WEG VOOR DE GAULLE
In Algerije begint men
ongeduldig te worden
Totaalbeeld van 63 grote gemeenten
Socialisten zouden het minste van
twee kwaden hebben gekoz
en
WEERBERICHT
President Coty weigerde zijn
medewerking aan een Volksfront
H. Walenkamp Zn
WELK WEER
KRIJGEN WE
ZONDAG?
T>B QAÜUE.
Massale vluchten?
97ste Jaargang
DONDERDAG 29 MEI 1958
No. 29451
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro n
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Parijse correspondent)
De kogel is door de kerk, of beter het Elysée.
In dit niet ontoepasselijk beeld kan de situatie
worden samengevat, welke sinds gisteravond tien
uur in de Franse politiek geschapen is, toen pre
sident Coty aan de voorzitters van de beide
Kamers der volksvertegenwoordiging: André le
Troguer van de Nationale Vergadering (Tweede
Kamer) en Gaston Monnerville van de Senaat,
verzocht contact op te nemen met generaal De
Gaulle met het doel een nieuwe regering te vor
men. Officieel heette het in een verklaring van
president Cotyi „teneinde met hem de voorwaar
den te bespreken, waarop een regering zou kun
nen worden gevormd", hetgeen in werkelijkheid
betekende, dat er overleg gepleegd diende te wor
den hoe de generaal de komende uren de macht
zou kunnen overnemen. Een uiterst delicate ope
ratie, omdat eergisteren in de Kamer nog gebleken
De president zou de leiders van de drie voornaamste nationale partijen uit de
Kamer. Mollet van de socialisten. Teitgen van de volbsrepublikeinen en Pinay
van de conservatieven, gisteren tijdens een gesprek hebben gewaarschuwd, dat als
zij De Gaulle niet zouden aanvaarden, alleen een regering met de communisten,
dus een Volksfront, als mogelijkheid zou overblijven. De vorming van zulk een
Volksfront druist tegen mijn geweten in, aldus Coty, en ik treed liever af dan
dit te doen. Bovendien zou Coty gewaarschuwd hebben, dat hij openlijk de namen
zou noemen van hen, die zich tegen De Gaulle verzetten, onder beschuldiging dat
zij verantwoordelijk zouden zyn voor een burgeroorlog. Intussen bevinden vooral
de socialisten zich in een uiterst onbehaaglijke positie, in de eerste plaats van
wege onenigheid in hun gelederen over pro en contra De Gaulle, en ten tweede
omdat de socialistische partijsecretaris Guy Mollet de man is geweest, die, op
eigen houtje, in zijn functie van vice-premier twee dagen geleden een persoonlijke
brief richtte aan generaal De Gaulle, waardoor diens tweede verklaring direct
werd uitgelokt en de procedure van de machtsoverneming in werking gesteld.
Voor een verbintenis met de commu
nisten, die linea recta tot een „volksde
mocratie" zou moeten voeren en waar
toe de socialisten van die zijde onophou
delijk werden uitgenodigd, gevoelt de
meerderheid van het socialistische par
tijbestuur weinig of niets. Wel rukten
intussen gisteren de socialisten samen
met de katholieken en de radicalen èn
de communisten in een massa van
200.000 man op in Parijs om voor de re
publiek en tegen De Gaulle te betogen.
Onder de manifestanten herkenden we
de oud-premiers Ramadier, en Mendès-
France, vroegere ministers als Pineau,
zelfs de huidige minister voor de cen
suur Gazier en nog vele anderen, die nu
de rijen met de communistische kop
stukken Thorez en Duclos onder de ogen
van het volk op straat hadden gesloten.
De optocht leek overigens meer op een
stille omgang dan op een politieke be
toging en botsingen met de politie, die
zich op de achtergrond der omringende
zijstraten hield, zijn niet voor gevallen.
De betoging vond haar climax op de
Place de la Republique, waar mannen
in de gestreepte pakken der vroegere
concentratiekampen de driekleur hesen
aan het enorme standbeeld, dat dit plein
beheerst. Vliegtuigen vlogen de hele dag
vrij laag over de stad met de klaarblij
kelijke bedoeling de betogers te laten
voelen, dat het leger ongeduldig begint
te worden. Intussen waren de socialis
tische leiders genoodzaakt tussen twee
kwaden te kiezen en het lijkt nu toch
wel, dat zij het minst kwade, generaal
De Gaulle, gekozen hebben.
