BRAVO!
Dr. Van Roijen sprak met Elbrick
UW
WILLEM II BRAVO
IS ER WEER
„TRESLONG" - HILLEGOM
Met een enkel woord
TELEVISIE
ft
VRIJDAG 27 DECEMBER 1957
Be zorgdheid over Indonesië
Behandeling onzer landgenoten druist
in tegen alle beginselen van het recht
De Nederlandse ambassadeur in Washington, dr. Van Roijen, heeft
gisteren in het departement van Buitenlandse Zaken te Washington
een „algemene bespreking" over de toestand in Indonesië gehad met
Elbrick, onderminister voor Europese Zaken.
Een woordvoerder van de Nederlandse ambassade zei na de bijeen
komst, dat dr. Van Roijen Elbrick op de hoogte had gebracht van de
ontwikkeling sedert minister Luns met zijn collega Dulles over deze
zaak had gesproken in Parijs.
In het bijzonder had dr. Van Roijen het feit ter sprake gebracht, dat
Indonesië de zeeën tussen de eilanden tot territoriaal water heeft ver
klaard. Nederland nam dit zeer ernstig op.
Na zijn onderhoud met Elbrick, dat 20 minuten had geduurd, ver
klaarde dr. Van Roijen, dat zijn regering met grote zorg is vervuld
over het lot van de Nederlandse staatsburgers die Indonesië moeten
verlaten. „De manier waarop onze landgenoten worden behandeld,
druist tegen alle beginselen van het internationale recht in", zei hij.
„Zij moeten opbreken zonder dat zij hun bezittingen mogen meenemen".
(Advertentie)
Ruim 3000 Nederlanders
in Singapore
Het Nederlandse passagiersschip Wa
terman Is gistermorgen in Singapore
aangekomen met 600 Nederlanders uit
Indonesië aan boord.
Het aantal geëvacueerden uit Indone
sië, die sinds het begin van de uittocht
uit Indonesië (nu drie weken geleden)
in Singapore zijn aangekomen, bedraagt
thans 3125 in het geheel.
1716 in Singapore gearriveerde Neder
landers zijn reeds per vliegtuig of schip
naar Nederland vertrokken. Een groep
van ongeveer 900 Nederlanders vertrekt
vandaag met het Britse schip Orondes
uit Singapore naar Nederland. De
„Orondes" is door de Nederlandse rege
ring gehuurd.
In Singapore verloopt tot dusver alles
heel ordelijk. De daar aankomende Ne
derlanders worden ondergebracht in
verzorgde, doch uiterst eenvoudige kam
pen. Het is opmerkelijk, hoe bijzonder
dapper de vrouwen zich onder de moei
lijke omstandigheden gedragen. Onder
de terugkerenden bevinden zich grote
aantallen kinderen. In vele gevallen is
het immers wegens de kinderen, dat de
moeders besluiten te vertrekken. Vrou
wen zonder kinderen geven er vaak de
voorkeur aan bij hun echtgenoten te
blijven.
De verbindingen tussen Singapore en
Indonesië zijn bijzonder moeilijk. In
lichtingen over de toestanden aldaar ko
men slechts schaars door. De post arri
veert met grote vertraging. Van alle
kanten wordt grote medewerking ver
leend. Het komt herhaaldelijk voor dat
de officieren op de vrachtschepen met
beperkte passagiers-accommodatie, die
uit Belawan, de haven van Deli, ver
trekken. hun hutten aan vrouwen en
kinderen afstaan. Het schijnt op de
ondernemingen op Sumatra rustig te
zijn, hoewel Indonesische beheerders het
daar nu voor het zeggen hebben, en het
Nederlandse personeel zich daarbij moet
neerleggen.
Het rijsttekort op Java schijnt cata
strofaal te zijn. Op Sumatra daarente
gen valt van een tekort nog niet veel te
merken, omdat daar zekere voorraden
aanwezig zijn.
Japan leent schepen
Japanse reders hebben gisteren beslo
ten Indonesië 75.000 ton scheepsruimte
te lenen. Dit is medegedeeld door de
president van de scheepvaartmaatschap
pij Foedji, Eizo Nagaoka.
