ZOWEL PARUS ALS ALGERIJE
OP ZOEK NAAR TOENADERING
Amerika gaat nu wapens
leveren aan Djakarta
WEERBERICHT
Salan distantieert zich van extremisten en
sterk-liberale uitingen van colon-leider
Politieke koorts daalt verder
Centrale regering wil met de
opstandelingen niet praten
WELK WEER
KRIJGEN WE
ZONDAG?
N.V. Teddington
staakt produktie
97sta Jaargang
DONDERDAG 22 MEI 1958
No. 29446
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro n
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
De Franse premier Pflimlin zal, nu hy zich kan baseren op de schitterende
overwinning in het parlement op dinsdag j.L, de nieuwe stafchef generaal Lorillot
naar Algiers sturen om een eerste rechtstreeks of tenminste persoonlijk contact
met generaal Salan en het „Comité van welzijn" te leggen. Salans kabinetschef
heeft trouwens gisteren zijn opwachting bij premier Pflimlin gemaakt met het
doel verschillende financiële zaken te regelen. Er zijn nog andere tekenen, die
wijzen op een daling van de politieke temperatuur: de regering in Parijs heeft
de censuur opgeheven voor nieuws naar het buitenland, al blijft de repressieve
censuur (d.w.z. achteraf) voor het nieuws in het binnenland gehandhaafd; de
telegrafische verbindingen met Algiers zijn sinds vannacht hersteld. Het ogenblik
is dus blijkbaar al aangebroken, dat beide partijen elkaar zo hard nodig hebben,
dat zij bereid zijn over de voornaamste prestigekwesties heen te stappen. En in
het centrum van die kwesties staat nog altijd generaal De Gaulle. Het merk
waardige van de toestand is, dat De Gaulle geen vertrouwen heeft in de regering,
terwijl generaal Salan weer wel vertrouwen heeft in De Gaulle. Van haar kant
beweert de regering die krachtig gesteund wordt door het parlement dat
zjj vertrouwen heeft in generaal Salan, ofschoon hij nog maar een week geleden
in officiële kringen als rebel gedoodverfd werd. Overigens wordt dit officiële ver
trouwen In Salan zeker niet door iedereen in Parijs gedeeld.
In Parijs wordt intussen ook gewerkt
aan een versterking van de uitvoerende
macht door middel van een grondwets
wijziging. President Coty had hierover
gisteren een gesprek met de minister
van Justitie Lecourt. De conservatieve
oud-premier Paul Reynaud gaf zijn op
vatting over de kwestie in de vorm van
een motie in de Nationale Vergadering.
Zijn voorstel houdt in, dat het parle
ment „semi-automatisch" moet worden
ontbonden, als een regering die nog geen
twee jaar aan de macht is, ten val wordt
gebracht.
Er wordt gewerkt aan
grondwe tswij ziging
Het Is derhalve geen eenvoudig pro
bleem al die oprechte of geveinsde
uitingen van vertrouwen uit elkaar te
houden en nog moeilijker ze te coör
dineren en van al die ongelijksoortige
schakels een keten te maken, een taak,
waarvoor premier Pflimlin zich nu dus
ziet gesteld.
Intussen schijnt men zich in Algiers
nu voorzichtig ietwat van de meest
agressieve extremisten te willen distan-
ciëren. Drie Poujadistische Kamerleden
hebben gisteren geen toestemming ge
kregen van generaal Salan om in Algiers
voet aan wal te zetten. Zij zijn met het
zelfde vliegtuig weer naar Majorca te
ruggestuurd!
Nog vreemdsoortiger temidden van al
deze hoogst verrassende gebeurtenissen
is echter, dat de verbroedering tussen
Mohammedanen en Fransen in Algerije
met de dag duidelijker aan het licht
komt. Nadat de colons (Franse kolonis
ten) tot dusverre bij de geringste nei
ging tot liberalisme, waarvan de rege
ring in Parijs werd verdacht, op de
achterste benen sprongen, schijnt nu
plotseling de broederschapsgedachte
daar geen grenzen meer te kennen. De
opper-reactionaire woordvoerder der
Franse colons, Alain de Sérigny, direc
teur van het invloedrijke dagbad
„l'Echo d'Alger", heeft gisteren gespro
ken over „tien miljoen volwaardige
Fransen in Algerije", tussen wie nu
ieder onderscheid moet worden uitge
wist. Hij zou nu ook gelijkberechtigde
vertegenwoordiging der ongeveer negen
miljoen inheemse Algerijnen in de Na
tionale Vergadering aanvaarden, waar
door zij mettertijd recht op liefst 120
zetels zouden krijgen.
