Energiewinning uit zeewater wordt
binnen enkele decennia mogelijk
WEERBERICHT
Kernfusie in laboratorium bij
vijf miljoen graden celsius
Vader z gt niet te herinneren
gaskraan te hebben opengezet
Joego-Slavië wenst vergoeding
voor in beslag genomen wapens
Junta in Venezuela aanvaardt
ontslag van twee van haar leden
Onrust bij de Dominicaanse ambassade
96ste jaargang
ZATERDAG 25 JANUARI 1953
No. 293-70
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W Henny
Hoofdredacteur: J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.50 per kwartaal: f 2.55 per maand; f 0 59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 5705«
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Engelse natuurkundigen geloven
Onderzoekingen in het atoomfysisch laborato
rium te Harwell hebben Britse geleerden tot de
conclusie gevoerd, dat het in de toekomst waar
schijnlijk mogelijk zal zijn om kernfusiereacties te
beheersen en dienstbaar te maken aan energie
winning. Gisteravond is dit in een communiqué
bekend gemaakt. De verwezenlijking van deze
toekomstdroom (waarschijnlijk eerst over tiental
len jaren) zou betekenen dat het zeewater een
vrijwel onuitputtelijke energiebron voor de mens
heid zou kunnen worden.
Processen als thans in het moderne „Zeta-
apparaat" te Harwell zijn verwezenlijkt en waarbij
zware waterstofkernen werden „samengesmolten"
tot heliumkernen bij temperaturen van omstreeks
vijf miljoen graden, spelen zich ook af in de ster
ren (dus ook de zon) en ^arde tot dusver
alleen onbeheerst explosief in de gevreesde
waterstofbom.
Dit is het ,.Z,eta-
apparaat waarmee
Britse geleerden
waarschijnlijk in het
laboratorium te
Harwell een kern
fusieproces hebben
laten verlopen, dat
de voorloper zou
kunnen worden van
energiewinning uit
het vrijwel onbeperkt
beschikbare zee
water.
Een bijkomend voor
deel hiervan zou zijn,
dat hier geen
gevaarlijke
radioactieve straling
bij optreedtzoals bij
kernsplitsings-
pcocessen.
Het Nederlands Studenten Orkest
voor het vliegtuig waarmee het gis-
I teren van de luchthaven Rotterdam
i naar Berlijn vertrok voor het geven
van een concert op uitnodiging van
de Freie Universiteit.
Km
Reeds enige tijd geleden werd onofficieel bekend gemaakt, dat men er in het
Engelse onderzoekingscentrum te Harwell in was geslaagd met de „Zeta-appara-
tuur" (Zero Energy Thermonucleair Asssembly) zeer hoge temperaturen op te
wekken die nodig zfln voor kernfusieprocessen. Uit het thans verstrekte com
muniqué blijkt, dat inderdaad door elektrische stroomstoten door een hoeveelheid
waterstofgas, gepaard gaande aan magnetische velden die dit gas korte tijd (twee
tot vijfduizendste seconde) weghouden van de wanden van het vat waarin het
gas is opgesloten (die dergelijke hoge temperaturen niet zouden kunnen ver
dragen) temperaturen van ongeveer vijf miljoen graden zijn opgewekt. Gecon
stateerd werd dat daarbij neutronen uit het gas vrijkwamen, die waarschijnlijk
afkomstig waren uit de samensmelting van zwaar-waterstofkernen. Volledige
zekerheid hieromtrent bestaat nog niet, maar men neemt wel aan dat deze
conclusie juist is. Dit zou betekenen dat men het fusieproces kan beheersen en
derhalve de krachten van de waterstofbom kan „temmen".
ingespannen arbeid zal vergen. De hu
bereikte temperatuur van vijf miljoen
graden is hoger dan ooit aan de opper
vlakte van welke ster dan ook is geme
ten.
De onderzoekingen naar de mogelijk
heid van thermonucleaire reacties in
beheerste vorm zijn reeds meer dan tien
jaar geleden begonnen, zowel in Enge
land als in Amerika. TJit bekendmakin
gen in Amerika is gebleken, dat men
daar ook reeds belangrijke vorderingen
heeft gemaakt maar nog niet de prin
cipiële stap heeft kunnen zetten die
thans in Engeland is gemaakt.
Vorig jaar werd besloten tot een
nauwe samenwerking tussen Engeland
en Amerika op dit geb ed, en in oktober
tot een gelijktijdige verklaring in
Amerika en Engeland in de loop van
januari over de bereikte resultaten.
