Een Zoeklicht
Amerika's beroemdste orkest maakt
grootse tournee in Europa
ONS MENU
.fff
ZATERDau 24 MEI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 3
v OP DE BOEKENMARKT)
A. Roland Holst zeventig jaar
Gezamenlijk nummer van „De Gids
en Maatstaf
.J
VAN DE WEEK
DE VROUW, DIE Koningin der Arabieren werd
A. Roland Holst is op drie en twintig mei zeventig jaar geworden,
maar eigenlijk is dit, zoals dat bij werkelijk grote schrijvers het geval
is, van weinig belang. Door de leeftijd van de auteur toch verandert
er aan het soort werk, zoals mensen als Holst dat gemaakt hebben,
niets. Het is er gewoon. Men kan het aanvaarden of niet, maar met
het begrip leeftijd zijn eigen of die van anderen of welke tijd
ook heeft het niets van doen. Hij heeft dit zelf vele malen gezegd en
geschreven en hij heeft die overtuiging waar kunnen maken in zijn
werk.
Een goede gewoonte is het evenwel
om zulk een conventionele gelegenheid
aan te grijpen en hernieuwde open
baarheid te geven aan iets, dat anders
door veel minder belangrijks wel eens
wat op de achtergrond zou kunmen
raken. Daarom wil ik er bij deze ver
jaardag in de eerste plaats nadrukke
lijk aan herinneren, dat deze zeventig
jarige een oeuvre heeft geschapen, dat
wat zijn diepste kern betreft, mogelijk
wat moeilijk te doorgronden is maar
dat tevens zoveel „schoonheid uit eigen
bodem" herbergt, dat alleen dé&rom al
geen Nederlander het aan zich voorbij
behoort te laten gaan. Want al is deze
soms niet instaat Holst te volgen in
zijn mythische denken zijn voor-
wereldse visioenen, die evenwel met
hun wortels grondig in de sfeer van
het Nederlandse landschap vastzitten
juist om die sfeer, die een ieder van
ons, die nog wel eens een sbap buiten
het huizencomplex doet bekend moet
zijn, zal dit werk altijd weer de mens
grijpen, die maar iets van dien aard in
zioh draagt.
En dan is er de Holst van de prach
tige erotische verzen, die men verspreid
in bijna al zijn bundels kan aantreffen
en die, voor mij althans, culmineren
in het kleine „Dit eiland", uit „Voorbij
de Wegen" en in het grote „Er poogde
een uchtend aan te breken", dat in de
bundel „Onderweg" staat.
Hoists tijdgedichten behoeven nau
welijks commentaar. De oorzaak, die
gemaakt heeft, dat deze dichter uit
zijn ware wereld, de wereld die volgens
zijn zeggen voor de mens verloren is
gegaan, is gaan staan in de bedreigde
hedendaagse, ligt ons nog allen vers
in het geheugen. En hoezeer heeft zijn
blik op wat te gebeuren stond en ook
gebeurd is, een ieder die die verzen las.
niet een hart, maar een ziel onder de
riem gestoken.
Naast ander proza, dat ik hier van
wege de ruimte ongenoemd zal laten,
heeft Roland Holst de bundel essays
„Uit Zelfbehoud" geschreven. Voor wie
aan verzen niet genoeg mocht hebben:
hij vindt hierin een commentaar op
het eigen denken en het eigen werk,
dat de enige sleutel is, die bruikbaar is,
aangezien hij ons door de dichter zelf
in de hand is gegeven.
Wars van al te veel gedaver om zijn
persoon heen heeft A. Roland Holst er
de voorkeur aan gegeven deze verjaar
dag met zijn oude vriend J. C. Bloem
„ergens in het buitenland" door te
brengen. Dit heeft de directeur van de
uitgeverij Daamen op het idee ge
bracht om samen met de redactie van
„De Gids", het tijdschrift waarvan
Holst jarenlang redacteur is geweest,
een papieren bijeenkomst in de Vdrm
van een gezamenlijk Maatstaf-Gids
nummer te organiseren. Voorwaar een
uitstekende gedachte. Vrienden en col
lega's zijn zodoende in staat geweest
hun verheugde hart fee luchten, wel
niet in de oren, maar dan toch voor
de ogen van de Jubilaris.-
Op de eerste pagina, voor alle ver
antwoording en commentaar uit, is
Holst zelf aan het woord en geeft als
een mene tekel een van zijn heerlijke
kwatrijnen ten beste, genaamd „Roem".
