Midden-Sumatra eist liet aflreilen
van de centrale regering Djoeanda
Meerderheid der Eerste Kamer legen
een gesprek met Indonesië mi
PROTEST
WEERBERICHT
Het huidige Kabinetdoor zijn
wensdromen geleid, faalde
P.v.d.A. - fractie staat alleen
96ste jaargang
DONDERDAG 30 JANUARI 1958
No. 29354
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.750 per kwartaal; f.255 per maand; f.059 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
MET volledige erkenning van
het grondwettelijk gewaarborgde
recht op een vrije meningsuiting,
waarvoor uit hoofde van zijn beroep nie
mand méér dan een journalist begrip
kan hebben, is het ons nochtans vol
strekt onmogelijk een woord van scherp
protest achterwege te laten tegen het
geen het Eerste Kamerlid, mr. In 't
Veld, heeft gemeend te moeten opmer
ken met betrekking tot de huidige ver
houding tussen Nederland en Indonesië
en de mogelijkheden tot verbetering
daarvan. Een veel gezaghebbender stem
dan de onze, n.l. die van minister-presi
dent Drees, een partijgenoot derhalve
van de heer In 't Veld. heeft tegen diens
suggesties te juister plaatse, n.l. in het
parlement, onmiddellijk, spontaan en
fel stelling genomen en met klem be
toogd. dat de denkbeelden van zijn par
tijgenoot nopens een hernieuwd gesprek
met Indonesië, in flagrante strijd zijn
met die van de Nederlandse regering.
W[J hebben in de laatste maanden
in veelvuldige herhaling onze in
stemming betuigd met de waar
dige en o.i. volkenrechtelijk enig-juiste
wijze, waarop de huidige Nederlandse
regering heeft gereageerd op het com
plex van onwaardige maatregelen, welke
Indonesië in het geding heeft gebracht
ter verwezenlijking van zijn aanspraken
op Ned. Nieuw-Guinea en en culmine
rende in de praktisch volledige eliminatie
van alle Nederlandse belangen in Indo
nesië. nadat de Ver. Naties zich niet
bereid hadden getoond die aanspraken
te ondersteunen.
HETGEEN ons in de gegeven dra
matische omstandigheden even
wel het meeste dwars zit, is het
feit, dat er ondanks de thans geboden
nationale solidariteit en met herhaalde
erkenning van hun formeel recht op
kritiek niettemin vooraanstaande
parlementsleden zijn, die, hoewel ten
nauwste verbonden met een van de
meest gezaghebbende regeringspartijen,
er niet voor terugdeinzen om stellingen
te poneren, welke niet anders kunnen
worden beschouwd dan als een dolkstoot
in de-rug van de eigen regering.
OP het ogenblik, dat wij deze regelen
schrijven, beschikken wij uiter
aard nog niet over het stenogra
fisch verslag van hetgeen er precies
door oud-minister In 't Veld met be
trekking tot dit onderwerp in de Eerste
Kamer is gezegd, doch op grond van een
veeljarige ervaring, bestaat er onzer
zijds geen enkele aanleiding om te twij
felen aan hetgeen onze parlementaire
redacteur ons dienaangaande rappor
teert.
Volgens onze zegsman zou mr. In 't
Veld hebben gesteld, dat le „de Indone
siërs al drie eeuwen vernederingen heb
ben ondergaan" en 2e dat „nooit is ge
bleken dat Nederland aan een oplossing
van het probleem Nieuw-Guinea heeft
willen meewerken".
Ad 1 zouden wij willen opmerken, dat
volgens internationale erkenning, in ver
gelijking met andere „koloniale" mo
gendheden, Nederland een voorbeeld
werd genoemd van koloniaal beleid en
ad 2: de idealistisch-ethische instelling
van de heer In 't Veld hem blijkbaar
verhinderd heeft kennis te nemen van
het feit. dat de Nederlandse regering
zich bij herhaling bereid heeft verklaard
om het geschil aangaande de souverei-
niteit over Nieuw-Guinea te doen arbi-
treren door het Hof van Internationale
Justitie.
Dit laatste weliswaar zetelend in Den
Haag. maar toch zeker niet het karak
ter dragend van een „home-referee".
