Kansen op regeling van Libanees conflict schijnen toe te nemen WEERBERICHT Generaal Sjehab zou de juiste man zijn voor het bereiken van compromis regering rebellen V.N.-commissie veroordeelt de Hongaarse executies scherp 97*te jaargang MAANDAG 23 JUNI 1958 No. 29472 LEIDSCH DAGBLAD Directeur:4 J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week Witte Singel 1. Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 (Van onze Reisredacteur) BEIROET. Ofschoon gedurende het weekeinde het hevige schieten rond Tripoli vrijwel onafgebroken voortging en enkele bomexplosies Beiroet deden opschrikken, is er toch enige hoop ontstaan op een vreedzame regeling van de Libanese burgeroorlog. De sleutel tot een dergelijke oplossing ligt in Ham- marskjölds bezoek aan Nasser, hetgeen opnieuw bewijst dat Cairo het middelpunt van het Nabije Oosten is geworden. Het is thans zeker, dat Hammarskjöld Nasser onofficieel heeft gevraagd de hulp aan de Libanese rebellen te stoppen en waar schijnlijk heeft Nasser dit, eveneens onofficieel, beloofd. De secretaris-generaal van de Verenigde Naties heeft de Egyptische dictator wel duidelijk gemaakt, dat, in het geval deze zijn voorstellen niet zou accepteren, een sterke V.N.-actie onvermijdelijk en Westelijke interventie mogelijk zouden zijn. De bereidheid van het Westen om onmiddellijk tussenbeide te kunnen komen is hierbij van buiten gewoon groot belang. Zelfs het zo moeilijke binnenlandse Libanese conflict kan opgelost worden en het kan redelijkerwijs worden verwacht dat Nasser voor zijn eventueel „goed gedrag" een zekere prijs zal vragen. Westerse paraatheid nodig voor druk op president Nasser In Beiroet wordt over het algemeen aangenomen, dat de legercommandant generaal Sjehab de enige geschikte man is om een compromis tussen de regering en de rebellen tot stand te brengen. Het zou mij dan ook niet verrassen indien Sjehab deze week premier Sami es Solh zou vervangen om een regering te vor men, welke zou bestaan öf uit loyalisten en politici van de oppositie-partij, óf uitsluitend uit neutrale ministers. Pre sident Sjamoen zou dan formeel aan kunnen blijven totdat bij de komende verkiezingen een nieuw parlement en een nieuwe president gekozen zullen zijn. Deze oplossing zou het gezicht red den van een ieder, die in of buiten Libanon bij deze onverkwikkelijke zaak betrokken is geweest. Betrouwbare be richten wijzen er overigens op, dat Ham- marskjölds voorstellen aan Nasser in deze richting gaan. Het is nog te vroeg om vast te stellen of een dergelijk com promis eigenlijk nog wel bruikbaar is, gezien de gespannen sfeer en de gecom pliceerdheid van de Libanese situatie of dat het de Libanese situatie nog inge wikkelder zal maken. Hoe dan ook, het blijft onontbeerlijk, dat het Westen zijn paraatheid hand haaft om te kunnen interveniëren ten einde Hammarskjöld in staat te stellen druk op Nasser uit te oefenen en Sjehab de noodzakelijke ruggesteun te geven, zodat deze de rebellen kan overreden de wapens neer te leggen. Het enige wat hierbij verloren zou kunnen gaan, is de officieel op Amerika afgestemde politiek en dat deze gewij zigd zou kunnen worden in een beleid van welwillende neutraliteit, hetgeen eigenlijk alles is wat men van een klein land, omringd door fanatieke Arabische staten, van wie het bovendien econo misch afhankelijk is, verwachten mag. Nat weekeinde Onder invloed van een depressie, die zich van Engeland naar het zuidelijk deel van de Noordzee verplaatste, is er in ons land tijdens het weekeinde veel regen gevallen, in hoofdzaak in de vorm van buien, hier en daar gepaard gaande met onweer. De neerslaghoeveelheden lie pen van plaats tot plaats echter uiteen. Van zaterdagochtend 7 uur tot maan dagochtend 7 uur viel in Ypenburg 27, in Schiphol 25 en in De Bilt 23 en in Twente en Hoek van Holland 20 mm. regen. Daarentegen werd in dezelfde periode op Terschelling 3, in Leeuwar den 2 en in den Helder 0,4 mm. afgetapt. Ten westen van de Golf van Biscaje verscheen vanmorgen een nieuwe de pressie, die snel in de richting van Spanje trekt en daarna wat noordelijker zal koersen. Ons land komt morgen tus sen deze storing en een lagedrukgebied