Verzen, aan hem opgedragen en
overledenen en daaronder vindt men
menig interessant schriftuur zoals van
Van Deyssel van Henrietta Roland
Holst—van der Schalk, van Boutena,
van Van Schendel, Huizinga, Ter
Braak, John Raedeker en nog vele
anderen. Deze zijn op zichzelf natuur
lijk ruimschoots de moeite van het
lezen waard, maar men verlangt zo
zeer naar het antwoord, dat Holst
gegeven moet hebben en dat er uittar-
aard niet bij is, dat men een zeker
gevoel van frustratie niet helemaal
kan onderdrukken. Het is b.v. innig te
hopen, dat de hele correspondentie
van de Roland Holsten, Henriette, R.
N. en A., eens verschijnen zal.
Onder de stemmen van nabij zijn
zeer goede en voor de figuur van Holst
verhelderende vertederende en verma
kelijke verhalen. Bij een enkele vraagt
men zioh bedeesd af of voor het voor
de feestelijke gelegenheid niet een
beetje anders had gekund: Jeanne van
Schaik iets minder vinnig over de
Miepsjes en Vestdijk iets minder
kwaadaardig over Slauerhoff. De laat
ste had Hoists „milde" oordeel over
zijn medemensen wel op een andere
wijze kunnen demonstreren en boven
dien was hij dan niet in conflict geko
men met de eerst genoemde. Nu zijn
Simon en Jeanne „oneenlg in elkander
tegenspreken over een hart. dat door
hen beiden werd bemind", edoch lang
niet „lieflijk". Zeer innemend is Evert
Straats herinnering aan het huis van
Roland Holst met het aardige refrein
vers, maar het beste en meer dan
dat is de verjaardagsbrief van M.
van Domselaer—Middelkoop. Een op
zichzelf simpele herinnering aan de
dichter in de dagelijkse omgang, is
hier door de volmaakt natuurlijke
wijze van vertellen en dankzij de be
waarde rijmen geworden tot iets, waar
je je tranen om lacht van ontroe
ring.
In twee maanden
43 concerten
waarvan 20
achter
ijzeren gordijn
Eugene Ormandy in actie
als leider van Amerika's
beroemdste orkest.
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Op 22 juni zal het Philadelphia
Orchestra, onder leiding van zijn
beroemde dirigent Eugene Orman
dy, een concert geven in Amster
dam. Dit is één concert uit de reeks
van 43 uitvoeringen, die de Ameri
kaanse musici tussen 12 mei en 5
juli in Europa geven: 43 concerten
in 56 dagen slechts te Parijs,
Moskou, Leningrad, Stockholm en
Warschau hebben de leden van het
orkest een geheel vrije dag. De
acht resterende dagen zullen zij in
trein of vliegtuig doorbrengen. Drie-
toestellen van de KLM zullen or
kestleden en instrumenten over de
oceaan vervoeren. Er gaat een spe
ciaal vrachtvliegtuig mee, dat een
gewicht van ongeveer 9000 kilo aan
bagage en instrumenten zal torsen
Het wordt een zwaar programma
en verreweg de grootste buiten
landse tournee, die het orkest ooil
heeft gemaakt. Op 2, 3 en 4 juli
speelt men te Brussel, waar dan de
„Amerikaanse dagen" op de We
reldtentoonstelling worden gehou
den. Men heeft Ormandy onlangs
gevraagd of dit het hoogtepunt van
de tournee zou worden. Zijn ant
woord was: „Wij hopen ieder con
cert het hoogtepunt van de tocht
te maken
Het feit, dat men twee concerten in
Roemenië, twaalf in de Sovjet-Unie
en zes in Polen zal geven, verleent aan
deze tournee een zeer speciaal karak
ter. Ormandy ziet zichzelf en zijn
musici als onofficiële vertegenwoor
digers van Amerika, die op straat, in
musea, thuis en in de concertgebou
wen mensen zullen ontmoeten van an
dere naties. Hij zei: „Wij hopen door
ons bezoek de Europeanen aan beide
zijden van het ijzeren gordijn te tonen,
dat Amerikanen niet oorlogszuchtig
zijn. maar net zo geïnteresseerd in
Kunst en wetenschap als de Europea
nen zelf. Een gedeelte van ieder pro
gramma zal uit muziek bestaan van
een Amerikaanse componist. Maar in
de Sovjet-Unie zal men tevens Rus
sische muziek ten gehore brengen
Het orkest heeft in Amerika met veel
succes werken ten gehore gebracht
van Prokofjef, Sjostakowitsj enGliere.
