Prins Philip
Te pronk stellen van
„cessionanten"
ZATERDAG 8 MAART
PAGINA 4
Jong Ma rine- officier
werd Prins - gemaal
Oog en oorvan Britse vorstin
vlagvertoon
energiek, sportief en actief,
Geen louter fliB stippelt zijn eigen taak uit
Toen de televisiesectie van de B.B.C. ter gelegenheid van de
opening van het Internationaal Geofysisch Jaar een groots weten
schappelijk programma verzorgde, werd deze anderhalf uur durende
uitzending ingeleid en becommentariseerd door een lange, slanke
man met een prettig innemend gezicht, in hoge mate fotogeniek.
Ongetwijfeld zou voor deze sympathieke commentator een goede
toekomst bij de televisie zijn weggelegd, ware het niet, dat het lot
hem reeds jaren tevoren op een geheel andere plaats had gezet, n.l.
als Prins-gemaal achter en naast de eerste vrouw van Engeland,
Koningin Elizabeth II.
Sedert februari 1952 vervult Prins
Philip, de voormalig e zeeofficier,
de belangrijke rol van Gemaal. Het
is niet doenlijk zijn positie juist te
omschrijven. Men zou bijna kun
nen zeggen, zijn taak is net zo
groot, als hij hem wil maken. Maar
als hoofd van zijn gezin, echtge
noot van Koningin Elizabeth en
vader van de toekomstige koning,
is hij zeker de bekendste man in
Groot-Brittannië. En zeer waar
schijnlijk ook de populairste.
enlfu^aas kan vergeet hij het. De
standhouders op de Jaarbeurs zullen
geconfronteerd worden met twee vor
stelijke personen, die werkelijke be
langstelling hebben voor het geëxpo
seerde en zij zullen er goed aan doen
hen niet met een soort „kluitje in het
riet te sturenGeen van beiden zou
het appreciëren
De tijden veranderen. Wij leven niet
meer in het tijdbestek van Koningin
Victoria, waarin ieder woord van kri
tiek rondweg ongepast en ongehoord
was. Victoria was de almachtige
vorstin, volkomen onaantastbaar. Hoe
anders is het vandaag de dag! In onze
dagen moeten ook vorsten en vorstin
nen hun populariteit „verdienen". Wij
willen daarmede niets oneerbiedigs
zeggen, maar wie herinnert zich niet
de malse kritiek, die de oud-hoofdre
dacteur van de „Punch" vorig jaar
over het hoofd van zijn vorstin uit
stortte. Een storm van verontwaardi
ging ging door het land. maar toch...
De toespraken van de Koningin wer
den menselijker, eenvoudiger en direc
ter. meer van hart tot hart.
En men kan er staat op maken,
dat de „man achter de schermen",
Philip, de voormalige zeeofficier,
ven om miltder Victoriaans op te
treden, minder ongenaakbaar dus,
terdege heeft gesteund.
In hem heeft het Britse volk een
Prins-gemaal, die - hoewel onge
twijfeld verlegen, want hoe zou hij
er anders toekomen om tegen de
filmster Jane Mansfield slechts
„Wat jammer, dat het nu juist
vandaag regent" te zeggen - een
open oog heeft voor wat een ko
ningschap in onze tijden moet zijn.
Niet de absoluut verhevene, noch de
eenvoud-tot-het-uiterste, maar een in
stelling, welke tot de fantasie blijft
spreken, zonder in exclusieve excessen
toevlucht te zoeken. Kortom: gewoon,
menselijk, eerlijk en oprecht. En dan
zó, dat dat gewone, dat menselijke,
dat eerlijke en dat oprechte iets
schenkt en iets betekent.
Werkelijke taak
En juist de positieve instelling van
Prins Philip tegen deze moderne reali
teit, heeft hem zo bemind gemaakt in
alle lagen van het Britse volk en ook
ver daarbuiten. Zijn pas begonnen car
rière bij de Marine werd afgebroken,
toen zijn jonge vrouw de Britse kroon
kreeg te torsen. Zij kreeg plotseling
een officieel, druk bezet leven, terwijl
hij niets om handen had. Maar hij
paste zich voortreffelijk aan en creëer
de voor zichzelf een werkelijke taak:
de Koningin bijstaan, steunen, helpen,
maar bovenal completeren. Hij trok
naar alle delen van de wereld om te
zien. hoe de onderdanen van de vorstin
leefden en werkten. Hij treedt niet al
leen op als „oog en oor" van zijn
vrouw, maar ook wel degelijk als een
man, die zich een eigen doel heeft ge
steld.
