Bezorgdheid over de Indonesische
chaos deed vroegtijdig handelen
WEERBERICHT
Prinselijk huwelijk in Luxemburg
trok zeer veel belangstelling
Belastingopbrengst valt tegen
Onrust op Cuha
neergeslagen
97ste jaargang
DONDERDAG 10 APRIL 1958
No. 29412
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: j w Hem,? DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN witwsmgü 1. Leid» Girona 61053
Hoofdredacteur: J Brouwer f.7.50 per kwartaal; f. 2.55 per maand; f. 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie. 25041. jtedactj^
Waarom schiet Sumatra's opstand te hort?
Oude taktiek: afwachten in sterke positie
voor aanval in zwakke
geruild
stelling
(Van onze reisredacteur)
Singapore, april. Nu het net van Djakarta's troepen zich om
Sumatra's revolutionaire hoofdstad Boekit Tinggi begint te sluiten,
blijft voor de rebellen in het gunstigste geval de mogelijkheid over
zich te handhaven op een betrekkelijk sterk maar geïsoleerd steunpunt
in Noord-Celebes' Minahassa en een guerilla te voeren in het berg
gebied van de Boekit Barisan in West-Sumatra.
Hoewel het te vroeg is te zeggen dat de rebellie daarmee verloren
is, dient vastgesteld dat de tegenregering heeft gefaald in haar opzet
van een machtsovername op korte termijn.
De oude legende waaraan het West-
Sumatraanse gebied van de Minang-
kabau zijn naam ontleent en de
verhaalt over het symbolisch gevecht
waarin de Sumatraanse karbouw de
overwinning behaalde op de Javaanse
tfjger, gaat dit keer niet op. De karbouw,
symbool van kracht, energie en eerlijk
heid, schijnt het in het huidige Indone
sië niet te kunnen winnen van de tijger,
waarvan men de eigenschappen niet
hoeft op te sommen. Waarom hebben de
kolonels Simbolon, Hoessein, Soemoeal
en Kawi Larang die oprecht orde op
zaken willen stellen, gesteund door
Indonesië's eerlijkste politicf als .5ja-
froeddin, Soemitro en Harahap, het
wankele, corrupte regime van Djakarta
niet kunnen omverbrengen? Een jaar
terug scheen hun positie onaantwistbaar,
vandaag, nu zij al hun krachten in de
waagschaal hebben gegooid, staat hun
zaak er bedenkelijk voor.
Van hoop naar wanhoop?
Er zijn honderd en een evidente
factoren op te sommen, waarom Indo
nesië's hoop in wanhoop dreigt te ver
keren.
De opstandelingen hebben onvoldoen
de wapens, bijna geen communicatie
middelen, geen luchtwapen, geen
vloot. Djakarta's militaire kracht is
evenmin indrukwekkend, maar het kon
uit vele gebieden manschappen en
uitrusting bijeenbrengen. Het kan zo
nodig teren op communistische hulp,
die aan een legaal regime wordt ge
geven, terwijl de opstandelingen het
voorshands met enige clandestiene
steun van Formosa moeten stellen.
Gebrek aan wapens
Het gebrek aan wapens duidt op de
diepere oorzaak van het falen der
rebellie. Hoessein, Simbolon. en Soe
moeal hebben een jaar de tijd gehad
om voor hun rubber en kopra wapens
te kopen. Zij hebben het niet gedaan
omdat zij de gevolgen van de opstand
niet voorzien hadden. Toen ik een jaar
geleden uren lang met hen praatte,
was hun tactiek overduidelijk. Zij be
zetten sterke politieke en economische
posities en wilden verder rustig af
wachten totdat de krakende centrale
regering uit zichzelf ineen zou storten
of tot wanhopige initiatieven gedwon
gen zou worden.
Noodverband in handen
gegeven
Deze tactiek is met het uitroepen van
de tegenregering verlaten. Zij is ingeluid
niet zozeer door kolonels zelf als wel
door de uit Java gekomen politici zoals
Sjafroeddin en Soemitro. die, overigens
met de beste bedoelingen, wilden han
delen voordat het land door de commu
nistische infiltratie en door de anti-
Nederlandse campagne en hier was
een van Djakarta's wanhopige initiatie
ven tot volkomen chaos zou zijn
gebracht. De politici overtuigden de
kolonels, maar helaas slechts een ge
deelte van hen. De belangrijkste. Barlian
in zijn Zuid-Sumatraanse sleutelpositie,
deed niet mee. Het forceren van het
tempo bracht de verdeeldheid van
Soekarno's tegenstanders aan het licht,
verdeeldheid niet over het doel maar
over de te volgen weg. Hatta hield zich
afzijdig, een deel van de socialistische
partij, waaronder blijkbaar Sjahrir zelf.
deed niet mee. Sjahrirs vrienden haal
den zelfs Barlian over, neutraal te blij
ven. Zij achtten het moment verkeerd
gekozen en hadden misschien gelijk.
