Hildegard Knef
KOPENHAGEN i f,j,ila"l",'r
„eerste liefde"
keerde terug
naar
- j de schermen
WIL WEER HOOFDSTAD VAN
NOORDEUROPEES GEBIED WORDEN
Zeer opmerkelijke verschillen met het dure
Stockholm, dat lang zo amusant niet is
Deense bed rij vigheid
Levendige
is tot een veel groter aantal kleine
zelfstandigen, en dit leidt wederom tot
meer bedrijvigheid.
Geen lompen in Stockholm
De toerist merkt het meteen, als hij
in Denemarken al die winkeltjes met
oude boeken en tijdschriften, oud goud
en antiek ziet en aan al die wa-
terlooplein-achtige keldertjes met oude
kleren en schoenen, gebarsten kopjes
en borden, roestig gereedschap en
stoffige meubels voorbij gaat. Er is
daarentegen geen Zweed die ook maar
op de gedachte komt lompen enz. te
verhandelen. Men moet er zelfs nog
dankbaar zijn als de oude kranten
gratis worden afgehaald!
In het rijke Stockholm is er ook nie
mand, die voor minder dan een rijks
daalder, per uur sneeuw wil vegen.
Het dubbele wordt zelfs geëist. En het
gevolg is, dat men nu einde maart,
door een modderpoel loopt. Zelfs de
belangrijkste winkelstraten zijn smeri
ger dan een achtersteegje in Kopen
hagen, waar in deze dagen ook ver
schrikkelijke sneeuwstormen hebben
gewoed. Ondanks al zijn rijkdom, heeft
Stockholm intussen toch iets dorps-
achtigs. Men merkt dat in de tram en
in de nieuwe ondergrondse. Daar
schuift een massa langs elkaar, die
zich klaarblijkelijk niet gelukkig voelt.
„Ik viel vandaag onaangenaam op
schreef eens een collega, „omdat ik in
de tram moest lachen
ledereen komt overal
Terwijl de Stockholmer zich elle-
bogend naar de deur werkt, vraagt de
Deen eenvoudig zijn buur even plaats
Vo groot
\ucces op
ffroadway
o
De bekende Duitse actrice Hil-
sgard Knef heeft in de Ver-
igde Staten een prestatie ge-
terd, waarop niet zo erg veel
Iropese artiesten zich kunnen
roemen. In een theater aan
badway spelen, betekent niet
ben. dat men de ogen van de
hele kunstminnende wereld op
|h gericht weet, het betekent
ik. dat men zich voor de
laarste eisen gesteld ziet, die
1 kunstzinnig gebied gesteld
nnen worden. Het moet dus als
2 artistiek succes van de eerste
le gezien worden, wanneer
in zoals Hildegard Knef
fd als niet-Amerikaanse
tt minder dan 576 maal op
oadway de rol van Ninotchka
ttolkt in Cole Porters ,,Silk
tckings"
htussen is Hildegard Knef weer
ig in Duitsland als gevolg van
Ir nieuwe contract met de UFA- Te-
ht kan men van haar nu zeggen,
I zü tot „haar eerste liefde" is
iggekeerd, want het was ook bij
t filmmaatschappij, dat Hildegard
ir artistieke loopbaan begon-
joewel de bewoners van het. Berlijn
I niet graag zullen erkennen, de
C van Hildegard stond niet aan de
be. Zij werd in Ulm geboren. Maar
is in de kinderwagen werd zy over
IBerlijnse plaveisel gereden en het
I ook in Berlijn, dat zij de scholen
riiep. Toen zij het lyceum verliet
Üe Europa in de verschrikkelijke
Ivan de tweede wereldoorlog. Toch
I het zeer begaafde meisje een
htje als tekenares en schilderes bij
!FA krijgen en zo begon haar werk
r de film. Doch de wezenlijke grote
successen, die haar naam in de
tie wereld een reputatie hebben be-
d, dateren van na de jongste we-
borlog. Was het wonder, dat bij de
|nare>. die dagelijks met allerlei
Imensen omging, plotseling de wens
i opgekomen om ook filmster te
im. Hildegard nam les bij Else
tien? Het bleef niet by èen stille
gers en deze geroutineerde actrice
eep al spoedig, dat zij met na-
lijk talent te maken had. Zij liet
le proefopnamen van Hildegard
en en was helemaal niet teleurge-
toen de verantwoordelijke pro-
ieleiders bij het zien van deze
e opnamen de schouders ophaal-
Zij had vertrouwen in haar pupil
rist met zekerheid, dat haar tijd
eens zou komen. Intussen werkte
legard te hooi en te gras eens mee
bonte avonden in de provincie,
studio-uitvoeringen voor soldaten
verd zo steeds zekerder en vrijer.