Nagaoka heeft, als woordvoerder van
zes reders die met Indonesische verte
genwoordigers in Tokio onderhandelen,
nog gezegd, dat een overeenkomst is be
reikt voor het uitlenen van 26 vracht
schepen, tankschepen en passagiersb^-
De overeenkomst die binnen enkele
dagen in Tokio getekend zou worden,
geldt voor zes maanden. Verwacht wordt
dat de schepen in het begin van het
volgend jaar in Indonesië zullen aanko
men.
Indonesië niet geïnteresseerd
Naar aanleiding van berichten uit
Amerika over de mogelijkheid om Wes
telijk Nieuw-Guinea onder een beheers-
schap te stellen, verklaarde de woord
voerder van het Indonesische ministe
rie van Buitenlandse Zaken, dat de In
donesische regering niet geïnteresseerd
is in enigerlei beheersschap, omdat zij
Westelijk Nieuw-Guinea als een inte
graal deel van Indonesië beschouwt.
Staatsgreep onderdrukt
Een woordvoerder van het Indonesi
sche leger heeft meegedeeld, dat kortge
leden in Ambon, de hoofdstad van het
gelijknamige eiland in de Molukken een
poging om het plaatselijk bestuur om
ver te werpen, is verhinderd. „Wij zijn
de toestand in de Molukken nog steeds
meester, omdat wij juist op tijd ingre
pen'.
Dit gebeurde op 13 december. Er is
evenwel niet gevochten, zo voegde de
woordvoerder eraan toe. Er werden 25
arrestaties verricht, waaronder „15 be
langrijke".
Bond Kunstkringen staakt
activiteit
De bond van kunstkringen in Indonesië
heeft bekend gemaakt na 42 jaren lang
zich in dienst te hebben gesteld van
het kunstminnend publiek in Indone
sië. te hebben besloten alle verdere ac
tiviteit voor onbepaalde tijd te staken.
Cruys Voorbergh was de laatste, die
onder auspiciën van de bond een tour
nee door Indonesië maakte. Hij gaf ech
ter slechts 14 inplaats van 45 voorstel
lingen, zoals het plan was.
Er waren in Indonesië 30 plaatselijke
kunstkringen met in totaal 17000 leden.
T DE FIJNSTE BOLKNAKIVOOR 20 CTS-
Zeerovers
Het onafhankelijke weekblad „Time
and Tide" te Londen schrijft, dat het
NIEUWJAARSDAG
Gedurende het Thé-, Diner- en
Soirée-Dansant optreden van
Evelyne Leythe, Liane en de
Congorilla, Saby and Johnny.
Nieuwjaarsmenu's f 10.- en f 12.50
en restaurant a la carte.
In de toneelzaal van 82 uur:
groot nieuwsj aarsbal
met de „TOPLINERS". Entree f 2.50
antwoord van het westen op de situatie
in Indonesië duidelijk moet zijn.
Onder de kop „Zeerovers in de
specerij -eilanden" zegt het blad: „Na
een vreselijk record op het gebied van
corruptie en ongerechtigheid, zoals
blijkt uit de zaken Jungschlkger en
Schmidt, zijn de Javaanse imperia
listen thans overgegaan tot diefstal op
grote schaal, hoofdzakelijk uit bal
origheid omdat de V.N. hun niet on
middellijk een nieuw, uitgestrekt ge
bied wilden overdragen, doch ten
dele ook in overeenstemming met het
gebruikelijke patroon van het moderne
nationalisme.
Want, zo zeide de minister-president,
de Indonesische regering Is altijd van
plan geweest de Nederlandse scheep
vaartbedrijven en gas- en elektrici
teitsmaatschappijen te „nationaliseren".
Zij zullen niet worden teruggegeven,
wat ook het resultaat moge zijn van het
huidige conflict.
Als doortastende imperialisten, doen
de Indonesiërs ook aanspraak gelden op
uitgestrekte zeegebieden.
Hoewel de westerse landen een bij
zondere reden tot schaamte hebben over
de situatie in Indonesië, is het alge
mene patroon maar al te bekend. Dief
stal door de staat van individuele per
sonen is aan de orde van de dag. en die
landen, die in hun optreden tegenover
elkaar nog steeds een spoor van morele
waardigheid bewaren, moeten volmaakt
duidelijk maken waar zij staan.
