de lekkerste
half zware shag
I
Sjamoen wilde met Westelijke hulp
zijn verzwakte positie redden
ZWEDEN (KLEIN MAAR DAPPER)
VOERT EEN GROTE POLITIEK
Gevraagd: een Anglo-Amerikaans beleiddat de
volkenniet de regeringen zoekt te winnen
Hebben de ongeduldigen gelijk
Stockholm tussen Oost en West gelegen
kijkt nuchter naar Moskou en de vrije wereld
Hammarskjöld wierp landgenoten
de internationale bal toe
C. Walenkamp
Nieuwe Belgische minister van
Defensie is een dynamisch man
97ste jaargang
Donderdag 10 juli 1958
Derde blad no. 29487
Beiroet een nieuw München
(Van onze reisredacteur)
BEIROET. „President Sjamoen van Libanon, Koning Hoessein van Jordanië
en Noeri es Said van Irak zijn de enige vrienden, die het Westen in het Nabije
Oosten heeft", zei een Amerikaanse diplomaat tegen mij en een rebel, die ergens
in Beiroets Basta zijn geweer afschoot, zette een knallend uitroepteken achter
die zin. „Wanneer wü Sjamoen nu in de steek laten, kunnen wij er moeilijk op
rekenen dat Hoessein en Noeri Pasja ons trouw zullen blijven".
Mijn diplomaat behoorde tot degenen, die in het Nabije Oosten een nieuw
München aan zien komen, die vrezen dat ieder nieuw toegeven aan Nasser slechts
diens Pan-Arabische vraatzucht zal vermeerderen, vraatzucht, die pas gestild zal
zijn, wanneer het gehele Arabische deel van deze wereld, van Basrah tot Casa
blanca met al zijn olie en strategische verbindingswegen, in Cairo zijn hoofdstad
zal vinden. Het is een gedachtengang, die school heeft gemaakt de laatste maan
den; het woord München is in diplomatieke missives en perscommentaren veel
gevallen, gebruikt vooral door hen, die in de Libanese crisis de kans meenden te
zien Gamal Abdel Nasser voor eens en altijd een „halt" toe te roepen. Het is
inderdaad een verleidelijke gedachtengang, waaraan men vele gronden van waar
heid niet kan ontzeggen. Maar eer men aan die verleiding toegeeft, eer men zich
bij de ongeduldigen schaart, die uitroepen dat het nu maar eens uit moet wezen,
of bij de verbitterden, die menen dat het Westen alweer bakzeil heeft gehaald,
doet men er goed aan de München-theorie eens rustig te ontleden.
te helpen, niet kwaljjk nemen, dat hij
de alarmklok luidde en beweerde, dat
Nasser agressie jegens Libanon pleegde,
dat hij de werkelijke oorzaak en toe
dracht van het Libanees conflict aan
paste aan de Westelijke garanties, die
hij op zak droeg. Men kan het de Wes
telijke mogendheden en hun ambassa
deurs in het Nabije Oosten wèl kwalijk
nemen, dat zij daar inliepen. Want het
merendeel der dozijnen onpartijdige
waarnemers, bekwame journalisten en
helaas wat minder bekwame V.N.-waar-
nemers, is tot de slotsom gekomen, dat
er van werkelijke agressie geen sprake
is, dat Nasser de Libanese crisis niet
heeft uitgelokt (zulks in tegenstelling
tot mijn telegram uit Beiroet van einde
vorige week, waarin door tekstvermin
king precies het omgekeerde werd ver
klaard), dat ten hoogste zijn Syrische
zetbazen bij de rebellen aan boord ge
klommen zijn.
„Vriendentheorie" is
niet helemaal juist
En dan blijkt in ieder geval haar uit
gangspunt al vals. Want wanneer inder
daad president Sjamoen, Koning Hoes
sein en Noeri es Said de enige vrienden
van het Westen in het Nabije Oosten
zouden zyn, welnu, dan kan het Westen
in het Nabije Oosten nog maar één ding
doen: zo schielijk mogelijk zyn biezen
pakken. Die vereenvoudigde vrienden
theorie is natuurlijk niet geheel juist.
Het Westen heeft in deze stormhoek
van de wereld nog wel andere vrienden,
althans mensen, die het tot vrienden
zou kunnen maken. Maar wèl wijst zij
op een grondfout van het Westelijke
beleid.
