EXPO 1958
U kunt toch wel genieten?....
Nederland produceert jaarlijks
ruim 105.000 km bloembollen
ZATERDAG 10 MEI WEKELIJKS BIJVOEGSEL PAGINA 4
De balans van de eerste dagen
V trefpunt van tegenstellingen
Kruisvaarders ontdekten tulp en
bewezen zo de Nederlandse
schatkist een grote dienst
Nederlands paviljoen heeft aller syniphatie
De dwergstaten
ment ingericht. Om de schoonheid van
het Boheemse glas in een kleine kapel
te ondergaan moet men wel het
bombastische gedicht van Nezval op
de volksdemocratie slikken „te
jouwer ere slaat mijn hart als een
klokkespel en een tamboer" dat de
bezoekers zowel bij het betreden als
bij het verlaten van het paleis wordt
voorgehouden. De Tsjechoslowaakse
volksdemocratie blijkt trouwens het
hele paviljoen door bijzonder inspire
rend op dichters en beeldhouwers te
hebben gewerkt. Gelukkig werden de
eeuwige waarden van een Comenius
evenmin vergeten. Ook de Tsjechen
hebben hun restaurant, dat door het
beste hotel van Praag wordt verzorgd.
(Speciale berichtgeving)
De kruisvaarders, die op het einde van de elfde^ en het begin van
de twaalfde eeuVv hun verre tochten naar het Heilige Land onder
namen, hebben de Nederlandse schatkist daarmede een niet onbe
langrijke dienst bewezen. Zij ontdekten op hun tochten langs de
heirwegen in Klein-Azië de tulp. „Mooie bloemen", zeiden de kruis
ridders tegen elkaar. Zij groeven wat planten uit en schonken die aan
kloosterlingen in dit gebied, als „dank voor de bewezen diensten".
De monnikken kweekten verder met de geschonken bollen en ieder
jaar bloeiden er meer tulpen in de kloostertuinen. Geleidelijk aan
baande de tulp zich vervolgens een weg naar het noord-westen. Via
de Balkanlanden bereikten de bollen Duitsland en omstreeks 1600
bloeiden de tulpen ook in Nederland.
Een kijkje op het Wereldtentoonstellingsterrein vanaf een van de grootste trekpleisters van deze
EXPO: het Nederlandse paviljoen.
VARIA
Joe Reynolds was eigenlijk nooit een
gewiekste dief. Negen maal was hij
betrapt en lieden die het weten
konden, zeiden, dat hij niet intelli
gent genoeg te werk ging om aan de
cel te ontkomen. Daarom besloot
Joe het over de intelligente boeg te
gooien. Zijn plan werkte hij uit in
de achttien maanden dat hij in de
Londense Pentonville gevangenis een
straf uitzat voor diefstal. In oktober
1957 kwam hij vrij en Joe richtte
zijn schreden naar Holloway's vrou
wengevangenis. Terwijl de vrouwe
lijke beambten het ontbijt genoten,
doorsnuffelde Joe haar slaapkamers.
Zeven maal deed hij dat en bracht
hem 60 pond (f. 600) op. Toen vatte
de politie verdenking tegen hem op
en men ging op de loer liggen.
„De deskundigen hadden tenslotte
toch gelijk", zuchtte Joe, terwijl de
rechter hem opnieuw, maar nu voor
acht jaar aan de maatschappij ont
trok; „ik kan het gewoon niét".
geit onder aan de dijk in het pa
viljoen, want die heeft zich al heel
wat liefkozingen moeten laten wel
gevallen en dat ook royaal gedaan.
Boer Van der Leij kon in populari-
Zo'n duizend jaar geleden waren de
tulpenfeesten een jaarlijks terugkeren-
feestelijke gebeurtenis aan het hof
van de Sultan van Turkije. Thans
wordt dit kleurrijke feest ieder jaar in
ons land gevierd. Duizenden buiten
landers komen er elk jaar weer naar
kijken. Het „tulpenfeest" is een wel
zeer belangrijk en renderend onderdeel
geworden van de Nederlandse „vreem
delingenindustrie". Bovendien levert
de export van tulpenbollen ook nog
een behoorlijk bedrag op voor de Ne
derlandse schatkist. Verleden jaar
werd voor een totale waarde van
f 192.704.264 aan bollen geëxporteerd
(ruim 64 miljoen kilo).