Dit is geen kwestie van diplomatie en
onderhandelen. Dit is een morele zaak.
die niet zoveel afwijkt van een toestand
waarin de burgers van een bepaalde
gemeenschap zich eerder aaneensluiten
tegen dieven, dan om te onderhandelen
over een aandeel in de buit".
Niets te winnen
De „Chicago Tribune" heeft in een
commentaar op de gebeurtenissen in
Indonesië verklaard, dat „Indonesi
sche functionarissen, in een natio
nalistische roes en niet in staat tot
regeren in het grootste deel van hun
land, bezig zijn hun eigen huis neer
te halen op hun hoofd en dat van an
deren".
„Miljoenen onschuldige» zullen van
deze gang van zaken te lijden hebben.
Vreemde landen, waaronder ons land
zullen de weerslag merken. Slechts
Rusland, naar welks aanbod van tech
nische hulp ter waarde van een mil
jard dollar Djakarta hongerig kijkt,
kan uit de chaos voordeel trekken. In
donesië zelf, dat wegzinkt in honger
snood en anarchie, zal zeker niets win
nen bij de huidige gebeurtenissen in dat
ongelukkige land", aldus de „Chicago
Tribune".
Vrije wereld in gevaar
De „New York Times" schrijft:
„De druk. die nu ook al op Ameri
kaanse. Engelse, Franse. Belgische en
andere westerse belangen in Indonesië
wordt uitgeoefend, toont aan. dat er
een algemene politiek tegen alle buiten
landse belangen wordt uitgevoerd. Zo
doende gaat het conflict uit boven die
van Nieuw-Guinea, die wellicht het
beste een oplossing zou kunnen vinden
door middel van een voogdijschap van
de V.N. De kwestie, waar het thans om
gaat. is de wettigheid van de inbeslag
name door Indonesië en het recht van
andere landen en de V.N. om tussen
beide te komen bij wat de Indonesiërs,
evenals de communisten, een binnen
landse aangelegenheid noemen.
Kerk en IJsrevue
Het programma, dat de NCRV ap
tweede kerstdag voor de televisie heeft
vertoond, begon met een knap flimpje
over schelpen uit de archieven van de
Shell. Dit werkje was. evenals het boek,
dat de genoemde onderneming onlangs
over dit onderwerp het licht deed zien,
bijzonder kunstzinnig verwerkt. De illu
stratie met elektronische klanken vol
deed goed. Het werd gevolgd door een
aardig filmpje over de beiaard en het
ambacht van de klokkengieters in
Amersfoort. De spelimpressies met mas
kers, waaraan de acteur Johan Schmitz
zijn medewerking verleende als verteller,
had suggestieve kracht. De zangeres Jo
Vincent kon men daarna met de bariton
Henry Blackmon en onder andere het
Utrechts Byzantijns Koor zien en horen
in een kerkdienst, welke die avond werd
gehouden in de St.-Janskerk te Gouda.
Het is zeker naar onze mening aan
bevelenswaard meer van zulke diensten
uit te zenden, ondanks het fedt, dat het
voor de camera vaak lastig is voldoende
licht te ontvangen in een kerkgebouw.
Deze dienst had niettemin sfeer. De uit
zending van een optreden door de
Weense IJsrevue was wel het kijken
waard, maar had voor ons gevoel toch
beter op een andere plaats in het pro
gramma de aandacht kunnen vragen.
De overgang van een kerkdienst naar
een ijsbaan is tè abrupt.
Stemmingsbeelden
Dinsdagavond was het N.T.S.-journaal
uiteraard grotendeels al in kerstsfeer
met reportages over kerstbomen, kerst
zang van vier-en-tachtighonderd men
sen in de jaarbeurshallen te Utrecht,
vroege paaslammetjes (die de reporter
daarom maar kerstlammetjes noemde)
en kerststemmingin Tokio, waar de
kleine Japaneesjes nieuwsgierig hun
neusjes tegen de winkelruiten drukten,
waarachter miniatuur-Spoetniks rond
een miniatuur-aarde cirkelden.
