Kansen op regeling van Libanees
conflict schijnen toe te nemen
WEERBERICHT
Generaal Sjehab zou de juiste man
zijn voor het bereiken van
compromis regering rebellen
V.N.-commissie veroordeelt de
Hongaarse executies scherp
97*te jaargang
MAANDAG 23 JUNI 1958
No. 29472
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur:4 J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Reisredacteur)
BEIROET. Ofschoon gedurende het weekeinde het hevige schieten rond
Tripoli vrijwel onafgebroken voortging en enkele bomexplosies Beiroet deden
opschrikken, is er toch enige hoop ontstaan op een vreedzame regeling van de
Libanese burgeroorlog. De sleutel tot een dergelijke oplossing ligt in Ham-
marskjölds bezoek aan Nasser, hetgeen opnieuw bewijst dat Cairo het middelpunt
van het Nabije Oosten is geworden. Het is thans zeker, dat Hammarskjöld Nasser
onofficieel heeft gevraagd de hulp aan de Libanese rebellen te stoppen en waar
schijnlijk heeft Nasser dit, eveneens onofficieel, beloofd. De secretaris-generaal
van de Verenigde Naties heeft de Egyptische dictator wel duidelijk gemaakt, dat,
in het geval deze zijn voorstellen niet zou accepteren, een sterke V.N.-actie
onvermijdelijk en Westelijke interventie mogelijk zouden zijn. De bereidheid van
het Westen om onmiddellijk tussenbeide te kunnen komen is hierbij van buiten
gewoon groot belang. Zelfs het zo moeilijke binnenlandse Libanese conflict kan
opgelost worden en het kan redelijkerwijs worden verwacht dat Nasser voor zijn
eventueel „goed gedrag" een zekere prijs zal vragen.
Westerse paraatheid
nodig voor druk op
president Nasser
In Beiroet wordt over het algemeen
aangenomen, dat de legercommandant
generaal Sjehab de enige geschikte man
is om een compromis tussen de regering
en de rebellen tot stand te brengen. Het
zou mij dan ook niet verrassen indien
Sjehab deze week premier Sami es Solh
zou vervangen om een regering te vor
men, welke zou bestaan öf uit loyalisten
en politici van de oppositie-partij, óf
uitsluitend uit neutrale ministers. Pre
sident Sjamoen zou dan formeel aan
kunnen blijven totdat bij de komende
verkiezingen een nieuw parlement en
een nieuwe president gekozen zullen
zijn. Deze oplossing zou het gezicht red
den van een ieder, die in of buiten
Libanon bij deze onverkwikkelijke zaak
betrokken is geweest. Betrouwbare be
richten wijzen er overigens op, dat Ham-
marskjölds voorstellen aan Nasser in
deze richting gaan. Het is nog te vroeg
om vast te stellen of een dergelijk com
promis eigenlijk nog wel bruikbaar is,
gezien de gespannen sfeer en de gecom
pliceerdheid van de Libanese situatie of
dat het de Libanese situatie nog inge
wikkelder zal maken.
Hoe dan ook, het blijft onontbeerlijk,
dat het Westen zijn paraatheid hand
haaft om te kunnen interveniëren ten
einde Hammarskjöld in staat te stellen
druk op Nasser uit te oefenen en Sjehab
de noodzakelijke ruggesteun te geven,
zodat deze de rebellen kan overreden de
wapens neer te leggen.
Het enige wat hierbij verloren zou
kunnen gaan, is de officieel op Amerika
afgestemde politiek en dat deze gewij
zigd zou kunnen worden in een beleid
van welwillende neutraliteit, hetgeen
eigenlijk alles is wat men van een klein
land, omringd door fanatieke Arabische
staten, van wie het bovendien econo
misch afhankelijk is, verwachten mag.
Nat weekeinde
Onder invloed van een depressie, die
zich van Engeland naar het zuidelijk
deel van de Noordzee verplaatste, is er
in ons land tijdens het weekeinde veel
regen gevallen, in hoofdzaak in de vorm
van buien, hier en daar gepaard gaande
met onweer. De neerslaghoeveelheden lie
pen van plaats tot plaats echter uiteen.