Naar honderd
miljoen graden
Voor de praktische toepassing van
kernfusie processen voor energiewinning
zijn nog veel hogere temperaturen (men
spreekt zelfs van meer dan 100 miljoen
graden) nodig evenals zeer moeilijke
technische voorzieningen welker verwe
zenlijking nog enige tientallen jaren
(Advertentie)
SOLEX bromii
H. Walenkamp
Tweede centrum
Het werk met het Zeta-toestel is ge
richt in de algemene natuurkundige
afdeling te Harwell, die onder leiding
staat van D. W. Fry. De groep die
verantwoordelijk is voor het werk. is
geleid door dr. P. C. Thonemann. Zijn
voornaamste medewerkers waren R.
Carruthers, R. S. Pease, J. T. D. Mit
chell van de werktuigkundige afdeling
en dr. W. B. Thompson van de afde
ling theoretische natuurkunde.
Te Aldermaston, op enige afstan van
Harwell, bevindt zich een tweede Brits
centrum voor warmte-kernonderzoek,
onder leiding van de 33-jarige dr. A.
Ware. Hier wordt gewerkt met een Zeta-
apparaat van kleinere omvang, de
„Sceptre 3", waarmede temperaturen tot
vier miljoen graden, tegen vijf miljoen
met de „Zeta" zijn opgewekt, terwijl de
reacties op overeenkomstige wijze ver
lopen.
De wetenschappelijke groepen van
Harwell en Aldermaston hebben aan
vankelijk samengewerkt, doch na en
kele jaren werd tot splitsing in twee
groepen besloten, om een „gezonde
wedijver" te bevorderen.
9 Slot op pag. 2
Drie kinderen geslikt in Amsterdam
Lag roes uit te slapen toen politie kwam
De Amsterdamse recherche heeft een 30-jarige glazenwasser gear
resteerd, die er van wordt verdacht zijn drie kindertjes te hebben
vermoord. Zoals wij gisteren nog in een gedeelte van onze oplage genote van kolonel zoekifli Lochis, de
Mevrouw Loebis
gearresteerd
C
Het Indonesische leger heeft de echt-
konden vermelden, werden de stoffelijke resten van de slachtoffertjes
een tweeling van twee en half jaar en een zesjarig jongetje
gistermorgen door de 26-jarige moeder aangetroffen in haar woning
aan de Kattenburgertussenstraat 8 in de Eilandenbuurt van de hoofd
stad. De kinderen waren door gasverstikking om het leven gekomen.
Nog geen officiële
verklaring
Onmiddellijk verdacht de politie de
vader ervan in niet geheel nuchtere
toestand de gaskraan te hebben open
gezet. De man werd gearresteerd en
naar het politiebureau voor verhoor
overgebracht. Hoewel de politie gister
middag nog geen officiële verklaring
kon geven over het gebeurde, staan vol
gens haar de volgende feiten wel vast.
Donderdagavond waren de glazenwasser
en zijn vrouw op verjaarsvisite bij
overburen, waarvan de vrouw jarig
was. De glazenwasser zou daar toen
zoveel sterke drank hebben gebruikt,
dat zijn vrouw daarover een paar
woorden heeft laten vallen. Kwaad
geworden verliet hij het gezelschap
en ging naar huis. Later keerde hij
weer terug en zou toen gezegd heb
ben, dat hij de gaskraan had opengezet.
De buurman is op deze mededeling
tezamen met de glazenwasser naar diens
huis gegaan, maar daar was alles rus
tig. De kinderen lagen in hun bedjes te
slapen en de beide mannen keerden
terug naar het verjaarsfeestje.
Na afloop hiervan bleef de moeder bij
de overburen slapen. Zij voelde er niets
voor met haar dronken man naar huis
mee te gaan. De glazenwasser ging wel
naar huis. De vrouw keerde gisteroch
tend tegen half acht naar haar woning
terug, waar zij de verschrikkelijke ont
dekking deed. Zij geraakte totaal over
stuur. Toen de recherche kwam om de
man aan te houden lag deze nog zijn
roes uit te slapen. Het verhoor van de
man heeft nog geen juist beeld van
diens daad en beweegredenen opgele
verd.
In de loop van dc avond werd de
man opnieuw een verhoor afgenomen.
Ook toen verklaarde de man zich
niets te kunnen herinneren van het
opendraaien van een gaskraan. Dit
hield hy ook vol, toen hem werd
medegedeeld, welk een verschrikkelijk
Onschatbare voordelen
Minder vorst
De Bilt verwacht tot zondagavond;
Meer bewolking maar droog weer.
Vannacht lichte vorst. Morgen tempe
raturen oplopend tot even boven het
vriespunt. Overwegend matige wind
tussen zuid en zuidoost.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
26 JANUARI
Zon op: 8.30 uur; onder: 17.16 uur.
Maan op: 10.39 uur; onder uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.08 en 19.24 u.