Men kreeg verder enkele flitsen van
de afsluiting van de herverkaveling op
Walcheren te zien en hoorde dr. Mans-
holts laatste redevoering als minister
van Landbouw, Visserij en Voedselvoor
ziening. In Singapore zag men de uit
Indonesië verbannen Nederlanders van
boord van de „Waterman" komen. Het
journaal besloot met een reeks trieste
beelden van de enorme ravage, die een
wervelstorm in Illinois heeft aangericht.
„Verder is het gehele programma
erbij betrokken van hulp aan onder
ontwikkelde gebieden. waarin het
particuliere kapitaal de voornaamste
taak heeft, maar die niet kan ver
vullen in een atmosfeer van confisca
tie.
„En verder gaat het hierbij om het
lot van Indonesië zelf. waar een toe
nemende hongersnood of anarchie tot
een communistische triomf zou lei
den, die de verdediging van de ge
hele vrije wereld in gevaar zou bren
gen".
BINNENLAND
BIJ een brand in een landbouwschuur
te Callant600g zijn woensdag 13 koelen om
het leven gekomen De brand. Is waar
schijnlijk ontstaan door kortsluiting op
de strozolder boven de koelen.
Dinsdagochtend is de 77-Jarlge heer
K. F. Beukman dood ln zijn woning aan
de Padagstraat in Amsterdam-Oost aan
getroffen. De zoon vond zijn vader liggen
de achter de buitendeur van het vrije bo
venhuis. HIJ was reeds eerder aan de wo
ning geweest maar had op zijn bellen geen
gehoor gekregen. De politie neemt aan.
dat het slachtoffer tengevolge van een val
van de trap om het leven Is gekomen.
Met de volgende schepen kan zee
post worden verzonden De data. waarop
de correspondentie uiterlijk ter post moet
zijn bezorgd, staan achter de naam van
het 6Chip vermeld.
Argentinië: ms. „Algol", 31 dec.. Aus
tralië: ss „Stratheden", 2 Jan Brazilië: ms
„Algol", 31 dec.. Canada: ms. „Seven Seas"
2 Jan.. ms. „Ternefjell". 4 Jan., Chill: vla
New York. 2 Jan.. Ned. Antillen: ms.
..Heinrlch Grammerdorf". 2 Jan., Nleuw
Zeeland: vla Engeland, 4 Jan.
Bij K B. Is mr. dr. J M. Polak met
Ingang van 16 november 1957 benoemd tot
hoogleraar in de Rechts- en Staatsweten
schappen van de Westerse gebieden aan
de Landbouwhogeschool te Wagenlngen.
Na 1 Jan. kunnen personenautomobl-
llsten de Duitse. Zwitserse en Zweedse
grenzen passeren zonder carnet of trip
tiek. De drie landen volgen met de af
schaffing van deze grensdocumenten het
voorbeeld van Oostenrijk.
In een speelgoedzaak aan de Ko
ningstraat ln Den Haag is. vermoedelijk
de avond van de eerste kerstdag. Inge
broken. De inbrekeris) kwam(en) binnen
door een opengeschoven keukenraam,
doorzocht (en) het hele pand en bemach
tigde! n) in een slaapkamer op de eerste
etage een aantal blikken trommeltjes,
waarin een bedrag van ongeveer f 10.000
zat. De politie heeft de zaak ln onderzoek.
Het Indonesische ministerie van On
derwijs heeft bekend gemaakt, dat prof.
G. A. de Neve, geologisch deskundige bij
de dienst voor de mijnbouw en op het
ogenblik werkzaam bij het Banka-Tinbe- j
drijf ln Pangkalpinang. tijdelijk is be
noemd tot buitengewoon hoogleraar aan
de faculteit van landbouw van de Uni
versiteit Andalas, ln Pajakoemboe (Mld-
den-Sumatra). Tot deze benoeming ls be
sloten ln verband met het tekort aan
hoogleraren bij deze faculteit.