Wervelwind-carrière
har het duurde tot na de oorlog
Helmut Kautner haar het eerste
(rolletje bezorgde in zijn rolprent
ter den Briicken". In dit beschti-
jrolletje kreeg het publiek voor de
ke maal gelegenheid kennis te ma-
met deze nieuwe ster aan het
Ise filmfirmament., die daarna als
komeet omhoog schoot. Men kan
!>t spreken van een wervelwind-
ère. Door „Die Mörder sind unter
„Zwischen gestern und morgen"
iFilm ohne Titel" kreeg zij grote
ndheid met als extra beloning een
brscheiding in Locarno in 1947 als
(te actrice".
L een lang verblijf in de Verenigde
en, keerde Hildegard in 1950 naar
ksland terug en maakte zij onder
i Forst de film „Die Sünderin".
ke overal juichende kritiek ont
ving. ,.'s Nachts langs de weg" is een
film. die zy maakte met Hans Albers
en die ook in ons land zo'n succes
werd. Daarna heeft zij ook in twee
Amerikaanse films een hoofdrol ver
tolkt. respectievelijk met Tyrone Power
en Gregory Peck. Hildegard Knef was
in de loop der jaren gerijpt tot een per
soonlijkheid van formaat, gestegen tot
een niveau gelijk aan dat van haar
beste Amerikaanse filmzusters.
Wee degene, <1 ie eens
iets extra's vraagt
in Zweedse hoofdstad
Zo is het ook in iets groter verband.
De kleine zakenman heeft niet meel
de tijd om vriendelijkheid te verko
pen. Het hoge levenspeil kan slechts
worden gehandhaafd, als men alles
wat schijnbaar niets oplevert, schrapt.
Alles moet zo uniform mogelijk wor
den gedaan, en wee degene, die iets
Coulissen bouwen
Dit heeft zij niet alleen te danken
aan haar talent, maar ook aan haar
bereidheid tot harde, gedisciplineerde
arbeid. In de voor haar moeilijke Jaren
na de oorlog kon zij na veel moeite
haar debuut als toneelspeelster maken
op de planken van Viktor de Kowa's
Berlijnse theater „Tribune" in een
avondtoilet, gemaakt van ^een laken.
extra's eist. Dat kost veel, want de
werkster wil f. 2.75 per uur hebben, de
bode van het goedgekeurde kruiers-
bedrijf eist al f. 4.50. een voor enkele
uren gehuurde typiste f. 6.—. een in
Stockholm officieel erkende gids
f. 12.en een h.b.s.-leraar, die bij
lessen geeft f. 17.50 per uur
Dit zijn (vastgestelde!bedragen
waar de Denen van watertanden. Daar
is het immers zo, dat de onderwijzer
genoodzaakt is er nog iets bij te doen.
De verslaggever van een groot blad
geeft nog een tijdschrift uit of schrijft
boeken. De piccolo heeft misschien
nog een andere baan en is wel genood
zaakt zyn beste beentje voor te zetten.
Bovendien is de Deense bevolking vrij
liberaal ingesteld, hetgeen aanleiding
Hardnekkige
(Van onze correspondent in Stockholm)
In de Scandinavische familie wordt een zeer
harde strijd gevoerd. Het gaat er namelijk om,
welke stad zo niet als hoofdstad, dan toch als
centrum van Noord-Europa moet worden be
schouwd. Hier gaan dus niet alleen feiten een rol
spelen, maar ook nationale gevoelens.
Deze kwestie is evenwel niet alleen voor de
Scandinaviërs van belang. Ook het buitenlandse
bedrijfsleven, de zakenwereld en de scheepvaart,
politici en de pers, diplomaten en kunstenaars en
vele anderen willen graag weten aan welke stad
de voorkeur moet worden gegeven als men zich in
Scandinavië wil vestigen.
Vóór de tweede wereldoorlog is Kopenhagen
ongetwijfeld het „Parijs van het noorden" ge
weest, „de grootste stad van Scandinavië". Er
heerste een prettige stemming en er werd goed
gegeten en gedronken. Vele zaken hadden hier
hun filialen voor Scandinavië en bewerkten, van
Kopenhagen uit, zowel Zweden als Noorwegen.
Ook de pers was daar geconcentreerd.
Gedurende de oorlog veranderde het beeld. De
Zweden wisten van hun neutraliteit te profiteren
en Stockholm werd een nieuw knooppunt. Na de
oorlog hebben de Denen het niet bepaald gemak
kelijk gehad. Het land had weliswaar niet zo erg
geleden als Noorwegen, maar had toch een te
zware klap gekregen om voor het buitenland aan
trekkelijk te zijn.