boven Denemarken te liggen. De buiig heid zal daardoor wat minder worden met meer zonneschijn dan vandaag. De temperaturen blijven evenwel beneden normaal. Arabisch dreigement in de Westduitse hoofdstad Onze correspondent in Bonn telefo neerde ons hedenochtend: De ambassadeur van de Verenigde Arabische Republiek (Egypte, Syrië, Je men) in West-Duitsland, Zain Eddin, verklaarde zaterdag te Bonn op een persconferentie, dat Arabische vrijwilli gers in Libanon in actie zullen komen, als Amerika en Engeland zullen inter veniëren in de Libanese burgeroorlog. Het was duidelijk dat het hier om het zelfde soort „vrijwilligers" zal gaan als destijds tijdens de Koreaanse oorlog door communistisch-China naar Noord- Korea zijn gezonden. Het waren inder tijd gewone en complete legers. De Ara bische ambassadeur zei voorts, dat „wanneer het Libanese volk om hulp vroeg, de Arabieren niet zouden weige ren". Zain Eddin heeft in opdracht van zijn regering de Westduitse minister van Buitenlandse Zaken Von Brentano voorts een uiteenzetting gegeven over de toestand in het Midden-Oosten en spe ciaal betreffende het Arabische stand punt inzake de Libanon. Het lijkt erop dat de Verenigde Arabische Republiek van Bonn verwacht, dat het zijn in vloed te Londen en Washington laat gelden. De Duitse connecties met de VAR zijn zeer gunstig, vooral door goede ceonomische banden. In een mededeling voor de pers werd zaterdag door de ambassade van de VAR gezegd, dat „Amerika schuldig is aan inmenging in de binnenlandse aan gelegenheden van Libanon". Volgens Zain Eddin zelf wordt hiermee bedoeld dat buitenlandse piloten deelnemen aan de strijd in Libanon. Dit zou dan reeds aanleiding kunnen zijn voor het sturen van Arabische vrijwilligers naar het strijdtoneel. Hammarskjölds reizen Secretaris-generaal Hammarskjöld heeft zaterdag een bezoek gebracht aan de Jordaanse hoofdstad Amman, waar hij de kwestie van de berg Scopus ter sprake bracht, een punt van wrijving tussen Israël en Jordanië. Tegen de avond vertrok hij naar Jeruzalem, waar hij hetzelfde onderwerp met de Israëli sche autoriteiten behandelde. Gister middag kwam de secretaris-generaal der Verenigde Naties op het vliegveld van Cairo aan. Daarna reisde hij nog naar de strook van Gaza voor een onderhoud met generaal-majoor Burns van de V.N.-politiemacht aldaar. Vandaag zou hij naar de Libanese hoofdstad Beiroet terugkeren. Een groep waarnemers van de V.N. in Libanon heeft gisteren vier lichte vlieg tuigen en twee hcfschroefvliegtuigen ge> vraagd voor inspectie aan de Syrisch- Libanese grens. Laatstgenoemde toestel len, die door de Verenigde Staten verschaft zijn, kwamen reeds in Beiroet aan. De vier lichte verkenners uit Zwe den zullen evenmin lang op zich laten wachten. Hedenochtend is bij de ingang van de groentemarkt van Beiroet een bom ont ploft, waardoor twee personen werden gedood en verscheidene gewond. Meer opklaringen De Bilt verwacht tot morgenavond: Perioden met zonneschijn maar ook plaatselijk enkele buien. Dezelfde tem peraturen als vandaag of iets hogere. Zwakke tot matige wind overwegend uit westelijke richtingen. (Opgemaakt te 11.15 uur). 24 JUNI. Zon op: 4.20 uur; onder: 21.04 uur. Maan op: 13.02 uur; onder: 0.09 uur. Hoogwater te Katwijk te 8.14 en 20.45 u. Laagwater te 3.44 en 16.10 uur. Dit nummer bestaat uit 10 pagina's. De K.L.M. nog maar tweemaal per week in Singapore (Van onze Haagse redactie) De KLM mag vanaf eind juli nog slechts twee maal per week op Singapore vliegen. Tegen het einde van de zomerdienst zal op nieuw het overleg worden geopend tussen Nederlandse en Britse lucht vaartautoriteiten over de kwestie van het aanvliegen van Singapore. De minister van Buitenlandse Zaken mr. Luns is, zo vernemen wij, zeer te leurgesteld over het te geringe begrip dat in Britse luchtvaartkringen is ge toond voor dit voor Nederland en de KLM zo belangrijke vraagstuk. De minister, aldus deelt het departement van Buitenlandse Zaken mee, heeft vo rige week maandag in Londen de kwes tie van de landingsrechten in Singapore besproken met zijn ambtgenoten Selwyn Lloyd en Watkins. Ondanks de klem mende pleidooien van minister Luns. verklaarde de Britse regering zich niet bereid haar standpunt terzake te wij zigen. De dubbeldekkers tekenen weer het gelaat van Londen. Voor het eerst na zeven weken bood zaterdag het plein voor Victoriastation weer deze oude vertrouwde aanblik Verhoging enkele P.T.T.