Burgeroorlog is thans in impasse; compromis of internationalisatie? De strategie van de opstandelingen luidt: naast expansie in Oost-Indonesië bezetting van MakassarBalikpapan en Ambon Rijkspolitie zoekt naar aantal luchtfoto's op vele redacties Overtredingen onder oog van politie de sigaar van 't jaar 22 ct. ROTTERDAMSE OPBOUWDAG FOTOGRAFEREN! Scliaf de liimrblokkeriiis af 97ste jaargang Dinsdag 20 mei 1958 Derde blad no. 29A44 Exclusief interview met prof. Soemitro (Van onze reisredacteur W. L. Brugsma) Ergens In Zuidoost-Azië» mei. ,»^Vij kunnen de Indonesische rebellie niet meer verliezen. Wij kunnen haar na de gebeurtenissen op Sumatra evenmin volledig winnen. De grote vraag is nu: in hoeverre kunnen wij onze doelstellingen ver wezenlijken?" Dat zei mij prof. dr. Soemitro Djojohadikoe- soemo in een exclusief interview, waarin voor het eerst na de nederlaag der opstandelingen op Sumatra, een topleider van de Indonesische op standelingen de balans van hun actie opmaakte, Er is kans op een tweede Korea Na een gesprek van twee uur, waarin hij intelligent en objectief de situatie analyseerde, kwam hy tot de bovenvermelde conclusie. Hy zei: „De partij staat nu remise. Op eigen kracht kunnen Djakarta en wij elkaar niet meer verslaan. Dat betekent vroeger of later een compromis. Maar er is een kwader kans: I wanneer Djakarta werkelijk uitgebreide Russische steun accepteert, wanneer het ons werkelijk met Ilyushin-bommenwerpers gaat bestoken, dan staat een tweede Korea voor de deur. Het machtsevenwicht in Zuidoost-Azië, in de gehele koude oorlog zou dan beslissend verbroken zijn. De SEATO-landen kunnen dan niet ljjdelyk toezien." taire planning is ook principieel anders: ..Wij overwegen geen guerilla maar een georganiseerde territoriale verdediging tot het alleruiterste". Wat kan Djakarta doen „Zoals ik al zei, kan Djakarta ons op eigen kracht niet er onder krijgen, een invasie is voorlopig onmogelijk, wij hopen dat onze guerilla's op Su matra straks Nasoetion de handen zullen binden. Maar Djakarta krijgt Russische militaire en Chinese econo mische hulp. Nu Djakarta Medan iveer in handen heeft, kan het althans gedeeltelijk Sumatra's rijkdommen exporteren. Bovendien gaan straks Japans herstelbetalingen aanlopen. De economische positie van de centrale regering lijkt dus iets te verbeteren. Maar ik herhaal dat de beslissende factor de omvang van communistische steun is. Laat het Westen toch dit be seffen: de Sovjet-Unie speelt niet op de communistische partij, maar op de destructieve nationalisten, de Soe- een volledige uiteenzetting van hun beleid en een openhartige prognose van hun kansen gaf. Ik sprak Soemitro, minister voor Scheepvaart, Handel en Verbindingen in de tegenregering, die door de dozijnen correspondenten, die hem na jagen „de onvindbare" wordt genoemd, op een geheime plaats ergens langs zijn Zuidoostazia- tische reisroute, waarop hij onvermoeibaar doende is schepen, wapens en vliegtuigen voor zijn op standelingen te organiseren. Drie drijfveren Wat heeft Soemitro persoonlijk ge dreven aan de opstand deel te nemen? „Bepaald geen persoonlijke winzucht. Ik heb drie profijtelijke internationale banen afgeslagen voor het immer onge wisse bestaan van opstandeling. Maar men mag niet lijdelijk toezien wanneer zijn land tot chaos vervalt. Daarvoor hebben wij ons niet vrijgemaakt van de Nederlandse overheersing." „Wat was de oox-spronkelijke strategie van de opstand, wat is er scheef gegaan?" „Wij hebben tot actie besloten, omdat de oude situatie, waarin de autonomis tische kolonels in de buitengewesten, Simbolon, Barlian, Soemoeal, Hoessein en wij zelf in Djakarta Soekarno onder druk zetten, in ons nadeel begon te verkeren. Wij hebben