Blij défilé voor Koningin Juliana
bracht duizenden naar Soestdijk
Opstandelingen bezetten eiland
Morotai in de Molnkken
WEERBERICHT
Vorstin was als de lente zelf
Nasoetion stelt onderzoek in
naar houding van Zuid-Sumatra
Eisenhower droef gestemd over
onnozele' uitspraak van Sobolef
97ste Jaargang
DONDERDAG 1 MEI 1958
No. 29429
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand: t. 0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Voorjaar, jeugd en feest!
Duizenden bloemen op het Paleisbordes
(Speciale berichtgeving)
Voorjaar-jeugd-feest: in de tuin van paleis Soestdijk zijn zij op deze
Koninginnedag samengesmolten in een défilé voor de jarige vorstin,
dat is als de lente zélf: stralend, kleurrijk, mild! Koningin Juliana is
daar met Prins Bernhard en de Prinsessen Beatrix, Margriet en
Marijke het middelpunt van een défilé door drieduizend kleurige
Baarnse en Soester kinderen, van het bloemendefilé door een paar
duizend volwassenen, van de hulde van speciale deputaties. En zon
èn zoele lucht maken deze traditionele optocht tot een tuinfeest, vol
kleine,blije momenten!
Kleur en leven
Tegen half elf komt de Koninklijke
familie op het bordes. De Koningin
ziet er gezond en gebruind uit; ze
draagt een fleurig lichtgroen complet.
Van de Prinsessen ontbreekt Prinses
Irene, die na de Paasvakantie weer
naar Lausanne is gegaan.
Brullend trekken 96 straaljagers om
half elf een streep door de blauwgrijze
lucht boven de paleistuin, juist op het
moment dat het Leids Studentencorps
de gebruikelijke oorkonde overhandigt.
De Senaat van het Utrechts Studen
tencorps biedt een bloemstuk aan. Na
het plechtige zwart van hun jacquets
en hoge hoeden wordt het dan een en
al kleur en leven voor en op het bor
des: drieduizend jongens en meisjes
van Baarnse en Soester sportorganisa
ties, gekleed in de kleurige tenue van
hun vereniging, trekken voorbjj, afge
wisseld door muziekkorpsen en drum
bands.
In het zachte zonlicht fonkelen vlag
gen en vaandels. Drie. vier muziekkorp
sen klinken tegelijk tussen de uitbotten
de bomen: luid, die van de defilerende
organisaties, gedempt die van de op- en
afmarcherende troepen. En onder dat
doffe tromgeroffel en heldere trompet
geschal marcheren ze voorbij: dc jon
gens van de Baarnse voetbalvereniging,
de Wandelsportvereniging Dudoc, de
Gymnastiekvereniging Linvio, de Lan
delijke Rij vereniging De Eemruiters, van
de Mixed Hockeyclub Soest de Jeugd
drumband Prins Bernhard uit Tilburg
een parmantige tamboermaitre van
een meter hoog met een berenmuts half
zo hoog als hijzelf voorop en de
pastoor achteraan! de Wandelclub
Soestdijk en de Accordeonvereniging
Animate, van tientallen clubs en vereni
gingen van allerlei richting.
Koningin vol aandacht
En steeds is de Koningin vol aandacht.
Een deputatie van de Soester padvin
ders draagt een groot bloemstuk het
bordes op: het padvindersembleem.
„Wat is dat mooi", zegt de Koningin
bewonderend, en als een ervaren
Movavedo (moeder van vele dochters)
geeft zij kabouter, welp, verkenner en
gids de linkerhand. Tussen de Baarnse
en Soester jeugd in komen een paar
speciale deputaties hun gelukwens
aanbieden. Een groep gerepatrieerden
uit de legerplaats Budel trekt voorbij
en twee bejaarde echtparen beklim
men het bordes. Mevrouw Simon, in j
sarong, biedt de Koningin een lila
orchideeëntros aan; mevrouw Sinot
een foto, die gemaakt is bij het
Koninklijk bezoek aan Budel in
januari.
