„Meesterzet van Kroesjtsjef" door
afgelasten van kernwapenproeven
WEERBERICHT
Voorjaarszon!
Officieuze westelijke liulp voor
opstandelingen onontbeerlijk
Snelle reactie in Washington: onderhandel via
de V.N. en hoon de volkerenorganisatie niet
„Geen waarborgen tegen bedrog
Successen worden gemeld door
de regering en opstandelingen
97ste jaargang
DINSDAG 1 APRIL 1958
No. 29406
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J W Henny
Hoofdredacteur: J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f. 0.59 per week
Witte Singel 1. Lelden Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Tenminste vijftal
propagandavoordelen
In het Westen beschouwt men het
voorstel van Gromyko overigens als een
propaganda-zet, die bijna zo groot is als
de lancering van de eerste spoetnik. Men
spreekt in Londen van een meesterzet
van Kroesjtsjef, welke de Sovjetrussische
propaganda de volgende voordelen biedt;
1. Rusland kan poseren als de ware
voorvechter van de kernontwapening;
2. op deze manier gaat Moskou de
internationale inspectie uit de weg;
3. de propaganda-waarde kan nog
toenemen indien de Ver. Staten binnen
kort hun aangekondigde proeven hou
den;
4. de pogingen van Engeland en
Frankrijk om zelf ook wat te bereiken in
de kernbewapening, worden in discre-
diet gebracht;
5. de illusie wordt versterkt dat
Kroesjtsjef, die thans behalve partijlei
der ook premier is, een „verlicht" lei
der is.
Engeland is tegen elk Russisch voor
stel tot stopzetting van kemproeven
zonder doelmatige controle, aldus een
gezaghebbende Britse zegsman. Elke
overeenkomst terzake dient tevens de
voorziening te bevatten dat de gehele
produktie van kernwapens wordt stop
gezet en dat splijtbaar materiaal uitslui
tend voor vreedzame doeleinden wordt
aangewend, aldus de zegsman.
Autoriteiten in Washington zien de
Russische bekendmaking als een stap om
de Ver. Staten in verlegenheid te bren
gen. Rusland is pas gereed met een serie
kernproeven en een Amerikaanse serie
staat juist voor de deur.
Het Westen oppert: in april
overleg in Moskou
De Westelijke Grote Drie (Amerika,
Engeland en Frankrijk) hebben gisteren
aan de Sovjet-Unie voorgesteld om in
de tweede helft van april in Moskou te
beginnen met diplomatieke voorberei
dingen voor een conferentie van minis
ters van Buitenlandse Zaken. De minis
ters zouden op hun beurt een topconfe
rentie tussen Oost en West moeten voor
bereiden. Het voorstel was vervat in
SOLEX bromfietsen
H. Walenkamp Zn
TURFMARKT 5
Lichte vorst
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Heldere nacht met op de meeste
plaatsen lichte vorst. Morgen meer be
wolking vooral in het noordoosten van
het land. Op de meeste plaatsen droog
weer. Overwegend matige wind tussen
noord en noordoost. Ongeveer dezelfde
middagitempera turen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
2 APRIL
Zon op: 6.15 uur; onder: 19.14 uur.
Maan op: 17.22 uur; onder: 5.08 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.42 uur en
14.03 uur.
Laagwater te 9.39 uur en 22.11 uur.
Blijf felle zomerhitte vóór
en koop reeds nu uw
Amerikaanse, Britse en Franse nota's,
die gisteren in Moskou ziin overhan
digd. De nota's waren tevoren in de per-
manente NAVO-raad met de andere
NAVO-landen besproken en goedge
keurd.
De Britse nota was gehecht aan een
persoonlijke brief van premier Macmil-
lan aan de nieuwe Sovjetrussische pre
mier, Nikita Kroesjtsjef; het was een
antwoord op de brief van oud-premier
Boelganin van 14 maart.
Volgens Macmillan moet bij het voor
bereidende werk voor een top-conferen-
tie onderzocht worden wat de standpun
ten van de verschillende regeringen zijn
ten aanzien van de belangrijke kwesties.
Vastgesteld moet worden welke onder
werpen aan de topconferentie zullen
moeten worden voorgelegd. Als de mi
nisters van Buitenlandse Zaken menen
dat het voorbereidende werk voltooid is,
kunnen zij datum en plaats van de top
conferentie vaststellen en besluiten wel
ke landen eraan zullen deelnemen.