Op de Noordzee, zeventig kilometer
ten westen van Terschelling, ls ln de
middaguren van de eerste kerstdag het
Belgisch vissersvaartuig Z274. de „Elalne"
uit Zeebrugge, gezonken. De bemanning
ls door een anderfe Belgisch vissersvaar-
tuig aan boord genomen Het gezonken I
schip ligt ln zestig meter diep water en I
levert dus geen gevaar op voor de scheep
vaart. I
Evenals andere Jaren op tweede
kerstdag, hebben ook gisteren nabestaan
den en wapenbroeders van de na 1945 in
Indonesië. Korea of elders ter wereld ge
sneuvelde militairen, de overledenen her
dacht tijdens een herdenkingsdienst ln de
Lutherse Kerk aan het Spui en met een
defile langs het nationale monument op
de Dam te Amsterdam. Circa 800 nabe
staanden uit alle delen van het land en
meer dan 1000-oudstriJders. leden van het
„Veteranen Legioen Nederland", hebben
daaraan deelgenomen.
BMTENLANI)
Door een staking van technici bij
radio en televisie waren de Fransen ver
stoken van de speciale kerstprogramma's
Dinsdagmiddag en de gehele kerstdag
werden er uitsluitend grammofoonplaten
en nieuwsberichten uitgezonden Op alle
golflengten werd hetzelfde programma
gegeven.
Een woordvoerder van het Britse mi
nisterie van Luchtvaart en de Admirali
teit hebben medegedeeld, dat het zoeken
door schepen en vliegtuigen naar de ver
miste bemanning van het Britse schip
Narva, dat twee dagen heeft geduurd, ls
opgegeven Het enige resultaat ls geweest,
dat een omgeslagen reddingboot, twee
boelen en wrakstukken zijn waargenomen.
De Narva, die een bemanning had van 28
koppen, was op weg van Zweden naar
Aberdeen. Het schip zonk zondag ln zeer
ruwe zee terwijl het zich naar het ln
nood verkerende Britse vrachtschip Bos-
worth, dat zware slagzij maakte, begaf.
Volgens de definitieve uitslag van de
algemene verkiezingen die zondag ln Bul
garije zijn gehouden, heeft 99.95 procent
der kiezers zijn stem op het (communis
tische) Vaderlands Front uitgebracht
(99.80 ln 1953) 99.77 procent der 5.218.602
kiesgerechtigden (99 40 ln 1953) stem
de. Er waren 325 ongeldige stemmen (967
ln 1953) en 2.076 kiezers (0.04 procent)
stemden tegen de kandidaten van het Va
derlandse Front (9.077 ln 1953). In So
fia was het kleinste percentage stemmen
(99.89 procent) voor het Front.
De Amerikanen hebben ln 1957 on
danks de waarschuwingen tegen longkan
ker meer sigaretten dan ooit gerookt: 410
miljard, d.w.z. 19 miljard meer dan ln
1956. aldus blijkt uit een onderzoek van
het financiële tljdschrflt „Business Week".
Het aantal gerookte filtersigaretten ls van
109 miljard ln 1956 tot 155 miljard ge
stegen.
Een honderdtal mohammedanen uit
Kabyllë heeft zich dinsdag gemeld bij de
militaire post te Tariad ln het Algerijnse
departement Constantlne. Zestien man
nen van de groep wensten lngfelljfd te
worden bij de hulptroepen. De vrouwen
en kinderen van de groep zijn ln een na
bijgelegen plaats ondergebracht.
In communlstlsch-Chlna heeft het
eerste vliegtuig voor de burgerluchtvaart
dat ln dit land ls vervaardigd, een proef
vlucht gemaakt Het is een tweemotorig
toestel, dat bestemd ls voor luchtkar-
tering.
hington heeft bekend gemaakt, dat Ml-
chall Mensjikof, voormalig ambassadeur
te Nieuw Delhi, benoemd ls tot ambassa
deur ln de V S. Hij volgt Zaroebln op,
die sinds 1952 de Russische vertegenwoor
diging te Washlnton heeft geleid. Men
sjikof wordt in diplomatieke kringen be
schouwd als een „vasthoudende diplo
maat".
De premier van Natlonalistisch-Chtna
Joei, is door het hoogste toezichthouden
de orgaan van Formosa beschuldigd van
plichtsverzuim. Hij zou de wet hebben ge
schonden en zich schuldig hebben ge
maakt aan machtsmisbruik en verspilling
van overheidsgelden. Hem ls verzocht
voor 24 Januari een verklaring te zijner
verdediging in te dienen.