Hongaarse meisjes in witte jurkjes
met rode vesten bloemenkransen in
het donkere haar dragen een honing-
taart aan die een huzaar voorstelt. Een
tweede taart wordt aangeboden door de
voorzitter van de Nederlandse Banket
bakkersvereniging. Hij is gemaakt op de
tentoonstelling „De Suiker" in Amster
dam en werd door vier jonge banket
bakkertjes moeizaam de trap op getorst.
En dan is er het bloemendéfilé: het
défilé waarbij mannen, vrouwen en kin-
deren langs het bordes wandelen en po
i de traptreden de narcissen en tulpen
i neervlijen tot ze een kleurige, geurige
laag vormen.
Een klein kereltje klautert omhoog en
steekt de Koningin trouwhartig een
bosje bloemen en een versje toe. Hij
huppelt de trap af en zwaait beneden nog
eens vertrouwelijk omhoog. Michael
Kögl uit Oberbaiern, toevallig met zijn
vrouw in Holland met vakantie, biedt
een kop en schotel aan met edelweis en
gentiaan; bejaarde vrouwtjes schuifelen
voorbij, meisjes op hoge hakjes wande
len langs, kleuters zitten te zwaaien op
vader's schouder. Tegen twaalven is het
défilé afgelopen.
Imposante wandelgroet
Uit de jeugdgroepen die zich na het
défilé op het gazon voor het paleis heb
ben opgesteld, komen de vaandels naar
voren voor de vaandelgroet. Ze waaieren
uit voor de duizenden jongens en meisjes I
en terwijl de tamboers roffelen, nijgen
driemaal alle vaandels voor Koningin j
Juliana en haar gezin. De Voetbalver-
eniging Baarn en de Christelijke Gym-
nastiekvereniging Excelsior, die dit jaar
hun gouden jubileum vieren, komen nu
naar voren en terwijl de paleisklok
twaalf slagen over de zonnige tuin laat
tingelen, spreekt de Koningin m t de
bestuursleden en met het bestuur van
de Baarnse Sportfederatie.
Geest van jeugd en voorjaar
Zo is Koninginnedag op Soestdijk: een
tuinfeest op een lentedag! En héél de
sfeer van die dag is gevangen in het
kleine meisje dat zomaar ineens par
mantig het bordes opklimpt en dan
plotseling met grote verwonderde ogen
om zich heen staat te kijken; angstig
bijna, tot een vriendelijk gezicht zich
over haar heen buigt en een dame in
een gelig-groene japon haar even be
moedigend toespreekt. Dat is het
défilé op zijn best: geest van jeugd en
voorjaar!
Herziening pensioenen
overheidspersoneel
Nadert haar voltooiing
Naar de Rijksvoorlichtingsdienst mee
deelt, naderen de werkzaamheden, ver
bonden aan herziening van de circa
ambtenarenpensioenen, alsmede de toe
passing van de wettelijke voorgeschreven
korting van een deel van het algemeen
ouderdomspensioen op de pensioenen
van de circa 80.000 gepensioneerden bo
ven de 65 jaren, haar einde. De Pen
sioenraad heeft voor dit werk een groot
aantal tijdelijke hulpkrachten in dienst
genomen. Thans is aan circa 50 van
hen ontslag per 1 juni a s. aangezegd.
Verdere ontslagen van los personeel i
zullen in de daarop volgende maanden j
moeten geschieden, wanneer bedoelde i
werkzaamheden zijn voltooid, zo deelt de
Rijksvoorlichtingsdienst mee.
Volgens een mededeling van de zijde der opstandelingen te Singa
pore hebben eenheden van de opstandelingen in Noord-Celebes een
inval gedaan op het eiland Morotai, in de Molukken ten noorden van
Halmaheira. Vliegtuigen van de opstandelingen hebben in een lucht
bombardement op de Molukken twee oorlogsvaartuigen van de
centrale regering tot zinken gebracht, alsmede vrachtschepen; ook
hebben zij de aanvoerwegen ter zee rond Morotai afgesloten. De
regering te Djakarta heeft de aanval op Morotai toegegeven.
