„Meesterzet van Kroesjtsjef" door afgelasten van kernwapenproeven WEERBERICHT Voorjaarszon! Officieuze westelijke liulp voor opstandelingen onontbeerlijk Snelle reactie in Washington: onderhandel via de V.N. en hoon de volkerenorganisatie niet „Geen waarborgen tegen bedrog Successen worden gemeld door de regering en opstandelingen 97ste jaargang DINSDAG 1 APRIL 1958 No. 29406 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J W Henny Hoofdredacteur: J Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f. 0.59 per week Witte Singel 1. Lelden Giro no 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 Tenminste vijftal propagandavoordelen In het Westen beschouwt men het voorstel van Gromyko overigens als een propaganda-zet, die bijna zo groot is als de lancering van de eerste spoetnik. Men spreekt in Londen van een meesterzet van Kroesjtsjef, welke de Sovjetrussische propaganda de volgende voordelen biedt; 1. Rusland kan poseren als de ware voorvechter van de kernontwapening; 2. op deze manier gaat Moskou de internationale inspectie uit de weg; 3. de propaganda-waarde kan nog toenemen indien de Ver. Staten binnen kort hun aangekondigde proeven hou den; 4. de pogingen van Engeland en Frankrijk om zelf ook wat te bereiken in de kernbewapening, worden in discre- diet gebracht; 5. de illusie wordt versterkt dat Kroesjtsjef, die thans behalve partijlei der ook premier is, een „verlicht" lei der is. Engeland is tegen elk Russisch voor stel tot stopzetting van kemproeven zonder doelmatige controle, aldus een gezaghebbende Britse zegsman. Elke overeenkomst terzake dient tevens de voorziening te bevatten dat de gehele produktie van kernwapens wordt stop gezet en dat splijtbaar materiaal uitslui tend voor vreedzame doeleinden wordt aangewend, aldus de zegsman. Autoriteiten in Washington zien de Russische bekendmaking als een stap om de Ver. Staten in verlegenheid te bren gen. Rusland is pas gereed met een serie kernproeven en een Amerikaanse serie staat juist voor de deur. Het Westen oppert: in april overleg in Moskou De Westelijke Grote Drie (Amerika, Engeland en Frankrijk) hebben gisteren aan de Sovjet-Unie voorgesteld om in de tweede helft van april in Moskou te beginnen met diplomatieke voorberei dingen voor een conferentie van minis ters van Buitenlandse Zaken. De minis ters zouden op hun beurt een topconfe rentie tussen Oost en West moeten voor bereiden. Het voorstel was vervat in SOLEX bromfietsen H. Walenkamp Zn TURFMARKT 5 Lichte vorst De Bilt verwacht tot morgenavond: Heldere nacht met op de meeste plaatsen lichte vorst. Morgen meer be wolking vooral in het noordoosten van het land. Op de meeste plaatsen droog weer. Overwegend matige wind tussen noord en noordoost. Ongeveer dezelfde middagitempera turen. (Opgemaakt te 11.15 uur) 2 APRIL Zon op: 6.15 uur; onder: 19.14 uur. Maan op: 17.22 uur; onder: 5.08 uur. Hoogwater te Katwijk te 1.42 uur en 14.03 uur. Laagwater te 9.39 uur en 22.11 uur. Blijf felle zomerhitte vóór en koop reeds nu uw Amerikaanse, Britse en Franse nota's, die gisteren in Moskou ziin overhan digd. De nota's waren tevoren in de per- manente NAVO-raad met de andere NAVO-landen besproken en goedge keurd. De Britse nota was gehecht aan een persoonlijke brief van premier Macmil- lan aan de nieuwe Sovjetrussische pre mier, Nikita Kroesjtsjef; het was een antwoord op de brief van oud-premier Boelganin van 14 maart. Volgens Macmillan moet bij het voor bereidende werk voor een top-conferen- tie onderzocht worden wat de standpun ten van de verschillende regeringen zijn ten aanzien van de belangrijke kwesties. Vastgesteld moet worden welke onder werpen aan de topconferentie zullen moeten worden voorgelegd. Als de mi nisters van Buitenlandse Zaken menen dat het voorbereidende werk voltooid is, kunnen zij datum en plaats van de top conferentie vaststellen en besluiten