-lar i even Met ingang van 1 juli worden enkele telefoontarieven verhoogd, als gevolg van de jongste salarisverhoging, waar door de exploitatielasten van de P.T.T. jaarlijks met een totaalbedrag van circa 8 miljoen zullen stijgen. De wens de basistarieven hiertoe niet te wijzigen heeft ertoe geleid de vorm te kiezen van een toeslag van 4'; op die telefoontarieven, die periodiek per nota aan net publiek in rekening worden ge bracht. Voorts zal het abonnement voor een hoofdaansluiting op de draadomroep, dat thans f. 2,50 per maand bedraagt, m.i.v. 1 juli a.s. met 10 cent per maand wor den verhoogd. Dit om te voorkomen, dat de verliezen bij dit bedrijfsonderdeel wederom zouden stijgen. Hoewel de stijging der lasten het ge hele PTT-bedrijf betreft, zullen dus de post- en telegraaftarieven niet worden verhoogd. Einde van de onderdrukkingen liefdoden is misschien nog niet in zicht De speciale commissie van de Verenigde Naties voor Hongarije heeft zaterdag in New York achter gesloten deuren in spoedvergadering de toestand besproken, welke is ontstaan als gevolg van de terechtstelling van Nagy en Maleter c.s. Na een vergadering van drie uur las de Australische voorzitter een communiqué voor, waarin de commissie de executies betreurt en een beroep doet op „belanghebbende regeringen" om inlichtingen te verstrekken over de omstandigheden van de arres tatie, het proces en de terechtstelling. De commissie vreest, dat het einde van de onderdrukking en het doden misschien nog niet in zicht is. De Hongaarse regeringsverklaring over de executies vond men vaag en onnauwkeurig en men vroeg zich af waar de gevangenen voor de tijd van de terechtstellingen hadden vertoefd, waar ze berecht waren, waar ze geëxecuteerd werden en onder welke beschuldigingen, alsmede volgens welke wetten en procedures ze berecht en ver oordeeld waren. In de commissie hebben vertegenwoordigers zitting van Australië, Ceylon, Denemarken, Tunesië en Uruguay. Zaterdag hebben Hongaarse vluchtelingen in het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan minis ter J. M. A. H. Luns een petitie aangeboden naar aanleiding van de moord op Nagy en Maleter. Van links naar rechts minister Luns. dr. Banry Odön en dr. Prasay. Joego-Slavië spreekt van brute vergelding en moord De commissie is van mening, dat de Verenigde Naties alle recht hebben te worden ingelicht en merkt op dat men nooit een antwoord van de Hongaarse regering heeft ontvangen op de brief van 20 december 1957, waarin men uit drukking gaf aan de bezorgdheid in de wereld over het lot van de mensen, die een rol speelden in de opstand van 1956. Voorts waren ook alle resoluties van de V.N. over terugtrekking van de Rus sische troepen uit Hongarije genegeerd. Uit de recente terechtstellingen blijkt duidelyk dat de onderdrukking van het Hongaarse volk voortduurt aldus het communiqué. De Joegoslavische pers heeft zondag voor het eerst commentaar geleverd op de terechtstellingen in Hongarije en deze terechtstelling als een „brute ver gelding" en als „moord" gebrandmerkt. Het Belgradose blad Politika noemt de terechtstelling „een vreselijke waar schuwing voor allen, die zich verzetten tegen de huidige herleving van de Sta linistische politiek. Het partijblad Borba schrijft, dat deze daad „een zware slag is voor allen in de wereld wie de belangen van het socia lisme ter harte gaan". Op het congres van de Tsjechoslo- waakse communistische partij te Praag is een nieuwe aanval op Joego-Slavië gedaan. De Tsjechische ideologische partij deskundige Jiri Hendrich noemde de Joegoslavische leiders een „ideolo gische pest". Hij beschuldigde hen ervan dat zij getracht hadden revisionistische denkbeelden Tsjecho-Slowakije binnen te smokkelen. Hendrich werd luide toe gejuicht toen hy zich waarderend uit liet over de terechtstelling van Nagy en zfjn medewerkers Zaterdag is in Tirana het centrale comité van de Albanese