is, dat ccn grote meerderheid van ruim twee
derde der Kamerleden nog niet voelde voor
een bewind van de generaal. Na langdurige be
sprekingen tussen de partijen, het staatshoofd en
de vrijwillig demissionaire premier Pflimlin was
de president met lood in de schoenen tenslotte
over de brug gekomen: de brug om de generaal-
bevrijder te ontmoeten. Zij, die de president dezer
dagen van nabij hebben gezien of ontmoet, zijn
allen diep onder de indruk van de aangrijpende
gewetensstrijd, die hij heeft moeten voeren. Her
haaldelijk zou hij in geween zijn uitgebarsten
tijdens de besprekingen, die hij heeft gevoerd en
welke leiden zouden tot het einde der Vierde
Republiek, als wier hoeder hij, René Coty, ten
slotte fungeerde. Vandaag zou Coty zich in een
speciale boodschap tot het parlement richten.
De Gaulle zou de afgelopen nacht ech
ter de mogelijkheid zijn onderzocht van
een tijdelijk bewind van de generaal,
die zich dan belasten zou met een rege
ling van de Algerijnse kwestie en een
hervorming van het staatsbestel.
De autoriteit van De Gaulle steunt
uitsluitend op zijn roemvol verleden op
de historische diensten, die hij zijn land
tijdens en na de oorlog bewezen heeft.
Zijn eerste opgave zal zeker zijn de een
heid van de staat en het grondgebied
weer te herstellen. De brug met Algerije
te slaan en de rebelse generaals weer tot
gehoorzaamheid aan het centrale gezag
te dwingen. Die taak zal hij, zo mag
worden gehoopt, vermoedelijk wel tot
een goed einde kunnen brengen. Welke
oplossing hem voor Algerije voor ogen
staat, is overigens ook r.og onbekend, al
mag men hopen, dat hij een einde aan
de heilloze oorlog zal weten te maken
door voor het Algerijnse volk tenminste
enig perspectief te openen. Voor de rest
tast men in het duister. Men kent zijn
uiterst geringe geestdrift voor de Euro
pese eeriheidspolitiek en voor het Atlan
tisch Pact en gevreesd moet worden, dat
op die twee gebieden De Gaulle's weder-
verschijnen in Parijs, zeer ingrijpende
gevolgen zal kunnen hebben. In de ka
tholieke Kamerfractie moet oud-pre
mier Robert Schuman. „de vader van
Europa" zich gisteren over deze geva
ren al zeer verontrustend hebben uitge
laten.
Onbekend is eveneens, welke rol De
Gaulle de partijen en het parlement
denkt toe te bedelen, ofschoon ook op
die punten optimisme nauwelijks ge
rechtvaardigd lijkt.
Gistermiddag om enkele minuten
voor zes reed Koning Boudewijn
van België in een gesloten auto de
kekken van de paleistuin te Soest-
dijk binnen. Slechts enkele tiental
len personen waren getuige van dit
begin van een tweedaags informeel
bezoek aan de Nederlandse konink
lijke familie. Voor het bordes van
het paleis werd de Koning hartelijk
begroet door Prins Bernhard. waar
na in de appartementen van de Ko
ninklijke familie de begroeting volg
de tussen Koning Boudewijn en Ko
ningin Juliana Direct hierop maak
te het gezelschap een wandeling
door de tuin. Koning Boudewijn
was gekleed in een blauwgrijs kos
tuum en droeg een zonnebril.
„Stille omgangin
Parijse straten
Gisterochtend had het staatshoofd,
nadat hij in de nacht van dinsdag op
woensdag het ontslag van de regering-
Pflimlin, die door het parlement uitein
delijk niet was weggestemd, slechts met
grote tegenzin aanvaardde, generaal Ca-
troux, een der oudste compagnons van
De Gaulle en kanselier van het Legioen
van Eer, met een bijzondere missie naar
Colombey gezonden. Generaal Catroux,
die in 1956 door de regering-Mollet-
Mendès France tot minister voor Alge
rije was benoemd, doch door de colons
wegens zijn liberale opvattingen niet ge
accepteerd werd, had opdracht gekregen
zich bij De Gaulle te informeren over
een aantal essentiële punten van zijn
toekomstige regeringsprogram.
Ook maarschalk Juin bracht nog een
bezoek aan Colombey, evenals het vroe
gere staatshoofd Vincent Auriol, die
hoogst belangrijke koeriersdiensten tus
sen De Gaulle en Coty moet hebben ver
richt.
SOLEX bromfietsen
TURFMARKT 5
Minder zonnig
De Bilt vrwroht tot morgenavond:
Aanvankelijk weinig later verander
lijke bewolking met plaatselijk enkele
buien. Zwakke tot matige wind uit
zuidelijke richtingen. Overdag iets min
der warm.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
30 MEI
Zon op: 4.28 uur; onder: 20.47 uur.