wel ke landen eraan zullen deelnemen. In Britse kringen verklaarde men maandag, dat het Westen dus duidelijk een topconferentie laat afhangen van een bevredigende voorbereiding, eerst op diplomatiek niveau en daarna door een Radio-Padang heeft gisteravond meegedeeld, dat opstandige troepen eenheden parachutisten van de Centrale regering hebben teruggedrongen tot Taloek, 130 km van de vooruitgeschoven posities, die zij 10 dagen geleden hadden ingenomen langs de weg tussen Padang en Palembang. Tijdens deze operatie zouden 70 parachutisten zijn gedood en meer dan 100 zijn gewond. De radio deelde voorts mede, dat een groot aantal militairen van de Centrale regering zou zijn gesneuveld in hinderlagen. Volgens Radio-Padang zou Moh. Natsir, de voorzitter van de Masjoemi, hebben verklaard, dat de militaire toestand voor de revolutionaire regering zich verbetert. Natsir zou echter hebben gewaarschuwd, dat nog zwaardere klappen van de Centrale regering kunnen worden verwacht, voordat de oorlog zal zijn gewonnen. Volgens in Singapore uit Medan ontvangen berichten hebben de regerings troepen gisteren bjj hun opmars naar het zuiden naar het gebied van de opstan delingen geen opmerkelijke vooruitgang geboekt. Aangenomen wordt, dat de rege ringstroepen in deze sector op een afstand van minder dan 160 km van Padang en Boekit Tinggi staan. Radio-Padang maakte gisteravond bekend, dat zware gevechten zijn geleverd bij Loeboek Djambi, op 250 km ten zuidwesten van Boekit Tinggi, waar het hoofdkwartier van de opstandelingen is gevestigd. De oprukkende regeringstroepen zijn op een kilometer van Toeboek Djambi tot staan gebracht, aldus de radio, die hieraan toevoegde dat de gehele bevolking van het gebied der opstandelingen steunt tegen de regeringstroepen. betreffende de oprichting van een tweede front van de opstandelingen in Celebes. Maandagmiddag heeft prof. dr met het uitspreken van een rede mr. M. Rooij. gewoon hoogleraar in aanvaard. de leer van de communicatiemidde len aan de Amsterdamse Gemeen telijke Universiteit zijn ambt in de Aula van het Universiteitsgebouw Op de foto zien we de hoogleraar na zijn inaugurele rede in gesprek met wethouder mr. A. de Roos. Autoverhuurinr. „TIP-TOP" St. Aagtenstr. 14, tel. 25709, Leiden Mercedes 180 D 10.- 15 ct. per km, inclusief brandstof. Volkswagens 6.- per dag -f 6 ct per km. Volkswagen-busjes 35.- per dag. Soemilro en Pantouw uit Singapore? Volgens een bericht in de „Straits Times" zouden op 31 maart twee lei ders van de Sumatraanse opstandelin gen, Singapore hebben verlaten in een vliegtuig van de nationalistisch-Chi- nese burgerluchtvaart maatschappij. Het zouden zijn dr. Soemitro, de voor malige Indonesische minister van Fi nanciën, thans minister van Handel in de tegenregering en een der op standige legerofficieren, majoor Pan touw. Het reisdoel was Manilla. Volgens de „Straits Times" heeft majoor Pantouw instructies bij zich het goedkoopste goede zongordijn met de sleufjes Hit nummer bestaat alt 16 pagina's Duitslands bekwaamste spionnen uit de tweede wereldoorlog werden misleid door de in Australië ge boren acteur Clifton James, toen deze als veldmaarschalk Burggraaf Montgomery te kennen gaf. dal het met de invasie wel los zou lopen. Hij heeft thans zijn belevenissen vastgelegd in de autobiografie ..Monty's dubbelganger" en onder de gelijknamige titel wordt nu een film gemaakt waarin Clifton James uiteraard de hoofdrol vertolkt. Hier ziet men hem tijdens op namen in Gibraltar tesamen met met John Mills, die de rol speelt van de kapitein, die verantwoorde lijk was voor James' optreden als dubbelganger. Verklaring van Harahap De minister van Defensie in de revolu tionaire regering van Padan, Boerha- noedin Harahap, die in 1955 premier in Djakarta is geweest, heeft verklaard, dat buitenlandse vliegtuigen regelmatig aan parachutes wapens voor