Prof. dr. C. Visser aanvaardde de
leerstoel toegepaste wiskunde
zijn in cijfers en procenten
In Leiden werden 53.935 personen
op t.b.c. onderzocht
ZATERDAG 3 MEI 1958
Theorie der symmetrie
Gistermiddag aanvaardde prof. dr. C.
Visser het ambt van gewoon hoogleraar
aan de Leidse Universiteit in de toege
paste wiskunde met een oratie in het
Groot Auditorium over „de theorie der
symmetrie".
Prof. Visser verontschuldigde zich in
de aanvang van zyn rede voor de vrij
on-populaire materie, die hij uit de aard
van zyn wetenschappelijk specialisme
in deze oratie moest behandelen doch
stelde tegenover die impopulariteit van
de wiskunde het fundamentele belang
van haar bevindingen en resultaten voor
een veel breder wetenschappelijk terrein
dat zich ook over de filosofie uitstrekt.
Kon. Ned. Grofsmederij
NOG VOLDOENDE OPDRACHTEN
Wegens ontstentenis van de president
commissaris, ir. A. H. Ingen Housz werd
j de jaarvergadering van de Kon. Ned.
Grofsmederij gepresideerd door jhr. mr.
F. H. van Kinschot, commissaris der
N.V.
Het jaarverslag en de balans en winst-
en verliesrekening werden zonder be
merkingen goedgekeurd en het dividend
overeenkomstig het voorstel van com
missarissen en directie vastgesteld op
6% (gelijk in 1956 op de prioriteitsaan
delen en 8% (in 1956 7%) op de gewone
aandelen.
De directeur der N.V., ir. M. C. de
j Jong. deelde mede. dat voor het bedrijf
aan de rand van Leiden, waar de Ket-
tingfabriek is gevestigd belangrijk groot
terrein is bij gekocht, zodat daar nog
ruimte is voor overplaatsing van een of
ander deel van de oude Grofsmederij,
welke in de oude binnenstad niet verder
kan worden uitgebreid. In het oude
complex zijn de draaierij en de smederij
ondergebracht, maar zo nodig kan de
draaierij of een ander onderdeel naar
het uitgebreide terrein worden overge
plaatst. hetgeen op het ogenblik evenwel
nog niet nodig is.
Voorts deelde spreker mede. dat het
kapitaal, dat in de N.V. geïnvesteerd
is. zesmaal zo groot is als in 1939. De
reserves zijn ruim zesmaal groter. De
investeringen zijn geheel uit eigen mid
delen gefinancierd.
VOORUITZICHTEN
Wat de vooruitzichten voor de toe
komst betreft, zeide ir. De Jong, dat
het hier in vergelijking tot andere
bedrijven nog goed gaat. Er is geluk
kig nog geen sprake van kortere ar
beidstijd, laat staan van werkloosheid.
Verschillende werkplaatsen zijn tot
augustus-september van dit jaar ge
heel met orders bezet. Er zijn meer
opdrachten ontvangen dan gebruike
lijk. zodat voorlopig van verkorting
van arbeidstijd of ontslag nog geen
sprake behoeft te zijn.
Spreker vestigde er voorts de aandacht
op. dat de produktiviteit toeneemt, d.w.z.
dat er met minder personeel meer wordt
gepresteerd. Dit is hoopgevend voor de
toekomst en met het oog op het buiten
land hard nodig.
De vergadering besloot bij acclamatie
tot herbenoeming van de aftredende
commissaris, mr. J. Kroese.
ACADEMISCHE EXAMENS
Geslaagd voor het kand.ex. Franse
taal- en letterkunde, de heer W. A.
Benschop (Vleuteen).
Onze oud-stadgenoot, mr. W. Aal-
bersberg, thans hoofdadministrateur,
hoofd van het Bureau voor Wetgeving
en Juridische Zaken te Hollandia (Ned.
Nieuw-Guinea) is benoemd tot officier
in de Orde van Oranje-Nassau.
