NOODTOESTAND IN FRANKRIJK DERDE SPOETNIK WEEGT 1327 KG Generaal De Gaulle verklaart zich bereid de macht over te nemen WEERBERICHT VLIELAND Spanning in Parijs stijgt ten top Kabinetsbasis thans verbreed door toetreding socialisten Amerika versnelt de leverantie „politie-uitrusting" aan Libanon Bijna een ton instrumenten 97ste jaargang VRIJDAG 16 MEI 1958 No. 29441 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN I.T.50 per kwartaal; ƒ.2.55 per maand; f.0.59 per week Witte Singel 1, Lelden - Giro n Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redaotle BllOf (Van onze correspondent in Parijs) Het zwaartepunt van de dramatische gebeur tenissen in Frankrijk heeft zich gisteren van Algerije naar Parijs zelf verplaatst. Met een manifest, waarin hij zich bereid verklaarde de macht over te nemen, heeft generaal Charles de Gaulle gistermiddag om half zes eindelijk het zwijgen van ruim twee jaar verbroken. Het par tijen-systeem, aldus de generaal-bevrijder, is niet bij machte gebleken de moeilijkheden, waarmee het land sinds twaalf jaar worstelt, op te lossen. Geen woord van afkeuring uitte de generaal over de militaire gangmakers van de staatsgreep, in Algerije. Het opnieuw verschijnen op het politieke Hoewel alle raadselen nog niet zijn opgelost, is er in elk geval zoveel licht in de situatie gekomen, dat men in Parijs de staatsgreep der hoge militairen in Algerije toch als mislukt meende te mogen beschouwen. Op binnenlands-politiek gebied werden de gevolgen van de zware schok merkbaar, doordat de socialisten zijn teruggekomen op hun weigering verder aan de regering deel te nemen. Hun secretaris-generaal Guy Mollet zal nu met de titel van vice-premier zitting nemen in het kabinet. Ook aan de conservatieve oud-premier Antpine Pinay werd een zelfde post aangeboden, maar zijn partij stelde de eis, dat ook Bidault en Lacoste in de regering zouden worden opgenomen, een eis, welke niet door Pflimlin is ingewilligd. De derde politieke gebeurtenis van betekenis was dan het manifest van De Gaulle, wiens optreden vermoedelijk de ontwikkeling der gebeurtenissen in Algerije ten nadele van de regering zal beïnvloeden. Niettemin was het gisteren vóórdat De Gaulle z\jn zwijgen verbrak, duidelijk, dat men zowel in Parijs als in Algiers pogingen deed elkaar in een compromis weer te ontmoeten. De verbreding van de basis van Pflimlins Kabinet mocht beschouwd worden als een tegemoet koming aan de eis van de hoge generaals met betrekking tot een regering van nationaal welzijn. En in Algiers, waar de militairen de misdadige lichtzinnig heid van hun Franco-experiment sche nen in te zien, trachtten de generaals, zo bleek het, hun draai te nemen. De para-generaal Massu, die dinsdag nog in een boodschap of beter dictaat aan pre sident René Coty zijn eisen inzake de oplossing der minister-crisis meende te kunnen stellen, heeft gisteren in een persconferentie gezegd, dat hjj naar de macht had gegrepen om in staat te zijn zo de massale hartstochten te blijven beheersen. Premier Pierre Pflimlin had van zijn kant dinsdagavond de schijn trachten te redden door opperbevelhebber generaal Salan officieel op te dragen de orde in Algerije te handhaven, een taak. die hij op zijn manier uit eigen beweging ook al op zich had genomen. Geheel en al overtuigend was een en ander overigens niet, want een rede tot zijn landgenoten heeft generaal Salan gisteren nog be ëindigd met een nieuwe oproep tot De Gaulle om zich in Parijs op de plaats van Pflimlin te installeren, een verzoek waarop De Gaulle prompt geantwoord heeft. Wanneer de violen aan beide kanten van de Middellandse Zee dus nog niet helemaal zuiver op dezelfde toon waren afgestemd, dan scheen het niettemin, dat men zowel in Parijs als in Algiers tot een zekere nederlaag op korte ter mijn zou zijn gedoemd. Allang voorbereid Even zeker leek het wel, dat de mili taire coup in Algerije geruime tijd moet zijn voorbereid en dat deze revolte als voorspel was bedoeld voor een algehele politieke omwenteling ook in Frankrijk. Het schijnt dat de oud-gouverneur in DE GAULLE Advertentie toneel van De Gaulle èn zijn zwijgen over de toe stand in Algerije, waardoor hij dus alle kanten uit kan, heeft in Parijs een bijzonder diepe indruk