de opstande lingen in Sumatra neerlaten. De wapens zijn door vertegenwoordigers van de tegenregering gekocht en worden door die regering betaald. Harahap zei, dat de Centrale regering als laatste redmiddel steeds meer Ja vaanse troepen naar Sumatra zendt om „hun Sumatraanse broeders te doden. Hij zei, dat de opstandige regering voldoende mannen cn wapens bezit voor een lange strijd. Wat de econo mische kant betreft kunnen de gebie den die de opstandelingen bezet heb ben, zichzelf bedruipen, mede dank zjj regelmatige hulp uit bevriende gebie den. Over de militaire machtsverhouding zei Harahap. dat de Centrale regering nog vjjf bataljons heeft, die in ver schillende delen van Sumatra gelegerd zjjn en die wachten op bevelen om naar het gebied der opstandelingen op te rukken. De bevelhebber der opstan delingen, kolonel Hoessein, heeft de beschikking over drie goed opgeleide bataljons en meer dan 1000 jonge vrij willigers. Harahap verwachtte, dat spoedig op Celebes een nieuw front tegen de rege ringstroepen zal worden geopend en dat de opstandige troepen van Nangolan en kapitein Sita Pohan zware aanvallen op de regeringstroepen in Oost-Sumatra zullen beginnen. Harahap heeft de vorige week, samen met de minister van Bui tenlandse Zaken van de regering van Padang, kolonel Simbolon, besprekingen gevoerd met Nangolan. Bij die gelegenheid is Nangolan be noemd tot bevelhebber van alle troe pen der opstandelingen buiten Mid- den-Sumatra. In commentaar op geruchten volgens welke de regering in Djakarta de be velhebber van Zuid-Sumatra, kolonel Barlian, een ultimatum heeft gezon den waarin geëist wordt dat hjj zijn neutrale houding prjjs geeft en partij kiest, zei Harahap, dat Barlian als dat waar zou zijn de zijde der op standelingen zou kiezen. Hulp van Zuid-Korea? De „New York World-Telegram and Sun", heeft gemeld, dat president Syngman Rhee van Zuid-Korea aan de Indonesische opstandelingen zijn leger, vloot en luchtmacht heeft aan geboden voor de strijd tegen het regime van president Soekarno en dat hij er bij de andere anti-communistische Aziatische landen op heeft aangedron gen hetzelfde te doen. Hatta's woning streng bewaakt Het huis van de voormalige vice-pre sident van Indonesië, dr. Moh. Hatta, stond gisteren onder strenge bewaking. Iedereen die Hatta's huis wilde binnen treden, moest zich onderwerpen aan een grondig onderzoek. Volgens het linkse blad „Sin Po" heeft de woordvoerder van het garnizoen te Djakarta geweigerd, over deze maatregel enigerlei mededeling te doen. Tweede front in noord-Celebes op komst? (Van onze reisredacteur uit Singapore) Terwjjl Padang zich opmaakt tot afweer van de spoedig te verwachten beslis sende stoot der regeringstroepen die twee weken is vertraagd door Nangolans raid op Medan, respectievelijk zich prepareert op een langdurige guerilla in het Barisangebergte, winnen de aanwijzingen voor een tweede front in Noord-Celebes aan betekenis door het vertrek van de opstandelingen-minister Soemitro en de kampioen-blokkade-breker majoor Pantouw naar Manilla (wat wil zeggen: naar Menado). De druk op het totaal geblokkeerde Padang dat genoeg levens middelen en vrij veel wapens heeft, maar vanwege de afsnijding der verbindings lijn met Singapore en door het verlies van Pakan Baroe een tekort krjjgt aan geld, olie en benzine, moet zo mogelijk worden verlicht door een militair en economisch initiatief op Noord-Celebes. Volgens bronnen der opstandelingen in Singapore zijn de kolonels Soemoeal, Warouw en Kawilarang in Menado reeds gereed voor een zuidwaartse op mars om de Djakartaanse troepen uit Sumatra weg te lokken. De fel anti- Javaanse Minahassa schijnt goed bewa pend te zijn, naar men zegt, door For mosa. Ook Djakarta zou zich op de ge beurtenissen op Celebes prepareren. De tien Russische vrachtschepen zouden volledig zijn uitgerust voor landings operaties