Het betoog van de hoogleraar spitste
zich toe op het belang van de mathema
tica voor het begrip van het materiële
wereldbeeld, dat men probeert te „van
gen" in een algemene formule waarin
de symmetrie-begrippen een belangrijke
rol spelen. Deze begrippen vormen ook
een belangrijke grondslag voor de alge
mene veldtheorie zoals die onlangs door
prof. Heisenberg, de grondlegger van de
quantummechanica, is ontwikkeld.
In zyn conclusies stelde prof. Visser,
dat het symmetriebeginsel een belang
rijke rol heeft gespeeld bij de vorming
van de relativiteitstheorie, en dat dit
De president curator dr. J. E.
baron de Vos van Steenwijk wenst
prof. Visser cn diens echtgenote
geluk.
(Foto L.D./Van Vliet)
beginsel niet gemist kan worden bij een
verdere uitbouw van ons begrip van de
micro- en de macro-kosmos. De relati
viteitstheorie moet de grootste triomf
geacht worden van de toegepaste wis
kunde.
Na de oratie vond in de ontvangstzaal
van de Academie een receptie plaats.
Gasten uit Oxford Nederland en Amerika, zoals ze
Interessante vergelijkingen mogelijkal
is generaliseren natuurlijk gevaarlijk
Totaal 22 gevallen van actieve
t.b.c. ontdekt
Teneinde voorgelicht te worden over
de resultaten van het in 1957 gehouden
bevolkingsonderzoek op t.b.c. kwam het
plaatselijk Comité Bevolkingsonderzoek
t.b.c. gisteravond in het stadhuis bijeen.
Na een inleidend woord van de voor
zitter van dit comité, wethouder S.
Menken, werd achtereenvolgens gespro-
ken over de organisatorische, finan-
ciële en medische aspecten van dit on
derzoek Uit de deze avond naar voren
gebrachte cijfers bleek, dat in totaal
53.935 ingezetenen aan dit onderzoek
deelnamen, hieronder bevonden zich
18.024 scholieren en 2.546 personen, die
in bedrijfsverband werden onderzocht.
In 1953. toen eveneens een onderzoek
plaatsvond, werden in totaal 60.590 per
sonen onderzocht. Deze geringere deel
name is mede te wijten aan het feit. dat
de minimum leeftijd om aan het onder
zoek deel te nemen, van 2 op 4 jaar
werd gebracht. Bovendien heeft het
werken met betaalde huisbezoekers voor
de propangda de goeden niet te na
gesproken helaas niet betekend, dat
het huisbezoek zoveel beter is gedaan.
Integendeel, achteraf, zo werd mede
gedeeld. is gebleken, dat bij dit bezoek
soms weinig serieus is gewerkt.
Onder mededeling, dat de kosten per
onderzoek f 1.— bedroeeen. werd in to
taal een bedrag van f 42.595 ontvangen,
d.i. gemiddeld per deelnemer f 0.79. In
verband met gebrek aan medewerking
van één school werden 541 leerlingen
onderzocht waarvoor geen bijdrage werd
ontvangen. Gemiddeld werd door scho
lieren f 0.72 per onderzoek bijgedragen.
Dr. D. de Ruiter, districts- tubercu-
lose-arts. die deze avond enkele medi
sche mededelingen deed. wees er o.a. op,
dat bij het onderzoek 20 gevallen (in
1953 totaal 38) van njin of meer actieve
longtuberculose zijn ontdekt. Het aan
tal geconstateerde gevallen van inactieve
t.b.c.. dat controle nodig heeft, is nog
altijd belangrijk (379). By het onder
zoek der scholieren kwamen 2 gevallen
van actieve t.b.c. en 22 van inactieve
t.b.c. aan het lioht.
