal zijn zijn voorstel voor het houden
van een vijfmogendhedentopconferentie
in Europa te verwerpen, „daar dit geba
seerd is op het jongste plan van gene
raal De Gaulle".
Indische deelneming
Hij meent ook dat een dergelijke by-
eenkomst „op korte termijn kan worden
georganiseerd, daar hierover niet door
alle elf leden van de Veiligheidsraad be
hoeft te worden gestemd".
De Sovjet-premier zegt verder, dat
zijn regering Indische deelneming be
langrijk acht.
Omtrent de besprekingen te Londen
van leiders der staten, die aangesloten
zijn bij de Bagdadse verdragsorganisatie,
zegt Kroesjtsjef dat deze „de indruk
wekken van een samenzwering tegen de
Arabische staten en het voorbereiden
van nieuwe aanvalsplannen".
De Sovjet-premier beschuldigt presi
dent Eisenhower ervan „niet voor de
vrede te werken, doch juist uitbreiding
van het conflict in het Midden-Oosten
na te streven", waaraan hij toevoegt:
„Dit belast U in het oog der wereld met
een zware verantwoordelijkheid".
In zijn brief aan premier Macmillan
zegt Kroesjtsjef onder meer: „Ook op U,
die zich schuldig maakt aan manoeuvre
ren, rust een zware verantwoordelijk
heid".
De nota aan generaal De Gaulle komt
ongeveer op hetzelfde neer, doch is aan
merkelijk milder van toon.
Nasser wil spoedbijeenkomst
van A.A.-landen
Naar te Beiroet vernomen wordt,
wenst president Nasser met het oog op
de toestand in het Midden-Oosten een
zo spoedig mogelyke bijeenkomst van
de ministers van Buitenlandse Zaken
der Afrikaans-Aziatische landen. De
diplomateke vertegenwoordigers van de
Ver. Arabische Republiek hebben op
dracht gekregen de betrokken regerin
gen te polsen over plaats en datum.
Aanslag op Libanese premier
Premier Sarni Solh van Libanon is
vandaag ontsnapt aan een aanslag op
zijn leven. Toen hij van zijn villa in de
bergen naar zijn kantoor in Beiroet
reed, ontplofte er in een auto, die langs
de weg geparkeerd stond, een zware
bom. De wagen, die voor die van de
eerste minister reed, werd van de weg
geworpen. Volgens de eerste berichten
zün de vijf inzittenden om het leven
gekomen. Een motorrijder, die de pre
mier begeleide, werd ernstig gewond.
De chauffeur van de premier wist ech
ter de macht over het stuur te behouden
en zonder ongelukken de ravage op de
weg voorbij te rijden.
Als de bom een fractie van een secon
de later zou zijn ontploft, zou de pre
mier volgens ooggetuigen de aanslag
niet hebben overleefd.
De 73-jarige Sami Solh is in zijn
negende ambtsperiode als premier. Hy
is pro-Westers gezind.
Solh liep een shock op en enige kneu
zingen als gevolg van het feit, dat zijn
auto een scherpe zwenking maakte.
De bom is elektrisch tot ontploffing
gebracht.
Het Koninklijke jacht ..Piet Hein
en de Groene Dcaeck" van Prin-
I ses Beatrix naast elkaar gemeerd in i Le Lavandou waar het Koninklijk
de Middellandse Zee bij het dorpje gezin de vakantie doorbrengt.
„Het laat zijn vrienden niet in de steek
grotere gezamenlijke
defensie-inspanning
De premiers Macmillan, Menderes,
Eghbal en Sir Firoz Chan Noon, als
mede minister Minister Dulles herin
neren eraan, dat artikel één van het
verdrag in de sluiting van dergelijke
speciale overeenkomsten voorziet. Zy
Tweemaal sneller dan geluid
In toekomst binnen 2 nnr in New York...
In de vliegtuigwereld wordt hard
gewerkt aan de ontwikkeling van
toestellen, die met een snelheid, ivel-
Minder wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Op de meeste plaatsen droog weer en
perioden met zonneschijn. Matige tijde
lijk zwakke wind tussen west en zuid.
Enige stijging van temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
30 juli
Zon op: 4.57 uur; ondier: 20.35 uur.
Maan op: 19.58 uur; onder: 4.54 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.44 en 15.14
uur Laagwater te 10.59 en 23.24 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
Libanese rebellen hebben een jeep
met Amerikaanse militairen aange
houden en de inzittenden gevangen
genomen. Hiei wordt een van de
mariniers met de handen omhoog
naar het hoofdkwartier van de op
standelingen gevoerd. Later wer
den de Amerikanen weer vrijgelaten
ke ver boven die van het geluid ligt,
op de intercontinentale routes zou
den kunnen worden gebruikt. Lock
heed in Amerika bijv. werkt aan een
tekening van een vliegtuigdat op
25 kilometer hoogte moet vliegen en
dan een snelheid ontwikkelt van
3200 km. per uur (driemaal die van
het geluid).