De tüden veranderen echter. Zweden is nog steeds een welvarend land, maar
velen gaan naar Kopenhagen om zich te amuseren. En daar ontmoet de Zweed
dan een bedrijvigheid die hem toch even te denken zou moeten geven. Wij
kunnen beginnen met de kleinste factoren, de vriendelijke kruier, de behulp
zame chauffeur, de vlugge piccolo en zijn talen machtig zijnde hotel-portier.
Overal wordt men omgeven met een in Zweden geheel onbekende service. In
Zweden zit men in de eerste klas en krijgt zijn vruchtenjuice In een blikje met
een rietje. Het glas is weg „gerationaliseerd". De schoenen vindt men onge
poetst voor de deur, want voor dergelijk werk is In de kelder een machine. In
Zweden zyn hotels, die het ontbyt eerst na 11 uur kunnen serveren en het is
een uitzondering als iemand in de hall staat om met de koffers behulpzaam
te zyn. Kruiers zijn er nauwelijks meer, maar er is wel een karretje, dat de
reiziger zolang mag lenen. Doe het zélf! Hiermede is niets afbrekends gezegd
over de Zweedse mentaliteit. Het is slechts zo, dat de Denen nog service
kunnen geven, omdat er een hardere concurrentie is. terwijl het Zweedse
personeel is verwend door de nivellerende welvaartspolitiek. Het is voor de
piccolo niet meer de moeite waard een koffer naar boven te dragen, en het
kamermeisje zet gerust dc bel af. als ze te veel te doen heeft.
Hildegard heeft het
lange haar moeten
opofferen voor haar
rol in de nieuwe film
.Madeleine en het
Vreemdelingen
legioen",
Onmiskenbaar talent
en bereidheid tot
bard werken
brachten haar naai
de top
Net als haar collega's zaagde en spij
kerde zij om de coulissen voor elkaar
te krijgen en tussen de bedrijven hielp
zij zelfs mee met het veranderen van
het decor. Zij was slechts bezeten van
één doel: spelen
Het is haar gelukt En hoe
De eerste grote film, die na haar
terugkeer uit Amerika is voltooid en
die binnenkort ook in ons land in pre
mière gaat. is „Madeleine en het
Vreemdelingenlegioen", een imposant
filmwerk van Wolfgang Staudte, waar
voor wekenlang buitenopnamen wer
den gemaakt in Noord-Afrika en Ita
lië. Hildegard Knef komt ons in deze
film als een heel andere Hilde tege
moet .al was het alleen maar als ge
volg van het feit, dat haar lange
blonde haren moesten worden opge
offerd. zodat er een pikante jongens
kop is overgebleven. Haar vertolking
in deze film is die van Franse lerares
in Noord-Afrika. een bijzonder intelli
gente. energieke en uiteraard bekoor
lijke jonge vrouw, die zich tot taak stelt
en daarin uitstekend slaagt, om le
gioensoldaten te helpen bij hun vlucht
uit de hel van het Vreemdelingenle
gioen. Tot haar tegenspelers als le
gioensoldaten van verschillende natio
naliteiten behoren Hannes Messe-
mer. Bernhard Wicki. Helmut Schmid
en Joachim Hansen.
Eigenzinnig, rebels
Filmregisseur Staudte. die zich een
grote faam verwierf met enkele we
reldbekende na-oorlogse films, heeft
in ons land vooral bekendheid gekregen
door zijn regie van de Nederlandse
film „Ciske de Rat" naar het boek van
Piet Bakker, een van de helaas spo
radische Nederlandse films, die ook in
het buitenland opgang maakte. Met
Hildegard Knef werkte hij al eerder
samen in de film „Die Mörder sind
unter uns", waarvoor hij het draaiboek
schreef en die hij regisseerde. Het was
vooral in deze film, dat hij zijn mees
terschap toonde door het onzeker van
de eerste Jaren na de oorlog, het zwe
vende en ondefinieerbare van die tijd
door zijn regie op knappe wijze in beel
den te vangen. Filmcritici spraken van
een bezetenheid der optische uitdruk
king, van een zich losbrekende artis
tieke verbetenheid in de hantering van
het thema en de motieven. Het ritme
en de dynamiek van het beeld drongen
de eigenlijke handeling naar de achter
grond.