Aan het einde van deze samenkomst
sprak de heer Menken een bijzonder
woord van dank voor het werk, dat de
afdeling Bevolking, de G.G. en G.D.. het
Consultatiebureau en de Fotudienst in
het kader van dit onderzoek hebben
verzet. Vermoedelijk zal dit onderzoek
in 1960 worden herhaald.
maakten uitstapje
Het Oxfordse gezelschap, dat deze week
te gast is in Leiden, verzamelde zich gis
terochtend op het Stadhuisplein. De
sportkleding was ditmaal thuis gelaten,
er stond een dagtripje op het program
ma. Eerst zetten de bussen koers naar
Noordwijk en de bloembollenstreek, zo
dat de gasten nog een glimp konden
opvangen van de bollenpracht. Veel tijd
had men echter niet, want het doel was
in eerste instantie het oude Cruquispol-
dergemaal in Heemstede, dat thans als
museum is ingericht. Nadat de Engelsen
hier een indruk hadden kunnen opdoen
van de grote werkzaamheden, die voor
de droogmaking van vele delen van ons
land moeten worden verricht, werd een
tocht door het omliggende polderland
schap gemaakt. Daarna ging het naar
Haastrecht, waar de lunch werd ge
bruikt in de speeltuin ..De kleine Betu
we". Omstreeks half drie nam men weer
plaats in de bussen voor de rit naar
Schoonhoven, waar bezoeken werden ge
bracht aan het Edel ambachtshuis en
het Stadhuis.
Na een rondleiding door het gemeente
huis vertrok men naar Avifauna, waar
de resterende uren werden doorgebracht
en werd gedineerd. Tijdens het diner,
waaraan namens het Leidse College van
B. en W. werd aangezeten door wethou
der S. Menken, werden vriendelijke toe
spraken gehouden door de vice-president
van het Leidse uitwisselingscomité, de
heer B. Molenaar en de voorzitter van
het Oxfordse Comité, de heer D. A.
Organ, die zijn dank uitsprak voor de
prettige ontvangst en deze heerlijke dag.
Er werd ook nog wat gedanst, alles bij
elkaar was het zo genoeglijk, dat met
tegenzin om ongeveer kwart over tien
de bussen werden opgezocht voor het
laatste gedeelte van deze door stralend
weer begunstigde tocht: de terugreis
naar Leiden, waar men om ongeveer
kwart voor elf arriveerde.
Verkeersongevallen
in Leiden
In vier maanden bijna
600 aanrijdingen.
Met een totaal van 161 aanrijdingen in
april (v.j. 169), deden zich in de eerste
vier maanden van dit jaar 592 verkeers
ongelukken in Leiden voor. In de week
van 25 april t/m 1 mei een periode
waarin het verkeer: Koninginnedag en
1 mei zeer intensief was vonden in
totaal 46 verkeersongevallen plaats,
waarvan 34 met materiele schade en 12
met lichamelijk letsel. In de voorgaande
drie weken was dit aantal resp. 32, 30 en
42. Onder de 161 aanrijdingen, welke
zich in april voordeden, waren er 39. die
lichamelijk letsel tengevolge hadden en
122 met uitsluitend materiele schade. Het
is opmerkelijk, dat in april 1957 eveneens
122 aanrydingen plaats vonden met uit
sluitend materiele schade, In deze maand
lag het aantal verkeersongevallen, met
lichamelijk letsel, echter iets hoger dan
in 1958 n.l 47.
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Voor ons liggen twee boekjes, beide vol cfjfers, procenten en grafische voor
stellingen. Het ene is het „Statistisch zakboek 1957" van het Centraal Bureau
voor de Statistiek in Den Haag. Het andere boekje is samengesteld door het
ministerie van Arbeid in de Ver. Staten. In de Amerikaanse publikatie valt wat
meer de nadruk op loon, consumptie en produktie, maar in vele opzichten bevat
ten de boekjes gegevens van dezelfde aard en het is interessant om de cijfers
eens naast elkaar te leggen. Veel meer dan dat zullen wij niet doen. Wanneer
de lezer conclusies wil trekken, dan staat hem dat natuurlyk vrij, maar een
beetje gewaagd is dat wel. Men is zo gauw geneigd om te zeggen: de Neder
lander is dus zus en de Amerikaan is dus zo. Maar men moet niet vergeten,
dat de Amerikaanse bevolking veel heterogener is dan de Nederlandse. Men kan
natuurlyk al cijferend een gemiddelde berekenen, zowel waar het Nederland als
waar het Amerika betreft, maar de individuen zullen in de Ver. Staten onderling
groter verschillen vertonen, ondanks het nu al jarenlang sudderen in de be
faamde Amerikaanse smeltkroes.