Maan op: 17.54 uur; onder: 3.03 uur.
Hoogwater te Katwijk te 0.34 en 13.07 u.
Laagwater te 9.36 en 21.18 uur.
Advertentie
WORDT BIERWEER-
VOORSPELLER
EN WIN VAKANTIEREIS
VAN f 1000.-
Zie pag. 2, eerste blad
Van lie Gaulles program is
niets met zekerheid bekend
Frankrijk staat nu dus op het punt
zijn lot toe te vertrouwen aan een sterke
man om na twaalf jaar wanbeleid weer
orde op zaken te komen stellen. Van zijn
programma, zo dat al op schrift staat,
weet niemand eigenlijk iets met zeker
heid af. Tussen de Kamerpresidenten en
KttbintHJorm o-ivjur
Tï-e-jzicUrtt
Tm<*%ae pet-'
httegt' -
düMJiot, cÜêtkL
CMtnenoutl TW
a£s
(xrrr^cMlur.
Gereed voor eventuele actie
Huiveringwekkend bekende verschijnselen
(Van onze reisredacteur in Algerije)
Met grote zelfverzekerdheid wachten de tegenregering en de Franse
bevolking in Algiers op het moment, dat generaal De Gaulle in Parijs
de macht zal overnemen. Die zelfverzekerdheid berust vooral wel op
de militaire middelen, die de generaals en het comité van openbaar
welzijn in Algerije nu ter beschikking staan. Tientallen militaire
transportvliegtuigen staan gereed om de paraat gehouden valscherm
troepen, zo het nodig is, onmiddellijk naar Frankrijk over te brengen.
Voor die massale vluchten zouden
zich twee aanleidingen voor kunnen
doen:
le. De geringe kans. dat De Gaulle
de nieuwe regering niet zal vormen.
Dan zullen de samenzweerders in Al
giers met hun mede-complottanten in
Frankrijk, vooral in het zuiden, vrij
wel zeker een militaire greep doen
naar de macht in Parys. In kringen
der tegenregering in Algerye spreekt
men reeds openlijk van „de reis naar
de overkant". Men heeft trouwens al
pamfletten over Zuid-Frankryk uit
geworpen.
2e Wanneer De Gaulle op normale
wyze aan de macht komt, houdt de
tegenregering in Algiers zich gereed
om in te grijpen indien het verzet der
linkse groepen in Frankrijk tot ern
stige moeilijkheden zou leiden.
Rustige dag
Algiers had gisteren voor het eerst
sinds de geboorte van de comité's van
openbaar welzijn een rustige dag zonder
demonstraties. Maar het geestdriftig
amateurisme, dat velen hier aan het
verzet uit de oorlog herinnert, blijft
hangen. Deze stad vol bloemen, die zich
koestert in verrukkelijk zonnig weer, is
van onder tot boven behangen met tri
colores, Lotharinger kruisen en V-te
kens. En op de gezichten van de Fran
sen hier, zelfs op de harde bruinver
brande tronies der parachutisten, ligt
de haast vrolijke zorgeloosheid van
mensen, die hun keuze hebben gedaan.
Die vrolijkheid blijkt zelfs aanstekelijk
te werken op de Mohammedanen, hoe
wel de verhalen over een Frans-Moham
medaanse verbroedering op z'n minst
sterk overdreven zijn. Die verbroedering
beperkt zich tot handig georganiseerde
en soms afgedwongen demonstraties,
waaraan slechts een bijzonder kleine
minderheid van harte deelneemt.
Vastbesloten
De vastbeslotenheid van de Franse
colons en troepen in Algerye, het avon
tuur koste wat het kost door te zetten,
is ongetwijfeld waar. Men voelt haast
sympathie voor het plotseling opgelaaide
élan, maar gelijktijdig voelt men de
sterkste twijfel aan de figuren, die het
ontketend hebben. Want één ding is
zeker: Deze „spontane volksbeweging"
is het resultaat van een samenzwering.
