Zevende Lorentzmedaille uitgereikt
aan Noorse geleerde Lars Onsager
Boete geëist tegen journalist voor
belediging openbaar gezag
„Men moet zorgvuldigheid in aelit 116111611"
TONICUM „KATWIJK" en
TONICUM „KATWIJK" akoholvrij
Minister Staf antwoordt Eerste
Kamer inzake defensiebegroting
97ste jaargang
Woensdag 7 mei 1958
Derde blad no. 29434
Jubileum Kon. Akademie
heeft gewerkt op velerlei onderzoekin
gen, die de laatste jaren in Nederland
zjjn verricht.
Met een redevoering, waarin hjj een historisch overzicht gaf van de Academie,
heeft prof. dr. B. A. van Groningen gistermiddag de viering ingeluid van het
150-jarig bestaan der Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen.
In de grote zaal van het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam
luisterden op de voorste ry o.a. de ministers Cals, Struycken en Zijlstra toe.
Voorts zagen wij er de staatssecretaris van het ministerie van O., K. en W., mr.
R. G. A. Hoppener, de gevolmachtigd ministers der Nederlandse Antillen en
Suriname, en de president van de Hoge Raad, prof. dr. J. Donner.
Voorts waren diverse Commissarissen der Koningin en talloze vertegenwoor
digers van binnen- en buitenlandse universiteiten aanwezig.
Na de rede van prof. Van Groningen progressieve en reactionaire bewegingen
betrad de minister van O., K. en W., mr.
J. M. L. Th. Cals, het podium. Aan deze
redevoeringen en de uitreiking van een
drietal onderscheidingen wijdden wij
gisteren aandacht.
Er volgden nog vier andere sprekers:
de burgemeester van Amsterdam mr. G.
van Hall, de oude Italiaanse geleerde
Pettazzoni als vertegenwoordiger van de
Italiaanse Akademie, die tevens de
oudste is, dr. J. E. baron de Vosv. Steen-
wijk, presidentcurator van de Leidse
Universiteit, als vertegenwoordiger van
de Hollandse Maatschappij van Weten
schappen en tenslotte de rector magni
ficus van de Leidse Universiteit, prof. dr.
S. E. de Jongh.
Prof. Van Groningen beantwoordde
iedere spreker in de taal. waarin deze
zijn toespraak had afgestoken, en hij
kreeg een extra warm applaus voor
de vlotte wijze, waarop hjj zonder enige
voorbereiding baron De Vos van Steen-
wijk, die zjjn rede geheel in het Latijn
had uitgesproken, feilloos in deze klas
sieke taal dankzegde.
Tot slot van deze openingszitting
volgde de aanbieding van schriftelijke
adressen en oorkondes door tientallen
vertegenwoordigers van buitenlandse
Akademies en andere genootschappen.
Na afloop was er in de hal van het Ko
ninklijk Instituut een receptie.
De tweede jubileumdag van de 150-
jarige Akademie is vanochtend in het
Tropeninstituut begonnen met een door
prof. dr. H. Dooyeweerd uitgesproken rede
over maatstaven ter onderkenning van
Advertentie
Leef verstandig!
Het Is zaak om tocht en sterke af
koeling te voorkomen.
MAAR....dot is vaak
gemakkelijker
gezegd dan gedaan.
geen nood
Bij verkoudheid
poeders, tabletten en cacheta
Ze helpen enelenafdoeod,behouden lange
tijd hun werking en veroorzaken geen
vermoeidheid of verauffing.Zijn daardoor
geaehikt om tijdona het werk te worden
ingenomen.
in de historische ontwikkeling.
Voorts werd op deze tweede dag
voor de zevende maal de Lorentz-me-
daille uitgereikt. De Kon. Akademie
heeft deze toegekend aan de Noorse,
sedert 1945 aan de Yale Universiteit
te New Haven, Connecticut U.S.A.,
werkzame hoogleraar prof. dr. Lars
Onsager, wiens werk bevruchtend
Prof. Onsager was wegens ziekte ver
hinderd naar Nederland over te komen.