Van zaterdagochtend 7 uur tot maan
dagochtend 7 uur viel in Ypenburg 27,
in Schiphol 25 en in De Bilt 23 en in
Twente en Hoek van Holland 20 mm.
regen. Daarentegen werd in dezelfde
periode op Terschelling 3, in Leeuwar
den 2 en in den Helder 0,4 mm. afgetapt.
Ten westen van de Golf van Biscaje
verscheen vanmorgen een nieuwe de
pressie, die snel in de richting van
Spanje trekt en daarna wat noordelijker
zal koersen. Ons land komt morgen tus
sen deze storing en een lagedrukgebied
boven Denemarken te liggen. De buiig
heid zal daardoor wat minder worden
met meer zonneschijn dan vandaag. De
temperaturen blijven evenwel beneden
normaal.
Arabisch dreigement in de
Westduitse hoofdstad
Onze correspondent in Bonn telefo
neerde ons hedenochtend:
De ambassadeur van de Verenigde
Arabische Republiek (Egypte, Syrië, Je
men) in West-Duitsland, Zain Eddin,
verklaarde zaterdag te Bonn op een
persconferentie, dat Arabische vrijwilli
gers in Libanon in actie zullen komen,
als Amerika en Engeland zullen inter
veniëren in de Libanese burgeroorlog.
Het was duidelijk dat het hier om het
zelfde soort „vrijwilligers" zal gaan als
destijds tijdens de Koreaanse oorlog
door communistisch-China naar Noord-
Korea zijn gezonden. Het waren inder
tijd gewone en complete legers. De Ara
bische ambassadeur zei voorts, dat
„wanneer het Libanese volk om hulp
vroeg, de Arabieren niet zouden weige
ren". Zain Eddin heeft in opdracht van
zijn regering de Westduitse minister van
Buitenlandse Zaken Von Brentano
voorts een uiteenzetting gegeven over de
toestand in het Midden-Oosten en spe
ciaal betreffende het Arabische stand
punt inzake de Libanon. Het lijkt erop
dat de Verenigde Arabische Republiek
van Bonn verwacht, dat het zijn in
vloed te Londen en Washington laat
gelden. De Duitse connecties met de
VAR zijn zeer gunstig, vooral door
goede ceonomische banden.
In een mededeling voor de pers werd
zaterdag door de ambassade van de
VAR gezegd, dat „Amerika schuldig is
aan inmenging in de binnenlandse aan
gelegenheden van Libanon". Volgens
Zain Eddin zelf wordt hiermee bedoeld
dat buitenlandse piloten deelnemen aan
de strijd in Libanon. Dit zou dan reeds
aanleiding kunnen zijn voor het sturen
van Arabische vrijwilligers naar het
strijdtoneel.
Hammarskjölds reizen
Secretaris-generaal Hammarskjöld heeft
zaterdag een bezoek gebracht aan de
Jordaanse hoofdstad Amman, waar hij
de kwestie van de berg Scopus ter
sprake bracht, een punt van wrijving
tussen Israël en Jordanië. Tegen de
avond vertrok hij naar Jeruzalem, waar
hij hetzelfde onderwerp met de Israëli
sche autoriteiten behandelde. Gister
middag kwam de secretaris-generaal der
Verenigde Naties op het vliegveld van
Cairo aan. Daarna reisde hij nog naar
de strook van Gaza voor een onderhoud
met generaal-majoor Burns van de
V.N.-politiemacht aldaar. Vandaag zou
hij naar de Libanese hoofdstad Beiroet
terugkeren.
Een groep waarnemers van de V.N. in
Libanon heeft gisteren vier lichte vlieg
tuigen en twee hcfschroefvliegtuigen ge>
vraagd voor inspectie aan de Syrisch-
Libanese grens. Laatstgenoemde toestel
len, die door de Verenigde Staten
verschaft zijn, kwamen reeds in Beiroet
aan. De vier lichte verkenners uit Zwe
den zullen evenmin lang op zich laten
wachten.
