OLLYWOOD
CDCTA r.ADE ft
VI\L I M VHIW V
Minder films
van hetere
kwaliteit
moet andere koers inslaan
SLACHTOFFER VAN PUBLICITEIT j
Zware concurrentie
van televisie
Befaamd. filmcentrum wordt ook belangrijk t.v.»middelpunt
Hollywoods filmindustrie verandert.Men moet wel.Jaren
lang heeft deze zich op een verheven voetstuk plaatsende filmwereld
met de grootste verbetenheid weerstand geboden aan de snelle
opkomst van de parvenu-achtige klasse der televisiespelers. Maar
het feit bleef, dat de televisie met veel geld en goede woorden steeds
meer filmacteurs tot zich begon te trekken. En ook kon men niet
achteloos voorbijgaan aan de dikke drommen mensen, die er de voor
keur aan gaven thuis een knopje om te draaien en zich daardoor
gratis amusement te verschaffen inplaats van de tocht naar de
bioscoop te ondernemen. Men moest toen wel eieren voor zijn geld
kiezen en het gevolg is nu, dat zich een steeds hechtere band gaat
ontwikkelen tussen de Amerikaanse industrieën van de televisie en
de film.
de film worden vastgelegd en als ge
volg van de reusachtige concurrentie
van de t.v. zag Hollywood de enorme
filmstudio's en terreinen, de grote aan
tallen acteurs, schrijvers, regisseurs en
cameramensen gedeeltelijk ongebruikt
blijven.
Daarbij komt nog:, dat deze mensen
zich bij de televisie direct thuis voe
len, zij het dan dat de t.v.-uitzendin-
gen doorgaans een half uur of een uur
duren en dus korter zijn dan de bio
scoopfilms. Maar evenals bij de film
zijn de uitzendingen van de televisie
vaak gebonden aan een speciale acteur
of actrice. Ook de verhalen, waarop de
uitzendingen zijn gebaseerd, worden
vaak geleverd door filmscenarioschrij
vers. Of komen van een groep van
nieuwe schrijvers, die de televisie door
haar eigen stuwkracht heeft gescha
pen. Alles bij elkaar was Hollywood dus
logischerwijs dé plaats voor het pro
duceren van de televisie-uitzendingen.
Kwaliteit
Voor de filmmaatschappijen is de
televisie dan ook een bron van de
hoognodige inkomsten geworden. Im
mers de concurrentie van dit nieuwe
medium was ontegenzeggelijk groot.
Dit was duidelijk te merken in het tel-
kenjare afnemende aantal gemaakte
films. Men moet ons echter niet mis
verstaan. Het feit. dat er steeds meer
televisie-uitzendingen in Hollywood op
de film of op de magnetische band
worden vastgelegd, wil nog niet zeggen,
dat de filmindustrie van ondergeschikt
belang is geworden.
Integendeel, de filmindustrie is en
blijft een industrie met een geheel
eigen karakter. De produktieleiders
concentreren alleen nu hun aandacht
op minder films, maar dan op films
van meer dan gewone kwaliteiten.
Met andere woorden: zij leggen zich
meer toe op kwaliteit dan op kwan
titeit, een streven, dat niet alleen
op zich zelf al zeer kan worden toe
gejuicht, maar dat door de uitdaging
van de televisie als de enig juiste
moet worden gezien.
Voor ons, Nederlandse kijkers, een bijna onbegrijpelijke luxe wij moeten nu eenmaal genoegen
riemen met wat Bussum ons biedt maar dc Amerikaanse televisiekijkers klagen er wel eens over.
dat op hetzelfde tijdstip door twee of meer stations grote shows worden uitgezonden. Daar is
het anders dan bij ons. Daar spreekt het publiek ook een woordje mee. Dus werden op een be-
paalde zondagavond in oktober jl. achtereenvolgens drie groots gemonteerde shows uitgezonden
door alle drie stations, onder de titel ,,Een grote avond op de televisie Op de lijst van mede
werkenden kwamen heel wat namen van sterren voor, die hun populariteit in eerste instantie aan
de film te danken hebben. Bing Crosby en Frank Sinatra verzorgden tezamen een programma van
meer dan een uur. Anderhalf uur waren de kijkers getuige van een massale viering van de 75stc
verjaardag van een grote oliemaatschappijwaaraan medewerking werd verleend door talrijke be
roemde artiesten. En tenslotte een televisievertolking van ,.Pinocchio waarvan wij hierboven eer.