De onderscheiding werd namens hem in
ontvangst genomen door mr. R. P. Chal-
ker, consul-generaal van de Ver. Staten
in Amsterdam.
De Nobelprijswinnaar prof. dr. F.
Zernike, uit Groningen, verrichtte de
plechtige uitreiking na het uitspreken
van een rede, waarin hjj in het kort
de wetenschappelijke verdiensten van
prof. Onsager besprak.
In het bijzonder belichtte de Gro-
ningse hoogleraaar Onsagers wederkerig- j
heidsrelaties voor niet-omkeerbare pro- j
cessen.
Een tweede belangrijk onderzoek be-
treft het gedrag van vloeistoffen in een
elektrisch veld. in het bijzonder de sterke
werking, die optreedt als hun moleculen
elektrische dipolen dragen.
Van weer geheel andere aard is ee'n
derde onderwerp, het orde-wanorde pro
bleem, ten aanzien waarvan prof. Onsa- J
ger belangrijk werk heeft verricht.
Was de inhoud van het artikel „Niet eens een proces", dat verscheen in het
dagblad „De Telegraaf" van 12 oktober 1957 van de hand van de journalist
Jaques Gans beledigend voor het openbaar gezag?
„Ja", zei mr. W. Tonckens, de officier van Justitie bij de Amsterdamse recht
bank waarvoor de journalist zich gistermiddag had te verantwoorden. „Ik ben
er niet van overtuigd, dat het bewuste artikel met de nodige zorgvuldigheid is
geschreven en dat verdachte met zijn kritiek te ver is gegaan". De officier eiste
tegen de verdachte f 200.boete of 20 dagen hechtenis.
„Neen", zei de verdachte in zijn verweer „ik heb niet de bedoeling gehad het
openbaar gezag of bepaalde gezagsdragers te beledigen. Ik heb slechts gezonde
kritiek willen leveren".
E.V.C. opnieuw in kort geding
Voor de president van de rechtbank te
Amsterdam, mr. U. W. H. Stheeman
heeft gisterochtend opnieuw een kort
geding gediend over de Eenheids Vak
centrale. dat aanhangig was gemaakt
door de heren J. F. Reuter. B. Brandsen
en R. Smit als leden van het dagelijks
bestuur van de E.V.C. Tegen drie'leden
van de zich noemende „contactcommis
sie uit de E.V.C.-bonden", de heren P.
ae Vroome, C. F. Helmers en J. A. Bos
nia, aanhangers van de groep-Paul de
Groot.
Namens de eisende verbondsbestuur-
ders vroeg mr. Th. Ph. van Raalte uit
Amsterdam de president: de gedaagde
drie leden te verbieden zich uit te geven
cf te gedragen als bestuursleden van de
E.V.C. of de daarbij aangesloten bon
den: deze leden te verbieden publikaties
te doen uitgeven die de schijn wekken
afkomstig te zijn van het E.V.C.-bestuur
alsmede hen een verbod op te leggen
het congres, dat de leden van de con
tactcommissie willen doen houden, de
naam te geven van E.V.C.-congres.
Na de (twee uur durende) pleidooien
van mr. van Raalte en van mr. H. Pro
per uit Haax-lem namens de gedaagden,
waarbij ook de drie eisers en de drie ge
daagden over en weer scherpe woorden
lieten vallen, bepaalde mr. Stheeman de
uitspraak op 13 mei a.s.
Het artikel was in zijn geheel over
genomen in de dagvaarding. Het han
delt over het proces voor de krijgsraad
van majoor K. Vooral de laatste "alinea
acht de officier beledigend, nl. daar
waar geschreven is: „Dit proces voor de
Krijgsraad, dat men nauwelijks een pro
ces mag noemen, heeft voor mij slechts
één ding bewezen, n.l. dat hier van ho
gerhand een geleide bureaucratische
moord wordt gepleegd op een man, die
te laag geplaatst was om het gehele spel
te overzien, waarin hij ambtshalve ge
moeid was en die het gelag moet beta
len, omdat hij onraad rook en daartegen
in verzet kwam."