Indonesië is een land waar alles zich
voltrekt volgens de wetten van de zwaar
tekracht, overhaasting roept tegen
krachten op.
Op het moment dat Soekarno door de
uitwijzing van de Nederlanders de
slagaders van zijn land doorsneed, had
men moeten afwachten totdat Djakar
ta verder leeggebloed zou zijn, instede
van Soekarno het noodverband in
handen te geven: de kreet dat „Persa-
toean", Indonesië's heilige eenheid, in
gevaar was.
Kracht niet groot genoeg
De Sumatraanse karbouw heeft noch
tans de aanval verkozen, voordat zijn
kracht groot genoeg was en de gevolgen
zyn niet uitgebleven. Indonesië's eeuwig
gebrek aan werkelijke eenheid en coör
dinatie manifesteerde zich: de revolte
begon in een beperkt gebied met te
weinig wapens, te weinig voorbereiding,
te weinig bekwame mensen. Er waren
persoonlijke vijandschappen, de Noord-
sumatraanse commandant Djamin Gin-
tings trok zijn toegezegde steun in, om
dat hij zich herinnerde dat Simbolon
een appeltje met hem te schillen had,
Ambons kolonel Pieters verliet het
rebellenkamp, een aantal tweederangs
Javaanse politici die aan boord warenge-
klommen. hinderden en verzwakten "de
opstandelingen-inspannïhg, zelfs in hun
vertegenwoordiging in Singapore heerst
rivaliteit.
Men zocht de steun van de Daroel
Islam in West-Java. Midden-Celebes en
Atjeh. gedeeltelijk tevergeefs, de D I is
zo illegaal, dat zij ook tegenover een
mogelijke nieuwe regering de handen
vrij wil hebben. Naast de principele ver
deeldheid van Indonesië's anti-Soekar-
nisten over het te volgen beleid, was er
gebrek aan eenheid, durf en vastbeslo
tenheid in het kamp van de tegen
regering en van de tegenregering zelf.
Slot pag. 2
Onverwacht succes
Louis Leboue uit Saumur (West-
Frankrijk) had gisteren ruzie met
zijn vrouw. Hij maakte zich zo
kwaad, dat hij het huis uitliep en
de deur achter zich dichtsmeet.
Wie schetst zijn verbazing, toen
daarop met donderend geweld zijn
hele huis instortte. De brandweer
moest er aan te pas komen om zijn
vrouw uit de puinhoop te bevrijden.
Oudste dochter van
Luxemburg gehuwd
groothertogin
met Duitse
van
graaf
««*3
Ter gelegenheid van het huwelijk
van Prinses Marie Adelaide van
Luxemburg met Graaf Charles Josef
Henckel von Donnersmarck bevin
den de oudste twee Nederlandse
Prinsessen zich in de Luxemburgse
hoofdstad. Prins Jean van Luxem
burg begroette Prinses Beatrix en
Prinses Irene bij haar aankomst op
het vliegveld.
SOLEX bromfi
H. Walenkami
Minder buig
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Opklaringen en nog slechts verspreid
voorkomende buien. Matige tot vrij
krachtige noordoostelijke wind. Aanhou
dend koud met vannacht op de meeste
plaatsen lichte vorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
11 APRIL
Zon op: 5.54 uur; onder: 19.29 uur.
Maan op: 2.25 uur: onder: 11.49 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee te 8.47
uur en 21.26 uur.
Laagwater te 4.10 uur en 16.47 uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's.
Europese aristocratie rijkelijk
vertegenwoordigd
Een tachtigtal leden van Europese
vorstenhuizen en aristocratische families
heeft zich naar Luxemburg begeven om
vandaag aanwezig te zijn bij het huwe
lijk van Prinses Marie Adelaide van
Luxemburg met graaf Charles Josef
Henckel von Donnersmarck. een dertig
jarige Duitse aristocraat.