Tweemaal om de aarde
Om nog een cijfer te noemen: de
jaarlijkse produktie aan bollen be
draagt ruim 3 miljard stuks of wel een
regel bollen van een dikke 105.000 ki
lometer. Dat wil zeggen een regel twee
maal om de aarde en dan nog heen
en terug van Amsterdam naar New
York!
De tulp trok in Nederland direct al
vele bewonderaars. Eén van hen was
prof. Cluvius te Leiden, die de bloem
bollen niet alleen uit belangstelling,
maar ook voor de verkoop kweekte. In
het begin konden alleen de welgestel-
den zich de luxe van tulpen in hun
tuinen veroorloven. Aangezien het be
trekkelijk eenvoudig is om meer varië
teiten te winnen, ontstond er al spoe
dig een grote verscheidenheid van min
of meer zeldzame exemplaren, hetgeen
een felle onderlinge wedijver tot gevolg
had. Dit leidde tot grove speculatie.
Woonhuizen werden voor enkele bol
len verkocht, sommige exemplaren
waren meer dan goud waard, tot in
1636 het hoogtepunt werd bereikt. Er
begon zich vervolgens een min of meer
geregelde export te ontwikkelen.
Vele variëteiten
Er is sedert de tijd, waarin de kruis
vaarders de tulp langs de heirwegen
in Klein-Azië ontdekten, heel watmeb
de bol gebeurd. Er bloeien thans rode,
witte, blauwe, gele en oranje-tulpen:
alle kleuren en kleurencombinaties zijn
er in vertegenwoordigd. Alleen zwart
ontbreekt nog, al zijn er al heel don
kere variëteiten gekweekt.
Ook in de vorm zijn grote verschil
len. Er zijn er met blaadjes als veer
tjes van een vogel, er zijn ware reu
zen met franje aan de bloembladeren,
er zijn miniatuurtulpjes met puntige
blaadjes, er zijn grote dubbele tulpen,
die eruit zien als rozen. En iedere va
riëteit heeft een naam, die keurig
staat opgetekend in het „tulpenbevol
kingsregister". Daarin staat „Prins
Carnaval" een helgele tulp. die zich
in een uitbundige bui met scharlaken
rode vlekken heeft getooid naast
„Generaal Eisenhower" een vlam
mend rode tulp met een rood-geel
hart.
Het schouwvenster van de Neder
landse bloembollenteelt is ook dit jaar
weer de Keukenhof, de plaats, waar
Jacoba van Beyeren eens in het kasteel
Teylingen woonde.
De Expo '58 is een waar ontmoe
tingspunt van tegenstellingen. Behalve
■de grote mogendheden zijn er immers
tal van dwergstaten aanwezig. Een
theehuis van Andorra, San Marino en
Monaco, het grootste deel van het
ruime paviljoen van Luxemburg wordt
door een prijzig restaurant in beslag
enomen en in de expositie-zaal zijn
et de masten en neonbuizen van
Radio-Luxemburg die het meeste op
vallen. Het ohalet van Lichtenstein
daarentegen is een verrassende oase
temidden van het tentoonstellingsru-
moer, want achter de rug van de
regerende vorst Franz Jozef II. die in
uniform de ereplaats in de hal in
neemt, blijkt dit landje van 15.000 in-
machines en precisie-instrumenten in
een idyllisch decor te verwezenlijken,
waaraan de ontwerper van dit vrien
delijke, pretentieloze maar toch karak
teristieke gebouw alle recht heeft laten
wedervaren.
De prijs voor het aandoenlijkste
paviljoen zo een dergelijke onder
scheiding al zou kunnen bestaan
komt zonder bedenken aan Israël toe.
Zijn paviljoen symboliseert op tref
fende wijze de lange en smartelijke
weg van de wandelende jood naar het
„Beloofde Land". Dat wordt in Brus
sel zicht- en tastbaar gemaakt in de
na de zeven jaren der Israëlische
lijdensweg plotseling in het licht val
lende manden met sinaasappelen en
citroenen.
Het is een ontroerende voorstelling,
die menigeen, die iets heeft meege
maakt of begrepen van de tragiek van
het jodendom, de tranen in de ogen
doet springen. En men gunt het de
jonge staat van harte, dat de eerste
nationale dag op de Wereldtentoon
stelling op 24 april aan hem gewijd
was ter gelegenheid van zijn eerste
decennium.
teit met haar wedijveren, want het
melken van de 24 koeien op de
weide in de Nederlandse sectie is
1bijna net zo attractief als „Vrolijk
België".