T OGMAALS en ten leste: ons ".tel-
I lend op het standpunt van het
nationaal belang en met negatie
van elke partijpolitieke overweging,
moeten wij ernstig bezwaar maken tegen
beweringen als door de heer In 't Veld
recentelijk zijn gedaan en die niet al
leen indruisen tegen de opvattingen van
zijn, de hoogste - verantwoordelijkheid
dragende, partijgenoten, maar die bo
vendien ons nationaal en internationaal
gezag ondermijnen
Het is trouwens niet de eerste maal,
dat vooraanstaande functionarissen uit
partij of vakbeweging het noodzakelijk
achten op belangrijke momenten door
het uiten van hun afkeurend oordeel af
breuk te doen aan zojuist genomen
regeringsbesluiten. Besluiten welke uiter
aard genomen zijn met volledige instem
ming en onder volledige verantwoorde
lijkheid van hun partijgenoten in de
ministerraad. Wij behoeven in dit ver
band maar te herinneren aan het be
sluit tot instelling van de eerste politio
nele actie, waarvan de inkt nog niet
droog was of het N.V V. kwam met een
manifest, waarin werd aangedrongen
op „beperking van de doelstellingen der
militaire actie" en aan een recente re
devoering te Voorschoten van oud-mi
nister Schermerhorn. waarin deze in
flagrante tegenspraak met zijn partijge
noten in het kabinet andermaal aan
drong op een hervatting van het ge
sprek met Indonesië. Had de heer
Schermerhorn destijds maar wat minder
gesproken
Deze en dergelijke uitlatingen missen
haar psychologische uitwerking niet en
dragen ér zeker niet toe bij om het ge
hele Nederlandse volk in de huidige
moeilijke omstandigheden zich als één
man achter de regering te doen scharen.
Democratie en souvereiniteit zijn niet
ons óók heilige begrippen zij moe
ten óók rekening houden met de rea
liteit!
Het adres was een foto
Een uit Nederland naar Italië
verzonden brief, heeft, hoewel in de
plaats van het adres een foto van
de geadresseerde v;as geplakt, zon
der belemmeringen zijn plaats van
Oestemming bereikt, aldus een be
richt uit Venetië. De brief was ver-
ïonden door een inwoner van
Hilversum, die in september j.l. met
zijn vrouw en twee kinderen tijdens
een vakantie in Venetië een ont
moeting had met de 48-jarige Aldo
Angelini Aldo was aan het druiven
plukken in zijn tuin, toen hij de
toeristen zag. Hij bood de kinderen
druiven aan, en hun vader fotogra
feerde de Italiaan tezamen met de
kinderen.
Deze foto plakte hij op een brief
verzond deze naar Venetië, waar
ny door de goede zorgen van de
Italiaanse post te bestemder plaatse
is aangekomen.
Men wil Sartono, Hatta, Djokja's sultan
Volgens een bericht van Radio Padang heeft de „volksactie" in
Midden-Sumatra het aftreden van het kabinet-Djoeanda geëist.
Tijdens een bijeenkomst van deze „volksactie", welke werd toege
sproken door de voormalige militaire commandant van Noord-Sumatra,
kolonel Simbolon, en de oud-waarnemend chef-staf van het leger,
kolonel Djambek, werd betoogd, dat het kabinet-Djoeanda in de strijd
om West-Irian en de uitvoering der besluiten van de verleden jaar in
Djakarta gehouden conferentie tot nationaal overleg, heeft gefaald.
Volgens Radio Padang werd gezegd, dat de waarnemend president,
mr. Sartono, de vroegere oud-vice-president Moh. Hatta en Sultan
Hamengkoe Boewono IX van Djokjakarta tot kabinetsformateurs moet
benoemen.
Eenheid van het land is niet verzekerd
Ook in Djakarta heeft de fractieleider van een der gematigde islamitische
partijen het aftreden van de regering-Djoeanda geëist, omdat zij de eenheid in
het land niet heeft kunnen verzekeren, noch heeft kunnen waarborgen dat „wij
de strijd om West-Irian zullen winnen".
Hü betoogde, dat „wij misschien nog nooit een regering hebben gehad, die in
zo grote mate door wensdromen wordt geleid", als de tegenwoordige.
Voorts zeide deze fractieleider, Soebadio, dat de regering er niet in is geslaagd
de actieve steun te krijgen van de Aziatische en Afrikaanse landen, met uitzon
dering van Egypte. „De grootste dienst, die het kabinet aan het land kan bewijzen
ter wille van de veiligheid van volk en staat en van de strijd om de bevrijding
van West-Irian, is op dit ogenblik af te treden".
