VAN RUIM 8000 PUZZELOPLOSSINGEN
WAS BIJNA ZEVENTIEN PROCENT FOUT
Slordigheid was hoofdschuldige
aan de 1375 fouten
Tien goede oplossingen ontvangen
van 152 prijsvraagdeelnemers
96ste jaargang
Donderdag 6 februari 1958
Derde blad no. 29360
Is de „puzzelsatelliet" die wij als kerstprijs
vraag lanceerden te moeilijk geweest? Uit com
mentaren na de sluitingstermijn en bij oplossingen
kregen wij de indruk dat de opgaven dit jaar
moeilijker waren dan voorgaande jaren met een
soortgelijke tiendelige prijsvraag. Maar de cijfers
geven bepaald geen antwoord in die richting
of in de andere. Die cijfers na het zorgvuldig en
tijdrovende nazien van de zeer vele oplos
singen tonen een beeld, dat vrijwel overeenkomt
met vorig jaar: 1071 inzenders (vorig jaar 1130)
met in totaal 8247 puzzeloplossingen (v.j. 8275)
dus een gemiddelde van 7,70 puzzel per inzender
(v.j. 7,32).
Het foutenpercentage lag eveneens op ongeveer
hetzelfde niveau; van de 8247 puzzeloplossingen
waren er namelijk 1375 fout, dat is 16,7 procent,
terwijl dit percentage vorig jaar 15,3 bedroeg.
Een fractie hoger dus dit jaar, maar daar tegen
over staat, dat dit jaar 451 deelnemers alle puzzels
oplosten tegen vorig jaar 397, en dat dit jaar 152
deelnemers alle goede oplossingen vonden tegen
vorig jaar 136
Enfin, dat zijn droge cijfers, die weliswaar voor
de puzzelaar niet zonder charme zijn, maar toch
slechts met mate gehanteerd mogen worden.
Zeer veel inzenders gaven ons te kennen, dat
zij de opgaven waardeerden, de vorm aantrek
kelijk vonden en op herhaling hoopten. Die her
haling komt ongetwijfeld nog wel eens, maar
vooralsnog kunnen wij niet meer de moed op
brengen, opnieuw de taak te aanvaarden om een
zo grote verscheidenheid van oplossingen in zo
groten getale door te worstelen. Laten wij er ons
thans toe beperken, onze dank uit te spreken voor
het enthousiasme van zovele lezer-puzzelaars,
voor de wijze waarop zij hun oplossingen ver
zorgden (er waren buitengewone exemplaren bij
die ons bureau tot een raketbasis omtoverden) en
hierna de gecommentarieerde oplossingen en de
namen van de prijswinnaars per puzzel te laten
volgen. Elders in dit blad vond U waarschijnlijk
reeds de namen van de winnaars der prijzen,
welke waren uitgeloofd voor diegenen, die de
meeste puzzels goed hadden opgelost.
Grootste hindernis
lag in Italië
Over het algemeen kregen wij bij het
nazien van de oplossingen de indruk, dat
er erg slordig was gewerkt en dat de
meeste fouten aan die slordigheid te wij
ten waren en niet op puzzelgebied lagen.
Als een voorbeeld de tweede puzzel, die
tien spreekwoorden over honden in
spoetniktaai bracht. Het is duidelijk,
dat de „code" ontcijferd is als de tien
spreekwoorden worden opgegeven in ge
woon Nederlands, maar het is even
onmiskenbaar dat men die opgave dan
wel erg slordig verzorgt indien men het
woordje .,ook" weglaat in het spreek
woord „komt men over de hond dan
komt men ook over de staart". En toch
was dit bij meer dan veertig van de
bijna duizend deelnemers aan deze puz
zel het gevalEn wanneer nadrukke
lijk gezegd is in de opgave, dat de
woorden die de voorwerpen van de foto-
puzzel aangaven gemaakt moesten kun
nen worden uit de letters van kunst
maan" en „spoetnik" dan is (vooral na
de voorbeelden die bij de opgave gege
ven werden) het antwoord bijv. voor
foto C: „dit is een stuk van een gehaakt
kanten kleedje" er wel helemaal naast.