Verbijsterd door het stof en lawaai,
dat opsteeg toen de bestaande krachts
verhoudingen onder de slopershamer
van het Arabisch nationalisme begonnen
te vallen, heeft het Westen zich vast
geklampt aan enkele vertrouwde figuren
van weleer. Het heeft gezocht regeringen
aan zich te binden in plaats van volken
voor zich te winnen. En als „bondgeno
ten" heeft het daarby uitgerekend die
regeringen gewonnen, die het minst van
alle de, overigens vaak verwarde of on
uitgesproken, verlangens van de Ara
bische massa's in hun beleid verdiscon
teren. Dat neemt niet weg, dat u en ik
persoonlijk president Sjamoen of Noeri
es Said aanzienlijk aardiger mensen
vinden dan Gamal Abdel Nasser. Maar
u en ik hebben in de Arabische landen
nu eenmaal geen stemrecht.
Slimme Sjamoen
Deze bondgenoten nu heeft het Wes
ten op een groot voetstuk geplaatst.
Voor het oog van de Arabische volken,
die nog hun wonden uit het koloniale
tijdperk likken en die het Siberisch zal
laten of de blanke grootmachten elkaar
de schedel inslaan, heeft het Westen
met Noeri en Sjamoen de papieren
vriendschappen van Bagdadpact en
Eisenhower-doctrine getekend en hun
eeuwige trouw gezworen, heeft Dulles
het Congres meegedeeld, dat Amerika er
een paar wapenbroeders bij gekregen
heeft.
Een geruststellende gedachte, die in
het Libanese geval echter niet erg lang
stand hield. Want welk een hartstoch
telijk verdediger van de vrije wereld
president Sjamoen ook mag zijn, hy
drukte op weinig elegante manier bij de
laatste verkiezingen een aantal van zijn
politieke tegenstanders uit het parle
ment en de woede daarover, gevoegd by
de ergernis over Zijn te pro-Westelijk
beleid, dat afweek van Libanons tradi
tionele neutraliteit, lokte een oppositie
uit, die, omdat zij niet meer in het par
lement werd uitgesproken, op straat
werd uitgevochten.
Men kan Sjamoen, die ook niet van
gisteren is en die inderdaad wapens,
geld en vrijwilligers over de Syrische
grens zag bhmenvioeien om de rebellen
Onaangename positie
Het Westen, dat na Sjamoens alarm-
gelui holderdebolder met grof geschut
aan kwam snellen, woorden-artillerie
overigens, die verklaringen van eeuwige
trouw aan Sjamoen afschoot, staat nu
enigszins in het hemd. Want nadat het,
Niet alle leden van Djoemblatts
strijdmacht zijn meerderjarig: deze
jongetjes zijn ook al als guerilla-
strijders opgetreden.
ook om zichzelf moed in te spreken,
heeft verklaard, dat een val van Sja
moen voor de gehele vrije wereld een
ramp zou zijn, een verlies van alle po
sities, die het in het Nabije Oosten zo
moeizaam heeft opgebouwd, het begin
van het einde (van de olie vooral), be
gint nu te beseffen, dat Sjamoen voor
namelijk zijn buitenlandse garanties
heeft aangewend om te trachten zyn
zwakke binnenlandse positie te redden.
Een precedent, dat vooral niet in het
vergeetboek moet raken. Het verkeert in
de onaangename positie, dat het een tot
boezemvriend verheven politicus, die het
eeuwige trouw heeft gezworen, binnen
kort zal moeten laten vallen. En ook
Arabieren kennen het spreekwoord over
blaffende honden, die niet bijten. In
zekere zin gaat zich straks in Beiroet
inderdaad een tweede München afspe
len. Maar dan toch een München, waar
van het Westen zelf de geprefabriceerde
onderdelen heeft helpen aanslepen.