Volgens vorengenoemde zegslieden zijn eenheden van de opstande
lingen maandag op Morotai geland en bezetten na enige incidentele
tegenstand, de belangrijkste plaatsen op het eiland alsmede een vlieg
veld. De operatie werd geleid door commandant Moeharto, voormalig
luchtvaart-attaché te Manilla.
Volgens dezelfde woordvoerders voeren vliegtuigen der opstande
lingen bijna voortdurend bombardementen uit op doelen in Borneo,
zoals Balikpapan, op Ambon en op Ceram, dat ongeveer 100 km. ver
weg ligt. Zij zeiden dat deze aanvallen geschiedden van Menado uit.
De voorbereidingen tot de bezetting van Morotai hebben weken
geduurd.
Interpellatie Hellema
ontslag Pensioenraad
(Van onze parlementaire redacteur)
De interpellatie van prof. Hellema
(AR) in de Eerste Kamer over het ont
slag aan de heer J. Olie als wiskundig
adviseur van de pensioenraad, zal wor
den gehouden op woensdag 7 mei.
Zonnig
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend zonnig maar in de nacht
en ochtend plaatselijk mist. Vry warm
vooral in het binnenland. Overwegend
zwakke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
2 MEI
Zon op: 5.10 uur; onder: 20 05 uur.
Maan op: 19.00 uur; onder: 4.33 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.59 en
14.24 uur.
Laagwater te 10.01 en 22.31 uur.
Dit nummer bestaat uit 24 pagina's.
Een kleine kleuter, fraai uitgedost
in feestkledij. kon het niet nalaten
geheel tegen het programma in de
defilerende troep kinderen te ver
laten en de trappen van het bordes
op te rennen om de Koningin per
soonlijk geluk te gaan wensen
Barlian niet verlof
De correspondent van het ANP te
Djakarta meldt dat volgens een mede
deling van Radio-Palembang, de mili
taire commandant van Zuid-Sumatra,
overste Barlian, sedert 29 april met
verlof is. Tijdens dit verlof zal overste
Haroen Sohar, chef-staf van het mili
taire commando van Zuid-Sumatra,
het bevel voeren over alle strijdkrach
ten in Zuid-Sumatra. In een dagorder
aan zijn onderdelen heeft overste
Haroen Sohar aan alle militairen in
Zuid-Sumatra bevolen, op hun posten
te blijven en de discipline te hand
haven. Iedere militair moet zich ont
houden van een individuele actie en j
zich niet laten beïnvloeden door pro- j
paganda die een ontbinding van de
Republiek Indonesië ten doel heeft.
Men zij, aldus de dagorder, indachtig
aan zijn eed als militair. Aan alle
militaire commandanten in Zuid-
Sumatra is bevolen, hun troepen bin
nen de garnizoensplaatsen te houden.
Chef-staf Nasoetion gaf zijn tweede
plaatsvervanger kolonel Soetowo, op
dracht met volledige bevoegdheid op te
treden inzake schorsing van militairen
in Zuid-Sumatra, die beschuldigd wor
den van medeplichtigheid in activiteiten
tegen de centrale regering. Een woord
voerder van het legerhoofdkwartier zei,
dat kolonel Barlian, de commandant
van het rijke olie-gebied Zuid-Sumatra,
in gebreke was gebleven strenge maat
regelen te nemen tegen zijn afgezette
wnd. chef-staf, majoor Nawawi.
Het leger heeft majoor Nawawi ervan
beschuldigd betrokken te zijn in een
complot tot het vermoorden van presi
dent Soekarno in november vorig jaar.
Nasoetion zei in zijn verklaring, dat
Nawawi had samengewerkt met de
voortvluchtige Zoelkifli Loebis, de revo
lutionaire legering van Midden-Sumatra
had geholpen en illegaal een bewapende
groep had gevormd en ook een anti
communistisch front in Zuid-Sumatra.
Voorts werd gezegd, dat de comman
dant van de militaire politie in Palem-
bang, majoor Soebiakto, zijn ontslag had
ingediend.