gemaakt: de regering, die de afgelopen nacht vier uur lang vergaderde, besloot vanochtend het par lement te vragen de noodtoestand te mogen afkon digen. Deze maatregel komt in feite neer op de staat van beleg. Het is echter niet het leger, maar de burgerlijke overheid, welke in de noodtoestand met bijna absolute volmachten wordt bekleed. Vier fascistische organisaties werden vannacht ontbonden. Algerije, het ultra-rechtse Kamerlid van Gaullistische huize Jacques Soustelle, was voorbestemd in Algiers als dictator op te treden, terwijl men vermoedelijk voor diezelfde rol in Parijs generaal De Gaulle had gedacht. Mogelijk doordat hij in Parijs zijn politieke flanken door een aanvankelijke weigering van De Gaulle niet had weten te dekken, heeft Soustelle wiens komst in Algiers door generaal Massu enige malen werd aangekondigd, zich nog tijdig teruggetrokken. Gisteren is echter wel Soustelle's kabinetchef in Algerije gearriveerd. Toen men in Al giers dinsdag inzag, dat de politici in Worsteling tussen dictatuur en de democratie De telefonische en telegrafische ver bindingen tussen Parijs en Algiers zijn intussen weer hersteld en uit de pers en radio-verslagen blijkt, dat daar te lande nu weer een (zeer betrekkelijke) rust heerst. Het voorbeeld van de stad Algiers is door andere grote plaatsen met een Franse bevolkingsmeerderheid gevolgd en ook in Oran heeft de Pre fect. die nogal moet zijn toegetakeld, zijn plaats aan een comité van waak zaamheid af moeten staan. H. Walenkamp Vrij koud De Bilt verwacht tot morgenavond: Vrij koud weer met enkele buien en plaatselijke opklaringen. Matige tot krachtige wind tussen noordoost en noord. (Opgemaakt te 11.15 uur). 17 mei Zon op: 4.44 uur; onder: 20.29 uur. Maan op: 4.13 uur: onder: 19.12 uur. Hoogwater te Katwijk te 2.31 en 14.54 uur. Laag water te 10.29 en 22.55 uur. Dit nummer bestaat uit 24 pagina's. Parijs de sprong nog niet durfden te wagen, probeerde men het gezicht nog te redden. In dat verband moet men Massu's verklaring zien, dat hij de macht had overgenomen om zo het ver gieten van Frans bloed te vermijden. Slot op pag. 2 Advertentie Voor uw tuin KABOUTERS in vele maten. RIETMATTEN tegen wind. GRASMACHINE, vanaf f35,75 Vliegramp in India: 21 slachtoffers Nederlander gewond Een Contrair van de Pakistaanse lucht vaart maatschappij is gisteren bij het opstijgen op het Indiase vliegveld Palam neergestort, toen het zich nog slechts op geringe hoogte bevond. Er bevonden zien 32 passagiers aan boord alsmede een be manning van zes personen. Van deze 38 inzittenden verloren er 21 het leven. Van ae overigen werden er twaalf gewond, onder wie een Nederlander, dr. ir. D. de Waal. landbouwattachè van onze am bassade in Nieuw-Delhi. Het schijnt dat er zich een ontploffing aan boord van het toestel heeft voorgedaan: wrak stukken van het verongelukte toestel la gen op ongeveer drie kilometer verspreid Tot de passagiers behoorden drie Rus sen. twee Duitsers, zes Britten, vier Amerikanen, twaalf Indiërs, drie Pakis- tanen en voort-s de Nederlander en de zes (Pakistaanse) bemanningsleden. Minister Drees confereerde te Wenen Minister Drees heeft te Wenen ver* klaard, dat het nieuwe programm# van de Oostenrijkse socialistische partij beschouwd kan worden als eea initiatief om het Marxisme aan te passen aan de huidige omstandighe* den. IJlt dit initiatief kan een betere samenwerking tussen de arbeider» voortvloeien, aldus minister Drees. Met kanselier Raab. vice-kanselie* Pittermann en de Oostenrijkse minis ter van Buitenlandse Zaken, Figl. heeft minister Drees uitvoerig van gedachten gewisseld over economische kwesties die zowel voor Nederland als Oostenrijk van belang zijn. Zoals bekend heeft een aantal Nederlandse ondernemingen eco nomische belangen in Oostenrijk Minis ter Drees is vanmorgen naar ons land teruggekeerd. GRASHARK f 1.45 NIEUWE RIJN 50 b|| 't Gangetje Soebandrio sprak over „inmenging" De Indonesische minister van Buiten landse Zaken, Soebandrio, heeft van daag een onderhoud gehad met de Rus sische ambassadeur in Djakarta, Zjoe- kof, en de zaakgelastigde van de Chine se Volksrepubliek, Kan Yeh Tao, over buitenlandse inmenging in Indonesische binnenlandse vraagstukken. Minister Soebandrio had voorts