Laagwater te 2-44 en 15.05 uur. (27/1
hoogwater te 7.47 en 20.06 uur, laag
water te 3.18 en 15.41 uur).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's,
en een Bijvoegsel.
De kernreacties die tot dusverre
dienstbaar worden gemaakt aan ener
giewinning betreffen de splitsing van
zware atoomkernen zoals b.v. van ura
nium. De grote bij deze splijting vry-
komende energie is echter maar klein
bij de energie die ter beschikking komt
wanneer lichte atoomkernen, zoals b.v.
van zwaarwaterstof. worden samenge
voegd. Kernfusie zou alleen al op grond
daarvan de voorkeur verdienen boven
kernsplijting als wijze van energie
opwekking.
Er zyn echter nog enige zeer belang
rijke voordelen aan het fusieproces
verbonden. In de eerste plaats is de
grondstof voor het fusieproces in on-
beper'.te mate voorradig op aarde,
namelijk in de vorm van zeewater,
terwijl de zwaardere elementen als
uranium in beperkte mate voorkomen.
In de tweede plaats treedt by het
splijtingsproces gevaarlijke radio
actieve straling op en niet of in
slechts geringe mate by bet fusie
proces.
Fransen zullen zelfs op de Atlantische
Oceaan munitie voor Algerije aanhouden
Gevechten bij Bone
Joego-Slavië verlangt, dat de Franse
regering de lading wapens van de „Slo-
wenlja" die in beslag genomen is, vol
ledig vergoedt. Dit heeft de perschef van
de Joegoslavische regering, Petric, gis
teren op een persconferentie in Belgrado
medegedeeld.
gering eenzijdig heeft vastgesteld langs
de Algerijnse kust, aldus beweerde
Petric.
De woordvoerder verwierp de beschul
digingen van de wapensmokkelarij die
aan Joego-Slavië zijn gericht.
Een woordvoerder van het Franse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken heeft
gisteren medegedeeld, dat de Franse
Pptrir rifpldp mrrip dat da «anpna autoriteiten alles in het werk rullen stel-
«twmri voor een firma ,n rasah^nen «jMP-, waarTan is
dat het voor de Algerynse opstandelin
gen bestemde wapens aan boord heeft,
aan te houden, „ook al zou het zich in
de Atlantische Oceaan bevinden".
„De plaats, waar het Joegoslavische
schip precies werd aangehouden, is van
geen belang in vergelijking met het feit,
dat de „Slowenija" wapens voor dc Al
gerynse rebellen vervoerde, die tegen de
Franse militairen in Algerije zouden zijn
gebruikt, indien zij hun bestemming
bestemd voor een firma in Casablanca,
voor een Zwitserse onderneming ver
voerd werden- Hy wilde de naam van
deze onderneming niet noemen en de
herkomst van de wapens „deed niets ter
zake", zei hij. In feite heeft een Joego
slavische rederij slechte gewone, legale
diensten verleend aan twee buitenlandse
firma's in twee onafhankelijke landen,
geheel in overeenstemming met de in
ternationale handelsgebruiken.
De „Slowenija" is door de Franse ma
rine op 60 mijl van de Algerijnse kust
„met geweld" onderschept en opgebracht
naar Oran, waar de lading van 148 ton
voormalige stafchef van het leger, gear
resteerd ,,om haar persoonlijke veilig
heid te beschermen tegen mogelijke ver
geldingsacties", zo heeft het persbureau
Pia bekendgemaakt. Zoals bekend is ko-
lot zijn drie kinderen had getroffen, i lonel Loehls voortvluchtig sinds de mis-
Dit trieste bericht liet zelf deze man, lukte staatsgreep van oktober 1956. Naar
die als een drieste bruut bekend staat.
niet onberoerd. Zijn echtgenotr. die ~n «oordvoerder van hel leger mee-
door het gebeurde geheel van streek I deelde, was Loebis ook betrokken bij de
is is tijdelijk in een andere omgeving Soekarno in november
onder dak gebracht om weer wat op b
verhaal te komen. j.l.
In Venezuela heeft de thans aan het bewind zynde militaire junta gisteren
het ontslag aanvaard van twee van haar leden, n.l. kolonel Roberto Casanova
en kolonel Abel Romero Vilate. Beiden waren door de vertegenwoordigers van
alle partyen, welke de betogingen tegen Jimenez hadden georganiseerd .ervan
beschuldigd zich voorheen door de president te hebben laten bevoordelen.
Dezelfde vertegenwoordigers hebben aangekondigd, dat de bevolking haar politieke
actie niet zal staken en zelfs geweld zal gebruiken, indien er geen garanties
worden gegeven, dat de beloften van herstel van een democratisch regime zullen
worden gehouden. Gisteren zijn bars, cabarets en andere gelegenheden in Caracas,
waar men hoge functionarissen van het regime-Jimenez dacht te zullen vinden,
door betogers geplunderd. De veiligheidspolitie is officieel ontbonden verklaard.
waren by de samenzwering betrokken.