De Natlonalistlsch-Chlnese marine
leiding heeft medegedeeld, dat haar oor
logsschepen donderdagochtend ten zui
den van Amoy drie kanonneerboten der
communisten tot zinken hebben gebracht,
terwijl een vierde werd beschadigd. Dit
geschiedde ln een zeegevecht van tien
minuten, waarbij aan nationalistische zij
de geen verliezen werden geleden.
Het m.s. „Oranje" in de sluizen
van IJ muidennadat het in de
nacht van maandag op dinsdag uit
Indonesië in ons land was terugge
keerd.
Er was verder een aardige filmrepor
tage van de kerstfeestviering in de
marechausseekazerne bij paleis Soestdijk
waarbij Koningin Juliana en Prins
Bernhard vijfhonderd gasten hadden
uitgenodigd en kinderen van het paleis
personeel een kerstspel uitvoerden, waar
aan ook Prinses Maryke meedeed. De
hoofdfilm, welke *et dinsdagavondpro
gramma besloot, was een bewerking van
het jongensboek „De Vliegende Klas"
van Erich Kastner, een onderhoudend
verhaal van goede en kwade gebeurte
nissen. die zich op een Duitse kostschool
afspelen. We hebben er met veel genoe
gen naar gekeken.
Radio-activiteit
Tenminste half Nederland weet nu,
dat de heer en mevrouw Peperzak uit
Amersfoort in het voorjaar naar Zwit
serland zullen emigreren teneinde daar
genezing te zoeken voor hun astmatisch
zoontje. Ze werden van die grote omme
keer in hun overigens rustig bestaantje
nauwelijks eerder op de hoogte gesteld
dan de miljoenen aan hun radiotoestel
len, die dan ook de emoties der betrok
kenen innig hebben meebeleefd en ge
deeld en met een lach en een traan heb
ben begeleid: een treffend voorbeeld van
radio-actieve massacommunicatie ln de
beste zin van het woord, zouden de psy
chologen kunnen schrijven.
Maar hoe decent en ingetogen en
tegelijkertijd levendig en huiselijk Bert
Carthoff zijn ondervraging ook volbrengt
toch voelden we op de avond van de
eerste kerstdag weer dezelfde twijfel in
ons opkomen als een jaar geleden, toen
het programma „Dit is uw leven" (Hil
versum II) ten doop werd gehouden.
Grijpt men, juist bij „gewone" mensen,
niet al te indiscreet in hun privéleven
in? De uitzendingen met de meer of
minder bekende figuren, die in het af
gelopen jaar na de Amsterdamse familie
De Ruiter plaats hadden (Leo Halle,
Frans Mikkenie en „Sjef" van Dongen
voor de televisie) leden aan dat euvel
niet. Dat vloeit voort uit de omstandig
heid. dat het doopceel van dergelijke
personen reeds voor een belangrijk deel
bekend is en omdat hun „officiële" leven
zoveel stof biedt, dat men aan' hun par
ticuliere bestaan niet behoeft toe te
komen.
We beweren niet, dat men by Georges
en Wies Peperzak waarom ze nu ook
maar niet by de voornaam genoemd?
over de schreef ging, wel dat men er
rakelings langs wandelde. Iedereen zal
dit oppassende gezin zyn verblijf in
Zwitserland graag gunnen. En bewon
dering voor de VARA-staf, die dat alle
maal zo prachtig voor elkaar dokterde,
is alleszins op zijn plaats. Maar we be
grijpen ook best. dat Georges en Wies
het mag nu toch wel? helemaal be
duusd waren, toen die keurige heer op
een podium ten overstaan van een zo
luidruchtig meelevend publiek ze even
tjes vertelde, dat ze hun matten wel
konden oprollen. Ze konden geen woord
meer uitbrengen, maar dat was ook niet
nodig, want dat deed Bert wel voor hen.