Aan de andere kant verklaarde de secretaris-generaal van de communistische
party Aidit vandaag, dat voor zover zyn party betreft, „er geen beter kabinet
bestaat dan het huidige" en dat de maatregelen, die het tegen de Nederlandse
belangen in Indonesië heeft genomen, krachtiger waren dan die van de voor
gaande kabinetten.
Steun van Tsjecho-Slowakije
De Indonesische en de Tsjechoslo-
waakse minister-president, Djoeanda en
Siroky, hebben gisteravond te Djakarta
een gemeensehappeiyke verklaring uit
gegeven, waarin de volledige steun van
Tsjecho Slowakije aan de Indonesische
aanspraken op Ned. Nieuw-Guinea
wordt bevestigd. Ook verklaren de twee
premiers, dat hun landen de onafhan-
kelijkheidsstrijd van landen overal ter
wereld steunen.
Op een persconferentie te Djakarta
heeft de Tsjechoslowaakse premier Vi-
lian Siroky. de beschuldiging geuit, dat
..Amerikaanse stemmen'' de separatis
tische bewegingen in Indonesië steunen.
Gevraagd of hij hiermede edoelde, dat
de V.S. trachten de tegenwoordige rege
ring omver te werpen, antwoordde Siro
ky. dat de huidige periode kan worden
gekarakteriseerd door een duidelijke nei
ging om steun te verlenen aan pogingen
tot afscheiding.
Voorts betoogde Siroky. dat Amerika
zijn wil aan de landen van het Nabije-
en Midden-Oosten wenst op te leggen
door middel van de Eisenhower-doctri
ne. terwijl het in andere delen van de
wereld de koloniale mogendheden volgt.
Allison vertrokken
Volgens Radio-Djakarta is de Ameri
kaanse ambassadeur in Djakarta, John
Allison, gisteren naar de V.S. terugge
keerd.
Gaat Goodyear sluiten
De Amerikaanse bandenfabriek Good
year in Bogor overweegt het stopzetten
of een sterke inkrimping van de produk-
tie. Dit als gevolg van een tekort aan li
quide financiële middelen, omdat de
verkoopprijzen niet langer in overeen
stemming zyn met- de produktiekosten
door de hoge notering van de export
certificaten, die noodzakelijk zön voor
de import van grondstoffen, waar men
thans om verlegen zit. Goodyear voorziet
voor een groot deel in de Indonesische
behoefte aan banden
Nieuwe controle-commissie
voor K.P.M.
<Van onze correspondent in Djakarta)
Tien verzekerings
maatschappijen onder
militaire controle
(Van onze correspondent in Djakarta-
Tien verzekeringsmaatschappijen- en
-makelaars in Djakarta, allen met
Nederlands of gemengd kapitaal, zijn
van heden af onder militaire controle
geplaatst. Hetzelfde lot ondergingen
hun onderafdelingen en kantoren in
andere plaatsen in Indonesië. Ook een
groot aantal Nederlandse midden
slandszaken in Djakarta staan thans
onder militaire supervisie.
De betrokken assurantiemaatschap
pijen zijn o.a de Nederlanden van 1945,
de Nederlandse Lloyd, Schlencker, Lon-
geveldt en Schroder, Begouw en Mijns-
sen. het Internationaal Assurantiebeirijf
en de Nillmy Met betrekking tot Blom
en Van der Aa is deze beslissing nog niet
genomen, omdat deze firma in Indonesië
op 31 december j.l. in Britse handen is
overgegaan.
Spaanse vissersboot in dichte
mist overvaren
Het Turkse stoomschip „Kayseri" <4.250
brt.) heeft op een afstand van 200 km
ten zuidwesten van Brest een 130 ton
metende Spaanse vissersboot, de „Ange-
lito" uit San Sebastian, in tweeën ge
varen. Dit geschiedde tijdens dichte
mist. Tien van de opvarenden van het
Spaanse scheepje, die in hun slaap wer
den verrast, worden nog vermist. Drie
man werden door de „Kayseri" aan
boord genomen. Men zoekt nog naar
meer overlevenden.
H.K.H. Prinses Beatrix viert
morgen haar twintigste verjaardag.
Een recente opname van onze
Kroonprinses.
(Foto Meyboom)
„De wereld luistert mee!"
wordt overgedragen aan een nieuwe
commissie. Hij heeft ook een nieuw
ocntrole-apparaat ingesteld, omdat
noch het oude bestuur noch het con
trole-orenan aan de
heeft voldaan.