In Britse kringen verklaarde men
maandag, dat het Westen dus duidelijk
een topconferentie laat afhangen van
een bevredigende voorbereiding, eerst op
diplomatiek niveau en daarna door een
Radio-Padang heeft gisteravond meegedeeld, dat opstandige troepen eenheden
parachutisten van de Centrale regering hebben teruggedrongen tot Taloek, 130
km van de vooruitgeschoven posities, die zij 10 dagen geleden hadden ingenomen
langs de weg tussen Padang en Palembang.
Tijdens deze operatie zouden 70 parachutisten zijn gedood en meer dan 100
zijn gewond.
De radio deelde voorts mede, dat een groot aantal militairen van de Centrale
regering zou zijn gesneuveld in hinderlagen.
Volgens Radio-Padang zou Moh. Natsir, de voorzitter van de Masjoemi, hebben
verklaard, dat de militaire toestand voor de revolutionaire regering zich verbetert.
Natsir zou echter hebben gewaarschuwd, dat nog zwaardere klappen van de
Centrale regering kunnen worden verwacht, voordat de oorlog zal zijn gewonnen.
Volgens in Singapore uit Medan ontvangen berichten hebben de regerings
troepen gisteren bjj hun opmars naar het zuiden naar het gebied van de opstan
delingen geen opmerkelijke vooruitgang geboekt. Aangenomen wordt, dat de rege
ringstroepen in deze sector op een afstand van minder dan 160 km van Padang
en Boekit Tinggi staan.
Radio-Padang maakte gisteravond bekend, dat zware gevechten zijn geleverd
bij Loeboek Djambi, op 250 km ten zuidwesten van Boekit Tinggi, waar het
hoofdkwartier van de opstandelingen is gevestigd.
De oprukkende regeringstroepen zijn op een kilometer van Toeboek Djambi
tot staan gebracht, aldus de radio, die hieraan toevoegde dat de gehele bevolking
van het gebied der opstandelingen steunt tegen de regeringstroepen.
betreffende de oprichting van een
tweede front van de opstandelingen
in Celebes.
Maandagmiddag heeft prof. dr met het uitspreken van een rede
mr. M. Rooij. gewoon hoogleraar in aanvaard.
de leer van de communicatiemidde
len aan de Amsterdamse Gemeen
telijke Universiteit zijn ambt in de
Aula van het Universiteitsgebouw
Op de foto zien we de hoogleraar
na zijn inaugurele rede in gesprek
met wethouder mr. A. de Roos.
Autoverhuurinr. „TIP-TOP"
St. Aagtenstr. 14, tel. 25709, Leiden
Mercedes 180 D 10.-
15 ct. per km, inclusief brandstof.
Volkswagens 6.- per dag -f
6 ct per km.
Volkswagen-busjes 35.- per dag.
Soemilro en Pantouw
uit Singapore?
Volgens een bericht in de „Straits
Times" zouden op 31 maart twee lei
ders van de Sumatraanse opstandelin
gen, Singapore hebben verlaten in een
vliegtuig van de nationalistisch-Chi-
nese burgerluchtvaart maatschappij.
Het zouden zijn dr. Soemitro, de voor
malige Indonesische minister van Fi
nanciën, thans minister van Handel
in de tegenregering en een der op
standige legerofficieren, majoor Pan
touw. Het reisdoel was Manilla.
Volgens de „Straits Times" heeft
majoor Pantouw instructies bij zich
het goedkoopste goede zongordijn met de sleufjes
Hit nummer bestaat alt 16 pagina's
Duitslands bekwaamste spionnen
uit de tweede wereldoorlog werden
misleid door de in Australië ge
boren acteur Clifton James, toen
deze als veldmaarschalk Burggraaf
Montgomery te kennen gaf. dal het
met de invasie wel los zou lopen.
Hij heeft thans zijn belevenissen
vastgelegd in de autobiografie
..Monty's dubbelganger" en onder
de gelijknamige titel wordt nu een
film gemaakt waarin Clifton James
uiteraard de hoofdrol vertolkt.
Hier ziet men hem tijdens op
namen in Gibraltar tesamen met
met John Mills, die de rol speelt
van de kapitein, die verantwoorde
lijk was voor James' optreden als
dubbelganger.
Verklaring van Harahap
De minister van Defensie in de revolu
tionaire regering van Padan, Boerha-
noedin Harahap, die in 1955 premier in
Djakarta is geweest, heeft verklaard, dat
buitenlandse vliegtuigen regelmatig aan
parachutes wapens voor de opstande
lingen in Sumatra neerlaten. De wapens
zijn door vertegenwoordigers van de
tegenregering gekocht en worden door
die regering betaald.