Toen de Russische solisten Gilels,
Oistrach en Kogan in de Ver. Staten
waren, hebben zij uitvoeringen gege
ven tezamen met dit orkest van Phila
delphia.
Drie jaar achter elkaar heeft een
opinie-onderzoek onder 200 Ameri
kaanse critici tot resultaat gehad, dat
het Philadelphia Orchestra de meeste
stemmen behaalde, wanneer moest
worden uitgemaakt wat het beste
Amerikaanse orkest was. De huidige
dirigent, die sedert 1936 dit orkest
leidt, heeft van dit orkest iets zeer bij
zonders gemaakt. Het is een grote uit
zondering, wanneer dit orkest niet
voor een uitverkochte zaal speelt.
Toch kan ook zulk een orkest er niet
geheel komen van wat het verdient,
zeker niet, omdat men de plaatsen
niet te duur wil verkopen. Ieder Jaar
ontvangt men een subsidie van 50.000
dollar van Philadelphia alsmede on
geveer 100.000 dollar van een particu
lier fonds ter ondersteuning van hec
orkest. In de regel hebben de Ameri
kaanse vrouwen een groot aandeel in
een dergelijke particuliere actie en
Philadelphia maakt geen uitzondering
op die regel.
Ormandy, geboren in 1899,is slechts
een jaar ouder dan dit orkest. De di
rigent is Hongaar van origine en werd,
als kind van vijf jaar. reeds toegelaten
tot de muziek-academie in Boedapest,
toen hij negen was, mocht hij al op
treden voor Keizer Franz Joseph.
A. ROLAND HOLST
Zoals met dergelijke uitgaven dik
wijls het gevat is. heeft dit vrienden
boek. hoe lezenswaardig en dat in zijn
soort uitzonderlijk, ook- het bezwaar,
dat het voor de buitenstaander wat
fragmentarisch is. Het eerste gedeelte
is gevuld met brieven aan Holst van
verscheidene vertalingen van zijn werk
voltooien dit rijke geschenk, waar zelfs
A. Roland Holst brots op kan zijn.
Het is in boekvorm verkrijgbaar op
het formaat van „De Gids" met een
foto-omslag.
(Uitgave Daamen N.V. Den Haag en
P. N. van Kampen, Amsterdam, 1958.
CLARA EGGINK.
Morgen is het Pinksteren, dit betekent dus 2 feestmaaltijden, want of het nu
lekker warm weertje is en ieder erop uittrekt, of dat het guur is, zodat allen
misschien wel bij de kachel kruipen, een feestmaaltje verwacht ieder!
In het vorige weekmenu wezen wü al op asperges en wanneer die de afge
lopen zondag nog niet op tafel werden gebracht, is het nu toch zeer zeker dé
gelegenheid! Maar zullen wij ze nu eens in een andere vorm opdissen? B.v.
asperges met roomsaus? Beslist een delicatesse, vooral voor degenen die het nog
altijd naar vinden slierasperges „uit het handje" te eten.
Recept: Aspergepunten in roomsaus.
2 bossen asperges, 15 g. room-
1. In haar jeugd zal Hester Stanhope ze
ker niet gedacht hebben, dat zij nog eens
Koningin der Arabieren zou worden. Of
schoon zij uit een gefortuneerde familie
stamde - zij was een nicht van de En
gelse staatsman William Pitt de jongere.