Voor alles is Prins Philip een prak
tisch man. De officiële toespraken en
plichtplegingen, die nu eenmaal bg
bezoeken van vorstelijke personen
schijnen te horen, interesseren hem
zichtbaar matig. Zijn belangstelling
gaat verder, zoals keer op keer blijkt,
wanneer hij er in kolenmijnen, fabrie
ken en constructiewerkplaatsen op uit
trekt om zelf eens rond te neuzen.
Hfj houdt er niet van als dan alles
met een officieel tintje overgoten is.
Alles moet zijn gewone gang gaan. Zo
wil Prins Philip het, omdat hij alleen
dan een getrouw beeld kan krijgen van
industrie, handel en verkeer en vooral
van de mensen, die daarin hun dage-
Iqks brood verdienen.
Diepgaande interesse
Hoe vaak kan men hem niet aan
zien. dat het prachtig voorbereide
epeechje van een of andere burgemees-
fcr liet ene oor invliegt om er bij het
andere oor weer even hard uit te vlie
gen? En later vindt men hem dan
terug in een zeer geïnteresseerd ge
sprek met dezelfde burgemeester,
waarbij hij door zijn intelligente en
indringende vragen een veel beter oor
deel kan vellen. Men kan er zeker van
zijn. dat het bezoek, dat hij met Prins
Bernhard. aan de Utrechtse Jaarbeurs
zal brengen op de ochtend van 2fi
maart, niet louter zal bestaan uit het
uitwisselen van beleefdheden. Deco
rum. goed. ook Prins Philip ziet daar
de noodzaak van in. Maar als het
Het voordeel van een Britse Prins
gemaal is nu eenmaal, dat hij niet als
zijn echtgenote zo sterk is beperkt in
woorden en daden. Hij kan vrijuit
spreken, hetgeen een vorstin nu juist
niet mag.
Daardoor is het de Hertog van
Edinburgh - die wordt beschreven als
energiek, intelligent, actief en bqzon-
der nieuwsgierig naar 't hoe en waar
om - mogelijk om onbevooroordeeld
alle problemen te beschouwen en wan
neer de gelegenheid zich voordoet, zal
Prins Philip niet nalaten zijn kornis
te vergroten en een dieper inzicht te
krijgen in de dingen, die hem interes
seren.
Niet als vlagvertoon
Hij voelt er ook bitter weinig voor
om zich te lenen louter en alleen als
lagvertoon. Toen iemand hem eens
vroeg een bepaalde functie op zich te
nemen, antwoordde hij: „Ik wil wel
Iets doen, maar alleen als het nieuw
en noodzakelijk is". Een showbaantje
zal hij nimmer accepteren en aan
vaardt hij een zekere functie, dan zal
hij er zich nooit met een Jantje van
Leiden van afmaken. Om een voor
beeld te geven, hij is een van de ac
tiefste voorzitters, die de Britse Na
tionale Sportvelden Vereniging ooit
heeft bezeten. Om zich geheel en al
met de doelstellingen en de werkwijze
van dit instituut, dat zorgt voor de
aanleg en onderhoud van sportvelden
voor de jeugd, vertrouwd te maken,
ging hij kort na zijn benoeming tot
voorzitter geruime tijd op het hoofd
kantoor werken om zich de problemen,
waarmede hij geconfronteerd zou wor
den, eigen te maken.
De echte jongen, verzot op avontuur
is nooit in hem verloren gegaan, ter
wijl de sport in hem een daadwerke
lijke beoefenaar heeft. Cricket, polo en
zeilen, het zijn zijn favoriete sporten.
En niet te vergeten vliegen, hoewel
niet zo intensief als Prins Bernhard.
In Londen introduceerde hij bijv. de
helikopter. Van de tuinen achter Buc
kingham Palace stijgt hij vaak op met
een hefschroefvliegtuig als hij ergens
een officieel of officieus bezoek moet
brengen.
Hij kan het maar nauwelijks ver
kroppen, dat straalvliegtuigen voor
hem „verboden" zijn verklaard. Anders
dan Prins Bernhard dus. die reeds vele
prototypen en serietoestellen heeft be
vlogen. Prins Bernhard is echter ook
inspecteur-generaal van o.m. de Kon.
Luchtmacht een functie, welke voor
Prins Philip tot zijn grote spijt, niet is
weggelegd.
Prins Philip, een dynamisch man,
die zowel graag her gen beklimt als in
de kolenmijnen afdaalt, zaken zélf in
handen neemt en tegen ongerief geen
enkel bezwaar heeft. Een intelligent
man ook, waarmee het Britse volk zich
gelukkig kan prijzen.