Harahap zei, dat de Centrale regering
als laatste redmiddel steeds meer Ja
vaanse troepen naar Sumatra zendt
om „hun Sumatraanse broeders te
doden.
Hij zei, dat de opstandige regering
voldoende mannen cn wapens bezit
voor een lange strijd. Wat de econo
mische kant betreft kunnen de gebie
den die de opstandelingen bezet heb
ben, zichzelf bedruipen, mede dank zjj
regelmatige hulp uit bevriende gebie
den.
Over de militaire machtsverhouding
zei Harahap. dat de Centrale regering
nog vjjf bataljons heeft, die in ver
schillende delen van Sumatra gelegerd
zjjn en die wachten op bevelen om
naar het gebied der opstandelingen op
te rukken. De bevelhebber der opstan
delingen, kolonel Hoessein, heeft de
beschikking over drie goed opgeleide
bataljons en meer dan 1000 jonge vrij
willigers.
Harahap verwachtte, dat spoedig op
Celebes een nieuw front tegen de rege
ringstroepen zal worden geopend en dat
de opstandige troepen van Nangolan en
kapitein Sita Pohan zware aanvallen op
de regeringstroepen in Oost-Sumatra
zullen beginnen. Harahap heeft de vorige
week, samen met de minister van Bui
tenlandse Zaken van de regering van
Padang, kolonel Simbolon, besprekingen
gevoerd met Nangolan.
Bij die gelegenheid is Nangolan be
noemd tot bevelhebber van alle troe
pen der opstandelingen buiten Mid-
den-Sumatra.
In commentaar op geruchten volgens
welke de regering in Djakarta de be
velhebber van Zuid-Sumatra, kolonel
Barlian, een ultimatum heeft gezon
den waarin geëist wordt dat hjj zijn
neutrale houding prjjs geeft en partij
kiest, zei Harahap, dat Barlian als
dat waar zou zijn de zijde der op
standelingen zou kiezen.
Hulp van Zuid-Korea?
De „New York World-Telegram and
Sun", heeft gemeld, dat president
Syngman Rhee van Zuid-Korea aan
de Indonesische opstandelingen zijn
leger, vloot en luchtmacht heeft aan
geboden voor de strijd tegen het regime
van president Soekarno en dat hij er
bij de andere anti-communistische
Aziatische landen op heeft aangedron
gen hetzelfde te doen.
Hatta's woning streng
bewaakt
Het huis van de voormalige vice-pre
sident van Indonesië, dr. Moh. Hatta,
stond gisteren onder strenge bewaking.
Iedereen die Hatta's huis wilde binnen
treden, moest zich onderwerpen aan een
grondig onderzoek.
Volgens het linkse blad „Sin Po" heeft
de woordvoerder van het garnizoen te
Djakarta geweigerd, over deze maatregel
enigerlei mededeling te doen.
Tweede front in noord-Celebes op komst?
(Van onze reisredacteur uit Singapore)
Terwjjl Padang zich opmaakt tot afweer van de spoedig te verwachten beslis
sende stoot der regeringstroepen die twee weken is vertraagd door Nangolans
raid op Medan, respectievelijk zich prepareert op een langdurige guerilla in het
Barisangebergte, winnen de aanwijzingen voor een tweede front in Noord-Celebes
aan betekenis door het vertrek van de opstandelingen-minister Soemitro en de
kampioen-blokkade-breker majoor Pantouw naar Manilla (wat wil zeggen: naar
Menado). De druk op het totaal geblokkeerde Padang dat genoeg levens
middelen en vrij veel wapens heeft, maar vanwege de afsnijding der verbindings
lijn met Singapore en door het verlies van Pakan Baroe een tekort krjjgt aan
geld, olie en benzine, moet zo mogelijk worden verlicht door een militair en
economisch initiatief op Noord-Celebes.
Volgens bronnen der opstandelingen
in Singapore zijn de kolonels Soemoeal,
Warouw en Kawilarang in Menado
reeds gereed voor een zuidwaartse op
mars om de Djakartaanse troepen uit
Sumatra weg te lokken. De fel anti-
Javaanse Minahassa schijnt goed bewa
pend te zijn, naar men zegt, door For
mosa. Ook Djakarta zou zich op de ge
beurtenissen op Celebes prepareren. De
tien Russische vrachtschepen zouden
volledig zijn uitgerust voor landings
operaties in verband met de Celebesactie.
