BOUWWERKEN TOT F 100.000
KRIJGEN DIRECT VERGUNNING
WEERBERICHT
H. Walenkamp Zn
GRATIS koopuur
GOEM4AT
Regering zegt: Indien nodig ook
raketbases in Nederland
Beter bont
v. EGMCND
Indonesië verwerpt Nederlands
protest bij de Ver. Naties
De hardste klappen vielen in
de metaal- en bouivtiijverheid
96ste jaargang
DINSDAG 14 JANUARI 1958
No. 29340
LEIDSCH DAGBLAD
Directeur: J. W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte Singel Lelden Glro no 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer t. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; t 059 per week Telefoon .Directie en Administratie. 25041; Redactie 21507
Nadere toelichting
Bijna op hetzelfde moment, dat
minister Witte deze maatregelen he
kend maakte, werd gistermiddag in
het ministerie van Sociale Zaken
een bijeenkomst gehouden, waarop
nadere toelichting iverd gegeven op
de huidige situatie op de arbeids
markt. Men gaf van departementale
zijde toe, dat de stijging van de ge
registreerde werkloosheid in ons
land zich de laatste weken sterker
heeft ontivikkeld dan men had kun
nen voorzien en had mogen ver
wachten. Het aantal werklozen heeft
de honderdduizend overschreden.
Hoe de toestand in januari zal zijn
laat zich slechts raden. Tot nu toe acht
men de situatie echter nog niet veront
rustend. al wil dat niet zeggen, dat de
ontwikkeling niet zeer nauwkeurig in
het oog wordt gehouden. Waar nodig
zullen onmiddellijk maatregelen geno
men worden om te voorkomen, dat al te
ongunstige invloeden het gevolg zouden
zijn van de werkloosheid. Vooral denkt
men hierbij aan de drie noordelijke pro
vincies - Groningen, Friesland en Dren
te - waar de klappen het hardst zijn
aangekomen en maatregelen reeds in de
eerste maanden van dit jaar effect die
nen te sorteren.
Wanneer er iets mis is op de arbeids
markt kan men dat niet alleen aflezen
van het werkloosheidscijfer, maar ook
uit de vele werktijdverkortingen. In sep
tember vorig jaar bedroeg het totaal
aantal uren, waarvoor werktijdverkor
ting werd verleend 60.000. De maand
oktober vertoonde evenmin een ongun
stig beeld: 90.000 uur in totaal. In no
vember kwam de werktijdverkorting
echter plotseling in een acuut stadium:
420.000 arbeidsuren werd niet gewerkt.
In december was het nog erger: 830.000
onvruchtbare uren, waarvan de mannen
er ruim 500.000 voor hun rekening na
men en de vrouwen de rest. Hetgeen
omgerekend neerkomt op 12.500 werk
loze mannen en 7300 vrouwen.
Abnormaal risico
Men moet daarbij nog voor ogen hou
den, dat een vergunning voor werktijd
verkorting niet wordt gegeven, wanneer
het een normaal bedrijfsrisico betreft.
Slechts om abnormale risico's het hoofd
te kunnen bieden, wordt hiertoe vergun
ning verleend. Om een voorbeeld te ge
ven: exportmoeilijkheden door sluiting
van de grens door het importerende
land. Hoewel ook overige maatregelen
zijn genomen om het aantal vergunnin
gen tot werktijdverkortingen zo laag
mogelijk te houden, is de stijging niet te
stoppen geweest.
Thans liggen de zaken zo, dat zeker
90 tot 95 To van deze werktijdverkortin
gen valt terug te voeren op de gevolgen
der bestedingsbeperkingsmaatregelen.
Aanvankelijk stelde men zich op het
standpunt, dat deze gevolgen geen ab
normaal risico genoemd kon worden,
maar daar is men snel van terug geko
men. Dat standpunt was niét vol te hou
den!