beeld zien. De titelrol werd gespeeld door Mickey Rooney (in het midden). Verder van links naar
rechts Walter Slezak (Geppetto)Mata (Pippet Dancer). Fran Allison (Blue Fairy) en Jerry
Collonna (Ringmaster)
Zelfs nu nog wereldnieuws
Nog veel bezoekers Terugkeer naar film niet waarschijnlijk
De televisie biedt ook de opera nieuwe mogelijkheden. Dat blijkt wel
uit het feit, dat de nieuwe opera van Norman Dollo Joio "The Trial at
Rouen", zijn wereldpremière beleefde op het Amerikaanse televisie
scherm. De muziekcritici waren eenstemmig in hun lofuitingen. Elaine
Malbin (uiterst rechts) speelde en zong Jeanne d'Arc. geplaatst tegen
over de inquisitie. Anderen waren, van links naar rechts. Hugh
Thompson als bisschop Cauchon, Paul Llkena als cipier en Chester
Watson als broeder Julien.
Een tendens, niet
mis te verstaan!
Het vakblad van het amuse
mentswezen „Variety" heeft een
apart kolommetje, waarin nauw
keurig de bewegingen van de men
sen uit de toneelwereld geregis
treerd worden. Uit deze gegevens
kunnen interessante conclusies ge
trokken loorden. Het is nog niet zo
lang geleden, nog slechts enkele
jaren, dat steeds meer mensen de
vliegreis van Los Angelos (in de
buurt van Hollywood) naar New
York (het centrum van de televi
sie-opnamen) en terug onderna
men. Het leek er soms veel op of
een groot deel van de Hollywood-
sterren brachten meer tijd in het
vliegtuig door dan in de studio. Dat
kon uiteraard niet zo doorgaan en
de aankondigingen in „Variety"
begonnen allengs geringer in aan
tal te ivorden. Dit includeert een
tendens, die door niemand kon
loorden misverstaan.
Zoals de zaken er nu voorstaan heeft
Hollywood haar aanzien aanmerkelijk
verhoogd door aan de faam van film
centrum ook die van een belangrijk
televisiemiddelpunt toe te voegen. Toen
de televisie nog haar populariteit
moest veroveren betrokken de drie
nationale t.v.-(netwerken slechts en
kele programma's uit Hollywood, maar
thans neemt het aantal oorspronke
lijke en reeds eerder verfilmde produk-
ties afkomstig van de westkust ge
stadig toe.
Oorzaken
Wij gaven reeds enkele oorzaken voor
deze verandering. Er zijn er nog meer
aan te wijzen. Het gemak, waarmede
filmacteurs in steeds groter getale voor
de televisie gingen en gaan spelen is
er slechts één van en vermoedelijk niet
eens de belangrijkste. In de eerste
plaats komt het. natuurlijk, omdat er
steeds meer televisieprogramma's op
Maar zelfs de lange films (tot dus
ver uitsluitend die van vóór 1948) en
de vele speciaal voor de televisie opge
nomen produkties zijn niet in staat de
mensen iedere avond voor hun huis
kamertoestel gevangen te houden. Bij
zondere films, zoals „De reis om de
wereld in 80 dagen", „De brug over de
Kwai-rivier" en „De tien geboden"
om er slechts enkele te noemen
leveren het bewijs, dat de film nog
steeds in staat is vele bezoekers to
trekken.
De conclusie van een en ander is,
dat zowel film als televisie een eigen
plaats in de amusementswereld in
nemen. De vraag is dus maar, hoever
de tendens van „naar Hollywood" zal
doorgaan. Een dergelijke verhuizing
bergt natuurlijk naast detastbare voor
delen ook gevaren in zich. De op de
film of band vastgelegde televisie-uit
zendingen. die gemakkelijk per lucht
post kunnen worden verzonden, zijn
eigenlijk in tegenspraak met het idee
en ook met de hoge kosten, die aan
de uitzendingen via het televisienet
werk ten grondslag liggen. Maar zon
der netwerken zou het. amusement via
de ethergolven, zoals Amerika dat he
den tendage kent. nauwelijks meer
denkbaar zijn.
Een andere vraag is ook, wat er
zal gebeuren, wanneer eens de reser
ve-voorraad films uit Hollywoods
glansperiode zijn altijd nog enigs
zins betwistbare aantrekkings
kracht op de televisiekijkers heeft
verloren en er speciaal voor de on
verzadigbare kijklustigen nieuwe
films gemaakt zullen moeten worden.