Nieuwe luidsprekers voor
draadomroep
De PTT overweegt, aan de aangeslo
tenen op het draadomroepnet desge
wenst andere luidsprekers ter beschik
king te stellen. De nieuwe luidsprekers
zouden voorzien zyn van kleine verster-
kertjes. waardoor het de huurders van
zulke apparaten mogelijk zou worden,
ze behalve voor hun draadomroepaan
sluiting ook te gebruiken in combinatie
met een platenspeler. Met de thans in
gebruik zijnde luidsprekers is dat niet
mogelyk. Het is beslist niet de bedoe
ling van de PTT, zelf ook platenspelers
te gaan verhuren aan abonnees van d«
draadomroep, aldus de voorlichtings
dienst van het ministerie van Verkeer
en Waterstaat.
die zorgvuldig en sinds lange tijd werd
voorbereid.
De samenzweerders hebben kans ge
zien het verlangen naar de grote en
sterke man, die de Franse politiek
moet saneren, de bezorgdheid der
Fransen in Algerye, en het ongeduld
van het leger, in een zeer gevaarlijke
richting te kanaliseren.
Het woord fascisme gaat in dit ver
band wat ver, maar in het beleid en
in de toon van Soustelle en zijn vrien
den in de massale demonstraties op
straat doen zich huiveringwekkend
bekende tendenzen voor.
Stemmen
Percentages
Raden '53
Kamer '56
Staten '58
Raden '58
Raden '53
Kamer '56
Staten '58
Raden '58
970.109
1.139.254
1.025.267
971.832
35.99
39.46
35.10
33.02
Prot. Chr. Partijen
597.499
572.495
613.370
585.280
22.16
19.83
21.00
19.89
K.V.P. K.N.P. 1953)
560.823
579.611
605.668
605.971
20.81
20.08
20.74
20.59
307.089
321.511
434.648
510.317
11.39
11.14
14.88
17.34
C.P.N
235.543
221.596
190.726
164.044
8.74
7.68
6.53
5.58
-
27.001
38.353
0.93
1.30
Overige lijsten
24.585
52.312
23.963
67.106
0.91
1.81
0.82
2.28
Totaal
2.695.648
2.886.779
2.920.643
2.942.903
100.00
100.00
100.00
100.00
DU nummer bestaat uit 16 pagina's
Bovenstaand .Totaalbeeld van 63 grote gemeenten'' geeft een enigs
zins betrouwbaar beeld van de politieke ontwikkeling in ons land zoals
die vorm heeft gekregen in de gemeenteraadsverkiezingen Een
..totaaluitslag" voor het gehele land is niet te geven. Vooral in de
kleinere van de meer dan duizend gemeenten in ons land hebben lijsten
deelgenomen die niet gerangschikt kunnen worden onder enige grotere
groepering zoals de landelijke politieke partijen. Bovendien kwamen
vooral in kleinere gemeenten vele lijsten uit in combinaties die een
enigszins betrouwbaar totaalbeeld onmogelijk maakten. Tenslotte zou
een totaalbeeld van het land een scheef beeld van de algemene poli
tieke ontwikkeling geven omdat vooral bij gemeenteraadsverkiezingen
plaatselijke toestanden en belangen een grote rol spelen.
Deze argumenten spelen een iets minder grote rol in de grote ge
meenten. Doch ook een totaal overzichtt van de 86 gemeenten met
meer dan 20.000 inwoners bleek nog niet mogelijk te zijn. Een poli
tieke „temperatuurmeting" was alleen mogelijk door de samenvatting
van de resultaten in 63 gemeenten van boven de 20.000 inwoners,
waarbij dan nog de Prot. Chr. partijen (AR. CHU, SGP en GPV) ge
combineerd moesten worden omdat deze partijen in vele der 63 verge
lijkbare gemeenten met gecombineerde lijsten uitkwamen.
Het bijgaande totaalbeeld omvat de resultaten in de volgende 63 ge
meenten: Alkmaar, Almelo. Alphen a. d. Rijn, Amersfoort, Amsterdam,
Apeldoorn. Arnhem. Assen, Baarn, Barneveld, Beverwijk, De Bilt,
Bussum, Delft. Deventer, Doetinchem, Dordrecht, Ede, Emmen, En
schede. Epe, Gouda, 's-Gravenhage, Groningen, Haarlem, Haarlem
mermeer. Hardenberg, Heemstede. Heerenveen, Den Helder, Hellen-
doorn, Hengelo, Hilversum, Hoogezand-Sappemeer, Kampen. Leeu
warden. Leiden. Middelburg. Nieuwer Amstel, Nijmegen, Óntswedde.
Oss. Rheden. Ridderkerk. Rotterdam. Rijswijk. Schiedam. Smallinger-
land. Sneek. Soest. Utrecht. Velsen. Vlaardingen. Vlissingen. Voor
burg. Wageningen. Wassenaar, Winterswijk. Zaandam. Zeist,
Zutphen en Zwolle.