uitstekende kan sen teloor laten gaan. De centrale rege ring had de legaliteit en de propaganda machine, Soekarno is een meestertac- ticus, die een verloren positie redde, er kwam ongeduld en demoralisatie in onze gelederen, de communistische infil tratie ging voort. Toen wij de tegen regering uitriepen, kwam de beslis sende tegenslag: Barlians woordbreuk. Barlians besluit Zuid-Sumatra neutraal te houden, veroorzaakte een rampzalige kettingreactie. Onze hele „planning" zakte in elkaar, onze mensen in West- Java konden niets meer doen, omdat hun verbindingslijn verbroken was. De Daroel Islam in Atjeh, die nogal zelf zuchtig rekent, rook onraad. En daar door kon Djakarta aanvallen. Er groeide twijfel in de eigen gelederen. De val van Pakan Baroe deed de deur dicht. Wij hadden een territoriale verde diging ontworpen, gedacht een groot gebied onder onze controle te krijgen en daarmee althans internationale de facto erkenning te verwerven. Nu moesten wij omschakelen op een in derhaast georganiseerde guerilla met een fractie van onze veronderstelde krachten. Zelfs als Barlian had mee gedaan, hadden wij niet op een on middellijke zege gerekend. Wèl op een militaire impasse, een politiek en economisch overwicht en de facto internationale erkenning". Onze status handhaven Wat is thans de positie en het beleid van de tegenregering in Menado? „Koste wat kost", zei prof. Soemitro, „de status van tegenregering hand haven, een politieke pool blijven, verder consolidatie van wat wij hebben, expan sie in Oost-Indonesië: Makassar, Balik papan, Ambon bezetten, Celebes zuive ren van regeringstroepen. Bezetten is eigenlijk het woord niet, wij hoeven slechts te landen, om deze met ons sympathiserende gebieden aan onze kant te brengen. Wanneer wij Oost-Indonesië beheersen, kunnen wij ons internationaal laten gelden. Dat was ook de politieke kant van de bombardementen op de scheepvaart, die wij helaas moesten uit voeren. Wij moeten althans de status van belligerent verwerven, de facto er kenning volgt dan wel. Wij zoeken die in eerste instantie van de met ons sympathiserende landen in Zuid-oost- Azië." Het vel over de oren. Staat Menado militair en econo misch sterk genoeg dit plan te vol voeren, welke buitenlandse hulp bronnen staan ter beschikking? „Wij hebben groepen genoeg, onze strijdmacht breidt zich uit, naarmate wij andere gebieden bevrijden. Voor het moment hebben wij ook vliegtuigen ge noeg. Wij vrezen de Migs van Djakarta geenszins, Ilyushins natuurlijk wel, maar uitgebreide Russische luchtmacht- steun betekent openlijke interventie en dat is een ander chapiter. Wanneer wy straks Makassar, Balik papan en Ambon tot onze beschikking hebben, zouden wij Djakarta kunnen bombarderen en ook de oliebedrijven in Zuid-Sumatra. Maar economisch hebben wij het niet makkelyk. Het Westen zegt met ons te sympathise ren, maar als wij een schip moeten kopen of verzekeren, halen Westelijke bankiers en reders ons het vel over de oren, terwijl Djakarta zyn Russische hulp gratis krijgt. Onze kopra-export loopt weer aan, maar het gaat moeizaam. Wij hebben al onze wapens en vliegtuigen contant moeten betalen. Wat die vliegtuigen be treft, ik bezweer u dat zij niet uit de V.S. of uit Azië zijn gekomen. En de piloten zijn zonder uitzondering Indo nesische staatsburgers. Wanneer wij al dit materiaal tijdig hadden gekregen, hadden wij Padang misschien kunnen redden. In ieder geval is thans onze voornaamste moeilijkheid de strijdlus- tige Menadonezen. ia t>e töcxen, hen vol gens ptan «ÉmMI facaAtt. Onze mil!