De meeste fouten (procentueel en in
aantal) werden gemaakt in de eerste
puzzel, het toch vrij eenvoudige kruis
woordraadsel. Lang niet al die fouten
waren te wijten aan die ene blijkbaar
erg moeilijke naam van een plaats in
Italië waarvan de eerste letter niet uit
kruiswoorden viel op te maken. Het juis
te antwoord voor de ene precaire vraag
van 9 verticaal was Palena" doch wij
hebben de hand over ons hart gestre
ken en ook enkele andere namen goed
gekeurd omdat vele inzenders van die
namen beweerden dat zij in een of an
dere atlas voorkwamen of dat zij dit
zelf bij een vakantietrip waren tegenge
komen. Zo schijnt bijv. „Salina", een
plaatsje op het gelijknamige eilandje
ten noorden van Sicilië in verschillende
atlassen en registers als „Salena" voor
te komen. Maar het grote aantal fouten
in het kruiswoordraadsel is hoofdzake
lijk te wijten aan andere woorden, die
onze mening over de slordige oplossing
van de prijsvraag volkomen onderstre
pen.
Misschien is die slordigheid het gevolg
van algemene slordigheid met satellie
ten en raketten, die de laatste maanden
aan de orde van de dag is in deze ver
bijsterende wereld.
Maar genoeg van dit alles. Verder
commentaar bij de puzzeloplossingen
zelf. We gaan over tot de meer regelma
tige orde van de dag.
Puzzel no. 1:
Kruiswoordraadsel
Van de 1071 inzenders namen ei a67
aan dit kruiswoordraadsel deel en maar
liefst 40.4 procent hunner, namelijk 391
deelnemers maakten hier fouten in. Een
belangrijk deel van deze fouten betrof
het plaatsje Palena, maar zoals gezegd
werden er ook vele andere slordige fou
ten gemaakt.
Palena ligt recht ten oosten van Rome
en ten zuiden van Chieti. Het plaatsje
komt op de meeste meer dan oppervlak
kige kaarten voor.
Velen hebben bij het vinden van deze
plaatsnaam (zoals wij van enkele inzen
ders vernamen) baat gevonden bij een
bekend reisbureau in Leiden, waar men
mensen die voorzichtig naar ,.een plaats
in Italië" kwamen informeren al meteen
de naam noemde zonder verder gehoord
te hebben wat voor plaatsje en waarom
het eigenlijk ging. Indertijd is iets soort
gelijks voorgekomen met betrekking tot
een citaat van Erasmus, waarvan men
bij een bibliotheek voor het gemak maar
een stencil had laten drukken! De puz
zel verplaatste zich voor deze deelne
mers dus naar een ander niveau, name
lijk met ,.hoe heet dat plaatsje" maar
„hoe kom ik aan de oplossing".
De oplossing luidde als volgt:
Horizontaal:
42. toe; 43. and; 44. eten; 45. dop; 46.
te; 47. el; 48. vlo; 49. Aler; 51. mos; 54.
jas; 57. snee; 59. mee; 60. wintermaand;
64. dit; 65. vlees; 67. oe; 68. eg; 69. eiser;
71. gister; 73. nerven; 75. bedeel; 77. roe
pen; 78. leng; 79. roe; 81. snel; 82.
energie; 85. knie; 86 erts; 87. stola.
Verticaal:
1. ave; 2. laks; 3. rins; 4. are; 6.
arena; 8. animo; 9. Palena; 11. Eos; 12.
forens; 13. rage; 14. galant; 17. komend;
18. Reno; 20. schietstoel; 21. straaljager;
22. Vara; 24. hol; 25. aai; 26. emoe; 28.
rondeel; 32. rotonde; 33. praam; 35. To;
36. la; 37. An; 39. knoet; 41. dor; 44.
els; 50. leve; 51. missen; 52. on; 53. er;
55. Aa; 56. sneven; 58. Eire; 60. weiden;
61. eer; 62. men; 63. dieper; 66 egel; 70.
6nel; 72. tegen; 74. roset; 76. tor; 79.
reet; 80. egel; 83. nis; 84. IRA.
PRIJSWINNAARS:
Prijs van f10.
M. Schreuder, De Kempenaerstraat 80.
Oegstgeest.