Voor deze zaak bestond een grote pu
blieke belangstelling.
De rechtbank zal vonnis wijzen op 20
mei a.s.
De verdachte gaf voor de rechtbank
toe, het bewuste artikel te hebben ge
schreven en er volkomen de verant-
waarding voor te dragen. Hij heeft
geweigerd een verklaring af te leggen
voor Rijksrechercheurs, omdat hij
meende zijn recht te moeten zoeken in
het arrondissement Amsterdam. Hij
ontkende ten stelligste de bedoeling te
hebben gehad iets of iemand te bele
digen. doch dat hij slechts „de onper
soonlijke. ongrijpbare bureaucratie op
zijn smalst aan de kaak had willen
stellen".
Hij zei vooral kritiek te hebben willen
leveren op de gebrekkigheid van de hui
dige militaire rechtspleging, welke aldus
verdachte, ook door minister Samkalden
wordt erkend.
„De ontwikkeling die de zaak van ma
joor K. heeft genomen, is een volkomen
bevestiging van de feiten zoals ik ze in
het artikel heb aangegeven. Ik begrijp
niet goed. waarom ik hier eigenlijk sta",
zo zei de heer Gans. ..Het is onze taak
om dat uit te zoeken." zo antwoordde de
president mr. Coninck Liefsting. ..Was
het nodig in die periode op zo beledigen
de wijze te schrijven?"
Verdachte: „Met kracht en met over
tuiging ben ik voor deze man opgeko
men. op een tijdstip dat. nog niemand in
zijn onschuld geloofde."
„Was het zo'n dringende behoefte om
voor de man op te komen, die eens ge
zegd heeft: met mijn vijanden zal ik het
wel klaar spelen, maar bewaar me voor
mijn vrienden?" vroeg de president.
„Maar 't heeft maar weinig gescheeld
of de vijanden hadden de man er onder
gekregen" aldus verdachte.
Ter zitting bleek terloops, dat "een
klacht tegen de verdachte, ingediend
door twee generaals, door de Officier
van Justitie inmiddels is geseponeerd.
De Officier van Justitie legde er In
zijn requisitoir de nadruk op dat hij
geen enkele invloed wil uitoefenen <»p
wat de journalist schrijft. Hij zei ech
ter van mening te zijn, dat als een
journalist schrijft, deze een zodanige
zorgvuldigheid in acht heeft te nemen,
dat beledigingen worden voorkomen.
In dit geval is de laatste alinea van
het artikel in een bewust beledigende
vorm gegoten ten aanzien van het
openhaar gezag en van ambtenaren
van het Ministerie van Oorlog, aldus
mr. Tonckens.
De raadsman mr. J. Mathuisen zei
van mening te zijn, dat hetgeen in het
bewuste artikel staat, niet hartelijk is.
doch dat er van belediging geen sprake
is. Hij ontrafelde de zinsconstructies en
trachtte aan te tonen, dat hier niet ge
sproken kan worden van een zich uit
laten op ..nodeloos kwetsende wijze" et',
een ..ten onrechte aan de kaak stellen"
hetgeen naar pleiters mening vereist is
voor het beledigen van het openbaar ge
zag. Hij wees op het emotioneel karak
ter van de verdachte „bij wie men het
onrecht vandaan moet houden". Hij zei
te menen, dat een journalist kritiek kan
uiten behoudens zijn verantwoordelijk
heid voor de wet. Dit laatste nu is hier
niet losgelaten, zo betoogde hij. Mr.
Mathuisen vroeg de rechtbank tenslotte
zijn cltént vrij te spreken.