Dit alles is eigenlijk niet wonderlijk
voor een markante persoonlijkheid als
Staudte- Met zijn vaak eigenzinnige,
rebelse natuur en heel zijn vitaliteit
vecht Wolfgang Staudte bij voortdu
ring tegen de traagheid, de vervlak
king en het egoïsme van onze tijd. Zijn
sterke persoonlijkheid straalt tezelf
dertijd warmte, humor en menselijk
heid uit. Zelf zei hij eens: De film is
mijn enige uitdrukkingsvorm en ik ben
regisseur, omdat ik geloof, dat ik fil
misch Iets te zeggen heb". Trouwens
Staudte beschouwt de film als het
stiefkind van de Muzen, dat hU ware
kunst wil verheffen en iedere bepaald
onartistieke filmstof wijst hij van de
hand.
en een hand. die het venster sloot
talmde een poosje, wijl het meisje floot.
(Vrij naar Gorter'6 „Mei")
f
Een nieuwe lente en een nieuw geluid:
ik wil dat dit lied klinkt als het gefluit,
dat ik vaak hoorde voor een zomernacht
in een oud stadje, langs de watergracht
te maken. Daar komt nog iets anders
bij. In Kopenhagen, zelfs ook nog in
Oslo, zijn hotels en zaken waar de ge
wone man niet komt. Die heeft daar
geen geld voor. Enkele zaken zijn als
het ware gereserveerd voor de diplo
matie en andere hoge heren. In Stock
holm echter kan men overal gemengd
publiek ontmoeten. Zelfs de duurste
gelegenheden kunnen door iedereen
bezocht worden. Dit is een zege van
het socialisme, die echter niet door
iedereen met blijde ogen wordt ge
zien. Hiermede hebben wij enkele ver-
sohillen tussen de twee steden ge
noemd. Wij zouden er nog aan toe
kunnen voegen, dat Kopenhagen ruim
een miljoen inwoners heeft, terwijl
Stockholm amper op 900.000 komt
De strijd tussen de twee steden gaat
thans goed beginnen. De sterkste zet is
daarbij de enorme hotelbouw. Stock
holm heeft er weliswaar eri'.ele grote
hotels in de buitenwijken bijgekregen,
maar Kopenhagen krijgt er twee direct
in het centrum. De S.A.S. bouwt er een
van 22 verdiepingen en 475 bedden.
En de slogan is: minder luxe, meer
comfort.
Vreemd genoeg ziet een arm land als
Denemarken niet tegen de hotelkosten
op. Het hotel zal 16 miljoen kosten
hetgeen minder is dan een van die
nieuwe jet-toestellen, die het aantal
Amerikaanse toeristen op zijn minst
100 procent zal doen toenemen. Slechts
zó heeft Kopenhagen een kans, de
poort van Europa te worden. Men doet
ook alles om de luchthaven tot de
thuishaven van de S.A.S. te maken.
Stockholm kan het gewoon niet meer
bybenen en ligt op dit gebied al ten
achter.
Enkeling en organisatie
Inmiddels heeft de Zweedse hoofd
stad enkele andere troeven in handen.
De bedrijvigheid van de vele kleine lui
den is vervangen door enkele machtige
lichamen. Inkoop en verkoop, scheep
vaart en transport, werkgevers en
werknemers, radio en televisie, alles is
dermate georganiseerd en geconcen
treerd. dat geen nieuweling er tussen
kan kómen. Neem de kruidenierszaken
op het platteland. Zij hebben alleen
nog maar mogelijkheid van bestaan als
zij zijn aangesloten bij de coöperatie
of bij de even sterke inkoop-centrale.
En als de inkoop-chefs van deze cen
trales zouden zeggen, dat zij geen Hol
landse haring in blik wensen, zou het
voor de vertegenwoordiger wel moeilijk
worden nog iets in Zweden kwijt te
raken!
Door deze structuur wordt natuur
lijk veel tijd en werk bespaard, al lijdt
de kleine zelfstandige er onder. En zo
zijn wij dan weer bij het begin van
ons betoog. Rest slechts af te wach
ten of de Deense bedrijvigheid van
de enkeling zowel als van de grote
maatschappij het wint van het
Zweedse organisatie-talent. Politiek
gezien blyft Stockholm in ieder ge
val een belangrijke post. omdat het
klimaat voor een gesprek tussen
Oost en West er gunstiger is gewor
den. Er zyn zelfs waarnemers, die de
politieke weersgesteldheid in de
Finse hoofdstad Helsinki nog beter
vinden. Het grote nadeel is slechts,
dat de Zweden ook op dit gebied
nauwelijks hun gevoelens laten mee
spreken. maar de wereldproblemen
tot een formule maken, zoals ook de
secretaris-generaal der' V.N. Ham-
marskjöld een formule heeft gemaakt
voor het menselijk geluk.
Raadhuisplein in Kopenhagen