De colons tonen zich dus plotseling
plus royaliste que le roi oftewel vooruit
strevender dan de liberalen, een ver
schijnsel, dat te mooi is om waar te zyn
en vooral om het woord nog eens te
gebruiken om er vertrouwen in te
hebben. In deze zonderlinge crisis wenst
de regering in Parijs echter terecht geen
enkele mogelijkheid voor een oplossing
buiten beschouwing te laten en in die
overweging schuilt zeker niet de laatste
en de misnte reden van premier Pierre
Pflimlin om te pogen zo spoedig moge
lijk weer een paar vingers, en lieist
beide handen in de Algerijnse pap te
krijgen.
Churchill jr. sprak
met Salan en Massu
Onze Londense correspondent telefo
neerde ons hedenochtend:
Randolph Churchill, Sir Winstons
zoon, is de eerste Engelse journalist, die
in Algiers een onderhoud heeft gehad
met de generaals Salan en Massu. Hij
sprak gisteren een half uur met gene
raal Salan, die, volgens zijn verslag in
de Evening Standard, overtuigd was, dat
hetgeen hij gedaan had absoluut nood
zakelijk was, zowel voor Frankrijk als
Algerije.
Op de vraag op welke manier de be
trekkingen tussen Algiers en Parijs her
steld konden worden, verklaarde Salan,
dat hjj geen verlangen had de rege
ringsvorm in Frankrijk voor te schrij
ven, maar hjj was van mening, dat het
zijn plicht was oir Parijs onder het oog
te brengen, dat al wat de Algerijnse be
volking verlangt, een andere Franse re
gering dan de tegenwoordige is. Niets
was verder van hem dan het willen uit
voeren van een staatsgreep, maar het
was zijn plicht geweest om in te grijpen,
gezien de heersende anarchie in Algerije.
Randolph Churchills indruk is, dat Salan
vastberaden is, maar tevens een man
zonder enige persoonlijke ambitie. Ook
kreeg hij de indruk, dat Salan zo spoe
dig mogelijk een brug tussen Parijs en
Algiers wil slaan. Hij had Parijs voorge
steld iemand te sturen, die bevoegd was
om te onderhandelen met het oog op de
verbetering van de toestand.
Generaal Massu, die hij daarna sprak,
is volgens Churchill een formidabele
persoonlijkheid. Massu heeft het bevel
gevoerd over de Franse parachutisten
tijdens de Suez-operatie en zei tegen
Randolph Churchill, dat hij, indien hij
de bedoelingen van zijn superieuren had
begrepen, geweigerd zou hebben de be
velen op te volgen en zou zijn opgerukt
naar Cairo of op zijn minst naar Is-
maila. Hij gaf de verzekering, dat hij
een dergelijke fout niet voor de tweede
maal zou maken. De generaal vroeg
Churchill, of hij zijn zienswijze via Lon
den aan Parijs wilde bekendmaken.
Churchill antwoordde, dat de ingewik
kelde censuurregeling hem dwong zijn
verhaal via Parijs naar Londen te stu
ren. Massu verklaarde verder, dat er een
regering moest komen van één man, die
zal moeten beslissen wat er gebeuren
moet en dat alleen generaal De Gaulle
een oplossing kan brengen. Het~ kwam
Churchill voor, dat Massu, die veel
verder gaat dan zijn chef, de gangmaker
is voor Salan. Churchills eindindruk is,
dat het veel moeilijker zal zijn om een
regeling met Parijs te treffen dan hij
had verondersteld.