Amerikaanse, Duitse en Spaanse
journalisten liepen in het begin van
de Expo de deur van de persafdeling
plat en bewonderden om strijd het
tentoongestelde. In dat opzicht wordt
het Nederlandse paviljoen met zijn
bruisende zeegedruis en zijn realisti
sche polderbemaling een groot succes
genoemd, ook al door het consequent
functionalisme van de indeling. Franse
bezoekers kijken een tikje verwonderd
en ook wel wrevelig naar de drie vlek
ken en stipjes, die op de wereldkaart
in de voorhal het Koninkrijk der
Nederlanden voorstellen en trekken
onwillekeurig bittere vergelijkingen
tussen het falen van hun e'~en verte
genwoordiging welke toch zowel
naar constructie ais naar vormgeving
mettertijd de gedurfdste van de Expo
zal worden en de Nederlandse wer
kelijkheid.
De paviljoens van Rusland en Ame
rika werden de eerste dagen door de
menigte bijkans bestormd. De Russen
spelen andermaal hun kunstmaansuc
ces uit door een weekblad onder de
naam „Spoetnik" in vele talen gratis
te verspreiden: het werd hun meisjes
uit de handen gegrepen. Maar het in
terieur van het paviljoen is voor het
overgrote deel van de bezoekers de
bittere teleurstelling. Hetgeen tevoren
was te voorzien en in dat opzicht
komen de Amerikanen als overwin
naars uit de vergelijking tevoorschijn.
Hun cirkelvormige afdeling is even
origineel als gezellig ingericht met tal
van menselijke accenten, die na een
bezoek aan het Sovjetrussische pavil
joen, waarin het Rode Leger een bik
kelharde ereplaats inneemt, weldadig
aandoen. De dagelijkse modeshow om
en in de grote vijver in het hart van
de rotonde wordt door honderden om
ringd en vijf keer vijf kwartier per dag
kunnen de bezoekers hun kinderen
kwijt in een klasje, waar zij met
tekenlessen in de Amerikaanse trant
worden beziggehouden.
Jónge mensen uit alle 48 staten, zon
der voorkeur voor ras en stand geko
zen, verschaffen er allerbeminnelijkst
inlichtingen, ook wat dat betreft kun
nen de formele Russische informatri-
ces nog wat leren. Een van de Ameri
kaanse informanten spreekt voortref
felijk Nederlands, hij bleek een
Haarlemse moeder te hebben.
Men moet anderzijds toegeven, dat
de Russen in hun restaurant een grote
troef bezitten, omdat het veel goed
koper is dan de overigen. Men schijnt
er zelfs kaviaar voor zes franken te
kunnen eten, maar op de openingsdag
b.v. moest men wel anderhalf uur
wachten voor lief nemen om dat vast
te stellen.
J" Trefpunt van tegenstellingen. Eeuwenoude traditie in de kleurrijke
kleding van deze Japanse meisjes tegen een achtergrond van het
Atomium, symboliek van de moderne wetenschap.
(Van onze speciale verslaggever)
De Nederlandse afdeling van de
Brusselse Wereldtentoonstelling
1958 behoort tot de toptrekkers.
dat is nu reeds onmiskenbaar dui
delijk geworden. Vooral voor de
Satellieten
Van de satellietlanden verdient voor
al Tsjecho-Slowakije een bezoek. Het
is zeker niet minder propagandistisch
dan de Russische voogd, maar het is
met oneindig meer smaak en raffine-
VOORAL nu de eerste lente
zon in al haar warmte ein
delijk is opgedoken, de kas
tanjeknoppen zwellen en vóór
ge 't weet. op barsten staan, nu
aan alle kanten het licht over
Leiden stralen gaat, valt er voor
de minnaar van waarachtige
schoonheid zélfs in onze stad
zóveel te genieten, dat al Uw
artistieke vermogens, voorop
gesteld dat ge ze hebt, er door
aangeraakt worden.
Ge kunt 't zo goed begrijpen,
dat er telkens en telkens weer
nieuwe schilders zijn, die zich
Foto Will Eiselin, Rijswijk.
GELOOF me. Leiden is vol
mooie, oude en.... nieuwe
plekjes!
Ge ziet ze, op Uw dagelijkse
jacht door de stad, misschien
niet meer, ge hebt er geen oog
voor.