Dat zou betekenen, dat men in twee
uur van Amsterdam naar New York
wordt gebracht en dus op de klok drie
uur vroeger in Amerika staat dan men
van Schiphol is vertrokken. Volgens de
verwachtingen is de produktielijn voor
dit snelheidsmonster in 1963 gereed en
kunnen de luchtvaartmaatschappyen in
1965 rekenen op levering.
Reeds heeft een der vice-presidenten
van Lockheed redelijke informaties ver
strekt over prijs per passagierskilometer
en over de noodzakelijke voorzieningen.
Dat is één voorbeeld uit Amerika, maar
andere fabrieken in de Ver. Staten en
Engeland liggen ook niet stil. Ook ach
ter het ijzeren gordijn schijnt intensief
aan dergelijke projecten gewerkt te wor
den. Men verwacht, dat een prototype
van een supersone toestel in 1960 van
een vliegveld in Moskou voor de eerste
proeven zal opstijgen.
Niet vóór 1970
Ook de directie van de KLM is er van
overtuigd, dat „binnen afzienbare tijd
verkeersvliegtuigen beschikbaar zijn, die
snelheden bezitten, welke die van het
geluid veelvuldig overtreffen".
„Maar", aldus vervolgde het directie
lid: „Wij hebben vooralsnog geen reden
aan te nemen, dat de supersone toestel
len vóór 1970 voor algemeen gebruik in
de wereldluchtvaart zullen worden toe
gepast. Het ligt n.l. niet in de lijn van
de verwachting, dat de grote luchtvaart
maatschappijen, die reeds zeer aanzien
lijke sommen hebbenbesteed en gaan
zijn met het oog op de recente ge
beurtenissen tot de slotsom gekomen
dat het bestaan van het verdrag meer
dan ooit nodig is. De kwestie of er
aanzienlijke veranderingen in het
Pact en zyn organen moeten worden
aangebracht of dat men de bestaande
toestand moet handhaven, wordt door
de betrokken regeringen onderzocht.
Deze bevestigen echter opnieuw hun
vastbeslotenheid om hun verenigde
defensie-inspanningen te versterken.
Het besluit van de V.S. om afzonder
lijke defensieverdragen met Turkije,
Perzië, Pakistan en Engeland te sluiten,
betekent dat de V.S. zonder volledig lid
van de verdragsorganisatie te worden,
thans wel de verantwoordelijkheden van
het lidmaatschap op zich nemen. Mi
nister Dulles heeft verklaard, dat Ame
rika liever het risico van een oorlog zal
lopen dan dat het zyn vrienden in de
steek zal laten.
Volgens de gemeenschappelijke ver
klaring heeft het Congres reeds mach
tiging verleend voor het sluiten der
aparte defensieakkoorden. Moeilijkheden
van parlementaire aard verhinderen de
Amerikaanse regering, volledig tot het
Verdrag van Bagdad toe te treden.
Nog wel een jaar
Een toetreding van de V.S. tot het
verdrag zou door het Congres moeten
worden goedgekeurd, hetgeen waar
schijnlijk pas volgend jaar zou kunnen
gebeuren. Het volledige lidmaatschap
zou de Amerikanen verplichten, defen
sieverplichtingen tegenover het repu
blikeinse bewind in Irak op zich te
nemen, terwijl het Westen dit regime
nog niet heeft erkend en niet weet in
hoeverre het pro-Westelyk is. Het uit
stoten van Irak zou geen oplossing
geven, omdat de opstellers van het ver
drag niet met een dergelijke mogelijkheid
rekening hebben gehouden. Als Irak zelf
uittreedt, wordt een dergelijk besluit pas
in februari 1960 van kracht. Bovendien
bestaat er nog de geringe mogelijkheid
dat Irak in het verdrag wil blyven en
met het Westen wil blyven samen
werken.
De afzonderlijke verdragen die de
totstandkoming
jaar geleden hebben getekend.
V.S. nu met de leden van het verdrag
willen sluiten, zullen de bestaande over
eenkomsten voor hulpverlening uitbrei-
l den en in zekere zin gelijken op het
De premiers van Engeland, Turkije, Perzië en Pakistan, alsmede de toSnto1mnJtov\n^etenveriragbUdrie
Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Foster Dulles,
hebben gisteren aan het eind van de eerste dag van de conferentie
van het Bagdad-Pact een verklaring ondertekend, waarin zij zeggen
vastbesloten te zijn hun collectieve veiligheid te handhaven en zich te
verzetten tegen directe of indirecte agressie. De V.S. verklaren met
de landen van de verdragsorganisatie waarvan zij niet volledig lid
zijn in deze te zullen samenwerken en „spoedig akkoorden te zullen
aangaan om deze samenwerking te realiseren".