Verdachte gaf „in zijn laatste woord"
een uitvoerige verklaring voor zijn
schrijfwijze met een uiteenzetting van
enkele aspecten van de zaak majoor K.
De Betuwe is en blijft de Betuwe, en niemand zal
in ernst willen beroeren dat men de lentebloesem
evengoed in de schaarse boomgaarden en tuintjes
in het roesten van ons land kan gaan bewonderen.
Maar het is nu eenmaal niet iedereen mogelijk, in
de betrekkelijk korte tijd dat de perebloesem haar
sprookjesachtige tooi over het land tussen de rivie
ren tovert van deze schoonheid te genieten.
In Leiden zijn we zo gelukkig, toch iets van die
zeer eigen lentesfeer te genieten. Langs de noord
oostelijke rand van de stad strekt zich een honder
denmeters lange strook uit, roaar thans de bloesem
pracht door nog te weinigen bewonderd wordt.
Hier bevindt zich het volkstuincomplex Ons Buiten
door toevoeging van een aantal nieuwe tuinen sa
mengegroeid uit de vroegere complexen Het Noorden
en Ons Genoegen. De tuinders van eerstgenoemd
complex zijn in de ruim 25 jaren van het bestaan
hiervan, dat begon op grond waar nu de KooikapeV1
staat, reeds driemaal verhuisd. Zij hopen, dat zij
thans definitief zijn neergestreken, omdat slechts
zekerheid daaromtrent het mogelijk maakt, dit unie
ke volkstuincomplex tot een lustoord te laten uit
groeien.
De dynamiek van deze tijd geldt slechts de haast
van de mensen: de natuur laat zich niet haasten en
het vergt jaren om kaal land tot een harmonisch
tuinencomplex te ontwikkelen.
Ruim 500 tuinen liggen er nu in dit complex ,stuk
voor stuk zo ongeveer 300 vierkante meter groot.
Voor een groot deel zijn zij beplant met vruchtbo
men, ivaartussen tuinhuisjes in allerlei vorm en
smaak schuil gaan. Duizenden vinden hier in de zo
mermaanden een voortreffelijke ontspanning in het
tuinieren, dat volgens de reglementen niet mag wor
den uitbesteed. Die duizenden vinden er ook de ge
zonde buitenlucht die zij in tuinlozen huizen in de
binnenstad in een tijd die om werken vraagt en
nauwelijks mogelijkheid tot langdurige rustperioden
geeft, zo heel erg van node hebben.
Het is de vraag, of deze rustige, weinig opvallende
maar toch zo waardevolle recreatie van de overheid
wel de waardering geniet die zij verdient, bijv. in de
vorm van materiële steun en in de vorm van een
garantie, dat een complex als dit zich verder kan
ontwikkelen zonder de dreiging van een opoffering
aan woningbouw of wegenaanleg.
Deze bijgaande foto toont slechts een klein hoekje
van het uitgestrekte complex, waar het thans een
lust is om te wandelen en te genieten van de lente
die ive zelfs in de vaak te overvolle en door benzine
dampen en motorengeronk doortrokken bollenstreek
nauivelijks meer kunnen vinden.
Op het gevaar af, dat de volkstuinders in dit ge
bied te zeer in hun nagestreefde rust worden ge
stoord. willen wij het advies geven, nu, in deze nog
maar enkele dagen dat de perebloesem te bewonde
ren valt, hier eens een kijkje te gaan nemen. Wie dit
doet zal als wij onder de bekoring komen van wat in
vrije tijd door stadsmensen getoond kan worden aan
liefde voor de natuur.
Foto LD Van Vliet
Advertentie
Russische raketbases in
Albanië
Volgens het Griekse blad „Apoyenia-
tini" hebben de Russen in het gebied
van Koritsa (Albanië) lanccerinrichtin-
gen' voor raketten gebouwd. De toe
gang tot dit gebied zou streng verboden
zijn. Het blad weet voorts te melden, dat
met Russische schepen voortdurend oor
logsmateriaal aan land wordt gebracht.