communistische partij bijeengeweest. Partijsecretaris Hodja bracht rapport uit over „de anti- marxistische en anti-socialistische denk beelden van de groep-Tito". Dit rapport werd met algemene stemmen goedge keurd. Demonstraties in New York en in Reykjavik Een menigte van meer dan 300 men sen, die Hongaarse vluchtelingen zouden zijn, heeft zondag ruiten van het ge bouw van de Russische delegatie bij de V.N. ingegooid. Vier politie-agenten werden gewond by het herstellen van de orde. In de IJslandse hoofdstad Reykjavik hebben politieke partyen en studenten' organisaties een protestbetoging gehou den naar aanleiding van de terechtstel ling van Nagy c.s. Onze correspondent in Bonn telefo neerde hedenochtend: Zaterdag heeft Orlof, de Russische gezant in de Westduitse hoofdstad (de ambassadeur Smirnof vertoeft in Mos kou) geprotesteerd tegen het stenen- en inktpottenbombardement van Hongaarse demonstranten op de Russische ambas sade te Rolandseek bij Bonn. als uiting van verontwaardiging over de terecht stelling van Nagy c.s. Bij deze demon stratie sneuvelden byna alle ruiten van de Russische ambassade! De Westduitse regering heeft zich bereid verklaard alle schade te vergoeden. Na vele overuren hebben arbeiders zaterdag en gisteren de ambassade weer van ruiten voorzien. Het Westduitse ministerie van Bui tenlandse Zaken heeft zijn grote spijt betuigd over het incident, maar legt er de nadruk op dat van politiezijde alles gedaan was om de protesten binnen redelijke grenzen te houden. Objectieve toeschouwers van de rel zeggen zelfs, dat de politie er veel te grof op los heeft geslagen. Orlof had verder geëist, dat de schuldigen aan het stukgooien van de ruiten gestraft zouden worden. Van Westduitse zijde is hierover ver klaard, dat deze eis aan de verantwoor delijke autoriteiten is doorgegeven. Za terdagmiddag heeft de leider van de afdeling Oost-Europa van het ministerie van Buitenlandse Zaken een bezoek aan de ambassade gebracht om Orlof per soonlijk nog eens de spijt van Von Bren tano, de minister van Buitenlandse Za ken, over te brengen. Inmiddels zijn de gearresteerde twin tig Hongaarse en vier Duitse studenten, die deel hebben genomen aan de demon stratie, weer vrijgelaten. Zy zullen wor den vervolgd. Van Russische zijde is via Radio- Moskou verklaard, dat de Westduitse autoriteiten op de hoogte waren van de voorgenomen „provocatie" en desondanks geen maatregelen hadden genomen om de aanval der Hongaren te verhinderen. De Westduitse ambassadeur te Moskou, Kroll, die pas in de Russische hoofdstad werkzaam is, maakte zyn eerste ge dwongen gang naar de Sovjetrussische minister van Buitenlandse Zaken Gro- myko, die hem bij zich had geroepen om een scherp protest in ontvangst te nemen. Petities overhandigd aan dr. Drees en mr. Luns In Den Haag heeft een groep Hon- gaarse vluchtelingen zaterdagmiddag een tocht gemaakt naar het monument voor de gevallenen op de Waalsdorper- vlakte, waar een rouwkrans werd neer gelegd. De tocht leidde langs de woning van de minister-president, dr. W. Drees aan de Beeklaan. Twee Hongaren gin gen de woning binnen en boden de eerste minister een petitie aan over „de schanddaad van de terechtstelling van de minister-president Imre Nagy en generaal P. Maleter". Staande in zyn tuin hoorde dr. Drees daarna het Hon gaarse volkslied aan. Hy ging eerst naar binnen, toen de groep Hongaren de Beeklaan had verlaten en in stilte door het drukke rumoerige Den Haag de weg vervolgde naar de Waalsdorpervlakte. In de ochtenduren hadden de vluch telingen dezelfde petitie als aan minister Drees werd overhandigd ook aangebo den aan de minister van Buitenlandse Zaken, mr. J. M. A. H. Luns. In dit verzoekschrift (namens de Federatie van Hongaarse verenigingen in ons land, waarin ongeveer vijfduizend Hongaren zijn verenigd) doen de Hongaren een beroep op de minister om alles in het werk te stellen teneinde de tienduizen den Hongaren, die in Hongarije op hun veroordeling wachten of al dan niet veroordeeld in de gevangenis zitten, van gevangenis, dwangarbeid deportatie of terechtstelling te redden. De minister verklaarde, dat Nederland zal volharden in het standpunt, dat