Er zijri verscheidc.ie arrestaties verricht.
President Batista van Cuba heeft
gisteren op een bijeenkomst van de vier
regeringspartijen, ter voorbereiding van
de campagne voor de algemene verkie
zingen in juni, beloofd, dat de grond
wettelijke waarborgen onmiddellijk her
steld zullen worden.
Betogingen gaan voort
De hierboven genoemde kolonel Casa
nova is gisteren in Curasao gearriveerd,
tezamen met overste Bastos, de politie-
commandant van Caras. Zij vroegen
politiek asiel. Casanova deelde aan de
pers mee, dat hij uit Venezuela vertrok
ken was „om de verdere politieke ont
wikkeling te vergemakkelijken". Er werd
gezegd, dat hij naar Miami zal doorrei
zen. Hij heeft zijn gezin achtergelaten.
Het Franse persbureau AFP meldt,
dat oud-president Peron van Argentinië
die door het aftreden van zijn vriend
Jimenez in de knel is geraakt zich
in de ambassade van de Dominicaanse
republiek zou bevinden- Men zou hem
in het gebouw hebben waargenomen
Duizenden personen hebben gisteren
voor deze ambassade gedemonstreerd,
omdat, behalve Peron, ook verscheidene
aanhangers van Jimenez asiel zouden
hebben gekregen. De ambassade sprak
de geruchten niet tegen De betogers
eisten, dat men degenen, die het volk
kwaad hebben berokkend en met name
de politie, „die kinderen op straat heeft
gedood", niet zal laten ontsnappen
In Curasao zijn vele Venezclanen, die
naar hun land teruggaan. Zij hebben
jarenlang als ballingen geleefd.
Samenzwering in Bolivia
In Bolivia (in het westen van
Zuid-Amerika) is een samenzwering van
militairen ontdekt, die president Siles
Suazo wilden vermoorden, aldus meldde
gisteren het blad „La Nacion". Het kom.
plot had de vorm van een uitgebreide
„Kruistocht tegen het communisme"
moeten aannemen. Zowel hoge officieren
van het leger als van de Rijkspolitie
Nog twee grote branden in de
Engelse hoofdstad
De Londense brandweer, die de afge
lopen twee dagen met groot materieel
een geweldige brand in een ondergronds
koelhuis van de vleesmarkt in Smithfield
heeft moeten bestrijden, is gisteravond
opnieuw uitgerukt voor twee grote bran
den. Het eerste alarm kwam van een
jamfabriek in East End. waar de vuur
haard ook ondergronds was. De tweede
brand woedde in een houtopslagplaats
in Nottinghill in het westelijke deel van
Londen.
wapens van boord gehaald werd. De hammedaanse burgerwachten hebben in
aanhouding geschiedde dus zelfs buiten deeerste stadia van een gevecht, dat
de zone van 50 km-, die de Franse re- I nabij Guelma, 55 kilometer ten zuid
westen van Bone, in Oost-Algerije, wordt
geleverd, 56 Algerijnse opstandelingen
gedood. De strijd duurt nog voort. Bil
een tweede gevecht, dat vijftien kilo-
i meter ten zuidoosten van Tizi Oezoe
hadden bereikt^, aldus de Franse rege- piaats vond, verloren negen rebellen het
leven.
De Paryse politie heeft medegedeeld.
ringswoordvoerder.
Franse militairen en leden van
Mo-
Drie gedetineerden te
Amsterdam ontsnapt
(Speciale berichtgeving)
Vannacht omstreeks één uur is het
hoofdstedelijk politie-korps in de staat
„groot alarm" gebracht, toen gebleken
was dat drie gedetineerden, resp. 29,
27 en 27 jaar oud, uit het Huis van
Bewaring III, het vroegere Lloyd-hotel
aan de oostelijke Handelskade te Am
sterdam, waren ontsnapt.
Via een kantine hebben zij kans ge
zien om langs een bijzonder moeilijke
weg, welke vele klimpartijen omvatte, de
begane grond te bereiken. De juiste toe
dracht van een en ander is de politie
nog niet bekend, omdat de duisternis een
minutieus onderzoek ten zeerste belem
merde.
Zowel de centrale recherche onder lei
ding van inspecteur A. B. Prakken als
de afdelingspolitie o.l.v. hoofdinspecteur
L Je. E. L. Dijkstra namen aan het op
dat in 1957 in "Frankrijk 915 Noord-Afri- 1 sporingswerk deel.
kanen door terroristische aanslagen zyn i Vanmorgen vroeg ontbrak nog ieder
gedood en 4-000 gewond. spoor van de mannen.