Alleen neutraliteit
Men kan nu slechts (zonder veel hoop)
wensen, dat de Amerikanen uit dit ge
beuren enige lering zullen trekken. Dat
zij hun beleid in het Nabije Oosten zul
len herzien, zullen beginnen hun recht
matige doelstellingen in dit gebied op
basis van de realiteit opnieuw te defi
niëren, vooral te beperken. Zij zullen
moeten leren beseffen, dat de Sovjet-
Unie haar entree in het Nabije Oosten
heeft gemaakt en dat de Russen niet
hun biezen zullen pakken, omdat de
V.S. niet op hun aanwezigheid gesteld
zijn. Het Westen moet die leidende
Arabieren, die zijn werkelijke vrienden
zijn, niet in verlegenheid brengen door
hen pacten te laten tekenen, waar hun
kiezers tegen zijn. Die kiezers zijn niet
geïnteresseerd in de verdediging van de
Nederlandse provincie Drenthe, daaren
tegen wel in de onafhankelijkheid van
de Franse provincie Algerije. Een onaf
hankelijk Algerije, onder leiding van
mensen als Bourguiba en Koning Mo-
hamed, gefedereerd met Tunesië en
Marokko, zou ook als matigend tegen
wicht tegen Nasser voor het Westen
meer uithalen dan 25 Bagdad-pacten.
Inmiddels vooral zolang niet eniger-
SAMSON
Samenwerking onder elkaar is hun kracht
(I).
(Van onze correspondent te Stockholm)
Bezorgd volgen vele Zweden de politieke ontwikkeling in de wereld. Het land,
dat ruim 150 jaar vrede heeft gekend, voelt behoefte om iets te doen om de
verschillende partijen te kalmeren. Men heeft vrienden in Oost en men heeft
vriendén in Westen men zou niet graag willen, dat de een of de ander het
slachtoffer van een verkeerde geestdrift zou worden. Daarom zien hooggeplaatste
Zweden voor hun land twee taken. De ene is: kalmerend optreden. De tweede
taak houdt de oprichting van een Rode Kruisstaat in.
Zweden neemt in dit verband een andere plaats in dan Zwitserland, dat aich
niet actief in de internationale politiek wil mengen. Dit doet Zweden echter wel.
Met voorliefde gooien zy elkaar de bal toe, omdat zy weten op elkaar te kunnen
steunen. Als voorbeeld moge hier het jongste „spel" dienen, dat tot het besluit
van de Veiligheidsraad leidde om een commissie van waarnemers naar Libanon
te sturen. Deze zeer vlugge actie is mogelijk geworden door het samenspel van
de Zweden Gunnar Jarring (de Zweedse vertegenwoordiger in de Veiligheidsraad,
die het plan voorlegde), Hammarskjöld (die van te voren al alle maatregelen
had genomen om het plan in zeer korte tyd ten uitvoer te brengen) en generaal
Carl von Hom (de chef van de wapenstilstandscommissie der Verenigde Naties
in Palestine), die had toegezegd een gedeelte van zyn manschappen zo nodig
binnen een etmaal naar Libanon te sturen.
geregeld naar Stockholm komen om
er.... te winkelen. Het nieuwe spoor
boekje bevat dan ook de aansluiting
naar HelsinkiLeningradMoskou.
De kortste weg naar het zuiden, naar
Italië en Oostenrijk, loopt verder via
Oost-Duitsland. Een nieuwe pont, de
grootste van Europa, is zojuist tussen
Trelleborg en Sassnitz in dienst gesteld.
Volgend jaar zal er nog een zusterschip
bijkomen. Enkele reisbureaus geven al
speciale brochures uit voor reizen naar
Rusland. Riga is bovendien met toeris
tische propaganda begonnen en daar
zullen einde van de maand voor het
eerst internationale zeilwedstrijden wor
den georganiseerd. Met Polen en Oost-
Duitsland is ook Zweden uitgenodigd.
Er bestaat dan ook een verhoudings
gewijs nauw contact met het Oosten.
Tenslotte toont men in Zweden een
geweldige belangstelling voor de tech
nische ontwikkeling in Rusland. Hier
door voelen deze oostelijke buren zich
gevleid. Deze belangstelling gaat zelfs
zo ver, dat men steeds meer lessen in de
Russische taal geeft, omdat de Zweedse
ingenieurs die taal eens nodig zullen
hebben om de Russische leerboeken te
kunnen lezen.
Het wil ons voorkomen, dat de Zwe
den onder elkaar zeer goed weten samen
te werken. In geen land wordt binnen
de muren van het ministerie van Bui
lei oplossing voor het Israëlische pro
bleem is gevonden is ieder Westelijk
beleid dat meer zoekt dan welwillende
neutraliteit der Arabische landen tot
falen gedoemd.