* PROF. SOEMITIO karno's eii de Nassers, de fantomen- jagers en de machtsdronkenen. Dat heeft Moskou in de Arabische landen gedaan, dat doet het in Indonesië. Het speelt in Djakarta bovenal op de commandant van de luchtmacht, com modore Soeryadarma. Hij is de nieuwe sleutelfiguur en God helpe Zuidoost- Azië, wanneer hij zijn Ilyushins krijgt. Want dat betekent dat Djakarta een Russische luchtbasis geworden zal zijn". (Van onze Haagse redactie) De „Dienst Luchtvaart" van de Rijks politie op de luchthaven Schiphol stelt op het ogenblik een onderzoek in naar een groot aantal luchtfoto's, die zonder dat daarvoor de vereiste toestemming aanwezig was, tijdens een „vliegende persconferentie" in een KLM-chartervliegtuig boven ons land zijn gemaakt. Ongeveer twintig journalisten zouden deze overtreding hebben begaan en het merkwaardige is, dat zij dit deden onder het oog van enkele hoogge plaatste .politieautoriteiten. Vanzelfsprekend is deze vreemde gang van zaken het gevolg van een misver stand. Op 28 april j.l. werd op Schiphol een persconferentie gehouden ter intro ductie van de begin mei te houden actie „Fotografeer Veilig Verkeer", een gezamenlijk optreden van de Stichting ter Bevordexing van de Amateurfoto grafie en het Vex-bond voor Veilig Ver keer. Nadat het nieuws was meegedeeld werdexi de jouxmalisten uitgenodigd plaats te nemen in de KLM-Convair „Vincent van Gogh" om uit de lucht en met toelichting van commissaxüssen en inspecteux-s van de politie enkele voor name verkeersknooppunten te gaan be kijken. Op de vx-aag vaxi de journalisten of er ook mocht worden gefotografeerd werd geantwoord, dat de daax-voor ver eiste toestemming index-daad was ver kregen. Achteraf blijkt echter, dat de instantie die de toestemming gaf daar toe niet bevoegd was. De Dienst Luchtvaart van de Rijks politie bezoekt nu ongeveer zeventig redacties in den lande teneinde na te gaan of er is gefotografeerd en in het bevestigende geval de gemaakte foto's, alsmede de negatieven en eventuele cliché's in beslag te nemen; zonder toestemming van de generale staf mo gen in ons land geen luchtfoto's wor den gemaakt of gepubliceerd. Zelfs als de toestemming tot fotograferen is verkregen dan nog moeten de betrok ken foto's vóór publikatie aan de generale staf ter goedkeuring worden voorgelegd. PROF. C. VEENHOF 25 JAAR PREDIKANT Morgen is het vijfentwintig jaar gele den, dat prof. C. Veenhof, thans hoog leraar aan de theologische hogeschool van de „Gereformeerde Kerken in Ne derland" te Kampen werd bevestigd als predikant van de Geref. Kerk te Hark stede (Gr.). Rijksmerk boerenkaas Binnenkort zal boerenkaas met een eigen ryksmex-k in de handel komen. Tot mei van dit jaar hadden alle soorten volvette Goudse kaas hetzelfde Rijksmerk, Reeds lang leefde het verlan gen, dat het boex-derijprodukt. dat door bijzonder aroma en smaakvai-iëteit zich van het fabrieksprodukt onderscheidt, een eigenrij-ksmerk te geven. Boeren kaas, indien graskaas, is een Goudse specialiteit, zoals bijvoor-beeld de Franse Roquefort en Camembert. Sedert 1906 bestaat, ondanks jarenlange tegenkan ting het merk „volvet", dat in 1919 een Rijksmerk werd, waaraan bij uitsluiting recht tot uitvoer was vex-bonden. Het streven is nadien gericht geweest op een speciaal herkenningsmerk voor boerenkaas, dat thans voor de produktie van dit jaar mei is ingevoerd. Het is een tweezijdig afgeknot ovaal met het opschrift „Boerenkaas - volvet - Hol land". Brits Nobelprijswinnaar bij congres gaschromatografie In het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam zal de komende drie dagen een internationaal sympo sium over de gas-chromatografie wox-den gehouden. De ongeveer 500 deelnemers komen uit 22 landen, voornamelijk uxt Engeland. Amerika en Nederland. Ex- zijn 15 deelnemers uit Oost-Europese landen onder wie enkele Russen. De gaschromatografie is een zeer jonge tak