Psychologische factoren
Maar niet alleen de bestedingsbeper
king, aldus werd van departementale
zijde verklaard, is aanleiding geweest tot
de snelle stijging van werkloosheid, die
overigens nog steeds niet verontrustend
is. ook de kapitaalschaarste heeft een
hartig woordje meegesproken en de na
weeën van de Suez- en Hongarije-aan-
kopen. Bovendien werden genoemd het
internationale conjunctuurverloop en
psychologische factoren als een zekere
terughoudendheid in het bedrijfsleven,
terwijl het publiek aankopen uitstelt in
SOLEX bromiietsen
TURFMARKT 5
Zelfde temperaturen
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Vry veel bewolking met plaatselijk
enige motregen en hier en daar mist.
Matige tot zwakke wind uit uiteenlo
pende richtingen. Vannacht lichte vorst
tot temperaturen om het vriespunt.
Morgenmiddag dezelfde temperaturen
als vandaag of iets hogere. (Opgemaakt
te 11.15 uur).
15 JANUARI
Zon op: 8.42 uur; onder: 16.57 uur.
Maan op: 4.23 uur; onder: 13.22 uur.
Hoogwater te Katwijk te 11.22 uur.
Laagwater te 6.49 en 19.24 uur.
Dit nummer bestaat uit 20 pagina's.
afwachting van prijsdalingen. Voorts
moet opgemerkt worden, dat in de werk
loosheidstop van dit moment ook de
seizoenwerkloosheid, die altijd in de
winter optreedt, is meegerekend. Als
men die zou aftrekken, komt men tot
getallen als 76.000 mannelijke werklozen
en 4000 vrouwelijke.
Hardste klappen
De grootste klappen zijn gevallen in
de bouwnijverheid, de metaalnijverheid
en - zij het in mindere mate - in de
textielbedrijven. Vooral het kapitaalge
brek bij de lagere publiekrechtelijke li
chamen is een voorname oorzaak ge
weest van het teruglopen van de bouw
activiteit. Nu de werkgelegenheid ver
mindert, neemt uiteraard ook het aan
tal overwerkvergunningen af. Wel ont
ving de textielindustrie in september
nog een algemene vergunning, doch de
zaken liggen thans zo. dat algemene
vergunningen nauwelijks of niet meer
verleend zullen worden. Werd in sep
tember nog voor 900.000 uur aan over
werkvergunningen verleend, in december
MAANDAG
voor Katwijk en Noordwijk
van half 10 tot 10 uur
(stempel 2),
Voor
2 uur tot half drie
(stempel C).
Leiden en Rijnsburg
van 2 tot half drie (stempel C).
),(k
Mochten de nodige fondsen voor deze
aanvullende werken ontoereikend wor
den, dan'zal minister Suurhoff niet aar
zelen - geliik hij de Kamer reeds heeft
medegedeeld - om extra gelden aan te
vragen. Volgens de opvattingen van het
ministerie van Sociale Zaken kan dus
gezegd worden, dat het huidige aantal
geregistreerde werklozen nog niet alar
merend is, doch dat de werkloosheid-
stijging nauwlettend in het oog moet
worden gehouden om ongewenste reper
cussies te kunnen voorkomen.
Indien de plaatsing van atoomwapendepots en van raketten voor middelgrote
afstanden op Nederlands grondgebied noodzakelijk is, dan zal de regering aan die
plaatsing haar medewerking verlenen.
Dit hebben de ministers Luns en Staf geantwoord op schriftelijke vragen van
de Tweede Kamerleden Calmeyer, Patijn, Korthals, Duynstee en Roosjen betref
fende de in december gehouden conferentie van regeringsleiders der NAVO-
landen. Deze vragen gingen hierover, of de Nederlandse regering zich bereid heeft
verklaard, depots en raketten op Nederlands gebied te plaatsen terwfjl andere
landen zoals Noorwegen en Denemarken dat zouden hebben geweigerd.