Nasoetion heeft voorts opdracht ge
geven tot een onderzoek naar be
schuldigingen tegen officieren in Zuid-
Sumatra. dat zü achter ""'tande
lingen stonden.
Sluiting
Shell-bedrijven
Een woordvoerder van de Shell in
Singapore heeft medegedeeld, dat de
maatschappij haar olieterreinen en
-installaties op Borneo zal sluiten.
Bjj dit besluit zijn drie oliecentra
van de BPM betrokken, n.l. die in
Tarakan, Balikpapan en Boenjoe.
De woordvoerder verklaarde, dat
voorzieningen zullen worden getrof
fen voor de gezinsleden van de 500
Europese werknemers dezer bedrijven,
die Borneo mochten wensen te ver
laten.
De woordvoerder zeide, dat de Shell
haar besluit heeft genomen „om het
personeel en de installaties van de
Shell te beschermen".
De woordvoerder in Singapore deel
de voorts mede, dat in verband met
het staken der produktie op Borneo
alle tankschepen van de Shell, evenals
die welke onder charter varen, uit dit
gebied zullen worden teruggetrokken.
Een woordvoerder van de Shell Pe
troleum Company heeft gisteren in
Londen verklaard, dat het sluiten van
de olievelden en installaties op Borneo
werd beschouwd als een tijdelijke
maatregel naar aanleiding van de hui
dige moeilijkheden in dat gebied.
Aanvallen op schepen
Het Indonesische ministerie van
Scheepvaart heeft bevestigd, dat een
der door de Indonesische regering van
de Sovjet-Unie gekochte vrachtsche
pen in Straat Makassar door vlieg
tuigen van de opstandelingen is aan
gevallen. Een woordvoerder van dit
ministerie deelde mede, dat SOS-sig-
nalen werden ontvangen van het schip,
dat met een lading rijst op weg is
naar Ternate, in de Noord-Molukken.
Hij kon de naam van het schip niet
opgeven, doch gaf toe dat het een van
de tien Russische schepen was, die
een maand geleden in Indonesië zijn
aangekomen en door de Indonesische
regering ten behoeve van de inter-
insulaire scheepvaart waren aange
kocht.
Een Grieks schip, de 2.740 ton meten
de „Armonia", is op weg naar Djakarta
nadat zij volgens te Singapore ontvan-
De Koninklijke familie op het bor
des van het Paleis Soestdijk tijdens
het zonnige défilé op de verjaardag
van de Koningin.
gen radioberichten door machinege
weervuur van een vliegtuig beschoten
en beschadigd was.
De „Armonia" gaf niet zijn positie,
toen Radio-Singapore contact met het
schip maakte. Het verkeert niet in
gevaar.
De „Armonia" heeft 22 overlevenden
aan boord van het 5.330 ton metende
Italiaanse schip „Aquila", dat na een
aanval gezonken is
Volgens uit Singapore en Hongkong
ontvangen berichten zijn bij een aanval
op het onder Panamese vlag varende
schip „Flying Lark" in de haven van
Ambon door onbekende vliegtuigen, 12
slachtoffers gevallen onder de beman
ning.
Engeland protesteert
Engeland heeft besloten bjj de Indo
nesische regering een démarche te
doen met betrekking tot het bombar
dement op twee Engelse tankschepen
in de haven van Balikpapan, aldus
wordt van de zijde van het Engelse
ministerie van Buitenlandse Zaken
vernomen. De Engelse ambassadeur
te Djakarta zal aan de Indonesische
regering inlichtingen verzoeken. De
identiteit van het aanvallende vlieg
tuig is nog altyd niet bekend.
Garoeda staakt dienst op
Palembang
De Indonesische Luchtvaartmaat
schappij Garoeda heeft bekend ge
maakt, dat zü haar diensten op Pa
lembang voorlopig heeft gestaakt.
Volgens een woordvoerder van de
maatschappij is tot staking van de
diensten bevel gegeven door de mili
taire autoriteiten, die geen reden wil
den opgeven voor deze stap.