Ook de Prinsessen Beatrix en Irene,
die op het vliegveld verwelkomd waren
door erfgroothertog Jan. waren onder de
gasten.
Het burgerlijke huwelijk werd te 10 uur
in het groothertogelijk paleis gesloten
en het kerkelijke werd te 11 uur in de
kathedraal door de bisschop van Luxem
burg, mgr. Leon Lommei, ingezegend.
Prinses Marie Adelaide van Luxem
burg is de oudste dochter van Groother
togin Charlotte en Prins Felix en dus de
zuster van erf-groothertog Jan Zij werd
24 mei 1924 in het kasteel te Colmarberg
geboren. Tijdens de oorlog studeerde zij
in Canada, waar zij haar ouders in bal
lingschap was gevolgd. Daarna nam zij
dienst bij een transporteenheid van het
Engelse Rode Kruis. Terug in het groot-
Churchill zegt reis
naar Amerika af
(Van onze Londense correspondent)
Sir Winston Churchill heeft zeer tot
zijn spijt moeten afzien van het bezoek,
dat hij deze maand aan president
Eisenhower zou brengen en dat zou
samenvallen met een tentoonstelling
van zijn schilderijen in Washington. Zijn
medische raadgevers achtten deze reis
zo kort na zijn ziekte te riskant. On
danks het koude weer maakt Sir
Winston wandelingen door zijn tuin. Hij
heeft weer zijn schildersatelier opge
zocht, hoewel hij op het ogenblik geen
nieuw doek onderhanden heeft. Alles is
evenwel in gereedheid gebracht, zodat
hij onmiddellijk weer aan de slag '*an
gaan.
President en mevrouw Eisenhower
hebben de Britse oud-premier verzocht
„goed op zichzelf te passen". Zij spraken
de hoop uit. dat Sir Winston en Lady
Churchill later naar de V S. zullen kun
nen komen, daar zij altijd welkom zyn
in het Witte Huis.
Eisenhower houdt
aan reorganisatie van
„Defensie" vast
Ik heb een beetje meer
ervaring dan wie ook
President Eisenhower heeft op zyn
persconferentie de veronderstelling van
de hand gewezen, dat zyn plan tot reor
ganisatie van het ministerie van Defen
sie de'minister tot een militaire „tsaar"
zou maken. De president heeft de vorige
week aan het Congres verzocht de mi
nister van Defensie veel meer macht te
geven en werkelijk verenigde comman
do's in te stellen, die verantwoordelijk
moeten zijn aan de minister en niet aan
de ministers van de drie onderdelen der
strijdkrachten. President Eisenhower gaf
thans te kennen, dat het hem niet kan
schelen hoe sterk en talrijk zyn critici
in dit opzicht zijn. Zyn plan is nodig
voor de veiligheid van de Verenigde Sta
ten. Zij, die het hebben over een
„tsaar", moeten maar eens de waar
borgen naslaan, die in de Grondwet ver
ankerd zyn. „Het kan my niet schelen
wie zich tegen mijn plan verzet. Het is
nu eenmaal zo, dat ik een klein beetje
meer ervaring heb in het organiseren
van verenigde strijdkrachten dan wie
ook, die zich op het ogenblik in actieve
dienst bevindt," aldus Eisenhower met
gepaste zelfbewustheid.
In het Koninklijk Paleis te
Luxemburg werden reeds gisteren
de huwelijksakten ondertekend van
Prinses Marie Adelaide van Lu
xemburg en graaf Charles Josef
Henckel von Donnersmarck. Het
huwelijk is vandaag gesloten. De
Prinses tekent de akten, terwijl
haar verloofde toeziet.
hertogdom zette zy haar studies voort
aan de r.-k. universiteit te Parijs
Haar echtgenoot is 7 november 1928 te
Romolkwitz in Polen geboren, als zoon
van graaf Lazare Henckel von Donners-
mareken gravin Francoise d' Eltz.
Hij studeerde economische weten
schappen aan de universiteiten van
Tübingen (Duitsland) en van Freiburg
(Zwitserland). Thans houdt hij zich
bezig met de zaken van zijn familie, die
eigendommen bezit in Zwitserland, Oos
tenrijk en Engeland. Hij is ridder in de
Maltezer orde.
De graaf en de Prinses ontmoetten
elkaar voor de eerste keer in 1955 te
Parys op een bal.