Drie prijzen van f 5.
Alb. v. d. Meulen, Schoolstraat 21„
Noordwijk aan Zee.
W. F. Mieloo, Bernhardkade 5 A, Leiden,
Dr. J. B. Wilterdink, Oppenheimstr. 41,
Leiden,
Puzzel no. 2:
Spreekwoorden
Dit bieek in vele opzichten de een
voudigste puzzel te zijn. Niet minder dan
1024 van de 1071 deelnemers zonden ons
de oplossing, en het foutenpercentage
was op een na het kleinste, namelijk 4.5
procent of 46 van deze 1024. Nu was het
inderdaad zo, dat bijv. het woord hond
in ieder spreekwoord moest voorkomen,
zodat men direct al een aanknopings
punt voor de ontcijfering had, terwijl
door het grote aantal woorden en dus
ook letters gemakkelijk de meest voor
komende letters kon identificeren. Was
de „code" eenmaal gevonden, dan was
het alleen nog maar een geduldwerkje
om de volledige oplossing te vinden.
Ziehier een selectie uit de fraaie raket- en kunstmaaninzendingen,
welke ons bureau na het sluiten van de inzendingstermijn hadden om
getoverd in een raket-basis waar men in Cape Canaveral bijna jaloers
op zou kunnen worden.
Van links naar rechts een regelmatig twaalf vlak. kunstig vervaar
digd door de heer R. J. Kloek, een kleine witte kunstmaan, gemonteerd
op een portefeuille met oplossingen van de hand van mevr. M. H. van
Leeuwen-van der Veer, een grote zilveren kunstmaan met antennes
waaraan de oplossingen bungelden, opgetooid met een ..kunst"-bloe
metje (voor de duidelijkheid van de foto hier niet getoond) tegen een
achtergrond van een diep blauwe nachthemel met fonkelende sterren,
een zeldzame creatie van de de heer J. J. Guldemond. En voorts twee
raketten, n.l. een gouden met de naam van ons blad, vervaardigd door
mevr. Niesing, en een slanke witte raket van de heer K. A. Post jr.
Deze inzenders behoren allen tot de winnaars van extra-prijzen voor
uitstekend verzorgde oplossingen, welke prijswinnaars wij op de eerste
pagina bij de hoofdprijzen vermelden.
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllililli
Twee maal eerste
Onze prijsvragen zijn bepaald niet
een intelligentie-race, waarin het
er op aan komt, zo spoedig mogelijk
een goede oplossing op ons bureau
te deponeren. De een heeft uiter
aard na publikatie van een prijs
vraag meer tijd ogenblikkelijk be
schikbaar dan de ander, en wat de
tijd betreft vragen wij de puzzelaars
alleen, voor een bepaalde datum in
te zenden, die ook de langzamere
deelnemers alle tijd biedt.
Niettemin willen wij memoreren,
dat wij de eerste dag na Kerstmis
(de dag voor Kerstmis publiceerden
wij de prijsvraag) de eerste inzen
ding van tien goede oplossingen
binnen kregen, namelijk van de
heer H. Vossers uit de Groenhoven-
straat. Deze deelnemer presteerde
vorig jaar met de kerstprijsvraag
hetzelfde!
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliuillllllllllllll
•Bij deze puzzel bleek, zoals gezegd,
hoe slordig over het algemeen de prijs
vraag werd opgelost. Want het kan al
leen aan slordigheid te wijten zijn wan
neer men bij een puzzel als deze hier en
daar woorden uit de gegeven spreek
woorden weglaat!
Van boven naar beneden vielen de vol
gende spreekwoorden te lezen:
Met onwillige honden is het kwaad
hazen vangen;
Wie een hond wil slaan vindt licht
een stok;
Komt men over de hond dan komt
men ook over de staart;
Blaffende honden bijten niet;
Als twee honden vechten om een
been loopt een derde er mee heen;
Men moet geen slapende honden wak
ker maken;
Als de hond in de pot Is vlieden de
vrienden
Een blaffende hond mist de kluif;
Veel honden zijn der hazen dood;
Wie de hond tart moet het bijten voor
lief nemen.