De ministers herinneren eraan, dat
de Noordatlantische Raad heeft be
sloten, dat:
a. atoom wapendepots zullen worden
gevormd, die, indien noodzakelijk, on
middellijk voor de verdediging der
bondgenoten beschikbaar zullen zijn;
b. gezien de huidige Sovjetpolitiek
inzake nucleaire wapens, intermediaan
te Range Ballictic Missiles (IRBM's)
zullen dienen ter beschikking te wor
den gesteld aan Saceur.
c. omtrent deCbpstelling en de rege
lingen inzake het gebruik dezer depots
en IRBM's beslissingen zullen worden
genomen, gebaseerd op de Atlantische
verdedigingsplannen en in overeen
stemming met de direct betrokken
staten.
Aan de Atlantische militaire autori
teiten is gevraagd om op korte termijn
aan de raad aanbevelingen te doen om
trent de invoeging van deze wapens in
het bondgenootschappelijk verdedigings
stelsel. De raad in permanente zitting
zal de problemen, die met deze aange
legenheid samenhangen, in beschouwing
nemen.
Het bovenstaand geeft naar de me
ning der regering de toestand, zoals hij
thans is, volledig en juist weer. Het is
derhalve zó, dat alle leden-staten van
de Navo (derhalve ook Noorwegen en
Denemarken) de noodzaak van de on
verwijlde vorming van atoomwapende
pots en van de beschikbaarstelling van
IRBM's en Saceur hebben onderschre
ven. Omtrent de feitelijke plaatsing van
deze depots en IRMB's zal eerst worden
beslist, wanneer de adviezen der Atlan
tische militaire autoriteiten zullen zijn
ontvangen.
In de principiële instemming met de
te treffen maatregelen ligt, naar de
mening der regering, tevens de bereid
heid besloten om de conclusie te aan
vaarden, waartoe het gemeenschappelijk
overleg op grond van de militaire ad
viezen zal leiden. Indien deze conclusie
zou luiden, dat plaatsing van deze de
pots en IRMB's op Nederlands grondge
bied noodzakelijk is, dan is de regering
voornemens daaraan haar medewerking
te verlenen.
NU
tegen zéér lage prijzen.
BREESTR. 173 - TEL. 23337
10 JAAR GARANTIE
Dit is het exterieur van het raad
huis van Haastrecht, dat dezer da
gen door de Commissaris van de
Koningin in Zuid-Holland her
opend zal worden.
Het fraaie gebouw, dat uit 1618
dateert, is geheel gerestaureerd.
Nederlanders mogen niet in
Singapore blijven
Van de 5.287 Nederlandse evacué's
uit Indonesië, die tot dusver in Singa
pore zijn aangekomen, zijn er inmid
dels alweer 4-446 naar Nederland door
gereisd. Op het ogenblik verblijven nog
400 evacué's in de voor hen in Singa
pore ingerichte kampen.
Op 27 januari a.s. worden wederom
800 Nederlandse repatriërenden uit
Indonesië verwacht.
Volgens het hoofd van de immigra
tiedienst in Singapore heeft een aan
tal evacué's toestemming gevraagd om
zich blijvend in Singapore te mogen
vestigen. Het juiste aantal was deze
ambtenaar niet bekend, „doch het
waren er zeer veel". Hij zeide evenwel,
dat onder geen beding toestemming
tot vestiging in Singapore zal worden
verleend.
Onderzoek naar moord
duurt voort
Twee leden van de politie van het En
gelse graafschap Essex hebben gisteren
met wetenschappelijke deskundigen van
Scotland Yard overleg gepleegd over de
moord op Marie Kriek.
Er is gesproken over de bevindingen
van de arts en de resultaten van het
onderzoek van de kleding van het meisje,
die misschien een aanwijzing kunnen
geven over het wapen, waarmee de mis-
daad is gepleegd.
De politie heeft een grondig onder
zoek verricht rondom het café „Wooden
Fender" nabij Colchester. De eigenaar
van dit café, Wallace Lupino, had
naar gemeld de politie meegedeeld,
dat hij vorige week in de vroege och
tenduren angstkreten had gehoord.