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft uitvoerlicenties ter
waarde van 500.000 dollar verstrekt voor de levering van wapens, munitie en een
nog aanmerkelijk groter bedrag voor verdere militaire uitrusting voor de politie
en marechaussee der centrale Indonesische regering. Tot de te leveren goederen
behoren vliegtuigonderdelen en radio-uitrusting. Aldus hebben regeringsambte
naren te Washington bekendgemaakt.
In diplomatieke kringen in Washington beschouwt men dit als een eerste stap
in de richting van een verbetering der betrekkingen tussen de V.S. en de
centrale regering.
Uitdrukkelijk verklaart men echter, dat het verstrekken van de uitvoervergun
ningen niet betekent dat het algemene embargo op levering van Amerikaanse
militaire leveringen aan Indonesië, bedoeld om te duren tot de burgeroorlog een
einde neemt, wordt opgeheven.
Geen „schikking"
Ook levering van rijst?
Indonesië en de V.S. hebben vandaag
nota's gewisseld over de aankoop van
Amerikaanse rijst tot een waarde van
5.5 miljoen dollar op basis van de tussen
beide landen bestaande overeenkomst tot
levering van Amerikaanse landbouw
overschotten aan Indonesië.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Soebandrio, die namens de Indonesische
regeidng optrad, verklaarde tegenover de
Amerikaanse ambassadeur in Djakarta,
Howard Jones: „het ondertekenen van
deze overeenkomst kan het begin zijn
van een nieuw begrip tussen onze beide
landen".
De ambassadeur antwoordde, dat het
tekenen van de overeenkomst moet wor
den gezien als een symbool van de voort
durende goede betrekkingen en samen
werking tussen de beide landen en him
regeringen.
SOLEX bromfietsen
H. Walenkamp Zn
TURFMARKT 5 v
Enige regen
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Over het algemeen veel bewolking met
later plaatselijk enige regen. Aanvanke
lijk zwakke, later matige tot vry krach
tige wind tussen zuid en zuidwest. De
zelfde temperaturen als vandaag of iets
hogere. (Opgemaakt te 11.15 uur).
23 MEI.
Zon op: 4.36 uur; onder: 20.38 uur.
Maan op: 9.00 uur; onder: -.- uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.59 en 18.25 u
Laag water te 1.42 en 14.03 uur.
Advertent'
WORDT B1ERWEER-
VOORSPELLER
EN WIN VAKANTIEREIS
VAN f 1000.-
Ziie 1ste pagina 5e blad
Dit nummer bestaat uit 20 pagina's.
Rashid Kerami, de leider van de
rebellen in Noord-Libanon, gefoto
grafeerd tijdens een persconferentie
welke hij toestond aan vier. Wes
terse correspondenten.
De regering te Djakarta heeft vandaag
een aanbod tot het openen van onder
handelingen, dat door de opstandelingen
op Celebes zou zijn gedaan, van de hand
gewezen.
De woordvoerder van het Indonesi
sche ministerie van Buitenlandse Zaken,
Harsono, heeft op de vraag om com
mentaar op berichten dat Noord-Celebes
bereid zou zijn ouder handelingen met
Djakarta te beginnen, gezegd, dat hier
van niets kan komen. Hij herinnerde
aan verklaringen van president Soekar-
no en premier Djoeanda die erop neer
komen, dat op het ogenblik geen sprake
kan zjjn van een politieke schikking.
Centrale luci.: macht
nu superieur?
In Djakarta is gisteren bekendge
maakt, dat de Indonesische luchtmacht
de beheersing van het luchtruim boven
Noord-Celebes van de luchtmacht der
opstandelingen heeft overgenomen. In
een communiqué werd gemeld dat acht
vliegtuigen van de rebellen zijn vernie
tigd.
In het communiqué werd gezegd dat
vliegtuigen van de luchtmacht na een
reeks aanvallen op luchtbases der op
standelingen in Oost-Indonesinë de su
perioriteit in de 'lucht boven Noord-Ce
lebes hebben herwonnen.
Het luchtoffensief werd op de dag na
de landing van zee- en landstrijdkrach
ten bij Gorontalo, ingezet.
Communisten in de
kaart spelen?