Hedenochtend is bij de ingang van de
groentemarkt van Beiroet een bom ont
ploft, waardoor twee personen werden
gedood en verscheidene gewond.
Meer opklaringen
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Perioden met zonneschijn maar ook
plaatselijk enkele buien. Dezelfde tem
peraturen als vandaag of iets hogere.
Zwakke tot matige wind overwegend uit
westelijke richtingen.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
24 JUNI.
Zon op: 4.20 uur; onder: 21.04 uur.
Maan op: 13.02 uur; onder: 0.09 uur.
Hoogwater te Katwijk te 8.14 en 20.45 u.
Laagwater te 3.44 en 16.10 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
De K.L.M. nog maar
tweemaal per week
in Singapore
(Van onze Haagse redactie)
De KLM mag vanaf eind juli
nog slechts twee maal per week
op Singapore vliegen. Tegen het
einde van de zomerdienst zal op
nieuw het overleg worden geopend
tussen Nederlandse en Britse lucht
vaartautoriteiten over de kwestie
van het aanvliegen van Singapore.
De minister van Buitenlandse Zaken
mr. Luns is, zo vernemen wij, zeer te
leurgesteld over het te geringe begrip
dat in Britse luchtvaartkringen is ge
toond voor dit voor Nederland en de
KLM zo belangrijke vraagstuk. De
minister, aldus deelt het departement
van Buitenlandse Zaken mee, heeft vo
rige week maandag in Londen de kwes
tie van de landingsrechten in Singapore
besproken met zijn ambtgenoten Selwyn
Lloyd en Watkins. Ondanks de klem
mende pleidooien van minister Luns.
verklaarde de Britse regering zich niet
bereid haar standpunt terzake te wij
zigen.
De dubbeldekkers tekenen weer
het gelaat van Londen. Voor het
eerst na zeven weken bood zaterdag
het plein voor Victoriastation weer
deze oude vertrouwde aanblik
Verhoging enkele
P.T.T.-lar i even
Met ingang van 1 juli worden enkele
telefoontarieven verhoogd, als gevolg
van de jongste salarisverhoging, waar
door de exploitatielasten van de
P.T.T. jaarlijks met een totaalbedrag
van circa 8 miljoen zullen stijgen.
De wens de basistarieven hiertoe niet
te wijzigen heeft ertoe geleid de vorm te
kiezen van een toeslag van 4'; op die
telefoontarieven, die periodiek per nota
aan net publiek in rekening worden ge
bracht.
Voorts zal het abonnement voor een
hoofdaansluiting op de draadomroep, dat
thans f. 2,50 per maand bedraagt, m.i.v.
1 juli a.s. met 10 cent per maand wor
den verhoogd. Dit om te voorkomen, dat
de verliezen bij dit bedrijfsonderdeel
wederom zouden stijgen.
Hoewel de stijging der lasten het ge
hele PTT-bedrijf betreft, zullen dus de
post- en telegraaftarieven niet worden
verhoogd.
Einde van de onderdrukkingen liefdoden
is misschien nog niet in zicht
De speciale commissie van de Verenigde Naties voor Hongarije heeft zaterdag
in New York achter gesloten deuren in spoedvergadering de toestand besproken,
welke is ontstaan als gevolg van de terechtstelling van Nagy en Maleter c.s. Na
een vergadering van drie uur las de Australische voorzitter een communiqué voor,
waarin de commissie de executies betreurt en een beroep doet op „belanghebbende
regeringen" om inlichtingen te verstrekken over de omstandigheden van de arres
tatie, het proces en de terechtstelling. De commissie vreest, dat het einde van
de onderdrukking en het doden misschien nog niet in zicht is. De Hongaarse
regeringsverklaring over de executies vond men vaag en onnauwkeurig en men
vroeg zich af waar de gevangenen voor de tijd van de terechtstellingen hadden
vertoefd, waar ze berecht waren, waar ze geëxecuteerd werden en onder welke
beschuldigingen, alsmede volgens welke wetten en procedures ze berecht en ver
oordeeld waren. In de commissie hebben vertegenwoordigers zitting van
Australië, Ceylon, Denemarken, Tunesië en Uruguay.