Thans in Amerika minder
mannen dan vrouwen
De bevolking van de Verenigde Staten
is ruim 15 maal zo talrijk als die van
Nederland <168 tegen 11 miljoen). In
Nederland zijn er 1007 vrouwen op 1000
mannen, in Amerika 985 mannen op
1000 vrouwen. Voor Amerika is het ech
ter iets nieuws, dat de mannen In de
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Erik Jozef, zn van C. J. de Heiden en J.
F. M. van Bilsen; Suzan, dr van W. J. M.
Stikkelorum en C. van Loon; Catharlna
Maria, dr van A. Kroon en A. M. van den
Berg; Wouter, zn van W. Ekker en G. L.
Wichers; Dirkje, dr van K. Visscher en C.
Arends.
ONDERTROUWD
J. A. van Dorsten en W. F. Zijl; L. W.
Aalbersberg en J. C. Koet; G. A. Siera en
M. C. Kijk in de Vegte; I. Boekkooi en H.
C. Botermans; T. J. de Groen en A. A. de
Jong; A. Hoeke en M. Filippo; A. M. Wes-
sels en W. M. Schelke; G. R. ten Wolde en
A. W. Swanenburg; A. Zantman en T. M.
Nievaart; J. van Loon en M. P. Rijsbergen.
GETROUWD
B. de Leeuw en J. de Kemp
OVERLEDEN
J. Brouwer, 83 jaar, weduwe van P. C.
Vrij; M. van Eekelen, 64 Jaar, echtgenote
van A. van der Werf; H. D. van Weizen, 82
Jaar, man; R. Cramer, 71 Jaar, man.
Dodenherdenking
Wtf herinneren eraan, dat heden-
a avond om 6 uur He vlag halfstok
J dient te worden uitgestoken (slip
mag NIET worden v-d^ebonden en
f evenmin de grond raken),
f In afwijking van de regel, dat ze
met zonsondergang moeten worden
i ingehaald, mogen He vlaggen in
f verband met de Dodenherdenking
a vanavond blyven hangen tot na
a afloop van de Stille Tocht langs het
J Bevrydingsmonument, die tot on-
geveer 9 uur zal duren.
Ter gelegenheid van het 60-jarig
bestaan hebben ongeveer 150 leden van
het Alg. Ned. Verbond, uit Vlaanderen
en Nederland, gistermiddag aangezeten
aan een koffietafel in restaurant „Cen
tral" te Den Haag.
's Middags werd een receptie gehouden
in de Nieuwe of Litteraire Sociëteit „De
Witte".
Collecte Gez. Militaire Fondsen
Volgende week in Leiden
en omgeving
Wanneer de volgende week de Stich
ting Gezamenlijke Militaire Steun) -
Fondsen haar jaarlijkse straatcollecte
Dit zijn geen ruimtevaarders die
met een geheimzinnig projectiel op
de maan zijn gelandmaar doodge
wone manschapen van het Britse
leger in veiligheidspakken bij het
vullen van een projectiel. Zij be
horen tot het -17ste regiment geleide
wapensdat over enige tijd in
Duitsland zal worden gelegerd.
houdt, dan is dit niet, zoals de naam
misschien zou doen vermoeden, voor de
aankoop van schepen of ander defensie
materiaal, maar voor een zuiver lief
dadig doel. Een zeer dankbaar liefdadig
doel tevens, dat haar in staat stelt een
nationale ere-plicht te vervullen.
De Gezamenlyke Militaire (Steun)-
Fondsen, kortweg „G.M.F." genaamd,
zyn samengesteld uit de volgende
fondsen:
Fonds 1815 voor oud-militairen en
nagelaten betrekkingen: Koninklijke
Nationale Vereniging tot Steun aan
Miliciens „Stamil"; Vereniging „Eere
schuld en Dankbaarheid"; Karei Door
man Fonds; Prins Bernhard Stichting:
Stichting „Het Van Weerden Poelman
Fonds".