Gistermiddag was de nieuwe mi- i Van links naar rechts: de nieuwe
mster van Landbouw. Visserij en minister dr. ir A. Vondeling, de
Voedselvoorztcning voor het eerst j heer J. G. Suurhoff. minister van
aanwezig tijdens een vergadering
van de ministerraad.
Sociale Zaken en Volksgezondheid
en prof. dr. J Zijlstra. minister van
Economische Zaken.
Onrechtmatige bezetting van Nieuw Guinea
De Indonesische regering heeft gisteren het Nederlandse protest bjj de V.N.
inzake de acties tegen Nederlandse burgers en belangen in Indonesië verworpen.
In een zeer uitvoerige brief aan de secretaris-generaal der V.N., Dag Ham-
marskjöld, noemde de Indonesische ambassadeur, Ali Sastroamidjojo, de Neder
landse bewering, dat de Indonesische acties een uitdaging aan de V.N. inhielden,
„een klaarblijkelijke verdraaiing van de feiten, daar deze acties een reactie zfjn
op het halsstarrige Nederlandse standpunt in het zich verzetten tegen de wil van
de overweldigende meerderheid van de V.N.-leden".
„Het is niet Indonesië, maar Neder
land, dat, in feite, voortdurend het ge
zag en het prestige van de V.N. heeft
uitgedaagd door zich te verzetten tegen
een vreedzame regeling van een politiek
geschil door onderhandelingen, in over
eenstemming met de beginselen en doel
stellingen van het Handvest".
„De Indonesische regering verwerpt
daarom het protest van de Neder
landse regering. Daarentegen protes
teert de Indonesische regering hierbij
tegen de voortgezette en onrechtmatige
bezetting van haar nationale grond
gebied door Nederlandse bezettings
troepen in West-Irian", aldus de brief.
Japan verwerpt
12 mijlsgrer
Japan heeft vandaag kennis gege
ven van zijn verwerping van de
recente uitbreiding door Indonesië van
zijn territoriale wateren boven de
grens van 12 mijl. Volgens welinge
lichte kringen heeft de Japanse vice-
minister van Buitenlandse Zaken
Katsoemi Ohno vandaag een nota van
die strekking overhandigd aan de In
donesische consul-generaal, Iskander
Ishaq.
Naar verluidt wordt in de nota opge
merkt, dat de eenzijdige beslissing van
Indonesië tot uitbreiding van de territo
riale wateren, onder het thans geldende
internationale recht niet te rechtvaar
digen is.
Onderhoud Macdermot-
Djoeanda
De Britse ambassadeur in Djakarta,
Dermot Macdermot heeft gisteren een
persoonlijk onderhoud gehad met pre
mier Djoeanda, dat meer dan een uur
duurde.
Premier Djoeanda was niet bereid bij
zonderheden over dit gesprek bekend te
maken.
Intussen heeft het parlementslid
Djody Gondokoesoema gisteren ver
klaard, dat Engeland zich schuldig
maakt aan schending van het inter
nationale recht door het toestaan van
de door de Indonesische regering ver
boden ruilhandel tussen de Indone
sische Buitengewesten en Singapore.
Leger „op zijn hoede"
Het Indonesische leger heeft gisteren
bekend gemaakt „op zijn hoede te blij
ven tegen bewegingen, gericht op het
verbreken van de integriteit van de Re
publiek".
In een door het legerhoofdkwartier
uitgegeven verklaring wordt gezegd, dat
een onderzoek wordt ingesteld naar de
berichten over het vormen van een af
zonderlijke Staat Sumatra.
Waarnemers in Djakarta achten het
mogelijk, dat de centrale regering en
de regionale leiders spoedig de „kaar
ten op tafel zullen leggen", in ver
band met het jongste besluit der re
gering in Djakarta om de ruilhandel
van de Buitengewesten met het bui
tenland te verbieden.