het ten aanzien van de Hongaarse kwestie ook in de in ternationale lichamen heeft ingenomen. Met het oog op de omstandigheden heeft de Haagse gemeentepolitie met ingang van zaterdag maatregelen geno men ter beveiliging van de Hongaarse legatie aan de Oranjestraat te Den Haag. Na de novemberdagen van 1956 is de legatie eveneens geruime tijd door de politie beveiligd geweest. Rem op afbetaling spoedig losser (Van onze Haagse redactie) Door de Ministeries van Economische Zaken en Financiën wordt overwogen in hoeverre de afbetalingsbeschikking 1956 kan of dient te worden aangepast aan de huidige economische situatie in ons land. De betreffende beschikking werd twee jaar geleden uitgevaardigd en diende als een „rem op de afbeta lingsovereenkomsten". Zy regelt de maximumduur, die bij het sluiten van afbetalingsovereenkomsten in acht moet worden genomen, en geeft een opsomming van de goederen, waarvoor by het sluiten van een afbetalings overeenkomst een minimumkasstorting als eerste betaling door de verkoper moet worden bedongen en aanvaard. Op het ogenblik geldt voor personen auto's (autobussen en taxis uitgezon derd) een verplichte minimum eerste betaling van 35 pet. en een maximum duur van het contract van 24 maanden, voor motorrijwielen, scooters is dit resp. 35 pet. en 18 maanden, voor bromfietsen 30 pet. en 18 maanden, voor radio, T.V., grammofoons en platenspelers, accor deons, huishoudkoelkasten, haarden, kachels, fornuizen enz. 20 pet. en 18 maanden en voor stofzuigers, naai machines, woningtextiel, bedden, ma trassen, vloerbedekking 15 pet. en 18 maanden en tenslotte voor huishoud- textiel, heren-, dames- en kinderkleding 15 pet. en 12 maanden. De beschikking geldt niet voor koop overeenkomsten, die het bedrag van f. 125 niet te boven gaan. Voordat de beschikking werd uitgevaardigd op 18 juni 1956, bestonden er geen voorschrif ten voor een minimumkasstorting. Volgens de jongste cyfers van het C.B.S. werd in 1957 ondanks de afbe- talingsrem" voor f. 218.658.000 krediet verleend voor afbetalingstransacties. Volgend jaar begin van buiten-Zuiderzee-museum Tydens de zaterdagmiddag in het Zuiderzeemuseum gehouden algemene ledenvergadering der vereniging „Vrien den van het Zuiderzeemuseum" heeft de voorzitter, de heer P. Sybrandy een zeer optimistisch geluid laten horen over de tot-stand-koming van het bui tenmuseum, waartoe alle medewerking is verkregen van Zuiderzeewerken, zo dat t.z.t. de werkhaven en het opgespo ten terrein ten oosten van Enkhuizen hiervoor bestemd kunnen worden. Als toegangspunt is thans gedacht het bekende Staverse poortje, dat aldus opnieuw een bestemming zal krijgen. Deze plannen zijn inmiddels aan de staatssecretaris van O K. en W. ter hand gesteld en de voorzitter was der mate optimistisch, dat hij hoopte in 1959 reeds te kunnen mededelen, dat met de bouw is begonnen. Met het snel vorderen der Zuiderzee werken verdwynt veel, wat voor het buitenmuseum van zo groot belang is, zodat het bestuur zich bewust is, dat met energie moet worden gewerkt om te behouden, wat nog mogelijk is. Val van Menado vandaag vei wacht Politieke kringen in Djakarta ver wachtten vandaag de bekendmaking van de val van het laatste steunpunt van de opstandelingen. Menado, als inleiding van de verwachte belangrijke wijzigingen in het kabinet. Zij brachten een weekeinde van span ning door, vergeefs wachtend op de bekendmaking van het leger inzake de val van Menado. Maar tot vanmiddag gaf het hoofdkwartier van het leger geen aanwijzing van het nemen van deze stad. De laatste berichten spreken nog over gevechten. De resterende opstan delingen zijn uit alle richtingen door de regeringstroepen ingesloten. Algemeen wordt verwacht, dat sultan Hamengkoe Boewono de Negende van Djogjakarta deel zou nemen aan het kabinet na het neerslaan van de op stand. Anderen, die naar men verwacht aan de regering zullen deelnemen, zyn Mohammed Yamin, politicus die jaren lang voorvechter was van de Indonesi sche aanspraak op Nederlands Nieuw- Guinea en Wahoed Wahab, een van de leiders van de orthodox islamitische party „Nahdatoel Oelama".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 1