van research, die ten dienste staat van de organisch chemische indus trieën en waarmee men een snelle ana lyse kan maken van zeer gecompliceer de verbindingen. De gaschi-omatografie werd enkele jax-en- geleden geïntrodu ceerd door twee Britse geleerden nl. dr. A. J. P. Martin die in 1952 de Nobel- prijs kreeg en dr. A. T. James. Bei den wonen het congres bij. Dit weten- schappelijk-technische congres beoogt het uitwisselen van gegevens en het be spreken van de ontwikkeling der onder- werpelijke analytische chemie. Willem II Prince... de nieuwe, kloeke Willem II sigaar. Vorstelijk van smaak! Rook de nieuwe Willem li Prince prince-heerlijk! Jaarlijkse evenement Bruggen geopendeerste stenen gelegd lieefl Ieder jaar viert Rotterdam zijn op bouwdag. Reeds om half negen gisterochtend waren een aantal genodigden in het stadhuis aan de Coolsingel bijeenge komen om de verschillende evene menten bij te wonen. Het gezelschap begaf zich aller eerst naar de luchthaven „Rotter dam", waar de tijdelijke wethouder van Openbare Werken, R. Langerak, een hangar van 37 bij 90 meter in gebruik stelde. Deze hangar, bedoeld voor stalling, reparatie- en onder- houdsdoeleinden voor middelgrote toestellen, is afkomstig uit Engeland en voorheen gebruikt door de Royal Air Force. Het bouwwerk werd aan gekocht uit een lening van een half miljoen gulden, die het Rotterdamse bedrijfsleven de gemeente Rotter dam verstrekte. Het volgende pxint was het openen voor het verkeer van de nieuwe Blij- dorpbruggen over de Delfthavense Schie door de minister van Verkeer en Wa terstaat, mr. J. Algera. Deze twee vaste bruggen, elk 80 meter lang en 16 meter breed, maken deel uit van de verbin dingsweg Den Haag-Rotterdam v.v. Vervolgens ging men naar de Van Swietenlaan in Rotterdam-zuid, waar de wethouder van Sociale Zorg en Volks gezondheid, A. Hogeweg, het nieuwe ge bouw van de GG en GD opende. De ochtend werd besloten met het slaan van de eerste paal voor de nieuwe raffinaderij van de Esso in het Botlek- gebied door de burgemeester van Spijke- nisse, P. J. Bliek. Kerkgebouwen 's Middags sloeg de burgemeester van de Maasstad, mr. G. E. van Walsum. de eerste paal voor een hervormde kerk aan de Mauritsweg. Dit kerkgebouw komt in de plaats van de achttien jaar geleden gebombardeerde Zuiderkerk aan de Glashaven en de Westerkerk aan de Kruiskade. Het gezelschap van genodigden begaf zich na de officiële handeling van de burgemeester naar een andere kerk, de Sint Laurens, die men aan het herstel len is. Aan de voet hiervan is een cen trum voor de Stichting Centrale Her vormde Jeugdraad in aanbouw, waar voor de voorzitter van de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Rotter dam. mr. K. P. van der Mandele, de eex-ste steen plaatste. Een steen uit 1458 en afkomstig uit een van de stijlen van de ramen van de Sint Laurerxs. Het is de bedoeling dat dit gebouw drie verdie pingen hoog zal worden, met o.m. een zaal voor ongeveer 300 mensen, diverse lokalen en een stiltecentrum. Maar we weten niet hoe ver we ko menaldus de jeugdpredikant ds. M. L. W. Schoch: „want er is nog drie ton tekort voor de bouw". In letterlijk zak en as gestoken jeugd vroeg de aanwe- I zigen in dichtvorm hen uit deze staat te helpen en ook de laatste steen te leggen. Tenslotte ging men met de collecte- I zakken rond, waarbij de commissaris van i de Koningin in Zuid-Holland, mr. J. Klaasesz, zich behulpzaam toonde. Architectententoonstelling In het raam van deze opbouwdag 1958 heeft de staatssecretaris van Onderwijs, Kxxnsten en Wetenschappen, mr. R. G. A. Höppener, gistermiddag in het Bouw centrum de tentoonstelling geopend, die is ingericht ter gelegenheid van het 50- jarig bestaan van de Bond van Neder