in verband met de Celebesactie. Djakarta heeft reeds zeven bataljons in Zuidoost-Celebes. maar niettemin wordt Celebes een harde noot want tussen de regeringstroepen en de opstandelingen zetelt de machtige Daroel Islamleider Kahar Moezakhar, die welwillender is jegens de opstandelingen dan jegens Djakarta! Boven het militair belang van Menado gaat intussen het econo mische, want Celebes met zijn kopra- smokkel is thans de enige potentiële in komstenbron van de tegenregering. Die koprasmokkel is momenteel goeddeels lamgelegd door het gebrek aan scheeps- ruimte en de opstandelingen-vertegen woordigers in Singapore doen wanhopige pogingen om schepen te huren of te kopen, zelfs tegen dolle prijzen. Er zijn thans slechts twee schepen beschikbaar voor de blokkadebreuk. Lukt zo'n poging dan levert iedere lading kopra de koop prijs op van een oud schip. Van het Canadese premier wint verkiezingen Grote verschuiving ten gunste van conservatieven De leider van de Canadese liberalen, Lester Pearson (oud-minister van Bui tenlandse Zaken) heeft gisteravond toe gegeven, dat zijn partij er bü de verkie zingen voor het parlement niet in ge slaagd is de vooruitstrevende conserva tieven onder leiding van de huidige premie Diefenbaker uit het zadel te stoten. Toen bijna alle uitslagen van de verkiezingen bekend waren, hadden de conservatieven 204 zetels en de liberalen 46. In het Lagerhuis was de zetelverde ling tot nu toe: conservatieven 113 zetels, liberalen 106 en voorts 46 zetels voor drie andere partijen. Dit Lagerhuis werd op 1 februari j.l. door premier Diefenbaker ontbonden, omdat, naar hij zei, de positie van zijn minderheids regering ontoelaatbaar was geworden. In de provincie Quebec hebben de vooruit strevende conservatieven van Diefen baker nu zelfs de meerderheid verkre gen in districten, die meer dan zestig jaar lang een liberaal hadden afge vaardigd. De verkiezingscampagne is gevoerd in het teken van de gevoelige werkloos heid die thans in Canada bestaat. Het welslagen dezer pogingen hangt dus het succes van de opstand mede af. De op standelingen vragen zich intussen ver bitterd af waarom het Westen hen niet onderhands een vijftal vrachtschepen van ongeveer 3000 ton en eventueel ook een zestal motortorpedoboten toespeelt om Azië's eerste anti-communistische opstand te steunen, in plaats van lijde lijk de Russische initiatieven aan te zien. Terugkerende Nederlanders gewagen van vele Russische „toeristen" op Java! Ondanks de tegenslagen, het gebrek aan coördinatie en onhandige blunders geven de opstandelingen de moed echter niet op. Zij hopen op een adempauze door stand te houden bij Padang. Zij zeggen verder dat Barlians officieren er op aandringen Padang te steunen, dat ko lonel Zoefkili Loebis wacht op zijn kans op West-Java, dat Noord-Celebes een sterk bolwerk zal zijn en dat de econo mische positie van Djakarta despe raat is. Maar ondanks opstandelingen-juich kreten over een belofte tot hulp door Syngman Rhee lükt toch officieuze westelijke hulp onontbeerlijk. De re bellen kijken dan ook snakkend uit naar de uit Indonesië terugkerende KPM-schepen en verklaren zich vrij openlijk bereid tot aanvaarding van onderhandse Nederlandse steun. Ge ruchten zeggen dat Simbolon mis schien zal pogen Amerikaanse inter ventie te forceren door een kwasi- bedreiging van de Amerikaanse olie installaties. De Amerikaanse zevende vloot ligt klaar in Singapore's haven maar terwijl Amerikaanse matrozen door de rode-lichtjes-wijk flaneren, tikt de klok uren weg van Indonesië's laatste kans. aantal werklozen in het land bedraagt meer dan een half miljoen, hetgeen neerkomt op een kleine tien procent van de beroepsbevolking. De conservatieven willen een eind maken aan deze toestand door het uit voeren van grote openbare werken in het noorden en zij willen hiervoor een bedrag van een miljard dollar