Westen alsnog akkoord met afzonderlijk
overleg ter voorbereiding topconferentie
„Ik hoop. dat de Sovjet-Unie zal terugkomen op haar verwerping van mqn
voorstel tot internationale inspectie in het Noordpoolgebied, zulks ter voorkoming
van een verrassende aanval", aldus verklaarde president Eisenhower gisteren op
zijn persconferentie. De Sovjetrussische minister van Buitenlandse Zaken. Gro-
myko. had Eisenhowers voorstel in de Veiligheidsraad een „propagandastunt" ge
noemd. niet waard om erover te praten. Eisenhower noemde dit een tamelijk
onnozele uitspraak, welke hem overigens niet had geprikkeld, doch slechts droef
had gestemd. Het Amerikaanse voorstel is eerlijk bedoeld: maatregelen ter voor
koming van verrassingsaanvallen hebben altijd deel uitgemaakt van de grotere
Amerikaanse ontwapeningsvoorstellen.
In de Veiligheidsraad had de permanente vertegenwoordiger van de Sovjet-
Unie, Sobolef, het Amerikaanse voorstel gebrandmerkt als een „afleidingsma
noeuvre", namelijk van het „vreselijke gevaar dat de vluchten van Amerikaanse
bommenwerpers in de richting van de Russische grens met zich mee brengen".
Intussen doen in Praag geruchten de ronde dat er een ongeluk is gebeurd in een
station voor kernonderzoek in het gebied van Kamsjatka (Siberië), waar zich
een enorme ontploffing zou hebben voorgedaan. Deze explosie gaf aanleiding tot
een algemeen alarm door de defensieve radargordel der Amerikanen in het noor
den der V.S., waarop het Russische protest in de V.N. volgde tegen „provocerende"
Amerikaanse vliegactiviteit in het Noordpoolgebied. Van Amerikaanse zjjdef door
een woordvoerder van de luchtmacht) is deze voorstelling van zaken evenwel
ontkend.
Polen en Tsjecho-Stowakije
doen niet mee
Bij de voorbereiding van het overleg
voor een topconferentie heeft het Wes
ten alsnog berust in afzonderlijke onder
handelingen met de drie ambassadeurs,
waartegen de Westelijke mogendheden
zich aanvankelijk hadden verzet. Daar
op had de Sovjet-Unie geëist, dat dan
ook Polen en Tsjecho-Slowakije aan het
gezamenlijk overleg moesten deelnemen.
Hiertegen had het Westen echter nog
grotere bezwaren, die vanwege de Russi
sche onverzettelijkheid inzake het be
ginsel van gelijke vertegenwoordiging
tussen Oost en West, een beginsel waar
van het Westen het belang niet kan in
zien. aangezien er toch niet gestemd
wordt. Het Russische standpunt leek ge
vaarlijk om zijn consequenties in de al
gemene politiek. Derhalve heeft het
Westen alsnog toegestemd in afzonder
lijke besprekingen.
Russen woedend.
In kringen van de Ver. Naties wordt
vernomen, dat de Russische delegatie
zeer verontwaardigd is door het ingrij
pen van Dag Hammarskjöld in de Vei
ligheidsraad. Hammarskjöld vroeg om
meer goede wil toen Sobolef. de Russi
sche delegatieleider, het Amerikaanse
voorstel van internationaal toezicht op
het Noordpoolgebied als .,aan afleidings
manoeuvre" van de hand wees.
De Russische delegatieleider repli
ceerde dat een dergelijke opmerking
Hammarskjölds competentie te buiten
ging: hij had het in een persconferentie
of een afzonderlijke verklaring kunnen
zeggen, gelijk hij indertijd het staken
van kernproeven door Sovjet-Rusland
verwelkomde als een stap in de goede
richting. X.
Men vraagt zich nog af wat precies de
reden was voor Hammarskjölds optreden
en men vermoedt, dat de Russen hun
standpunt erdoor zullen willen wiizigen.
Maar op het ogenblik is daar nog geen
uitzicht op. De Russen zijn woedend en
hebben dat, in gesprekken met diplo
maten bij de V.N., terdege laten blijken.