De Stichting verleent niet alleen waar
nodig steun aan oud-militairen, hun
gezinnen en of nagelaten betrekkingen,
maar ook helpt zij bij de moeilijkheden,
die vele van de dagelijks demobiliseren
de militairen bij hun terugkeer in het
burgerleven ondervinden. Want wel
tracht de overheid deze zoveel mogelijk
op te vangen en is haar welzynszorg
zover als die strekt, uitstekend, maar zij
is toch altijd gebonden aan bepaalde
normen en zeker bij de bijzondere ge
vallen, welke zich kunnen voordoen, kan
zy geen hulp verlenen en is men op
particulier initiatief alléén aangewezen.
Nagelaten betrekkingen, die wel pen
sioen genieten, maar soms ineens voor
grote uitgaven komen te staan, ver
minkten en ook kinderen van omge
komen militairen die, doordat zij hun
vader verloren hebben, niet in de gele
genheid zijn te studeren en die anders
deze gelegenheid wel zouden hebben
gehad, zij allen worden geholpen. Voor
al deze doeleinden werd in 1956 weder
om een bedrag van ruim een half mil
joen gulden uitgekeerd.
Evenals in de voorafgaande jaren
zullen niet alleen vele burgers collecte
ren, doch dank zy de medewerking van
de minister van Oorlog en van Marine
mogen ook militairen in uniform geheel
vrijwillig aan deze actie deelnemen.
De collecte wordt niet alleen in
Leiden gehouden, maar ook in een
groot aantal gemeenten in de om
geving.
Moge de stijgende lijn, welke de
opbrengsten In de laatste jaren steeds
te zien hebben gegeven, ook dit jaar
wórden voortgezet!
minderheid zijn: vóór 1950 waren zy
steeds in de meerderheid.
Voor zover men dit uit louter cy/ers
kan aflezen, gaat het de mannen wat
minder goed in de Verenigde Staten.
Hun levensduur bedraagt 66.8 jaar. ter-
wyl die in Nederland thans 71 jaar is.
Ook de vrouwen worden in Nederland
gemiddeld wat ouder dan in Amerika,
maar het verschil is minder sterk: 73.9
in Nederland tegen 72.9 in Amerika. In
Amerika zyn er drie maal zoveel wedu
wen als weduwnaars, in Nederland zijn
het er nog niet 21* maal zoveel.
Doodsoorzaken
Wel heeft de bevolking in Amerika
veel meer de ruimte dan by ons! In Ne
derland wonen ruim 337 mensen op een
vierkante -kilometer, in de Verenigde
Staten nog geen 20
Het Amerikaahse boekje maakt een
vergelijking mogelijk van de doodsoor
zaken in Amerika in 1900 en in 1955.
Influenza en longontsteking blijken veel
van hun gevaar te hebben verloren in
die periode en ook dood door tubercu
lose komt veel minder voor. Op 100.000
mensen stierven er in 1900 ruim 194 aan
t.b.v. in Amerika, thans nog maar 9.5!
In Nederland is echter de sterfte aan
t.b.c. nog veel geringer: 5.5 per jaar op
100.000 mensen.
Dood tengevolge van kanker komt in
Amerika veel meer voor dan in Neder
land: 147 per jaar op 100.000. Hartziek
ten zyn echter in de Verenigde Staten
veel geduchter als doodsoorzaak: 204 in
Nederland tegen 352 in Amerika.
Men kan zich natuurlijk afvragen of
de Amerikaan zich drukker maakt dan
de Nederlander, of hij meer drinkt enz.
Maar dit blijven speculaties. Dat onge
lukken een groter doodsoorzaak zijn in
Amerika is geen verrassing: de verhou
ding is 55 tegen 34. ook zelfmoord komt
in Amerika meer voor: 9.9 tegen 6.