Djakarta heeft reeds zeven bataljons in
Zuidoost-Celebes. maar niettemin wordt
Celebes een harde noot want tussen de
regeringstroepen en de opstandelingen
zetelt de machtige Daroel Islamleider
Kahar Moezakhar, die welwillender is
jegens de opstandelingen dan jegens
Djakarta! Boven het militair belang
van Menado gaat intussen het econo
mische, want Celebes met zijn kopra-
smokkel is thans de enige potentiële in
komstenbron van de tegenregering. Die
koprasmokkel is momenteel goeddeels
lamgelegd door het gebrek aan scheeps-
ruimte en de opstandelingen-vertegen
woordigers in Singapore doen wanhopige
pogingen om schepen te huren of te
kopen, zelfs tegen dolle prijzen. Er zijn
thans slechts twee schepen beschikbaar
voor de blokkadebreuk. Lukt zo'n poging
dan levert iedere lading kopra de koop
prijs op van een oud schip. Van het
Canadese premier
wint verkiezingen
Grote verschuiving ten
gunste van conservatieven
De leider van de Canadese liberalen,
Lester Pearson (oud-minister van Bui
tenlandse Zaken) heeft gisteravond toe
gegeven, dat zijn partij er bü de verkie
zingen voor het parlement niet in ge
slaagd is de vooruitstrevende conserva
tieven onder leiding van de huidige
premie Diefenbaker uit het zadel te
stoten. Toen bijna alle uitslagen van de
verkiezingen bekend waren, hadden de
conservatieven 204 zetels en de liberalen
46. In het Lagerhuis was de zetelverde
ling tot nu toe: conservatieven 113
zetels, liberalen 106 en voorts 46 zetels
voor drie andere partijen. Dit Lagerhuis
werd op 1 februari j.l. door premier
Diefenbaker ontbonden, omdat, naar hij
zei, de positie van zijn minderheids
regering ontoelaatbaar was geworden. In
de provincie Quebec hebben de vooruit
strevende conservatieven van Diefen
baker nu zelfs de meerderheid verkre
gen in districten, die meer dan zestig
jaar lang een liberaal hadden afge
vaardigd.
De verkiezingscampagne is gevoerd in
het teken van de gevoelige werkloos
heid die thans in Canada bestaat. Het
welslagen dezer pogingen hangt dus het
succes van de opstand mede af. De op
standelingen vragen zich intussen ver
bitterd af waarom het Westen hen niet
onderhands een vijftal vrachtschepen
van ongeveer 3000 ton en eventueel ook
een zestal motortorpedoboten toespeelt
om Azië's eerste anti-communistische
opstand te steunen, in plaats van lijde
lijk de Russische initiatieven aan te zien.
Terugkerende Nederlanders gewagen
van vele Russische „toeristen" op Java!
Ondanks de tegenslagen, het gebrek aan
coördinatie en onhandige blunders geven
de opstandelingen de moed echter niet
op. Zij hopen op een adempauze door
stand te houden bij Padang. Zij zeggen
verder dat Barlians officieren er op
aandringen Padang te steunen, dat ko
lonel Zoefkili Loebis wacht op zijn kans
op West-Java, dat Noord-Celebes een
sterk bolwerk zal zijn en dat de econo
mische positie van Djakarta despe
raat is.
Maar ondanks opstandelingen-juich
kreten over een belofte tot hulp door
Syngman Rhee lükt toch officieuze
westelijke hulp onontbeerlijk. De re
bellen kijken dan ook snakkend uit
naar de uit Indonesië terugkerende
KPM-schepen en verklaren zich vrij
openlijk bereid tot aanvaarding van
onderhandse Nederlandse steun. Ge
ruchten zeggen dat Simbolon mis
schien zal pogen Amerikaanse inter
ventie te forceren door een kwasi-
bedreiging van de Amerikaanse olie
installaties. De Amerikaanse zevende
vloot ligt klaar in Singapore's haven
maar terwijl Amerikaanse matrozen
door de rode-lichtjes-wijk flaneren, tikt
de klok uren weg van Indonesië's
laatste kans.
aantal werklozen in het land bedraagt
meer dan een half miljoen, hetgeen
neerkomt op een kleine tien procent van
de beroepsbevolking.