Minister Luns naar
New York en Washington
De minister van Buitenlandse Zaken,
mr. J M. A. H Luns, is gisteren mtl
een KLM-toestel naar Londen vertrok
ken voor een reis naar Engeland en de
V.S. Uit Londen vertrekt de minister
met de ..Queen Elizabeth" naar New
York. Op dinsdag 15 april komt het
schip in de haven van New York aan en
op dezelfde dag beginnen de vergaderin
gen van de Economische en Sociale
Raad van de V.N.
De Nederlandse regering volgt soms
met enige teleurstelling de politieke acti
viteiten van de V.N.", aldus de minister.
„Maar aan het economische en sociale
werk van de „llnited Nations" hecht Ne
derland bijzonder veel waarde. Ons
land beschouwt het dan ook als een be
wijs van de uitstekende naam, die onze
delegaties op dit gebied hebben verwor
ven, nu met bijkans algemene stemmen
Nederland voor een tweede periode, van
vier jaar, als lid van de ECOSOC is her
kozen.".
Na de bijeenkomst van de ECOSOC
te hebben bijgewoond vertrekt minister
Luns naar Washington, waar hij op 23
en 24 april besprekingen zal voeren niet
de Amerikaanse minister van Bulten-
Minister Hofstra is somber
Financiële moeilijkheden zijn verscherpt
Van onze. parlementaire redacteur)
Minister Hofstra heeft gisteren in de Eerste Kamer de vrees uitgespro
ken. dat de opbrengst van de belastingen in 1958 beneden de verwachting
zal blijven. Met name de invoerrechten hebben in januari en februari reeds
minder opgebracht vergeleken met 1957. Over de inkomsten- en loonbe
lasting valt nog weinig te zeggen. De opbrengst van de vennootschapsbe
lasting (over 1957) zal nog behoorlijk zijn, misschien zelfs iets boven de
raming, maar de totale opbrengst van de belastingen zal volgens de voor
lopige indruk de raming niet halen. In de laatste maatiden is een ernstige
verscherping van onze financiële moeilijkheden ingetreden, constateerde
de minister van Financiën, als gevolg van de bestrijding van de werkloos
heid, de gebeurtenissen in Indonesië en de dalende landbouwprijzen op
de ivereldmarkt, waardoor het tekort in het Landbouw-Egalisatiefonds
aanzienlijk zal toenemen.
De minister deed deze mededelingen
bfj de behandeling van de begroting van
het Gemeentefonds, waarbij de heer de
Loor (PvdA) had geklaagd, dat het Ryk
de gemeenten hun deel uit de belasting
opbrengst zo krap toemeet.
„Akkoord", zei minister Hofstra, „maar
niet alleen de inkomsten van de gemeen
ten. doch ook die van het Rijk zullen
„meer dan een beetje" aan de krappe
kant zyn. Het Rijk staat voor aanmer
kelijk ernstiger problemen dan een half
jaar geleden kon worden voorzien. Op
de gemeente rust daarom de plicht met
de beschikbare gelden toe te komen.
Het verantwoordelijkheidsgevoel van
de gemeenten noemde de heer van Riel
(WD) blijkens zijn ervaring zeer sterk,
maar het werkt psychologisch verkeerd,
dat bijzondere uitkeringen aan noodlij
dende gemeenten achteraf worden toe
gekend. Er moet tevoren overleg zyn.
Over het algemeen vond de heer Van
Riel evenals de heer Reyers (CHU), dat
de gemeenten met de uitkeringen van
het Ryk er niet bijzonder slecht af zijn
gekomen. Maar dat is hoofdzakelijk te
danken aan de welvaart, waardoor de
Rijksbelastingen ruim vloeiden. Voor de
toekomst kan men dus niet gerust zijn.
Het wetsontwerp met een nieuw (defi
nitieve) regeling van de financiële ver
houding tussen Ryk en gemeenten hoopt
minister Hofstra (nog steeds) binnen
enkele maanden in te dienen.
Sanering pensioenfonds
ambtenaren
Tekort van 4100 miljoen
(Van onze parlementaire redacteur)
Het Algemeen Burgerlijk Pensioen
fonds, waaruit de pensioenen voor de
ambtenaren moeten worden betaald,
heeft een tekort van meer dan 4100 mil
joen gulden.