beschik baar stellen. De leider van de liberale partij, Pearson, ziet meer in belasting verlaging. In het kader van dit plan wil hij de Canadese werknemers dit jaar twee maanden geen belasting laten be talen. Over de internationale handel van Canada bestaan ook meningsverschillen tussen de twee grote partijen De libe ralen zijn tegen de conservatieve poli tiek om meer handel over Engeland te laten lopen. De liberalen menen dat de goede handelsbetrekkingen tussen de Verenigde Staten en Canada hierdoor op den duur zullen worden geschaad. De inzichten van de vooruitstrevende con servatieven hebben dus nu, de zege be haald. Koninklijke familie naar Sankt Ar,tori Koningin Juliana en de «prinsessen Beatrix en Irene zijn gisteravond te 18.13 uur uit Utrecht per trein vertrok ken naar Sankt Anton voor een vakantie van 12 dagen. Prins Bernhard zal zich 5 april daar bij hen voegen. ,ii Do Sovjetrussische minister van Buitenlandse Zaken, Gromyko, heeft gisteren in Moskou medegedeeld, dat de Sovjet-Unie bereid is een akkoord te sluiten, waarbij aan atoom- en kernwapenproeven een einde wordt gemaakt. Hij klaagde, dat Engeland en Amerika niet tot een dergelijke overeenkomst bereid waren, om dat bepaalde leiders in het Westen en met name in de Verenigde Staten daarin een „gevaar zien voor hun nationale economie". „Doch de Westerse economie wordt niet bedreigd door stopzetten van deze proefnemingen, maar door de be wapeningswedloop, die de economie van alle staten, die lid zijn van de NAVO, in zijn greep houdt". Gromyko, die door de leden van de Opperste Sovjet (het zgn. parlement) stormachtig werd toegejuicht, verklaarde overigens, dat de Sovjet- Unie zich het recht voorbehoudt de proeven te hervatten, indien de anderen niet tot eenzelfde maatregel zouden besluiten. In het Westen heeft het voorstel van Gromyko weinig indruk gemaakt, omdat er geen waarborg gegeven wordt tegen bedrog. Het Russische besluit kan in het geheim worden overtreden en naar willekeur gewijzigd. In een door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken uitgegeven verklaring, welke is goedgekeurd door president Eisenhower, is reeds een beroep gedaan op de Sovjet-Unie om over ontwapening te onderhandelen via de Ver. Naties en op te houden de volkerenorganisatie te honen. Het is niet vaak gebeurd, dat Washington zijn antwoord zo snel klaar had. Er was nog al eens geklaagd, dat de rcgering-Eisenhower te langzaam was in het propaganda-duel met de Sovjet- Unie. Deze kritiek heeft blijkbaar indruk gemaakt. conferentie van ministers van Buiten- lande Zaken. Men geloofde, dat als de Sovjet-Unie met de voorstellen instemt, de onderhandelingen kunnen beginnen tussen Russische vertegenwoordigers en de diplomatieke vertegenwoordigers van Engeland, FraJikrijk en de Ver. Staten in Moskou. Aan de ministersconferentie en de topconferentie zouden meer lan den kunnen deelnemen, aldus de Britse zegslieden. Zij legden er evenwel de na druk op, dat Engeland het aantal deel nemers aan een conferentie van minis ters van Buitenlandse Zaken wil beper ken. 0 Slot op pag. 2 Brits schip redt 1100 emigranten In de Indische Oceaan is het Noorse schip „Skaubryn", dat met elfhonderd passagiers op weg was naar Colombo, tengevolge van brand in nood komen te verkeren en vergaan. De passagiers, voor het overgrote deel Duitsers en Scandi- naviërs, onder wie vele Denen, konden evenwel worden gered door het toege snelde Britse schip „City of Sydney". Het zeven jaar oude schip was uitgerust met het modernste brandweermaterieel, hetgeen het vergaan van het schio dus niet heeft kunnen voorkomen. De „Skau bryn" werd in K=el speciaal voor emi- grantenvervoer gebouwd. Het schip rr.at bijna tienduizend ton en was eigendom van een Noorse scheepvaartmaatschap pij- Opdracht gegeven voor een tweede front?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 1