Maar als wij eenmaal zover zijn,
kunnen wij eerst met beslistheid
nagaan, welke richting de reeds
thans zichtbare tendens uiteindelijk
zal inslaan. De moeilijkheid bij een
tendens is immers, dat in het begin
niet nauwkeurig is vast te stellen,
welke bepaalde richting deze zal
nemen
Een opwindend moment uit de speciale televisievertolking van de twee uur dutende ..Peter Pan"
Maey Martin speelde de titelrol en Cyrel Ritchard dit van kapitein Hook
(Van een onzer redacteuren
Niet zo lang geleden circuleerde in de wereldpers een bericht, als zou
Greta Garbo van plan zijn de draad van haar eens vrijwillig afgebroken
filmcarrière weer op te nemen. Zij zou eindelijk zijn gezwicht voor de
enorme drang, die nog steeds van filmzijde op haar wordt uitgeoefend,
om weer eens een rol te accepteren. Eens zegde deze wereldberoemde
Zweedse actrice op het toppunt van haar roem de filmwereld vaarwel en
sindsdien begeeft zij zich vermomd door de wereld. Herhaalde malen
heeft zij in de afgelopen jaren categorisch verklaard nimmer een terug
keer naar het witte doek te zullen ambiëren. En zouden nu plotseling al
deze uitspraken ongedaan zijn? Zou zij toch bezweken zijn voor het goud,
dat lokte? Niets veranderlijker dan een mens, maar dat juist Garbo zo'n
radicale ommezwaai zou maken, lijkt ons - op zijn zachtst uitgedrukt -
toch wel onwaarschijnlijk.
Bij liet leven reeds
legende
Hoe kwam dit praatje eigenlijk in de
wereld? De oorsprong moeten wij zoe
ken bij de heer Irving Rapper, direc
teur van de filmmaatschappij Warner
Brothers, die te Rome verklaarde, dat
hp met Greta Garbo haar medewer
king zou bespreken aan een verfilming
van de Beatrijslegende „The miracle".
Rapper verklaarde, dat Garbo te ken
nen zou hebben gegeven belangstelling
te hebben voor de rol van de moeder
overste van een non, die uit een kloos
ter wegloopt na verliefd te zijn gewor
den op een Engels officier, die in het
hospitaal van het klooster wordt ver
pleegd.
Was de wens wellicht de vader van
Rappers gedachte? Het is moeilijk met
zekerheid te zeggen, maar in ieder ge
val nam de wereldpers zijn uitlating
gretig over en verbond daar meteen
maar - de minstens toch wel voorba
rige - conclusie aan vast. dat Garbo
weer zou gaan filmen. Ongetwijfeld
zou Rapper er geen bezwaar tegen
hebben. Hij zei letterlijk in de Ita
liaanse hoofdstad. „Garbo heeft zulk
een sereniteit, en zulk een schoonheid,
dat ik geen betere persoon zou kunnen
wensen voor deze rol". Zo'n gezegde
behoeft geen commentaar
Dramatische rel
Het verhaal, waarop ..The miracle"
is gebaseerd, komt in het kort op het
volgende neer. Een neef van de her
tog van Wellington wordt in de strijd
tegen de Napoleontische legers gewond.
Hij wordt liefderijk in een klooster
opgenomen en verpleegd. Een jonge
novice raakt echter verliefd op hem en
zij verlaat het klooster. Zij beleeft en
kele liefdesgeschiedenissen, terwijl het
Mariabeeld uit de kloosterkapel is ver
dwenen. Zij keert terug op de dag van
het bal. dat. de inmiddels genezen of
ficier geeft, aan de vooravond van de
slag, waarin Wellington Napoleon
overwint. Maria schenkt de novice ver
giffenis. Rapper vertelde er in Rome
bij, dat de meeste buitenscènes van
deze film in Spanje worden opgeno
men. Men heeft het oog laten vallen
op een oud klooster in de buurt van
Barcelona, dat nu als museum in ge
bruik is.