een onderhoud met president Soekarno, kort voordat deze naar Oost-Java vertrok. In het paleis waren ook aanwezig minister president Djoeanda en de drie chefs van staven van de Indonesische strijdkrach ten. Soebandrio verklaarde nog, dat pre sident Soekarno ,.de betekenis van de verklaringen voor Indonesië wenste te weten". Betrekkelijk rustig in Beiroet Al meer don zestig doden en 200 gewonden De Verenigde Staten zullen de leveranties van „politie-uitrusting" aan Libanon versnellen, aldus heeft het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken bekend ge maakt. Het levert dergelijk mate riaal al sinds 1956 krachtens een hulpprogramma. Het betreft gewe ren, munitie, pistolen, traangas e.d., „materiaal, dat gewoonlijk wordt gebruikt om relletjes de kop in te PREMIER PFLIMLIN Verbijsterende prestatie Rusland heeft de wereld van technici verbijsterd door het lanceren van een derde Spoetnik met het zeer grote gewicht van 1327 kilogram. Deze derde Russische kunstmaan, meer dan twee maal zo zwaar als de tweede Spoetnik waarin het hondje Laika door het heelal reisde en honderd maal zo zwaar als de Amerikaanse Explorers, werd gister ochtend in haar baan gebracht. De radioseinen zijn reeds in verschil lende delen van de wereld opgevangen. Er bevindt zich geen levend wezen aan boord van deze grootste kunstmaan die ooit is gelanceerd en die bijna een ton aan instrumenten meevoert op een hoogte welke varieert van 300 tot 1880 kilometer. Goed zieli ibaar De nieuwe Russische kunstmaan, die in haar baan gevolgd wordt door een deel van de raket die haar omhoog bracht, is kegelvormig met een lengte van 3.57 meter en een basisdiameter van 1.73 nieter De Spoetnik beschrijft een baan onder een hoek vr, 65 graden met de evenaar. De instrumenten die zich aan Doord bevinden en die tezamen met de zend- batterijen 968 kilogram wegen, zijn be doeld voor onderzoekingen van de bo venste lagen van de atmosfeer, namelijk voor het meten van de druk en het ana- liseren van de samenstelling van deze luchtlagen, het meten van de ionencon centratie, de intensiteit van het mag netisch veld van de aarde, de intensiteit van de zonnestraling en de kosmische straling en andere gegevens. Deze gegevens worden in korte »nder- broken radiosignalen verwerkt welke door middel van een zender die op zon nebatterijen werkt op 20.005 megacycles worden uitgezonden. De kunstmaan en de raket zijn zo groot, dat ze onder gunstige omstan digheden zonder enige moeite met het blote oog zichtbaar zullen zijn als zeer heldere sterren. Het is thans nog niet mogelijk een „dienstregeling" voor de zichtbaarheid boven Nederland op te geven. De maan draait in 106 minuten om de aarde. Tienduizenden zijn gisteren komen kijken naar de gepavoiseerde sche penwelke zaterdag ter haring vangst uitvaren. De haven van IJ muiden, waar ruim 30 Katwijkse schepen lagen, bood een gezellige aanblik. Krachtig genoeg voor maanschot Deskundigen in het Westen zijn ver bijsterd door het grote gewicht van deze kunstmaan. Zij achten het niet mogelijk een dergelijk gewicht in een baan om de aarde te brengen met behulp van de in het Westen bekende brandstoffen. Zij achten het voorts vaststaand, dat met laketten, die een dergelijke kunstmaan kunnen lanceren ook met succes een po ging kan worden gedaan om de maan te bereiken, mits de zuiverheid van rich ting groot genoeg is. Naar verluidt heeft president Nasser van Egypte de lancering van de kunst maan gadegeslagen. Vergelijkende cijfers De eerste Russische kunstmaan werd vorig jaar 4 oktober gelanceerd en stortte 4 januari weer neer na 1367 om wentelingen te hebben voltooid en 69.000.000 kilometer te hebben afgelegd. Spoetnik II. gelanceerd op 3 november met het hondje Laika (dat op 15 no vember stierf), had een gewicht van ruim 500 kg. maakte 2370 omwentelingen en stortte op 14 april j.l. neer na 99.000.000 kilometer te hebben afgelegd De Amerikanen hebben twee Explorers ibeide 14 kg.) en een Vanguard (14 kg) gelanceerd die nog om de aarde wente len. Men verwacht dat de thans gelan ceerde monster-Spoetnik meer dan een jaar in haar baan kan blijven. Het is niet onmogelijk dat de Russen hopen, de satelliet weer geheel of gedeeltelijk op aarde terug te krijgen. drukken", zoals een woordvoerder het uitdrukte. Een verzoek om ook legergeweren M.