Wat het Westen moet doen
met president Nasser
Rest Nasser. Wanneer men voortgaat
hem als de eeuwige boeman af te schil
deren, al zyn manoeuvres als boosaar
dige intriges, al zijn successen als
fatale overwinningen voor Moskou te
stempelen, welnu, dan resten ons nog
vele slapeloze nachten en kan Radio-
Cairo Washington dankbaar zyn voor
de onbezoldigde medewerking aan zijn
propaganda. Wil men hem daarentegen
zien zoals hy is, een ongetwijfeld lastige,
wantrouwende, zo u wilt hinderlijke
man, die nochtans hard op weg is de
kampioen van de Arabische verlangens
te worden, dan is mogelijk ook met hem
een regeling te vinden. Het behoeft hem
slechts vriendelijk maar duidelijk aan
het verstand te worden gebracht, dat
het Westen werkelijk in zal grypen,
wanneer hy aan de internationale vor
men of de werkelijke Westelijke belan
gen raakt, maar dat hij binnen die
grenzen in inter-Arabische aangelegen
heden moet doen wat hy niet kan laten.
Aan het Westen dan te zorgen, dat zijn
Arabische tegenstanders niet een by
voorbaat verloren zaak verdedigen.
tenlandse Zaken zo veel getutoyeerd als
in Stockholm. Deze broederlijke ver
standhouding is gedeeltelijk te verklaren
door de uniformiteit in Zweden: er zyn
geen elkaar tegenwerkende organisaties.
En wat de buitenlandse politiek betreft:
alle partijen volgen dezelfde lijn: neu
traliteit. Nu zijn er weliswaar binnen
de neutraliteit vers'chillen van mening
mogelijk, zoals byvoorbeeld over de
aankoop van een bepaald soort geschut,
maar in grote trekken is men het eens
over het te voeren beleid. Niet zonder
belang bij het beoordelen van Zwedens
houding is ook het feit, dat de Russen
een vrij groot vertrouwen in de Zweden
stellen. Of beschouwen zy dit land soms
als een pion in het eigen spel? Ten
slotte is het socialisme hier al bijzonder
lang aan het bewind. Voorbeelden? Om
de eigen sigaretten-industrie te helpen
is het verboden om zelf een sigaretje te
draaien! Men moet verder om in be
paalde fabrieken te mogen werken, lid
van het vakverbond zijn en loopt dan
daarbij kans, automatisch als lid van de
socialistische partij te worden inschre^
venProtesteren hiertegen is nog mo
gelijk, maar geen lid van het vakverbond
kan protesteren tegen zijn verplichte
bijdrage van 4.50 gulden voor de socia
listische pers!
Schuiven of
Van de intensieve culturele uitwisse
ling zwijgen wij dan nog maar geheel.
Zo vormt Zweden een schakel tussen
Oost en West met een eigen neutrale
maar toch actieve politiek. Dit neutrale
land meent met succes tussen Oost en
West te kunnen schipperen en zou nu
niets liever willen dan ook andere lan
den deze „derde weg" wijzen. Libanon,
Palestina en Korea zijn reeds drie voor
beelden waar Zweden konden ingrijpen.
Alleenmen denkt te schuiven en
wórdt geschoven! Is Zweden werkelijk
handig genoeg om een „actieve neutra
liteitspolitiek" te voeren? Wij kunnen
deze vraag helaas nog niet beantwoor
den. Hoe zal premier Erlander bijvoor
beeld reageren op Kroesjtsjefs mede
deling, dat hij nog steeds wacht op een
uitnodiging om naar Zweden te komen?
Wat zal het resultaat zijn van het grote
congres voor de vrede, dat einde juli
2500 vertegenwoordigers van tientallen
landen naar Stockholm zal brengen?
Een nieuw Stockholm-appèl? Zullen de
communisten niet nogmaals trachten
het neutrale Zweden voor hun karretje
te spannen? De gevraagde visa konden
deze keer niet zoals enige tyd gele
den geweigerd worden. En de aan
's lands verdediging denkende Zweden
konden ook niet verhinderen, dat ver
leden week een boven-politieke orga
nisatie tegen het gebruik van Zweedse
atoomwapens in het leven werd geroe
pen, waarvan om. aartsbisschop Yngve
Brilioth deel uitmaakt. Naast deze
Zweedse„actieve neutraliteit" is er even
wel een nieuw plan onder de leus; „niet
strijden, helpen!"