In de Eerste Kamer is gisteren, ge
paard gaande met ernstige kritiek, ook
op de wanorde in de administratie van
het fonds, erop aangedrongen nu eens
eindelyk maatregelen te nemen om het
Fonds gezond te maken, afgezien van de
vraag of men voor de financiering
fondsvorming wil handhaven of (ten
dele) tot een omslagstelsel wil overgaan.
Elke dag uitstel betekent thans een
renteverlies van f. 230.000
Minister Struycken deelde mede, dat
het wetsontwerp met maatregelen voor
de toekomst de ministerraad reeds heeft
gepasseerd en nu bij de Raad van State
is om advies, zodat de indiening bij de
Staten-Generaal spoedig kan worden
verwacht. Niet alleen de pensioengerech
tigdheid, maar ook de financiële conse
quenties zullen worden bezien. Aan de
hand van het wetsontwerp zal te zyner
tijd een principieel debat kunnen
worden gevoerd.
De stemming over de vaststelling van
de begroting van het Algemeen Burger
lijk pensioenfonds voor 1958 werd aange
houden tot de volgende week, omdat
prof. Hellema (AR) er zijn stem niet aan
wilde geven en hoofdelijke stemming
verlangde.
Ondanks koude toch meer
kleur in Bollenstreek
Hoewel het weer nog steeds niet mee
werkt, wordt toch verwacht, dat tijdens
het komende weekeinde de bloei van de
narcissen zal doorzetten.
Op de Keukenhof komt nu ook steeds
meer kleur. Overal ziet men narcissen,
tulipa's en verscheidene kleine bolge
wassen in bloei.
landse Zaken Foster Dulles. Vraagstuk
ken als de topconferentie en het Indo
nesisch conflict zullen aan de orde ko
men.
Vele slachtoffers
Woensdag hebben zich, tegen het
middaguur, in verscheidene wyken van
de Cubaanse hoofdstad Havanna wan
ordelijkheden en aanslagen voorgedaan,
waarvoor revolutionairen van Fidel Cas
tro, volgelingen van oud-president Prio
en communisten verantwoordelijk waren,
aldus gisteren uitgegeven officiële be
kendmaking. Intussen is de orde in Ha
vanna hersteld; het is rustig in de rest
van Cuba.
Zeven opstandelingen zijn by gevech
ten met de politie gesneuveld. Drie re
bellen sneuvelden by een poging om de
hand te leggen op wapens van een
j tuighuis, terwyl vier anderen in een
vuurgevecht met politiemannen werden
gedood, nadat zij een gasbuis hadden
beschadigd en het ontsnappende gas tot
ontploffing hadden gebracht. Volgens
het Franse persbureau AFP zouden er
vele tientallen doden zijn gevallen.
In de bekendmaking wordt voorts
j meegedeeld, dat opstandelingen hebben
gepoogd zich meester te maken van twee
radiostations in Cuba, om van daaruit
een beroep te doen op de Cubaanse ar
beiders om een algemene staking af te
kondigen. De politie wist dit voorne
men echter te verijdelen.
„De politie heeft geen verliezen gele
den; het leven in Havanna heeft weer
zijn normale aanzien verkregen" aldus
de bekendmaking.
In een andere officiële bekendmaking
wordt gezegd dat de regering van presi
dent Batista opnieuw heeft aangetoond,
dat hij het volk wil beschermen en het
alle waarborgen wil geven, opdat het
een normaal leven kan leiden.
„De openbare orde zal worden gehand
haafd. Politie en militairen zullen de
vrede verdedigen en het Cubaanse volk
beschermen tegen de misdadige aansla
gen der gewetenloze lieden, die zich aan
Fidel Castro, oud-president Prio en de
communisten hebben verkocht", aldus
de bekendmaking.
Russen voeren in
Jemen werken uit
In Londen zyn aanwijzingen ontvan
gen dat de Russen havenwerken uitvoe
ren aan de kust van Jemen, dat grenst
aan de Rode Zee. Uit gewoonlijk be
trouwbare bron verluidt voorts, dat zfj
ook geschutsopstellingen aan de kust van
Jemen bouwen.
De Londense „Evening News" meldde
woensdag, dat de Sovjet-Unie een ma
rine-basis zal bouwen te Hodeiba. de
nieuwe hoofdstad van de Verenigde
Arabische Republiek die Egypte. Syrië
en Jemen omvat. Het totaal aantal Rus
sische technici in Jemen wordt op hon
derd geschat.