Maar wanneer ge een ogen
blik kans krijgt, rustig door de
straten en langs de grachten
te flaneren, dan begrijpt ge
wel, dat in de loop der jaren
velen Leiden's roem bezongen
hebben en 't hier nog zo kwaad
niet hadden.
Wat de mensen van buiten de
stad en zelfs van buiten het
land hier komen zoeken, mag
U misschien een raadsel zijn,
maar ik begrijp ze wel een
beetje: het is de schoonheid
van Pieters- en Hooglandse
kerk. de vermaardheid van het
Rapenburg, de rust van de hof
jes dat van de Pilgrim Fa
thers vooraan! en het schil
derachtige van het Gerecht of
de omgeving van de Waag, die
een overweldigende attractie
voor hen vormt.
Dat is allemaal 17de eeuwse
schoonheid, welke zij op zich
laten inwerken. Ze mogen er
nóg zo modem uitzien dezer
dagen zag ik nog een vreemde
sinjeur in een geblokt geel
groen kostuum door de Bree-
straat paraderen en hij stond
met z'n trouwe Baedeker in die
pe aandacht voor ons vermaard
Stadhuis ze hebben allen in
hun hart een plekje, dat zich
met dat oude en verweerde
verwant voelt.
Waarom mag Joost weten,
maar het plekje is er en het zit
daar midden in hun hart, mis
schien omdat ze allen een voor
vader bezaten, die midden iri de
17de eeuw leefde en met wie de
banden nog niet helemaal ver
broken zijn
in onze stad bést thuis voelen.
Zij kunnen te kust en te keur
aan het werk gaan altijd
met de beroemde oud-Leidenaar
Rembrandt voor ogen, ze be
hoeven zich dus niet te gene
ren, wanneer ze zijn illuster
voorbeeld volgen.
We mogen bovendien nog
wel eens noemen de man
ner., die eenmaal de „Leidse
school" aanhingen en we den
ken, ondanks alle modernismen
van een verzakelijkte eeuw, toch
altijd met eerbied aan die
„groten" terug.
Ze vonden hier hun inspira
tie en ze hebben er niet zo héél
gauw aan gedacht om Leiden
te verwisselen voor een andere
stad.
Er waren hier boeiende gege
vens genoeg!
DIE zijn er gelukkig nog al
tijd, althans voor hen. die
er een open oog voor heb
ben.
Nu kunt U zeggen: „Ja
alles goed en wel, maar Leiden
is toch een héél gewoon pro
vinciestadje met nog niet eens
100 000 inwoners .Het heeft een
foeilelijke concertzaal en een
Schouwburgje hoe gezellig
ook waar iedereen over el
kaar struikelt en de acteurs op
het podium nauwelijks ruimte
genoeg hebben om hun armen
uit te strekken, er is geen en
kele gelegenheid, waar je des
avonds een behoorlijk dansje
kunt maken, er is geenéén
grootse attractie, waar iedere
wereldstad zich bij duizenden
op beroemen kan, wel ja en ga
zo maar door .totdat je komt
bij het punt. dat het er des
avonds na elf uur al zo dood
als de pot is, maar daar gaat 't
me niet om.
Het is de „stad" met haar
uniek karakter waar 't wél om
gaat en waar we een beetje trots
óp zijn: op dat moderne sta
tion. dat nu al haast weer te
klein wordt, op al onze interes
sante musea en de aloude Uni
versiteit. waar andere steden
niet op pochen kunnen, evenmin
als op de Lakenhal aan die
prachtige Oude Singel, of aan
de pittoreske molen „De Valk"
en de historische Burcht, om van
het Van der Werfpark maar
niet eens te spreken
Ach: er zijn honderden plek
jes in Leiden waar 't bést uit
te houden is en wat er alle
maal aan krotwoningen nog
moet opgeruimd worden, nemen
we voor lief. Dat heeft, natuur
lijk alleen voor 't oog, ook zijn
bekoring, hoewel 't een andere
kwestie is, om er te moeten
wonen.
Keulen en Aken zijn óók niet
in één dag gebouwd en zo is 't
met óns Leiden als derde in de
bond óók: het zal, gezien de
bestedingsbeperking, nog héél
wat jaren duren, voordat hier
alles piekfijn in orde is.
Intussen kunnen we toch
wel een beetje genieten?!
Kijk naar dit plaatje en U
begrijpt, wat ik bedoel!
FANTASIO.