Zaterdag hebben Hongaarse
vluchtelingen in het Ministerie
van Buitenlandse Zaken aan minis
ter J. M. A. H. Luns een petitie
aangeboden naar aanleiding van de
moord op Nagy en Maleter. Van
links naar rechts minister Luns. dr.
Banry Odön en dr. Prasay.
Joego-Slavië spreekt van
brute vergelding en moord
De commissie is van mening, dat de
Verenigde Naties alle recht hebben te
worden ingelicht en merkt op dat men
nooit een antwoord van de Hongaarse
regering heeft ontvangen op de brief
van 20 december 1957, waarin men uit
drukking gaf aan de bezorgdheid in de
wereld over het lot van de mensen, die
een rol speelden in de opstand van 1956.
Voorts waren ook alle resoluties van de
V.N. over terugtrekking van de Rus
sische troepen uit Hongarije genegeerd.
Uit de recente terechtstellingen blijkt
duidelyk dat de onderdrukking van het
Hongaarse volk voortduurt aldus het
communiqué.
De Joegoslavische pers heeft zondag
voor het eerst commentaar geleverd op
de terechtstellingen in Hongarije en
deze terechtstelling als een „brute ver
gelding" en als „moord" gebrandmerkt.
Het Belgradose blad Politika noemt
de terechtstelling „een vreselijke waar
schuwing voor allen, die zich verzetten
tegen de huidige herleving van de Sta
linistische politiek.
Het partijblad Borba schrijft, dat deze
daad „een zware slag is voor allen in de
wereld wie de belangen van het socia
lisme ter harte gaan".
Op het congres van de Tsjechoslo-
waakse communistische partij te Praag
is een nieuwe aanval op Joego-Slavië
gedaan. De Tsjechische ideologische
partij deskundige Jiri Hendrich noemde
de Joegoslavische leiders een „ideolo
gische pest". Hij beschuldigde hen ervan
dat zij getracht hadden revisionistische
denkbeelden Tsjecho-Slowakije binnen
te smokkelen. Hendrich werd luide toe
gejuicht toen hy zich waarderend uit
liet over de terechtstelling van Nagy en
zfjn medewerkers
Zaterdag is in Tirana het centrale
comité van de Albanese communistische
partij bijeengeweest. Partijsecretaris
Hodja bracht rapport uit over „de anti-
marxistische en anti-socialistische denk
beelden van de groep-Tito". Dit rapport
werd met algemene stemmen goedge
keurd.
Demonstraties in New York
en in Reykjavik
Een menigte van meer dan 300 men
sen, die Hongaarse vluchtelingen zouden
zijn, heeft zondag ruiten van het ge
bouw van de Russische delegatie bij de
V.N. ingegooid. Vier politie-agenten
werden gewond by het herstellen van
de orde.
In de IJslandse hoofdstad Reykjavik
hebben politieke partyen en studenten'
organisaties een protestbetoging gehou
den naar aanleiding van de terechtstel
ling van Nagy c.s.
Onze correspondent in Bonn telefo
neerde hedenochtend:
Zaterdag heeft Orlof, de Russische
gezant in de Westduitse hoofdstad (de
ambassadeur Smirnof vertoeft in Mos
kou) geprotesteerd tegen het stenen- en
inktpottenbombardement van Hongaarse
demonstranten op de Russische ambas
sade te Rolandseek bij Bonn. als uiting
van verontwaardiging over de terecht
stelling van Nagy c.s. Bij deze demon
stratie sneuvelden byna alle ruiten van
de Russische ambassade! De Westduitse
regering heeft zich bereid verklaard alle
schade te vergoeden. Na vele overuren
hebben arbeiders zaterdag en gisteren
de ambassade weer van ruiten voorzien.