PRIJSWINNAARS:
Prijs van f10.
J. den Holllander, Varkevisserstr. 265,
Katwijk aan Zee.
Drie prijzen van f 5.
T. J. Dijkstra, Kastanjekade 11, Leiden.
C. Heemskerk, Sandtlaan 24, Rijnsburg.
W. A. Kosten, Ketelboeterst. 12, Leiden.
Puzzel no. 3:
Ruimte-rekenen
Slechts iets meer dan de helft van de
deelnemers zond de oplossing van deze
ongetwijfeld moeilijkste opgave, namelijk
556 puzzelaars, in- En.die maakten er
bovendien nog procentueel op één puzzel
(het kruiswoordraadsel) na de meeste
fouten in, namelijk 181 of 32,6 procent.
Slechts 36 goede oplossingen ontvin
gen wij van puzzelaars, die niet aan alle
tien puzzels meededen, dus 36 van de
620 deelnemers waarbij dat het geval
was. Wel een teken dat dit de hardste
noot was, die men het eerste ongekraakt
liet liggen.
De meeste fouten vloeiden voort uit
het feit. dat men één of twee punten in
de deling negeerde of hier een cijfer 0
invulde als linker cyfer van een getal,
hetgeen natuurlijk niet als oplossing
kan worden goedgekeurd.
Sommige mensen schreven bij hun
oplossing, dat er een fout in de opgave
zat, maar dat ze dit niet zo heel erg
vonden aangezien fouten menselijk
zijnMeer waardering konden we
hebben voor deelnemers die schreven,
dat ze twee oplossingen voor deze puzzel
hadden gevondenwanneer zij ver
onderstelden dat er een fout in de op
gave zat, maar dat ze die oplossingen
maar niet inzonden aangezien de op
gave niet gerectificeerd was!
Hier komt dan de oplossing van deze
blijkbaar hoogstvliegende satelliet.
Uit het aanhalen in de deling blijkt
dat L O.
Uit vermenigvuldiging en deling blijkt
(in verband met aantallen cijfers der
deelprodukten) dat alleen A en E in
aanmerking komen voor 1. Zowel A als
E maal KUNSTMAAN, zo blijkt uit de
deling, is een getal van 9 cijfers. Maar
E maal KUNSTMAAN wordt van een
getal van 10 cijfers afgetrokken en geeft
als rest een getal van 7 cijfers terwijl
A maal KUNSTMAAN van een getal
van 9 cyfers wordt afgetrokken en een
rest van 9 cijfers geeft. Waaruit volgt
dat A kleiner is dan E. Een van beide
moet 1 zijn, dus A 1.
Uit de deling blijkt dat E x KUNST
MAAN een getal van 9 cijfers is, dat,
afgetrokken van een getal van 10 cijfers
een rest van 7 cijfers geeft. Dat is alleen
het geval indien E x KUNSTMAAN
een getal is dat links twee cijfers 9 heeft.
En dat kan weer alleen indien E x
KU 2 X 49 of 3 X 33 of 4 X 24 of
6 x 16. De tweede, derde en vierde mo
gelijkheid vervallen omdat anders E en
U hetzelfde cijfer zouden moeten zijn,
dus: E 2, K 4 en U 9.
Voor de letters N, S, T, M en I reste
ren nu in een of andere volgorde de cy
fers 3, 5, 6, 7 en 8.
Gegeven ls, dat KUNSTMAAN een
9-voud is. Dit betekent dat de som van
de cijfers deelbaar is door 9, hetgeen
betekent dat met substitutie van de
reeds bekende cijfers (K, U en A) 4 -f
9 N S T M+ l l Neen
9-voud is of. vereenvoudigd: 15 2N
S T M is een 9-voud of verder
omgewerkt: 2N S -f T -f M is een
9-voud min 6.
Bij substitutie van de beschikbare cij-
fres voor de genoemde letters blijkt dat
2N S -f T 4- M minstens 24 en hoog
stens 34 is. Daartussen ligt slechts één
9-voud min 6 namelijk 30, dus 2N S
T M 30.
Dit geeft, met de beschikbare cijfers,
een beperkt aantal mogelijkheden voor
N, S, T, M, en daardoor ook als laatete
de I.