Te Koritsa zou ook een munitiefabriek
worden gebouwd.
Geen tussenkomst voor
verstekelingen
Mede namens de minister-president
heeft de minister van Justitie geant
woord op schriftelijke vragen, die hem
waren gesteld door het lid van de Twee
de Kamer de heer De Vos van Steen-
wijk over het weigeren van doortocht
door de Italiaanse autoriteiten aan twee
verstekelingen, die met het s.s. „Syd
ney" uit Indonesië naar Nederland
trachtten te komen.
De minister van Justite deelt mee, dat
van Nederlandse zijde inderdaad geen
tussenkomst is verleend om te bevorde
ren. dat deze verstekelingen in de ge
legenheid werden gesteld naar Neder
land te komen. Er is geen aanleiding om
te menen, dat een nader nationaliteite
onder zoek aarzeling zou kunnen ople
veren ten aanzien van hun staat van
vreemdeling.
Omdat er na ampel onderzoek geen
nieuwe feiten zijn gebleken, die tot een
herziening zouden nopen van de geno
men beslissing, ziet de regering geen
aanleiding maatregelen te nemen om
te bevorderen, dat genoemde jongens
gelegenheid wordt gegeven voor nader
onderzoek naar Nederland te komen, of Cannes bezocht, deed zij dat „ae- in een andere functie, aan de arm
te voorkomen, dat zij in Indonesië aan rs 11 J~l u-r.
land worden gezel 1 woort als Grace Kelly om daar\ van haar Prtnselyke gemaal.
Bij VOORJAARSMOEHEID, GEBREK AAN EETLUST, enz.
jjbevatten VITAMINE
katwijk N.V. Sociëteit v. Chem. Industrie ..KATWIJK".
Harde training, maar niet onmenselijk
De laatste maal. dat Prinses Gracia 1 grote triomfen als filmster te vieren,
van Monaco het filmfestival in Dit jaar verscheen zij voor het eerst
Minister Staf heeft aan de Eerste Ka
mer zijn memorie van antwoord inzake
de defensiebegroting doen toekomen.
De minister is verheugd te kunnen
mededelen, dat luitenant-generaal b.d.
i H. M. F. baron van Voorst tot Voorst
zich beschikbaar heeft gesteld om het
voorzitterschap op zich te nemen van de
commissie, welke een onderzoek naar de
problemen met betrekking tot de duur
j der eerste oefening zal instellen.
I De minister is bereid aan de commis
sie de suggestie van vele leden door te
j geven betreffende de vraag, of het aan
tal dienstplichtigen dat vrijwillig lan-
I ger zou willen blijven, niet zou kunnen
1 worden opgevoerd door hun op ruime
j schaal studiebeurzen in uitzicht te stel-
I len.
In voorbereiding zijn:
a. een ontwerp-rijkswet tot wijziging
van het militaire strafprocesrecht, een
ontwerp-rijkswet tot wijziging van het
militaire strafrecht en het militaire
tuchtrecht, en een daarmede verband
houdend wetsontwerp tot wijziging van
j de beginselenwet gevangeniswezen.
b. een ontwerp-wet gewetensbezwaren
militaire dienst.
Minister Staf gaf voorts de verzeke
ring dat. hoezeer hij van mening is dat
I onze sold ten een harde en realistische
1 opleidinp moeten hebben, bij het streven
I naar verwezenlijking van dat doel men-
|selijk te stellen eisen nauwlettend in het
oog worden gehouden.
Bi' dft veelgenoemds oefeningen in het
Sennelager waren de militairen in ten
ten gelegerd, een wijze van legering wel
ke bij uitrukkende diensten normaal is
en geen overdreven ontbering betekent.