Het Westduitse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft zijn grote spijt
betuigd over het incident, maar legt er
de nadruk op dat van politiezijde alles
gedaan was om de protesten binnen
redelijke grenzen te houden. Objectieve
toeschouwers van de rel zeggen zelfs,
dat de politie er veel te grof op los
heeft geslagen. Orlof had verder geëist,
dat de schuldigen aan het stukgooien
van de ruiten gestraft zouden worden.
Van Westduitse zijde is hierover ver
klaard, dat deze eis aan de verantwoor
delijke autoriteiten is doorgegeven. Za
terdagmiddag heeft de leider van de
afdeling Oost-Europa van het ministerie
van Buitenlandse Zaken een bezoek aan
de ambassade gebracht om Orlof per
soonlijk nog eens de spijt van Von Bren
tano, de minister van Buitenlandse Za
ken, over te brengen.
Inmiddels zijn de gearresteerde twin
tig Hongaarse en vier Duitse studenten,
die deel hebben genomen aan de demon
stratie, weer vrijgelaten. Zy zullen wor
den vervolgd.
Van Russische zijde is via Radio-
Moskou verklaard, dat de Westduitse
autoriteiten op de hoogte waren van de
voorgenomen „provocatie" en desondanks
geen maatregelen hadden genomen om
de aanval der Hongaren te verhinderen.
De Westduitse ambassadeur te Moskou,
Kroll, die pas in de Russische hoofdstad
werkzaam is, maakte zyn eerste ge
dwongen gang naar de Sovjetrussische
minister van Buitenlandse Zaken Gro-
myko, die hem bij zich had geroepen om
een scherp protest in ontvangst te
nemen.
Petities overhandigd aan
dr. Drees en mr. Luns
In Den Haag heeft een groep Hon-
gaarse vluchtelingen zaterdagmiddag
een tocht gemaakt naar het monument
voor de gevallenen op de Waalsdorper-
vlakte, waar een rouwkrans werd neer
gelegd. De tocht leidde langs de woning
van de minister-president, dr. W. Drees
aan de Beeklaan. Twee Hongaren gin
gen de woning binnen en boden de
eerste minister een petitie aan over „de
schanddaad van de terechtstelling van
de minister-president Imre Nagy en
generaal P. Maleter". Staande in zyn
tuin hoorde dr. Drees daarna het Hon
gaarse volkslied aan. Hy ging eerst naar
binnen, toen de groep Hongaren de
Beeklaan had verlaten en in stilte door
het drukke rumoerige Den Haag de weg
vervolgde naar de Waalsdorpervlakte.
In de ochtenduren hadden de vluch
telingen dezelfde petitie als aan minister
Drees werd overhandigd ook aangebo
den aan de minister van Buitenlandse
Zaken, mr. J. M. A. H. Luns. In dit
verzoekschrift (namens de Federatie
van Hongaarse verenigingen in ons land,
waarin ongeveer vijfduizend Hongaren
zijn verenigd) doen de Hongaren een
beroep op de minister om alles in het
werk te stellen teneinde de tienduizen
den Hongaren, die in Hongarije op hun
veroordeling wachten of al dan niet
veroordeeld in de gevangenis zitten,
van gevangenis, dwangarbeid deportatie
of terechtstelling te redden. De minister
verklaarde, dat Nederland zal volharden
in het standpunt, dat het ten aanzien
van de Hongaarse kwestie ook in de in
ternationale lichamen heeft ingenomen.
Met het oog op de omstandigheden
heeft de Haagse gemeentepolitie met
ingang van zaterdag maatregelen geno
men ter beveiliging van de Hongaarse
legatie aan de Oranjestraat te Den
Haag. Na de novemberdagen van 1956
is de legatie eveneens geruime tijd door
de politie beveiligd geweest.