Napoleons ergste vijand - vond haar va
der het een verstandige opvoedkundige
maatregel zijn dochter, toen zij veertien
jaar was, kalkoenen te laten hoeden.
Maar dit was echter slechts een episode
in 1796 werd zij aan het hof voorgesteld
en al spoedig behoorde zij tot de meest
geziene jonge vrouwen van Engeland.
2. De liefde liet haar niet onberoerd. Zij
had tal van vereerders. Haar warmste
gevoelens gingen echter uit naar Lord
Granville, die het evenwel niet lang met
de rijzige Amazone kon vinden. Hij wei
gerde haar te huwen. Hester was wan
hopig, maar toen haar oom, minister
Pittwie het avontuurlijke leven van zijn
nicht politiek niet ten goede kwam, er
voor zorgde, dat de staat haar jaarlijks
een uitkering van twaalfduizend gulden
deed toekomen, keerde haar levenslust
terug en zij reisde in 1810 naar het Mid
den-Oosten, om vandaar nimmer meer
naar Engeland terug te keren. Bij haar
aankomst in Istamboel verwekte zij over
al groot opzien, omdat zij ongesluierd
door de straten van de stad reed.
3. Reeds in 1813 was haar aanzien onder
de Arabieren dermate gegroeid, dat de
zen haar onder de zuilen van de Zinobia-
tempel tot Koningin uitriepen. Dertig
jaar lang leefde deze merkwaardige
vrouw daarna als vorstin in een rotsves
ting in de Libanon. Zij trotseerde de
machtige onderkoning Mohamed Ali uit
Egypte, die zichzelf als een soort Ooster
se Napoleon beschouwde. Geen van Ali's
soldaten waagde het zelfs maar de drem
pel van haar huis te overschrijden. Heel
Europa sprak van Koningin Hester en
dichters zoals ByroJi, Lamartine en Tho
mas Moore, bezongen haar. En toch, al
was zij beroemd, gelukkig was zij niet,
want het ontbrak haar aan werkelijke
vrienden.
4. Tegen het einde van haar leven had
den vele van haar aanbidders haar öf
verlaten öf zij waren overleden. En toen
het haar dan ook langzamerhand aan
het nodigste begon te ontbreken, zond zij
een verzoekschrift aan Koningin Victo
ria, dat echter onbeantwoord bleef. Toen
zij in 1839 voelde, dat de dood naderde,
greep zij de hand van haar dokter en
fluisterde: „Vanavond zijn in het huis
van mijn vader honderd gasten bijeen;
zij zullen er eten, drinken en dansen
zonder dat zij denken aan de omstandig
heden, waarin ik leef Ofschoon zij
afstand had gedaan van haar burger
recht, liet de Engelse consul haar dode
lichaam in de vlag van haar geboorte
land hullen. Toch waren het slechts
arme boeren uit de bergen van de Liba
non, die haar ten grave droegen.
worden gebruikt!) en deze met wat
water en zout in 30 min. gaarkoken.
Van de boter, bloem en 2 dl. asperge-
nat een gladde saus maken, de losge
klopte eidooier en tot slot de stijfge-
slagen room er voorzichtig doorroeren.
De hete aspergepunten erdoor schep
pen en het gerecht onmiddellijk op
dienen.
Recept: Asperges op croutons.
De asperges in stukken snijden,
schillen en gaarkoken. Dunne sneetjes
brood in 20 g. roomboter bakken. Van
2 ons aangemaakt gehakt balletjes
vormen en deze in wat water met zout
gaarkoken. 2 eidooiers met wat zout en
citroensap roeren, 80 g. boter erbij
doen, 1 dl. kokend water toevoegen tot
het mengsel glad gebonden is. De
broodjes op een schotel schikken, de
aspergestukken erop leggen, de saus
erover gieten en de balletjes gehakt er
omheen leggen.
ossestaartsoep, kalfszwezerik, asperges met roomsaus, aard
appelen, Bulgaarse yoghurt, gegarneerd met slagToom en
halve aardbeitjes.
asperges op croutons, biefstuk a la tartare, doperwten, aard
appelpuree, vanillevla met bitterkoekjes,
kop aspergesoep, kruidenomelet, sla, aardappelen,
gehakt, gebakken aardappelen, postelein, rijstebrij,
stamppot rauwe spinazie met spekblokjes en uien, bessenvla
(bonen in de week zetten).
witte bonen, tomaten-kaasragoüt, aardappelen, bananen-
beignets.
dikke bonensoep (van rest bonen en aardappelen en ragout).
boter, 15 g. bloem, 1 dl. slagroom,
1 eidooier, zout.