Deze mogelijkheden zijn (dit is een
voudig systematisch op te schrijven):
Een deel van de kaart van Italië
uit een willekeurig gekozen atlas,
waarin het grote struikelblok van
de prijsvraag te vinden is: onder-
aan het beruchte plaatsje PALE
NA. Boven de hoofdstad van de
provincie Chieti.
In deze afbeelding lopen vele
namen wat door elkaar doordat zij
alle in zwart staan afgedrukt in
plaats van in de oorspronkelijke
kleuren.
N 6, I 5 en voor STM resteren
in een andere volgorde 3. 7, 8,
of: N 7. I 6 en STM in een of
andere volgorde 3, 5, 8 of:
N 8, I 7 en STM in een of an
dere volgorde 3, 5, 6.
Van deze in totaal 18 mogelijkheden
vervallen die 6 stuks waar in S 3,
want dan zou S X SATELLIET een ge
tal van 9 cijfers worden (immers A l)
en uit de vermenigvuldiginig blijkt dat
het een getal van 10 cijfers is.
De thans resterende mogelijkheden
zijn, in tabelvorm:
SATELLIET
KUNSTMAAN
Nu bestaat er in deze combinaties een
minimum-drempelwaarde voor KUNST
MAAN waarbij het verschijnsel in de
deling optreedt dat E KUNSTMAAN
van een getal van 10 cijfers moet wor
den afgetrokken. Beneden die drempel
waarde voor KUNSTMAAN blijkt dit
getal (bij de eerste deling door E> steeds
van een getal van 9 cijfers afgetrokken
te worden. Die drempelwaarde is met
een ingewikkelde berekening vast te stel
len, maar ,,be"-rekenen is nu eenmaal
eenvoudig rekenen, en waarom zouden
we het dan niet eenvoudig doen en ge
woon de mogelijkheden even volledig
uitwerken.
Dan blijken alleen de laatste vier van
de opgesomde mogelijkheden in de vorm
van de deling aan de opgave te vol
doen. dus een van die mogelykheden is
de oplossing.
Welke van die vier mogelykheden?
Wel, er is nu één gegeven niet gebruikt,
namelijk de A (van aarde» waar al die
kunstmanen en satellieten omheen
I draaien. Bij de uitwerking van de mo
gelijkheden volgens de voorgaande tabel
van twaalf combinaties is reeds geble
ken, dat in de vier mogelyke oplossin
gen slechts in één geval op de aangege
ven plaats een A, dat wil zeggen een 1
komt te staan en dat is de mogelykheid,
die derhalve de oplossing is, namelijk:
SATELLIET 513200723 en
KUNSTMAAN 498536118
Ook kan men, en dit is zelfs een nog
snellere weg naar de oplossing, na vast
stelling van de genoemde twaalf moge
lijkheden, de vermenigvuldigingen hier
van gaan uitwerken tot men door op
telling der deelprodukten tot het cijfer
komt dat op de plaats van de A in het
volledige produkt staat. Blijkt dit niet
i een 1 te worden, dan vervalt de moge-
lykheid. By deze gedeelteiyke uitwerking
j blijken er slechts drie combinaties aan
deze voorwaarde te voldoen. Deze drie
mogelijkheden moeten dan volledig wor
den uitgewerkt, en dan blijkt slech*s
een daarvan in de vorm van de deling
volledig aan de opgave te beantwoorden.
Dat is dan (uiteraard) weer de reeds
gegeven oplossing.
PRIJSWINNAARS:
Prijs van f 10.
P. Walnp, Marnixstraat 77, Leiden.
1. aldra, 5. lava; 7.1ran (of Irak): 10.
rekenen: 13, rage; 15. s.o.s.; 16. Ikor; 19.
balans; 21. smoren; 23. gelach; 25 ato
men. 27. arena; 29. ho; 30. ar. 31. enorm,
S3, pro; 34 .Antilliaans; 38. ook; 40. rand;
Drie prijzen van f 5.
H. H. Vodegel, Yaldezstraat 5. Leiden.
J. E. v. Dinter, Pieterskerkstr. 20, Leiden.
G. Marseille, Heereweg 146, Lisse.