En hoe! De climax van de ene werkver
gunning naar de andere verblijfsvergun
ning, van het werk naar het huis en van
het huis naar de school en van de school
naar de reiskosten en van de reiskosten
naar een eventuele terugkeer werd
meesterlijk opgevoerd. Dat was radio
werk dat klonk als een kerstklok en
daar gaat het maar om. Of toch niet?
scherper egweest, dan hij aanvankelijk
"ïen kerstballet
Wie zich de uitspraak „zoveel pas
sen als een danser doet, zoveel sprongen
maakt hij naar de hel" van de kerkva
der Augustinus herinnert, kon woens
dagavond constateren hoezeer met de
tijden ook de inzichten op dat punt ver
anderd zijn, toen de KRO namelijk het
Ballet der Lage Landen in het kerstpro
gramma voor de televisiecamera's liet
optreden. Men had hiervoor twee frag
menten gekozen uit ,.De Notenkraker"
van Lev Ivanov op muziek van Tsjai-
kofsky - een heel toepasselijke keuze,
want de eerste akte van dit uit 1892 da
terende sprookje is een grotendeels pan
tomimische voorstelling van een pro
faan kerstfeest in de huiskamer en de
tweede speelt zich af ln het „land van
sneeuw en ijs". Waarschijnlijk om aan
dit gelegenheidskarakter geen afbreuk
te doen heeft men (waarschijnlijk) het
derde en meest spectaculaire bedrijf
weggelaten, hetgeen velen betreurd zul
len hebben.
Regisseur Ben Mettrop is er wonder
wel in geslaagd de beweging hoofdzaak
van deze vertoning te doen zijn, al was
het bij gebrek aan totaalbeelden nogal
moeilijk zich te realiseren wat er zich
nu precies allemaal afspeelde en de loop
der toch kinderlijk eenvoudige gebeur
tenissen op de voet te volgen. Het is
jammer dat men gemeend heeft te kun
nen volstaan met slechts geringe aan
passingen van de op het gewone theater
afgestemde mise-en-scène van Walter
Gore. waarvan de markante overzich
telijkheid in de kleine ruimte van de
studio vaak in rommeligheid ontaardde.
Zelfs bij de metamorfose van de reali
teit naar het bovennatuurlijke hield
men vast aan de betrekkelijk primitieve
toneelconventies, aldus de aantrekkelijke
mogelijkheden van het libretto van Ma-
rius Petipa versmadend.
De uitvoering maakte een hoofdzake
lijk charmante indruk, waarbij in het
bijzonder Ine Rietstap als de Sneeuw
koningin de aandacht trok. Philip Kae-
sen is technisch beslist voor de rol van
de Notenkrakerprins niet rijp. De in de
schouwburg zo imponerende komische
creatie van de raadsheer door Johan
Mittertreiner „kwam niet over" zoals
dat heet. Een heel gelukkige vondst was
de introductie met een close-up van
Lieke de Leeuw als het in wonderen
gelovende meisje, dat de toeschouwers
stilzwijgend uitnodigde in haar spel te
delen. Na het ongeveer drie kwartier
durende ballet volgde een telerecoru- g I
van het spel „De weg naai- het hart"
over het ontstaan van het lied „Stille
Nacht"' door Toon Rammelt, een jaar
geleden onder regie van Wim Ban- op
gevoerd.
Distier en Pepping
De viering van het kerstfeest heeft
dit jaar de radioluisteraars een over
vloed van literaire en muzikale schoon
heid gebracht. De programma's van vele
buitenlandse omroepen en ook die van
onze omroepverenigingen stonden over
het geheel genomen op een uitzonderlijk
hoog niveau en tegen de achtergrond
van het kerstgebeuren konden de uit
zendingen de ervaring van een bijzondere
wijding schenken. Onder de talrijke com
posities, waarin Kerstmis werd bezongen
of waarin de lof aan God tot centrale
gedaohten was geworden bevonden zich
twee werken, die in het bijzonder onze
belangstelling gaande maakten. Het
waren „Die Weihnachtsgeschichte" opus
10 van Hugo Distier en het „Te Deum"
van Ernst Pepping, die op de tweede
kerstdag door de N.C.R.V. werden uit
gezonden.
Distier en Pepping behoren tot de
groep van Duitse musici, die naar we
gen zochten om de melodie te bevrijden
van de boeien der harmonie met haar
door de harmonische cadens bepaalde
samenhang. Al in zyn opus 4 („Der
jahrkreis") maakte Distier zich los van
de harmonische cadenswetten en streef
de hij naar de zelfstandigheid der stem
men in een polyfone structuur. Pepping
werkte dit principe der cadensloze voort
schrijding van samenklinkende melo
dieën nog verder uit, waardoor ook hij,
evenals Distier. zich los maakte van de
romantische stijl. Dat betekende niet,
dat hun muziek objectief van karakter
werd op een abstract klankenspel.