„Liever niet opnieuw teleurstellingen"
(Van onze parlementaire redacteur)
Een grote meerderheid in de Eerste Kamer had zich thans liever niet
willen uitspreken over Indonesiër maar de aandrang van de heer
In 't Veld, namens de P. v. d. A.-fractie, op een open gesprek met
Indonesië, is tenslotte aanleiding geworden, dat de woordvoerders van
de KVP, VVD, AR en CHU zich vierkant tegen dat denkbeeld heb
ben verklaard en hun instemming hebben betuigd met het standpunt
van minister-president dr. Drees, dat er thans geen redelijke grondslag
is voor overleg met Indonesië.
Ongelukkig, ontijdig en vaag
Tegen het denkbeeld van de heer In 't Veld had de heer Beaufort (KVP) in
de eerste plaats het bezwaar, dat het niet in overeenstemming is met de samen
werking op brede basis in het kabinet. Op een essentieel punt van het regerings
beleid verklaart de gehele fractie van de P. v. d. A. het niet eens te zijn met het
regeringsbeleid. Indonesië is voor 100 kabinetspolitiek, die nu is aangevallen
door een belangrijk deel van de regeringspartners. Als men in de kring van de
P. v. d. A. over het probleem Nieuw-Guinea verschilt van mening, is dat niet erg
maar men moet dat meningsverschil niet openiyk tot uiting brengen op een
ongelukkig moment terwijl de wereld meeluistert.
nesiërs niet naar Djakarta durven terug
keren, kan men toch niets van bespre
kingen met Indonesië verwachten.
Het derde bezwaar tegen het dens-
beeld van de heer In 't Veld vond prof.
Beaufort de vaagheid van de voorstellen.
Met wie en waarover moet worden ge
sproken met Indonesië? Het wil alleen
volledige overdracht van Nieuw Guinea's
soevereiniteit- Beselft men voldoende
wat dan het lot van de Papoea's zou
zyn? Nieuw Guinea zou een kolonie
worden van Java. Het zou een onderdeel
Wy vrezen, aldus de heer Beaufort,
dat de heer In 't Veld de basis van de
samenwerking tussen de partyen in ons
De Indonesische minister van Scheep- lc.nd en het ondelinge vertrouwen een
vaart, commodore Nazir, heeft een deuk heeft gegeven Voorts maakte hy
besluit uitgevaardigd, waarbij het be- bezwaar tegen het tijdstip, waarop de
stuur over de in beslaggenomen KPM heer In 't Veld zijn denkbeeld had ge
uit. Hij heeft dat gedaan nadat juist in
de algemene vergadering van de V.N.
was gebleken, dat steeds meer landen
overtuigd zyn. dat het Nederlandse
verwachtingen standpunt juist is Terwijl in Djakarta
chaos heerst en vooraanstaande Indo-
h'
a
worden van Indonesië, dat dan niet aan
de V.N. behoeft te rapporteren over de
toestand. Het yzeren gordijn zou vallen
over Nieuw Guinea. Wat beoeld de heer
In 't Veld met inschakeling van de V.N.?
Die zyn meer een veiligheidsorganisatie
dan een rechtsorganisatie. Het is niet
het recht, dat er beslist. De KVP-frac-
tie is het niet eens met de PvdA-fractie,
besloot de heer Beaufort.
Kabinetspositie verzwakt
Buitengewoon tevreden was de heer
Kolff (CHU) over het antwoord van
de minister-president. Ook de heer
Molenaar (VVD) verklaarde het voor
het ogenblik met de regeringsverkla
ring eens te zun. Hy betreurde het,
dat de heer In 't Veld met zijn denk
beeld ertoe heeft gedwongen te dis
cussiëren over Indonesië, waardoor
niet is voorkomen, dat de positie van
het kabinet is verzwakt.
Uitdrukkelijk betoogde ook de heer
Ruppert (AR) in te stemmen met het
standpunt van dr. Drees. Na het be
toog van de heer Beaufort had_ hy
geen behoefte aan verdere discussie.
Onze fractie heeft geenszins de bedoe
ling gehad het vertrouwen in het kabi
net op te zeggen, verklaarde de heer In
't Veld (PvdA). Het denkbeeld is te be
schouwen als het meehelpen by het zoe-
wen naar een oplossing van het conflict.
Sedert de behandeling van de kwestie
in de V.N. is een geheel nieuwe situatie
ontstaan die noopt tot bezinning. Een
aanknopingspunt kan zijn, dat Indone
sië zelf moet leren inzien, dat het belang
heeft bij een redelyke oplossing. Soe-
karno staat onder druk van de goedwil-
lenden en het is niet uitgesloten, dat hij
met het oog op zyn positie tenslotte ook
de goede kant uitgaat.