Neutrale waarnemers in Djakarta
hebben met bange voorgevoelens kennis
genomen van berichten over de bereid
heid van anti-communistische organisa
ties in Zuid-Korea tot het zenden van
vrijwilligers naar de opstandelingen.
In deze kringen, en ook in Westelijke
diplomatieke kringen, vreest men dat
verwezenlijking van dergelijke plannen
de communisten in de kaart zou spelen.
Bij de aanvang van de opstand was de
sympathie van vele Indonesiërs voor de
aangekondigde doelstellingen van de re
volutionaire regering, maai- geleidelijk
aan heeft de publieke opinie zich ge
keerd tegen de opstandelingen. Onge
twijfeld wegens de nederlagen die hen
door de regeringstroepen zijn toege
bracht en voor een ander deel door de
recente bombardementen van Celebes en
Ambon.
Verkoop van K.P.M.
schepen?
Een Indonesische firma in Soerabaja
heeft bekendgemaakt, dat zij de aan
koop overweegt van schepen van de
KPM.
Beeldenstorm in
Medan
Tegen her „kolonialisme"
Volgens uit Medan in Djakarta ont
vangen berichten, werden op het voor
naamste plein van de hoofdstad van
Noord-Sumatra twee monumenten, die
destijds door de Nederlanders waren
opgericht en thans als „relikwieën van
het kolonialisme" worden beschouwd,
verwoest. Het waren het Atjeh-mo-
nument, ter herinnering aan de strijd
in Atjeh van een halve eeuw geleden,
en een fontein voor hotel „De Boer"
in Medan met een beeld van de Ne
derlandse pionier Nienhuis, die de oer
wouden rondom Medan had ontgon
nen tot de rijkste ondernemingsgron-
den in Indonesië.
Beide monumenten werden vernield
op de dinsdag gehouden „Dag van het
nationaal ontwaken", omdat zij „het
kolonialisme en imperialisme symboli
seerden".
In Bogor, 60 kilometer ten zuiden van
Djakarta, nam de legerofficier majoor
Firman een houweel ter hand om daar
mede het voetstuk van een 24 meter
hoog monument, dat op 1 kilometer af
stand van het presidentieel paleis op een
belangrijke wegsplitsing stond, aan
brokken te hakken. Ook dit monument
werd beschouwd als een symbool van het
Nederlandse kolonialisme. De gemeente
raad van Bogor, het voormalige Buiten
zorg, had tot afbraak van dit monument
besloten en president Soekarno had er
zijn goedkeuring aan gehecht.
In de plaats daarvan zal thans een
nationaal monument worden opgericht.
De onafhankelijke „Times of Indone
sia" in Djakarta, die een lofuiting pu
bliceerde voor majoor Ong en Guan in
Singapore, die een campagne heeft aan
gekondigd voor het geven van nieuwe
namen aan elke straat, welke aan het
koloniale regime herinnert, bracht het
afbreken, nu acht jaar geleden, van het
Heutz-monument m Djakarta in her
innering. „Niets is zo uitgesproken be
lachelijk als Aziatische steden met
straatnamen en monumenten, die her
inneren aan koloniale uitbuiting", al
dus de „Times of Indonesia".
Bij het bezoek van Koningin Juliana
aan de Krimpenerwaard deed zich
een „incident" voor zoals dit zich
170 jaar geleden heeft afgespeeld
bij Prinses Wilhelmina. gemalin
van Stadhouder Willem de Vijfde
Maar een boerin gaf haar na haar
„aanhouding" door een patriot een
v rij geleid eb riefwelke gebeurtenis
deze aardige foto van de Koningin
opleverde
De N.V .Teddington aan de Nieuw-
veenseweg te Nieuwkoop, die zich
bezi„' houdt met de vervaardiging van
oliehaarden heeft hedenochtend bij
het Gewestelijk Arbeidsbureau een
ontslagaanvrage ingediend voor het
grootste deel van haar personeel.
Slechts een kleine kern van het
personeel, voornamelijk administra
tief, zal gehandhaafd worden. De
oorzaak van deze stopzetting der pro
duktie moet gezocht worden In do
grote voorraad oliehaarden en kachels
waarvoor geen afzet gevonden kan
worden.