Britse opvoeding
Wie is eigenlijk deze man, die aan de
zijde van de Koningin leeft en die geen
„proeftijd" nodig had eer hij het ver
trouwen van het volk zover had ge
wonnen, dat hij Prins-gemaal kon
worden, iets waarover de gemaal van
Koningin Victoria zeventien jaar
moest doen?
De Prins-gemaal mag dan geen vast omschre en functie hebben, als echtgenoot van Koningin
Elizabeth 11 en als vader van Kroonprins Charles rust toch een belangrijke taak op zijn schou
ders. Hier ziet men het Brits vorstelijke gezin bijeen in de tuinen van Buckingham Palace.
De Hertog van Edingburg kwam in
dertijd als zesde in aanmerking voor
de Griekse troon. Zijn vader was Prins
Andrew van Griekenland, die in 1943
overleed. Zijn moeder is de Prinses
Alice van Battenberg. de dochter van
de eerste Markies van Mil ford Haven.
Hij werd geboren te Corfu, doch ont
ving van zijn geboorte af een door en
door Engelse opvoeding bij zijn oom.
Lord Mountbatten. In diens huis ont
moette hij regelmatig de jonge Prin
ses Elizabeth. Het jonge meisje en de
nogal verlegen, magere jongen waren
van de aanvang af de beste vrienden.
Zij gaven eikaar geschenken en corres-
L EI DEN heeft héél wat be
roemde mannen door zijn
straten zien gaan.
Ge zoudt ze wel weer eens wil
len ontmoeten: een Rembrandt
byv. of een Boerhaave, een.Lu
cas van Leyden of een Clu6ius,
een Hildebrandt of een Piet
Paaltjens. een Einthoven of een
Lorentz tenslotte.
Natuurlijk: het was een geheel
ander Leiden dan het Leiden
van nu. het was nog een echt
„provinciaals" Leiden, maar
door de vele grote mannen die
er woonden, was ook zijn naam
groot.
Wie denkt niet aan het grap
je „Boerhaave. Europa" en de
brief kwam stante pede op het
Rapenburg terecht
WE kunnen dus trots zijn
op onze mooie en vooral
bekende stad, die
zelfs door mannen als Churchill
en Smits bezocht is. Dat zit nu
wel in verband met onze door
Willem de Zwijger geschonken
Universiteit dat hebben we al
in de vijfde klas van de lagere
school geleerd maar afgezien
daarvan, munt Leiden toch ook
door andere historische gebouwen
uit. die een woordje mee mogen
spreken en waarin onze voor
vaderen prestaties hebben gele
verd, waarover de wereld nu
nóg spreekt.
Om daarbij niet al te zeer in
het verleden terug te duiken:
een burgemeester De Gijselaar-
bank herinnert aan de man, die
de enige „goeie" Leidenaar was,
zonder aan de anderen afbreuk
te willen doen
ZU allen flaneerden door
we mogen dat wel met eni
ge voldoening zeggen
ons fraaie Leiden en zé moeten,
ieder in hun eeuw, onder de in
druk zijn gekomen van onze
onvolprezen straten en grach
ten (Breestraat of Rapenburg),
wier wereldvermaardheid hele
geslachten tot een bezoek inspi
reerde, ze hebben rondgeneusd
in onze hofjes en er even de
stilte geproefd, ze zagen wat de
Lakenhal waard is of stonden
eerbiedig bij de graven in Hoog
landse- of Pieterskerk of zijn
zelfs doorgedrongen tot de ge
heimenissen van het beroemde
„zweetkamertje", waarin sinds
eeuwen alle Leidse gegradueer
den een „stief kwartiertje" heb
ben doorgebracht, al of niet met
de ellendigste herinneringen.
ZO wandelen wij ook nu door
dit schilderachtige Leiden,
dat vooral sinds de heldhaf
tige afweer der Spanjaarden van
zich heeft laten spreken en niet
gauw door buitenlanders wordt
overgeslagen, als het- er om gaat
in Europa steden te bezoeken,
die per sé bezocht moeten wor
den.
Op dat lijstje ontbreekt de
Sleutelstad niet en onze nering
doenden trekken er profijt van,
dat ze ervan verwachten.
En op hun rondwandelingen
worden ze altijd weer getroffen
door het sierlijke silhouet van
de Marekerk, die met een beetje
fantasie herinnert aan het kerk
je te Oudenbosoh of zelfs aan
de Sint Pieter te Rome, het sil
houet, dat aan alle kanten steeds
weer opdoemt en U nauwelijks
los laat.