Ook bij Madrid en elders in Span
je zullen buitenopnamen worden ge
maakt. Inderdaad is de rol van moe
der-overste in deze geschiedenis - die
een wat moderner versie mag zijn van
de eeuwenoude Beatrijslegende - zeer
dramatisch. Rapper en anderen met
hem, zijn van mening, dat deze rol
Greta Garbo wel op het lijf gesneden
leek. Voor hun geestesoog zagen zij
vermoedelijk al visioenen van een her
rezen ster van de eens zo triomfaal
gevierde actrice.
Maar wij geloven niet in zo'n
sprookje. Wij achten Greta Garbo te
verstandig om een dergelijke riskante
stap te zetten. Het aantal succesvolle
rentrees is vooral in het keiharde film-
vak met een klein cijfer aan te geven.
Gloria Swanson is een enkel voorbeeld
van iemand die wel slaagde. Maar zij
was Greta Garbo niet. Zij was tijdens
haar leven niet reeds een legende ge
worden.
GRETA GARBO
de sfinx
Slachtoffer
Waarschijnlijk bestaat er geen twee
de persoon op 'aarde, die zó het slacht
offer is geworden van te enthousiaste
journalistieke pennen als juist deze
Greta Louisa Gustafsson. het Zweedse
meisje, dat haar carrière begon als
modiste-mannequin.
Zij werkte in een klein modefilmpje
mee. kon daarna de toneelschool be
zoeken en speelde korte tijd in de Kon.
Schouwburg te Stockholm.
In 1924 deed zij haar intrede in de
filmwereld, waar zij werd geïntrodu
ceerd door Mauritz Stiller, die haar
een rol gaf in zijn film „Gösta Ber-
ling", waarmede zij meteen al succes
oogstte?Reeds het volgende jaar debu
teerde zij bij de Amerikaanse film
(Metro Goldwyn Mayer) en van meet
af aan was haar naam gevestigd, eerst
als vertolkster van hoofdrollen in de
zwijgende, daarna in geluidfilms. Als
een komeet schoot haar ster omhoog.
Om enkele van haar beroemdste wer
ken te noemen: „The Flesh and the
devil". „Anna Karenina", „Conquest".
„Ninotchka" en haar allerlaatste in
1941: „The twofaced woman".
Achtervolgd
Meedogenloos werd zij. de beroemde
en gevierde actrice, steeds achtervolgd
door de belangstelling van publiek en.
pers op elke plaats en op elk tijdstip.
En juist deze enorme belangstelling
maakte, dat Garbo de publiciteit op
een bijna onmogelijke manier ging ha
ten en dat een van de mooiste vrou
wen ter wereld ook een van de een
zaamste werd. Niet zo lang geleden
lichtte Greta Garbo een tip op van
het persoonlijke drama dat zich aan
haar voltrokken moet hebben. ,.Ik zei
nooit, ik wil alleen zijn, ik zei slechts,
dat ik alleen gelaten wenste te wor
den. En daar zit een heel verschil in".
Maar nooit werd zij met rust gela
ten, ook niet toen zij in 1941 eenmaal
een punt had gezet achter haar - tot
dat moment steeds voortdurende -
filmactiviteit. Waarschijnlijk is het
nooit de bedoeling geweest van Greta
Garbo om permanent op te houden
met filmen, maar toen zij zich een
maal had teruggetrokken heeft zij
vermoedelijk opgezien tegen de publi
citeit, die zich weer rond haar persoon
zou ontketenen. Vandaar de latere
duidelijke uitspraken, dat zij voorgoed
een streep had gezet onder haar film
carrière.
Het is niet de eerste keer, dat het
gerucht de ronde doet, dat Greta
weer een film zou gaan maken.
Maar het is niet waarschijnlijk, dat
deze wensdroom van vele filmma
kers ooit realiteit zal worden.
Schoonheid en roem zijn verganke
lijk. Het publiek heeft bovendien
in de jaren dat Garbo in haar vrij
willig isolement leefde, de filmster
geïdealiseerd. Wanneer de nu 52-
jarige Zweedse actrice een rentree
zou wagen, zou dat haast zeker op
een teleurstelling moeten uitlopen.
En het lijkt ondenkbaar, dat zeker
een gevoelige natuur als Garbo
zich daaraan zou wagen
Een van de weinige keren, dat men Greta Garbo lachend op hei
witte scherm heeft gezien. Het was in de beroemde film „Conquest",
waarin zij speelde naast Charles Boyer, die de rol van Napoleon ver
tolkte. Zelden ook is haar schoonheid beter tot uiting gekomen dan
juist bij die stralende lach