Van de zijde van de N.V. Tedding
ton werd ons medegedeeld, dat dezo
maatregel gezien moet worden als een
gevolg van de bestedingsbeperking.
Men sprak de hoop uit, dat de pro
duktie volgend jaar weer ter hand
zal worden genomen.
MEVROUW H. VERWEY—JONKER
LID EERSTE KAMER
De voorzitter van het Centraal Stem
bureau heeft mevr. H. Verwev-Jonker,
te Eindhoven, benoemd tot lid van de
Eerste Kamer in de vacature ontstaan
door de ontslagneming van de heer F.
Wibaut te Amsterdam.
Klacht bij Veiligheidsraad?
Libanon protesteerde tegen de
bemoeizucht Arabische Republiek
Toestand in het land aanmerkelijk beter
President Sjamoen van Libanon
heeft gisteren te Beiroet verklaard
niet van zins te zijn enige verandering
in zijn (pro-Westerse) regering aan
De directeur van de NV „Harta Poe-
saka" in Soerabaja, de heer Soetrisno,
deelde mede. dat zijn firma hierover
reeds contact heeft opgenomen met de
directie van de KPM.
In Djakarta is intussen de naam „Ko
ninklijke Paketvaart Maatschappij" van
het hoofdkantoor der KPM verwijderd
en vervangen door „Ministerie van
Scheepvaart". Zoals gemeld, heeft dit
ministerie de vorige week zijn intrek in
het gebouw genomen, terwijl de nog
aanwezige kernstaf van de KPM en het
meubilair uit dit gebouw naar het vroe
gere gebouw van het ministerie van
Scheepvaart in Djakarta werden ver
huisd.
Laatste hoofdredacteur
gerepatrieerd
De laatste Nederlandse hoofdredacteur
van de dagbladen in de Nederlandse
taal, die voorheen in Indonesië werden
uitgegeven, is gisteren uit Djakarta naar
Nederland vertrokken. Het was de
hoofdredacteur van de „Java-Bode" in
Djakarta, de heer Simon van de Velde,
die met de „Oranje" repatrieerde, zes
maanden nadat zijn blad werd geslot n
in de eerste dagen van de door de Indo
nesische regering geëntameerde anti-
Nederlandse campagne.
De op een na laatste Nederlandse
hoofdredacteur, Henri Joel van het
weekblad „Wereldnieuws", vertrok twee
dagen geleden.
te brengen en derhalve de eisen van
de oppositie voor zijn ontslag te ver
werpen. Tezelfdertijd kondigde het
Libanese ministerie van Buitenlandse
/.aken aan dat Libanon om een bui
tengewone zitting van de Raad der
Arabische Liga heeft verzocht om zo
spoedig mogelijk „de onvriendelijke
bemoeizucht van de Verenigde Ara
bische Republiek met de binnenlandse
aangelegenheden van Libanon te be
spreken".
De president merkte voorts op, dat
men binnen 24 uur zou beslissen of
hierover een klacht bü de Veiligheids
raad zal worden ingediend. De be
moeiing van de Ver. Arabische Repu-
bliek had z.i. tot doel een totale veran
dering van de Libanese politiek te be
werkstelligen. Wegens terroristische da
den waren er een honderdtal Syriërs in
Libanon gearresteerd. „Het bestaan van
Libanon zelf als vrij land waar moham
medanen en christenen vreedzaam naast
elkaar kunnen leven staat op het spel",
aldus de Libanese president.
In Beiroet is het gisteren rustig ge
weest, al duurde de staking voort en
bleven de winkels gesloten. Het ministe
rie van Buitenlandse Zaken maakte be
kend dat de algemene veiligheidstoe
stand in de voorgaande 24 uur in het
gehele land aanzienlijk is verbeterd.
Uit Tripoli wordt gemeld, dat luid
sprekers van de moskeeën in de oude
stadswijk de rebellen, die zich daar nog
bevinden, hebben opgeroepen verdere
botsingen met de regeringstroepen te
vermijden.
De regering van premier Sami el Solh,
die bereid is af te treden, ls gisteren
bijeen geweest om te proberen een uit
weg uit de reeds elf dagen durend®
crisis te vinden.