-l te leveren, zou van de hand zijn gewezen. Na vijf dagen hevige onlusten waarbij meer dan zestig personen om het leven zouden zijn gekomen en ruim tweehonderd werden gewond schijnt de toestand zich ten gunst» van de regering van Libanon te ont wikkelen. Dezer dagen wordt een be slissende strijd verwacht. Saeb Sala, een der oppositieleiders, heeft woensdag zijn volgelingen opge roepen de algemene staking voort to zetten tot president Sjamoen zou zijn afgetreden. Dit aftreden schijnt echter weinig waarschijnlijk. De opperbevelhebber van het leger, generaal Faoed Sjebab, zou vastbesloten zijn Sjamoen te handhaven tot diens ambtsperiode in september af loopt. Voorts is er een verklaring van de Amerikaanse ambassadeur Mcclintock. dat zijn regering Libanon zal bijstaan in het „handhaven van de binnenlandse veiligheid". In de twee grootste steden, Beiroet en Tripolis, beiden onder con trole van het leger gesteld, was het de laatste dagen betrekkelijk rustig. In ge heel Beiroet is van acht uur 's avonds tot vijf uur 's morgens een uitgaansver bod van kracht. Buiten de stad geldt dit uitgaansverbod niet. In het Europese deel van Beiroet en Tripolis verschenen in de nacht slechts zwaar bewapende po litie- en leger patrouilles op straat. De politie noch het leger zijn tot in de omsingelde mohammedaanse stads wijken doorgedrongen. De aanhangers van de opositie. die in deze wijken zeer sterk zijn. beschikken ruimschoots over goede wapens. K'/acht bij V.N. 7 De groepen, die het midden houden tussen regering en oppositie, zouden een beroep op Sjamoen en premier El Solh hebben gedaan het bewind over te dra gen aan een voorlopige regerine. onder leiding van generaal Sjebab. Siamoen noch El Solh zouden echter bereid zijn af te treden. Men verwacht, dat de re gering vandaag zal beslissen of zij tij de Veiligheidsraad een klacht tegen de Ver enigde Arabische Republiek zal indienen. Tevens zou dan in het parlement om een vertrouwensvotum worden gevraagd. De V A.R. heeft inmiddels de Libanese heschuldiging van inmenging in de wan ordelijkheden in Libanon van de hand gewezen. En Rusland heeft uiteraard de Verenigde Staten beschuldigd van ..openlijke interventie in het Libanese conflict." President Sjamoen zou vol gens Radio-Moskou voornemens zijn Amerikaanse wapens te gebruiken om een tegen het imperalisme gerichte volks beweging de kop in te drukken". Voor het gebouw van de Franse am bassade in Beiroet zouden woensdag zeven Syriërs zfln gearresteerd. Vol gens In de hoofdstad verschijnende ochtenbladen zouden in de afgelopen dagen eveneens vier Russen in hech tenis zijn genomen. Zij waren in het bezit van Syrische paspoorten. Amerikaanse oorlogsbodems In ijltempo is de pijpleiding van de Irak Petroleum Maatschappij, die maan dag werd vernield, hersteld. De pompen werden onmiddellijk weer in werking gesteld en men verwachtte, dat weer spoedig met het laden van olie in Tri polis kon worden begonnen. De twee Egyptische lijn toestellen met 48 passagiers aan boord, die op weg van Damascus naar Jeruzalem in Libanon tot landen werden gedwongen, zijn weer vertrokken. De Amerikanen in de haven stad is dringend aangeraden zich aan boord van het Amerikaanse schip "Jackson Creek" te begeven of naar Bei roet te komen. De berichten over eventuele gevechten buiten de grote steden van Libanon zijn nogal verward en tegenstrijdig. Volgens radio-Damascus zou vrijwel het gehele noordelijk gedeelte van de Libanon in handen van de tegenstanders van de re gering zijn, maar volgens officiële bron nen in Beiroet zijn de troepen van gene raal Sjebab nagenoeg overal meester van het terrein. Vijf Amerikaanse oorlogsschepen heb ben woensdag de haven van Gibraltar verlaten. Later op de avond werden zfl gevolgd door zeven andere, die met grote spoed brandstof en andere voor raden had ingenomen in de Britse ha- haven. De bestemming van de schepen Is niet bekend. In marinekringen werd echter de verwachting uitgesproken, dat zi| naar het oosten van de Middellandse Zee zouden stevenen om gereed te zfln voor het waarborgen van Amerikaanse levens en eigendommen in Libanon.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 1