landse architecten. Mr. Höppener sprak o.m. over de ar- chitectenwet. Het eerste ontwerp daar toe is gestrand en de BNA heeft zich ernstig beraden om tot een andere ar- chitectenwet te komen. Het resultaat daax-van is een niet lang geleden door de BNA bij hem ingediende nieuwe ont werp van wet.. Dit ontwerp is van zulk een belangrijke strekking, zo betoogde hij, dat het ex-nstige bestudering ver dient, waax-mee zijn departement nog niet gereed is. Gaarne wilde spr. ten slotte zeggen te streven naar een zo snel mogelijk bezien en bestuderen ex*van ten departemente. Opbouwdag 1958 werd besloten met een bijeenkomst in de schouwburg, waarin optraden de Marinierskapel, de Maasstadspelers en het Nederlands Bal let. dat door het Gelders Orkest bege leid werd. Soustelle rechtstijdens de pers-1 opzienbarende vlucht uit Frankrijk conferentie, welke hij gaf na zijn] en zijn aankomst-in Algiers. Enige verbetering in de Amerikaanse bedrijvigheid I Cijfers, welke vrijdag door het Aine- j rikaanse ministerie van Arbeid werden gepubliceerd hebben de gi'ootste terug- keer tot het werk van vei*zekerde werk lozen te zien gegeven in enige weken van dit jaar." Toch waren er nog I 2.194.810 arbeidex-s, die onder de werk- I loosheidsuitkei'ing vallen, zonder werk. Het ministerie deelde mede. dat het aantal geregistreerde werklozen iix de op 3 mei geëindigde week met 70.900 daal de. doch dat het totaal aantal iixge- schreven wex-klozen nog twee keer zo groot was als een jaar geleden. Voor een groot deel was de verbeterixxg het ge- volg vaxi de seizoenshervatting van het I werk door buitenshuis werkende arbei- I ders. Enkele staten maakten echter vol gens het rapport ook melding van enige 1 verbetering in d® aatoihdustrle. Moskou bezwaar vriendschap legen Amerikaanse diplomaat in Sovjet-Unie ongewenst Een Amex-ikaanse diplomaat, verbon den aan de ambassade te Moskou, is door de Sovjet-Unie uitgewezen, omdat hij „systematisch de gedragsnormen voor diplomatieke vertegenwoordigers" zou hebben geschonden. De betrokkene, de dertigjarige tweede secretaris John A. Baker, had vorig jaar toestemming gekregen om colleges te volgen aan de historische faculteit van de Moskouse universiteit. Daarbij had hij zich, volgens de Rxissen, misdragen. Ambassadeur Llewellyn Thompson heeft inmiddels tegen de uitwijzing, die op 14 mei wei'd aangezegd, gepro- testeex-d. Het „State Department" ^Bui tenlandse Zaken) publiceerde een ver klaring van Baker, waarin deze zei, dat hij bij een aantal 'gelegenheden studen ten van de Moskouse universiteit voor een bezoek aan zijn woning had uitge nodigd. Hij noemde zijn gedi-ag nox-maal en kwam tot de slotsom, dat zijn pogin gen om tot een beter begrip van de Sovjet-Unie te komen door middel van vx-iendschap met Russische burgers door de Sovjet-Unie worden beschouwd als „schending van de normen van diplo matiek gedrag". Minder vrijheid in Pelen Het Poolse literaire weekblad .Nowa Kultura" waax-in intellectuelen schreven, die veel kritiek op de gang van zaken hadden, is door de communistische par tij overgenomen. Het is het laatste tijd schrift dat de culturele vrijheid genoot die door een groep intellectuelen in ok tober 1956 verworven werd, toen Go- tnoelka weer aan de macht kwam in een periode van anti-Stalinisme. De meeste schrijvers in „Nowa Kultura" waren geen partijlid. De partijfunctionaris die met cultu rele zaken is belast, heeft openlijk toe gegeven dat de schrijvers in Polen vrij zijn om te schrijven wat zij willen, maar dat de partij zal uitmaken wat er ge publiceerd wordt. „De lijdensweg van de geleide woningbouw" De Nederlandse Bond van makelaars in Onroerende Goederen, Hypotheken en Assurantiën heeft vandaag in Utrecht een