Wie op tweede kerstdag met begrip
naar „Die Weihnachtsgeschichte" geluis
terd heeft zal ongetwijfeld getroffen
zijn door de Innige expressie van blijde
vreugde die uit de muziek straalde en
ook door de schaduw, die over deze
vreugde kwam bij het verhaal van He
rodes en zijn ontmoeting met de Wijzen
uit het Oosten. In dit werk bracht Dist-
Ier de onverbreekbare eenheid van
woord en muziek, de typering van de
optredende figuren in het kerstverhaal
door solisten, als „turbae" de koren van
engelen, herders en wijzen en de evan
gelist als de verhaler. En dan als aan
grijpende intermezzi van een verrukke
lijke polyfone koorkunst de variaties op
de oude melodie van „Es 1st ein Ros ent-
sprungen". Het prachtige werk werd
door het Nederlands Madrigaalkoor met
medewerking van solisten en onder
leiding van Marinus Voorberg voortref
felijk uitgevoerd.
Het „Te Deum" van Pepping dat in
1956 ln Duitsland voor het eerst ten ge
hore werd gebracht, bleek een werk te
zijn van overwegend hymnisch-extatisch
karakter. Als uitdrukking van religieuzo
bewogenheid en van een rotsvaste ge
loofsovertuiging is het echter oneven
wichtig van aard geworden. Het staat
met zijn haast onbeheerste klank
apotheosen wel ver af van de rust van
het zeker weten, dat ons uit de werken
van Bach tegemoet klinkt. Neen, ook
dit „Te Deum" vertegenwoordigt geen
objectieve muziek. Het staat voor wat
persoonlijke gemoedsontlading betreft,
geheel in de sfeer der romantiek, al is
de klankentaai melodisch en harmonisch
daaraan geheel vreemd.
By alle bewondering voor de knappe
uitvoering door het N.C.R.V.-vocaal en
semble het Grootomroepkoor, het Om
roep orkest en de sopraan Annette de
la Bije met de bariton Hans Wilbrink als
solisten en met Marinus Voorberg als
dirigent, hebben wij toch „Die Weih
nachtsgeschichte" meer gewaardeerd
dan dit wat overspannen klinkende „Ta
Deum".
deskundig* voorlichting!
ruime keuze
Ie klas service
een zaak van
vertrouwen
o A. ZWART
HOOIGRACHT 11
TEL. 23951 - LEIOEN
NIEUWE UITGAVEN
BIJ de N.V. Ned. Boek- en steendrukkerij
V/h H L. Smits te Den Haag ls versche
nen het door dr. H. A. C. Roem ge-
screven boekje ..De taal van de schilder
kunst".
WEERRAPPORTEN
(Van hedenmorgen 7 uur)
bC
*3
-i*
Co
wind
6
Helsinki
regen
zzw
4
3
1
Stockholm
zwaar bew.
wzw
7
12
0
Oslo
onbewolkt
nnw
2
1
0
Kopenhagen
motregen
wzw
9
5
0.1
Aberdeen
onbewolkt
zw
6
8
0
Londen
mist
zw
2
5
0
Amsterdam
geh. bew.
zzw
5
5
0
Brussel
onbewolkt
wzw
2
3
0
Luxemburg
mist
2
-2
0
Parijs
mist
O
1
0
0
Bordeaux
mist
nno
1
2
0
Grenoble
mist
windstil
-4
0
Nice
onbewolkt
nnw
7
7
0
Berlijn
Frankfort
geh. bew.
w
2
1
0
mist
windstil
-5
0
München
mist
windstil
-8
0
Zürlch
mist
ozo
1
-6
0
Genéve
mist
windstil
-3
0
Locarno
onbewolkt
O
1
-5
0
Wenen
mist
windstil
-4
0
Innsbruck
onbewolkt
windstil
-8
0
Rome
regen
o
8
11
0.3
AJacclo
regen
zw
6
11
0.3