Madurodam is een nieuwe be
zienswaardigheid rijker geworden,
namelijk een beweegbare spoorbrug
naar het model van de Koningsbrug
te Rotterdam. De voorzitster van de
Stichting Madurodam. mevr. B.
Boon-van der Starp. verrichtte de
doop met een miniatuur [les cham
pagne.
Betrekkelijk nauw contact
met Oosteuropese landen
Waarmee wij maar willen zeggen dat
de Zweden het makkelijker hebben be
paalde maatregelen van de Russen te
begrijpen. Wil men nog een voorbeeld?
De school wordt boven het gezin ge-
plaatst. Daar immers wordt gemeen-
schappelijk warm gegeten.
Een belangrijke rol bij Zwedens plaats-
bepaling speelt ook de ligging tussen
Oost en West. Er zijn byvoorbeeld in
Moskou geaccrediteerde diplomaten, die
Advertentie
Een sigaar voor fijnproevers
FAVORIET
10 stuks f 1.70
SIGARENH ANDEL
PRINSESSEKADE I
TEL. 21126
Systeem van beroepsvrijwilligers is uit
de tijd - liever termijn-vrijwilligers
Leger zal zelfde scholing
geven als het onderwijs
(Van onze Brusselse correspondent)
De nieuwe Belgische minister van De
fensie, Arthur Gilson, verklaarde ons in
een gesprek, hoe hy in België spoedig
de dienstplicht van 15 maanden tot 12
maanden terug denkt te brengen. De
43-jarige minister, die volksvertegen
woordiger is voor Brussel heeft de repu
tatie van een dynamisch man te zijn,
en ons gesprek leverde ons daar het be
wijs van. In weinige ogenblikken wist
de nieuwe Belgische minister ons een
beeld te geven van zijn grote plannen.
In de eerste plaats constateerde hij
dat het systeem van de beroepsvrijwil
ligers, die hun leven lang bij het leger
blijven, traag, ondoelmatig en uit de
tijd is. De te oud geworden beroeps-
vrijwilligers van vandaag zijn niet meer
geschikt voor de dienst in een modern
leger. Hun gevechtswaarde is soms tot
nul gedaald. Vandaar mijn idee. aldus
de minister. Inzake de organisatie van
een korps van termijn-vrijwilligers. Die
jongemannen van 18 jaar zullen in het
leger niet alleen een militaire training
krijgen, maar ook zal hun beroepsoplei
ding grondig wordn aangepakt. Zij
zullen aldus elektro-mecanicien, radio
technicus, metaalbewerker, enz. kunnen
worden.
Het zal niet zo maar een vage be
roepsopleiding worden, maar de studies
in het leger zullen worden beëindigd
met het afleveren van een diploma,
zoals dat in de technische scholen van
België het geval is. Na 4 of 5 jaren zal
de jonge vrijwilliger het leger verlaten
als een bekwaam en geschoold vakman
of technicus, al naar gelang zijn aan
leg. Hij zal in het Belgische bedrijfs
leven een nuttige taak vervullen. Het
diploma van technicus of van geschoold
arbeider zal toegang verlenen tot de
rijksbetrekkingen, zoals dat ook met
de diploma's van de technische scholen
het geval is. Bovendien zal in het wets
ontwerp inzake het statuut van deze
termijn-vrijwilligers, dat binnenkort
bij het Belgisch parlement aanhangig
zal worden gemaakt, sprake zijn van
een afscheidspremie van 100.000 franken
(7.600 gulden). Dit bedrag zal iedere
termijn-vrijwilliger bij het eind van
zijn contract ontvangen tegelijk met
zijn diploma.
Toen wij de minister vroegen hoe
België zijn verplichtingen in het At-
lnatisch pakt (NAVO) zal naleven, ant
woordde hij: „Wij zullen onze ver
plichtingen stipt blijven vervullen".
De sterkte en de organisatie van de
Belgische divisies in bezet Duitsland
zullen door het systeem van de termijn-
vrijwilligers zelfs worden vergroot".