Flinke aspergepunten afsnijden (de
rest van de asperges kan voor croutons
DINSDAG
WOENSDAG
DONDERDAG
VRIJDAG
ZATERDAG
De poëzie van het
theedrinken
De ware synthese van thee en
poëzie treffen we nergens beter en
zuiverder aan dan in het moederland
China. Dat is begrijpelijk; geen ster
veling kan een pas geboren èn een al
lang tot volle wasdom gegroeid kind
zuiverder en lieflijker bezingen dan de
eigen moeder.
China moet ruim 2000 jaar vóór het
begin van onze jaartelling thee en
theedrinken gekend hebben. Mede als
bewijs daarvoor gelden overgebleven
delen van theeserviezen, die oorspron
kelijk bestonden uit ongeglazuurd
bruin of rood getint aardewerk. Het
beroemde Chinese porselein, dat een
nimmer geïmiteerde blankheid, (het
geen iets anders dan witheid!) bezit,
stamt eerst uit de negende eeuw na
Chr.
Lu Yu, de eerste grote thee-literator,
beschouwde blauw als de beste kleur
voor een theeservies, omdat de groe
nige tint van de thee zelve daardoor
beter tot haar recht kwam. In de
Sung-periode dwaalde men tot in de
kontreien van donkerbruin en blauw
zwart aardewerk.
Thee heeft overigens ook een kleur van
zichzelf: bruin, zegt de mens die van
zijn thee houdt. Die kleur is wezenlijk
bijdragend tot de geur, omdat we bij
een zintuiglijke handeling, wat het
drinken is, nooit één enkel, maar al
tijd meerdere zintuigen inschakelen:
hier de smaak, het gezicht en de reuk.
De kleur komt het best tot haar recht
in een romig blanke kop, zonder frat
sen en tierelantijnen.
En omdat men, als het tenminste
goed is, thee minder moet drinken dan
wel genieten, past het ze te savoureren
in een fijn in de hand liggende kop.
licht en uitgebalanceerd, zonder een
eigen opdringerige karakteristiek, maar
dienstbaar gemaakt aan de inhoud
Aan deze veeleisendheid voldoet slechts
één materiaal: porselein.
Thee drinken dient mede, naar Tien
Yi-hing zei, om het lawaai van de we
reld te vergeten. Onze wereld is te ge
haast om aan de thee en het thee
drinken die minuscule zorg te besteden
als de Japanners doen Doch beseffen
we. als troost, dat vijf minuten, mits
goed besteed, een ganse dag zorg en
bedrukking kunnen neutraliseren.
CGewoon thuis
Uw haar wassen met
POLYCOLOR
KLEURSHAMPOO
bijgetint (niet geverfd)
in Uw natuurlijke kleur
desgewenst een nieuwe
modieuze tint
zo'n enkel grijs haartje
spoorloos verdwenen!
voordelige tube
voor twee wassingen I 1.95
Bij alle drogisten en parfumerie
zaken.
VARIA
De passagiers van een tram in Keulen
staken hun verbazing niet onder de
banken, toen de conductrice een
dezer dagen weigerde geld voor de
rit in ontvangst te nemen, hen aan
moedigde te roken en versnaperingen
aanbood. De volgende dag werd de
puzzel opgelost. Het blijkt dat het
juist de bedoeling was dat de passa-
giers luide van hun verwondering
blijk gaven. De opmerkingen zijn op
de band opgenomen door een man
van de radio en ze zullen uitge
zonden worden in een nieuw soort
program: „Dingen gebeuren" ge
titeld.