congres gehouden ter ge legenheid van het 60-jarig bestaan. Maar tevens om te protesteren, zoals de voorzitter, de heer F. J. Styling uit Den Haag. zei tegen de wijze waarop de regering en de lagere overheidsor ganen omspringen met de woningvoor ziening. Reeds thans, dus nog geen jaar na de invoering van de blokkering van een gedeelte der huurverhogiixg, zo betoog de de voorzitter, blyken de bezwaren tegen dit wanprodukt van een politiek compromis. De huurder meent op grond van de door hem betaalde ver hoging thans verdergaande eisen te kunnen stellen, waaraan de verhuurder bezwaarlijk kan voldoen, aangezien de helft van de verhoging hem wordt ontnomen en hij de andere helft hard nodig heeft voor dekking van de ge stegen kosten van het normale buiten- onderhoud. De voorzitter zou de x-egering willen toeroepen: schaf de blokkering af en geef de eigenaren wat him rechtens toe komt. Een nieuwe huurronde wordt dan iets minder urgent en daardoor is ook een niet op te brengen nieuwe loonronde van de baan. Hij was voorts tegenstander van de belemmerende bepalingexi voor de ves tiging zowel in nxeuwbouw als in oud bouw. In het algemeen zou hij de vraag willen stellen of het eisen van econo mische binding aan een plaats sociaal verantwoord is. Consequent doorgevoerd zou dat z.i. tot gevolg hebben, dat be paalde personen in geen enkele ge meente onderdak zouden kunnen vin den. Woningtekort loopt niet in Mr. D. Schuitemakcr hield een inlel- j ding over. wat hij noemde: „De lij - densweg der geleide woningbouw". Na een historisch overzicht van de wo- ningbouw sinds 1902, betoogde mr. Schuitemaker dat de narigheid in de woningbouw na d® bevrijding pas goed is begonnen. De te rechtvaardigen noodmaatregelen bleken geen middel maar doel en de geleide woningbouw deed zijn intrede met alle gevolgen van dien. Het zwaartepunt kwam op de overheid te rusten. De particuliere bouw, de steunpilaar van de gehele woningvoor ziening, kon en mocht zyn plaats niet weer innemen, de geest van de wo ningwet werd ernstig geweld aange daan. Ook de positie van de woningbouw verenigingen onderging wijziging. In werkelijkheid werden deze verlengstuk ken van de gemeentelijke bouw, die ver- x-eweg het grootste werd, aldus de inlei der. Hij betoogde vei'der. dat door verleg ging van het zwaartepunt naar de wo ningwet financiering de ovei'heidsbouw van kort na de bevrijding in een veel gunstiger positie is komen te staan ten opzichte van de particuliex-e bouw en dat in de volgende jarexx deze ongelijke be handeling eerder groter dan kléiner is geworden. Volgens hexn maakt deze gang van zaken de indruk van een hinkend beleid. De geleide woningbouw met een sterk socialiserend karakter aan de 'ene kant, waarbij de nadruk volstrekt op de ovex-heid komt te liggen, en aan de axi- dere kant een toegelaten maar niet tot ontplooiing komende particulieiv bouw, die ook in kwantiteit aanmerkelijk de mixidere gehouden wordt, waardoor het voor de particuliere bouw zo belangrijke instituut der continuïteit niet te bex*ei- ken valt. Na gesproken te hebben over de moeilijkheden op de kapitaalmarkt, zei mr. Schuitemaker, dat de geleide wo ningbouw ons bovendien heeft gebracht in een situatie waarbij een niet onbe langrijke werkloosheid optreedt. Het woningtekort is vrijwel niet inge lopen en de vooruitzichten zijn droc- vig. terwijl tevens nog tc bezien valt hoelang de Rijkskas zich do zware fi nanciële lasten kan veroorloven. „In dien we er niet in slagen binnen korte tijd het huurprobleem op te lossen er. de particuliere bouw op grote schaal te stimuleren en aan de gang te brengen, ziet de toekomst er somber uit", aldu» mr. Schuitemaker.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 5