HEEL in de verde zien wij de
Marekerk liggen: er gaat
iets vertrouwenwekkends
van uit. alsof onze goede, oude
stad er door beschermd wordt.
Zij is met de andere kerken, of
met het Stadhuis, het Gerecht,
de Waag of zelfs de „blauwe
steen", waaraan zo velen achte
loos voorbij lopen, een van de
rotsvaste punten, waaromheen
het traditierijke Leidse leven
zidh beweegt en waaraan wij
allen min of meer onze hechte
liefde verpand hebben.
Want wie, als onze voorva
deren, éénmaal door Leiden
wandelde en oog heeft voor
schoonheid, heeft de stad leren
liefhebben enwaarderen
En nu niet aankomen met het
praatje, dat „wereldsteden" zo
veel mooier zijn.
Dat is werkelijk niet aardig!
FANTASIO.
Foto Wil Eiselin. Rijswijk.
dondeerden met elkaar, maar Prins
Philips hart ging uit naar de zee. Deze
wens kon gemakkelijk in vervulling
gaan. Hij bezat alles, wat een goed
zeeman nodig heeft: de bereidheid om
hard te werken, een gezond gevoel voor
discipline, de manier om kameraad
schappelijk met zijn medemensen om
te gaan, zucht naar avontuur en een
grote liefde voor de sport.
Gezien Marine-officier
Toen hij er de leeftijd voor had
werd hij toegelaten tot het Royal Na
val College te Dartmouth, waar hij de
trofee won voor de beste cadet. Als of
ficier was hij later zeer gezien. Tijdens
de werktyd stond hij geen gekheid toe,
maar buiten diensttijd was hij zeer
humaan. Al voor 1947 was het bekend,
dat Prinses Elizabeth en Luitenant
Philip Mountbatten elkaar meer zagen
dan officieel geoorloofd was. En op 9
juli 1947 gaf Koning George VI dan
ook toestemming voor de verloving van
de jonge Prins met de jonge Prinses.
Nog hetzelfde jaar trouwden zij.
Heel de wereld verheugde zich in
het jonge geluk, dat werd gezegend
met de geboorte van Prins Charles en
Prinses Anne.
Zoals gezegd. Prins Philip behoefde
voor de titel van Prins-gemaal geen
„proeftijd" te doorstaan. Heel het volk
weet, dat hij een grote liefde voelt
voor het gehele Britse rijk. Het weet
ook, dat de kennis, die hij heeft ver
gaard sinds hg „Gemaal" is geworden,
hem in staat zal stellen de Koningin te
stennen in de nog voor haar liggende
jaren- Drie dagen, van 25 tot 27 maart
a.s. heeft het Nederlandse volk de ge
legenheid om ook hem beter te leren
kennen.
Uit het Leids Jaarboekje
van 1906
Volgens privilege van hertog
Philips den Schoone van 30 Juli
1501 was de cessionant, (dat is h\j,
die brieven van cessie had verkre
gen, waarbij hem was toegestaan
om zich door afstand van zijn boe
del van zijn schulden te bevrijden),
gehouden om „korts na de interi-
natie van de voorschreeve brieven
van cessie te komen in de stad
Leyden, ende voor 't Stadhuys al-
daer te staan, in sijn onderste kleed,
drie dagen achter een volgende, op
een plaetse hoogh sijnde drie of vier
trappen, elcken dagh een uyre, te
weeten van half twaelven tot half
een uyren op de middagh."
Lang bleef deze te pronk stelling
in gebruik om hen af te schrikken,
die te vlug de voordeelen van de
cessie wilden inroepen, en toen in
1G71 vrijstelling hiervan werd ver
zocht, werd die eerst verleend „na
voorgaende ernstige speculatie, of
oock eenich voordeel of nutticheid
voor den jegenwoordigen tijd in
het practiseren van het voorschreve
privilege soude resideeren" en
nadat men hierover advies had ge
vraagd van de Rotterdamsche pro
cureurs, omdat ook aldaar deze be
paling voor de cessionanten had
gegolden.
In Rotterdam werd echter reeds
lang de cessionant niet meer aldus
„getracteerd" en „nae rijpe delibe
ratie" besloot men dan ook eindelijk
in Leiden om den cessionant vrij te
stellen „van de voorschreve infa-
mie", waaraan het kleine trapje aan
bet Stadhuis nog de herinnering
bewaart.