Toen ongelukkigerwijs op grote schaal
griep uitbrak, konden alle patiënten
worden overgebracht naar een aparte
noodziekenverblijfplaats. bestaande uit
een vast gebouw, dat nogal oud en ver
waarloosd was. maar waarin niettemin
een medisch verantwoorde verpleging
mogelijk was. De patiënten lagen er in
bedden, op strozakken met slaapzakken
en dekens. Aanvankelijk alarmerende
persberichten over deze situatie zijn
spoedig achterhaald door een evenwich
tiger appreciatie.
De minister erkent dat de standaardi
satie van wapens één van de zwakke zij
den van de NAVO is. De vele pogingen,
welke hiertoe in de loop der jaren zijn
ondernomen hebben tot de conclusie ge
leid dat wapens, welke in één of meer
landen reeds zover zijn ontwikkeld, dat
zij het produktiestadium hebben bereikt,
nagenoeg niet meer te standaardiseren
zijn.
De invoering van moderne wapens
opent inmiddels nieuwe perspectieven
voor het tot stand bronnen van stan
daardisatie. aangezien deze wapens zo
kostbaar zijn. dat de ontwikkeling en de
produktie niet dan in samenwerking
tussen bondgenoten kan plaats hebben.
Nadat principieel tot nauwere samen
werking tussen de Nederlandse en Belgi-
I Prins Bernhard
bezocht St. Laurenswaterweg
1 Prins Bernhard heeft gisteren ver-
schillende installaties van de St.-
Laurens-waterweg bezichtigd.
Op weg naar een officiële lunch heeft
de Prins even gesproken met een groep
Nederlandse immigranten.
In Toronto werd Prins Bernhard ont
vangen door functionarissen van de
vliegtuigfabriek ..Avro", die kort geleden
j het eerste jachtvliegtuig voor alle weers-
I omstandigheden, de Avro-105 heeft ver
vaardigd. Deze jager zou een snelheid
kunnen halen van meer dan 2000 km.
per uur. Prins Bernhard heeft vandaag
de fabriek bezichtigd.
Prins Bernhard heeft gisteren te
Toronto verklaard, dat één of meer
van zjjn vier dochters waarschijnlijk
eerder weer naar Canada zullen ko
men dan Koningin Juliana of hij.
Prinses Margriet, 7.0 zei de Prins,
spreekt dikwijls over Ottawa, haar
geboortestad en wil graag nog eens
terugkomen.
De prins zei voorts de Canadezen
dankbaar te zijn. dat zij hem het ge
voel hadden gegeven een medeburger
te zijn. Dit gevoel, zo voegde hij eraan
toe. wordt gedeeld door de 130000 an
deren. die sedert de tweede wereldoorlog
van Nederland naar Canada zijn ge
trokken.
sche luchtmachten was besloten, is ter
stond in studie genomen, op welke ter
reinen deze samenwerking het grootste
nuttig effect zqu kunnen hebben.
Voorzover thans voorzienbaar, zal in
de periode 1960-1962 een eerste begin
worden gemaakt met automatisering van
het systeem en invoering van geleide
wapens, waarbij het huidige beeld ech
ter nog zal overheersen.
Eerst in de periode 19621965 zullen
zich grotere veranderingen gaan vol
trekken.
Op de terzake van de stationering van
een groot deel der vloot te Den Helder
I door vele leden gestelde vraag, ant
woordt de minister, dat ook hij een te
grote concentratie van de vloot op één
plaats onder de huidige omstandigheden
niet verantwoord acht. In verband hier
mede zijn dan ook verschillende maatre
gelen getroffen.
De vraag van enige leden of de Kon.
Marine voldoende in staat Is de Neder
landse handelsvaart in de wateren bij
Indonesië te beschermen wordt onder
de huidige omstandigheden bevestigend
i beantwoord.
Het verheugt de minister tenslotte te
kunnen mededelen, dat in de laatste
I maanden een stijging in de aanname
van beroepspersoneel van het Korps
Mariniers is waar te nemen.