Tot overleg „bereid"
„Het is hoopvol", aldus de heer In 't
Veld, „dat Indonesië erkent, dat Nieuw
Guinea niet het allesbeheersende pro
bleem is en de normale economische be
trekkingen tussen Nederland en Indo
nesië eigenlyk veel belangrijker zyn.
Dat blykt ook uit het communiqué over
de besprekingen tussen Nehroe en Soe-
karno. Soekarno is tot overleg bereid,
mits Nederland bereid is met een econo
misch meer bescheiden plaats genoegen
to nemen Terugdraaien van de gebeur
tenissen is niet mogelijk, maar het is
ook al belangrijk, als zy zich niet verder
voltrekken.
Een grote moeilijkheid is de vermel
ding van Nieuw Guinea als Nederlands
gebied in de grondwet. Daarom heeft de
gaat
Prinses Irene
in Utrecht studeren
(Speciale berichtgeving)
Naar wy vernemen zal Prinses Irene
met ingang van het nieuwe studiejaar
1958'59 aan de Ryksuniversiteit te
Utrecht, by prof. C. F. A. van Dam op
het Spaans. Portugees en Ibero-Ameri-
kaans Instituut aan de Drift te Utrecht,
de Spaanse taal gaan studeren.
Gelijk men weet, is Prinses Irene
thans in Lausanne. Zwitserland, waar zij
o.m. een Franse cursus volgt. Deze cur
sus was bedoeld voor één jaar en met
ingang van het nieuwe universitaire jaar
komt Prinses Irene dus naar de Domstad.
Rijksgoedkeuring voor
21 miljoen (bouwwerken)
De minister van Volkshuisvesting en
Bouwnijverheid heeft voor 45 particuliere
bouwwerken met een totale bouwsom
van 21.6 miljoen gulden Ryksgoedkeu-
ring verleend.
De goedgekeurde plannen komen uit
gebieden, waar de toenemende werkloos
heid in de bouwvakken een versneld
tempo van het in uitvoering nemen van
werken gewenst maakt. Deze gebieden
zijn in overleg met het Ryksarbeids-
bureau vastgesteld.
heer In *t Veld de zaak aan de orde ge
steld, opdat men zich in de Kamers der
Staten-Generaal erop kan bezinnen of
dat een belemmering moet zyn voor een
oplossing.
Thans geen uitzicht
Minister-president dr. Drees onder
streepte, dat de regering altijd heeft
vermeden elke deur te sluiten voor
overleg. Ook nu nog is de regering in
beginsel bereid tot een gesprek, maar
dat er thans geen uitzicht is, dat dit
tot een werkelyk resultaat kan leiden.
Uit het communiqué omtrent de be
sprekingen tussen Soekarno en Nehroe
valt meer af te leiden hoe Nehroe zich
de verhouding tussen Nederland *n
Indonesië voorstelt, dan wat er hy
Soekarno leeft.
Er is onderzocht of er resultaat zou
zyn te bereiken via de V.N., maar tot
nu toe lyken de uitzichten daarop niet
hoopvol. Van bemiddeling zou men ook
moeten weten of daardoor een redelijk
uitzicht op resultaat wordt geopend,
want anders zou die bemiddeling op
nieuw tot teleurstelling leiden.
Advertentie)
SOLEX bromfietsen
H. Walenkamp Zn
TURFMARKT S
Het hoofd van de militaire junta
run vijf man admiraal Carlos Lar-
razab&l hield een persconferentie in
Caracas, de hoofdstad van Vene
zuela. De militaire junta heeft de
tegering van president Marcos
Perez jimenez omver geworpen en
heeft thans de grootste moeite om
te voorkomen, dat het publiek
voortgaat mei wraakmaatregelen
tegen ieder, die verdacht wordt iets
met de oude tegering te maken te
hebben.
Rustig
weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Op vele plaatsen mist. maar ook er
en daar opklaringen. Overwegend droog
weer. Weinig wind. Ongeveer dezelfde
temperatur'n (Opgemaakt te 11.15 uur).
31 JANUARI
Zon op: 8 23 uur; onder 17.25 uur.
Maan op: 13 34 uur; onder: 4 4'J our.
Hoogwater te Katwyk te 1158 uur.
Laagwater te 7.21 en 19.59 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagtna s.