Rem op afbetaling
spoedig losser
(Van onze Haagse redactie)
Door de Ministeries van Economische
Zaken en Financiën wordt overwogen
in hoeverre de afbetalingsbeschikking
1956 kan of dient te worden aangepast
aan de huidige economische situatie in
ons land. De betreffende beschikking
werd twee jaar geleden uitgevaardigd
en diende als een „rem op de afbeta
lingsovereenkomsten". Zy regelt de
maximumduur, die bij het sluiten van
afbetalingsovereenkomsten in acht
moet worden genomen, en geeft een
opsomming van de goederen, waarvoor
by het sluiten van een afbetalings
overeenkomst een minimumkasstorting
als eerste betaling door de verkoper
moet worden bedongen en aanvaard.
Op het ogenblik geldt voor personen
auto's (autobussen en taxis uitgezon
derd) een verplichte minimum eerste
betaling van 35 pet. en een maximum
duur van het contract van 24 maanden,
voor motorrijwielen, scooters is dit resp.
35 pet. en 18 maanden, voor bromfietsen
30 pet. en 18 maanden, voor radio, T.V.,
grammofoons en platenspelers, accor
deons, huishoudkoelkasten, haarden,
kachels, fornuizen enz. 20 pet. en 18
maanden en voor stofzuigers, naai
machines, woningtextiel, bedden, ma
trassen, vloerbedekking 15 pet. en 18
maanden en tenslotte voor huishoud-
textiel, heren-, dames- en kinderkleding
15 pet. en 12 maanden.
De beschikking geldt niet voor koop
overeenkomsten, die het bedrag van
f. 125 niet te boven gaan. Voordat de
beschikking werd uitgevaardigd op 18
juni 1956, bestonden er geen voorschrif
ten voor een minimumkasstorting.
Volgens de jongste cyfers van het
C.B.S. werd in 1957 ondanks de afbe-
talingsrem" voor f. 218.658.000 krediet
verleend voor afbetalingstransacties.
Volgend jaar begin van
buiten-Zuiderzee-museum
Tydens de zaterdagmiddag in het
Zuiderzeemuseum gehouden algemene
ledenvergadering der vereniging „Vrien
den van het Zuiderzeemuseum" heeft
de voorzitter, de heer P. Sybrandy een
zeer optimistisch geluid laten horen
over de tot-stand-koming van het bui
tenmuseum, waartoe alle medewerking
is verkregen van Zuiderzeewerken, zo
dat t.z.t. de werkhaven en het opgespo
ten terrein ten oosten van Enkhuizen
hiervoor bestemd kunnen worden.
Als toegangspunt is thans gedacht het
bekende Staverse poortje, dat aldus
opnieuw een bestemming zal krijgen.
Deze plannen zijn inmiddels aan de
staatssecretaris van O K. en W. ter
hand gesteld en de voorzitter was der
mate optimistisch, dat hij hoopte in
1959 reeds te kunnen mededelen, dat
met de bouw is begonnen.
Met het snel vorderen der Zuiderzee
werken verdwynt veel, wat voor het
buitenmuseum van zo groot belang is,
zodat het bestuur zich bewust is, dat
met energie moet worden gewerkt om
te behouden, wat nog mogelijk is.
Val van Menado
vandaag vei wacht
Politieke kringen in Djakarta ver
wachtten vandaag de bekendmaking
van de val van het laatste steunpunt
van de opstandelingen. Menado, als
inleiding van de verwachte belangrijke
wijzigingen in het kabinet.
Zij brachten een weekeinde van span
ning door, vergeefs wachtend op de
bekendmaking van het leger inzake de
val van Menado. Maar tot vanmiddag
gaf het hoofdkwartier van het leger geen
aanwijzing van het nemen van deze
stad. De laatste berichten spreken nog
over gevechten. De resterende opstan
delingen zijn uit alle richtingen door de
regeringstroepen ingesloten.
Algemeen wordt verwacht, dat sultan
Hamengkoe Boewono de Negende van
Djogjakarta deel zou nemen aan het
kabinet na het neerslaan van de op
stand. Anderen, die naar men verwacht
aan de regering zullen deelnemen, zyn
Mohammed Yamin, politicus die jaren
lang voorvechter was van de Indonesi
sche aanspraak op Nederlands Nieuw-
Guinea en Wahoed Wahab, een van de
leiders van de orthodox islamitische
party „Nahdatoel Oelama".