De conservatieven willen een eind
maken aan deze toestand door het uit
voeren van grote openbare werken in
het noorden en zij willen hiervoor een
bedrag van een miljard dollar beschik
baar stellen. De leider van de liberale
partij, Pearson, ziet meer in belasting
verlaging. In het kader van dit plan wil
hij de Canadese werknemers dit jaar
twee maanden geen belasting laten be
talen.
Over de internationale handel van
Canada bestaan ook meningsverschillen
tussen de twee grote partijen De libe
ralen zijn tegen de conservatieve poli
tiek om meer handel over Engeland te
laten lopen. De liberalen menen dat de
goede handelsbetrekkingen tussen de
Verenigde Staten en Canada hierdoor
op den duur zullen worden geschaad. De
inzichten van de vooruitstrevende con
servatieven hebben dus nu, de zege be
haald.
Koninklijke familie naar
Sankt Ar,tori
Koningin Juliana en de «prinsessen
Beatrix en Irene zijn gisteravond te
18.13 uur uit Utrecht per trein vertrok
ken naar Sankt Anton voor een vakantie
van 12 dagen. Prins Bernhard zal zich
5 april daar bij hen voegen.
,ii
Do Sovjetrussische minister van Buitenlandse Zaken, Gromyko, heeft gisteren
in Moskou medegedeeld, dat de Sovjet-Unie bereid is een akkoord te sluiten,
waarbij aan atoom- en kernwapenproeven een einde wordt gemaakt. Hij klaagde,
dat Engeland en Amerika niet tot een dergelijke overeenkomst bereid waren, om
dat bepaalde leiders in het Westen en met name in de Verenigde Staten daarin
een „gevaar zien voor hun nationale economie". „Doch de Westerse economie
wordt niet bedreigd door stopzetten van deze proefnemingen, maar door de be
wapeningswedloop, die de economie van alle staten, die lid zijn van de NAVO, in
zijn greep houdt". Gromyko, die door de leden van de Opperste Sovjet (het zgn.
parlement) stormachtig werd toegejuicht, verklaarde overigens, dat de Sovjet-
Unie zich het recht voorbehoudt de proeven te hervatten, indien de anderen niet
tot eenzelfde maatregel zouden besluiten.
In het Westen heeft het voorstel van Gromyko weinig indruk gemaakt, omdat
er geen waarborg gegeven wordt tegen bedrog. Het Russische besluit kan in het
geheim worden overtreden en naar willekeur gewijzigd.
In een door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken uitgegeven
verklaring, welke is goedgekeurd door president Eisenhower, is reeds een beroep
gedaan op de Sovjet-Unie om over ontwapening te onderhandelen via de Ver.
Naties en op te houden de volkerenorganisatie te honen. Het is niet vaak gebeurd,
dat Washington zijn antwoord zo snel klaar had. Er was nog al eens geklaagd, dat
de rcgering-Eisenhower te langzaam was in het propaganda-duel met de Sovjet-
Unie. Deze kritiek heeft blijkbaar indruk gemaakt.
conferentie van ministers van Buiten-
lande Zaken. Men geloofde, dat als de
Sovjet-Unie met de voorstellen instemt,
de onderhandelingen kunnen beginnen
tussen Russische vertegenwoordigers en
de diplomatieke vertegenwoordigers van
Engeland, FraJikrijk en de Ver. Staten
in Moskou. Aan de ministersconferentie
en de topconferentie zouden meer lan
den kunnen deelnemen, aldus de Britse
zegslieden. Zij legden er evenwel de na
druk op, dat Engeland het aantal deel
nemers aan een conferentie van minis
ters van Buitenlandse Zaken wil beper
ken.
0 Slot op pag. 2
Brits schip redt
1100 emigranten
In de Indische Oceaan is het Noorse
schip „Skaubryn", dat met elfhonderd
passagiers op weg was naar Colombo,
tengevolge van brand in nood komen te
verkeren en vergaan. De passagiers, voor
het overgrote deel Duitsers en Scandi-
naviërs, onder wie vele Denen, konden
evenwel worden gered door het toege
snelde Britse schip „City of Sydney".
Het zeven jaar oude schip was uitgerust
met het modernste brandweermaterieel,
hetgeen het vergaan van het schio dus
niet heeft kunnen voorkomen. De „Skau
bryn" werd in K=el speciaal voor emi-
grantenvervoer gebouwd. Het schip rr.at
bijna tienduizend ton en was eigendom
van een Noorse scheepvaartmaatschap
pij-
Opdracht gegeven voor een tweede front?