Mogelijke erkenning
Volgens Britse kringen zal vandaag
verder worden gesproken over de
eventuele erkenning van het nieuwe
bewind in Irak en de mogelijke over
brenging van het hoofdkwartier van
de organisatie, dat nu te Bagdad is
gevestigd. Volgens waarnemers gaat
het er nu niet meer om óf men het
nieuwe Iraakse bewind erkend, maar
wanneer
Minister Dulles vertrok gisteravond
nog naar Washington. Zijn plaats zal
worden ingenomen door John Whitney,
de Amerikaanse ambassadeur te Lon
den. Men verwacht dat de premiers van
Pakistan, Perzië en Turkije morgen naar
hun land zullen terugkeren.
Volgens conferentiekringen hebben de
deelnemers aan het overleg in het alge
meen ingestemd met de Amerikaanse
politiek van neutralisering van Libanon
onder de bescherming van de V.N. Wan
neer men er in zou kunnen slagen,
Libanon een speciale neutrale status te
geven, dan zullen, zo redeneerde men,
de Amerikaanse troepen uit dat land
kunnen worden teruggetrokken.
Het vraagstuk van de Britse troepen
in Jordanië werd ingewikkelder geacht,
omdat een uiteenvallen van dat land
weer het begin van een strijd tussen
Israëliërs en Arabieren zou kunnen zijn.
vergende uitgaven
overgaan".
kunnen of willen
Niet vertrouwd
De luchtreizigers zullen pas in 1959-
1960 vertrouwd geraken met snelheden
van 900 km. per uur. Hoe zal de brede
laag der passagiers reageren op vlieg-
snelheden van 2000 tot 3000 km. in het
uur?
De directie van de KLM was van me
ning. „Een snelheid van een kleine dui
zend kilometer per uur, die in 1960 wordt
aangeboden, achten wij voor de eerst
volgende jaren in ruime mate voldoende
Het publiek zal liever voorlopig blijven
reizen met „slechts 900 tot 1000 km. per
uur, tegen een aanvaardbaar tarief, dan
met enkele malen de snelheid van het
geluid tegen een tarief, waarin uiter-
besteden aan straalverkeersvliegtuigen aard rekening moet worden gehouden
als de DC-8, de Boeing 707 enz. - die
binnen twee jaar in gebruik zullen wor
den genomen - reeds een vyftal jaren
daarna, zeg in 1965, tot nieuwe ongetwij
feld nog hoger bedragen per eenheid
met de enorme kostprijs der dan weer
nieuwste toestellen. Omtrent deze
nieuwste toestellen is echter", aldus de
directie, „op dit ogenblik nog weinig
concreets bekend".
T.Y. krijgt drie uur
per week meer
N.T.S. zeer teleurgesteld
De Nederlandse Televisiestichting zal
met ingang van 1 april 1959 meer
zendtijd krygen. De regering heeft
namelijk medegedeeld er geen bezwaar
tegen te hebben, dat met ingang van
die datum de zendtyd van de N.T.S.
wordt uitgebreid van 12 tot 15 uur
per week. Aldus wordt medegedeeld
door het ministerie van O. K. en W.
Het bestuur van de Nederlandse
Televisie Stichting is over deze beslis
sing van de minister bijzonder teleur
gesteld. Men had gevraagd en verwacht,
dat de minister per 1 januari 1959
achttien zenduren voor de televisie per
week zou toestaan en nu zyn slechts
vijftien zenduren uit de bus gekomen,
en dat pas met ingang van 1 april,
m.a.w. wanneer het seizoen juist achter
de rug is. Op onze vraag wat men met
de nu toegestane drie uren meer denkt
te gaan doen, kon nog geen definitief
antwoord worden gegeven. Het is im
mers nog niet bekend, welke extra mid
delen de minister wil toestaan voor de
financiering van het programma. Dit
zal pas bekend worden zodra de begro
ting van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen zal zyn ingediend. De gedach
ten gaan er naar uit het aantal avon
den waarop uitgezonden wordt, uit te
breiden van vyf tot zes per week. Op
dit moment zijn de vrijdag en de zon
dagavond nog geen vaste uitzendavon-
den. De verwachting is zo, dat de meeste
belangstelling zal bestaan voor een vast
programma op zondagavond. De beslis
sing hierover zal echter pas kunnen
vallen zodra bekend is over welke finan
ciën men kan beschikken.
In dit verband kan nog opgemerkt
worden, dat de derde televisiestudio in
Bussum, welke momenteel wordt inge
richt in het oude kerkelijk verenigings
gebouw Eltheto waarschijnlyk op 1
januari 1959 voor gébruik gereed zal
zyn. Ook dit illustreert wel hoe de
N.T.S. er op had gerekend met ingang
van 1959 tot een grotere uitbreiding van
het aantal zenduren te kunnen over
gaan.