Thee, koffie, ijs en kerk
Bovenstaande cijfers delen mede waar
men aan sterft, doch men zal ook willen
weten, waar men van leeft in Amerika
en Nederland. Het voedsel is nogal ver
schillend: de Nederlander eet bijna twee
maal zoveel aardappelen als de Ame
rikaan, doch de Amerikaan bijna twee
maal zoveel vlees als de Nederlander.
De Nedêrlander drinkt driemaal zoveel
thee, dóch met de koffie is het weer
andersom: de Amerikaan bijna tweemaal
zoveel koffie.
In het Amerikaanse boekje vonden
wij precies vermeld hoeveel ijs de Ame
rikanen per jaar eten. maar het bureau
in Den Haag heeft zich met ijsjes niet
opgehouden.
In een heel andere categorie was het
Nederlandse bureau wel zeer nauwkeu
rig: de verdeling van Nederlanders over
de verschillende kerkgenootschappen
was precies vermeld, het Amerikaanse
boekje gaf op dat punt geen enkele in
formatie.
Nogmaals, het is gevaarlijk werk om
conclusies te trekken, maar het is aar
dig om de cijfers eens naast elkaar te
zien.
NAGEKOMEN PREDIKBEURTEN
Leiderdorp Herv. Gem.: 10 uur ds.
Th. Oosterburg te Bussum. 630 uur Jeugd
dienst ds. M. N. Schrale te Rotterdam;
Kerkzaal: 10.30 uur ds. W. Hoekstra, vloot-
predlkant te Hilversum: Geref. Kerk: 10 u.
ds. Di)k: 6.30 uur ds. Banga; Kerkzaal: 9
uur ds. Banga, 5 uur ds. Dijk; Ver. Vryz.
Herv. (gebouw Lindelaan)10.30 uur dhr.
J. Volkers te Utrecht.
Voorschoten Herv. Gem 10.30 uur
ds. Meeijrlng, 7 uur ds. Sarabpr; Rijndijk:
10 uur ds. Saraber; Hulp en Heil; 10 uur
ds. Kok, van Rotterdam; Jeugdkapel Nw.
Voordorp: 10 uur de heer Oerlemans; Ger.
Kerk (in de Herv. Kerk): 9 en 5 uur ds.
van Popta van Rijswijk; Geref. Kerk (art.
21)8.30 uur ds. de Vries van Leiden, 3.15
uur ds. Verkade van Voorburg.
LEIDERDORP
Medische dienst De dienst wordt
dit week-einde waargenomen door dok
ter H. A. Blaauwendraad, Hoogewaard
4. tel. K 1714—208.
OEGSTGEEST
Dodenherdenking De herdenking
van de gevallenen in het verzet tijdens
de Tweede Wereldoorlog, bij het monu
ment in het Bos van Wyckerslooth, be
gint hedenavond om halfacht.
De Kon. Juilianaschool, de Hof-
dijckschool, de Groen van Prinsterer-
school en de Leidse Houtschool hebben
een samenwerking aangegaan om bij de
aangifte van leerlingen tot een betere
spreiding van de leerlingen over de ver
schillende scholen te komen.
VOORSCHOTEN
Medische dienst Gedurende het
weekeinde wordt de dienst der doktoren
voor spoedgevallen waargenomen door
dokter Tonino. Voorstraat 23, tel. 2493;
voor wijkverpleegster: Gezondheidscen
trum, telef. 2177.
WASSENAAR
Medische dienst De medische dienst
wordt zondag waargenomen door de
artsen Janse en De Wit.
ZOETERWOUDE
Vandaag zal de dodenherdenking
worden voorafgegaan door een open
bare herdenkingsdienst in de Ned. Herv.
Kerk. welke dienst zal aanvangen te
7 uur. Deze dienst wordt geleid door ds.
S. Kranenburg, predikant in algemene
dienst, voorheen te Zoeterwoude. Na de
kericdienst zal de oud-illegaliteit een
krans leggen Ibtf de gedemkpiaat btj het
raadhuis.