Regering zonder gezag
Het socialistische blad „Pedoman"
heeft gisteren in een hoofdartikel de
centrale regering beschuldigd van ge
brek aan gezag en personeel om haar
beslissingen op Sumatra, Celebes, de
Molukken en Borneo uit te voeren.
(Dit weekeinde werd gelijk bekend
het besluit bekend gemaakt dat
ruilhandel van de Buitengewesten met
het buitenland verbood).
„Pedoman" schreef, dat het kabinet
beter ten aftreden dan regelingen
uitvaardigen, die door de gebieden niet
zullen worden uitgevoerd.
Een 77-jarige Indonesische vrouw, die
40 jaar geleden de Nederlandse natio
naliteit verkreeg door haar huwelijk,
verkoos het land te verlaten liever dan
die nationaliteit op te geven.
Mevrouw Emilia Urich zei gisteren,
dat zij voor de keus stond: of haar Ne-
landse nationaliteit op te geven of het
land te verlaten. Zij gaf er de voorkeur
aan uitgewezen te worden en zij betreurt
dat niet. Zij werd Nederlands onder
daan, toen zij een opzichter van een
Nederlandse plantage huwde.
Mevrouw Urich heeft de uitwijzing om
twee redenen aanvaard: zij voelde er
niet voor om de nationaliteit van haar
man op te geven; deze stierf in 1921.
Voorts kon zij niet leven zonder haar
dochter en haar schoonzoon, die uit In
donesië werden gebannen en nu in Ne
derland leven.
menu van de dag
Wu Cto!J£/ijlÖ7
BLIKGROENTEN
Wn l\A (joerfbp!
in 4 minuien klaar op lofel
Meer dan duizend
puzzel-satellieten
Gisteren sloot de inzendingster
mijn van de tiendelige puzzel-sa
telliet", «elke wij voer Kerstmis
lanceerden. Blijkbaar hebben de
meeste abonnees tot het laatste
ogenblik gewacht met hun inzen
ding in de hoop nog meer puzzels
te kunnen oplossen of uit de over
weging, dat het tot het laatste mo
ment mogelijk moest zijn om cor
recties aan te brengen. Want na
dat aanvankelijk de inzendingen
slechts binnendruppelden, werd
deze bui in het afgelopen week
einde een stortvloed. Toen de in
zendingstermijn gesloten was ble
ken er (naar voorlopige telling)
1069
inzendingen te zijn van naar even
voorlopige telling ruim 8000 puzzel
oplossingen. Circa 350 deelnemers
losten alle tien puzzels op!
Deze cijfers zijn niet definitief,
omdat bij het nazien van de oplos
singen nog velerlei verrassingen aan
de dag kunnen reden.
Regering bestrijdt stijgende werkloosheid
was dat al gedaald tot 550.000 uur en dit
uiteraard alleen in de bedrijven, waar
nog een arbeidstekort heerst. Zo kan -
om een voorbeeld te noemen - de
scheepsbouw nog vele honderden ar
beidskrachten gebruiken.
Minister Witte zal in het vervolg onbeperkt toestemming verlenen
voor de bouw van werken met een bouwsom tot honderdduizend gul
den, waarvoor een aanvraag om Rijksgoedkeuring is ingediend. Voor
goedkeuring komen het eerst in aanmerking die plannen, die binnen
een maand na de goedkeuring in uitvoering kunnen worden genomen.
De minister van Volkshuisvesting en Bouwnijverheid heeft hiertoe
besloten in verband met de stijging van de werkloosheid in de laatste
maanden in verschillende delen van ons land.
Aanvullende werken
Wanneer men van het totaal aantal
werklozen de seizoenwerklozen aftrekt
en het overgebleven aantal nog eens
vermindert met een bepaald aantal ou
dere en minder-valide krachten en an
deren. die niet tot het zgn. arbeidsover-
schot te rekenen zijn, dan kan gezegd
worden, dat 73 van de overgebleven
krachten geplaatst kan worden op nor
male aanvullende werken.
