Verontrustend Amerikaans rapport
over de achterstand van het land
WEERBERICHT
Niet twee, maar aclit miljard
nodig voor spoedprogramma
ontspanning
Fa. D. KRET Zn.
GRATIS KOOPUUR
GOEMAAI
Scheercipparaten
„BOELGANIN-ZONE ZOU DE
NAVO DANIG VERZWAKKEN"
Nieuw-Guinea onder V.N.-beheer?
Wat presenteren de
KEURSLAGERS
96ste jaargang
ZATERDAG 21 DECEMBER 1S57
No. 29323
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Washington)
Tengevolge van tegenwind is Eisenhower met drie uren vertraging in Washing
ton teruggekeerd. De president kreeg echter nog op geheel andere wijze de wind
van voren, want terwijl Eisenhower terugvloog naar Amerika's hoofdstad, drukten
op duizend meter afstand van het Witte Huis de persen van het blad „Washington
Post" een artikel over een halve pagina, dat waarschijnlijk de meest opzien
barende journalistieke publikatie zal zijn van 1957.
De bekende journalist Chalmers Roberts is er namelijk in geslaagd belangrijke
gedeelten los te krijgen van het zeer geheime rapport-Gaither en het Amerikaanse
publiek heeft thans vernomen, dat de regeringscommissie van technische en
financiële deskundigen op 7 november aan Eisenhower plus diens naaste mede
werkers een uitermate verontrustend verslag heeft uitgebracht over Amerika's
positie. In zijn toespraken tot de natie heeft de president zich belangrijk minder
bezorgd getoond dan de bovengenoemde regeringscommissie en de maatregelen,
die Eisenhower tot dusverre heeft aanbevolen voor het inhalen van de achter
stand kan men miniem noemen, vergeleken bij de dramatische actie welke de
commissie-Gaither noodzakelijk acht voor de veiligheid en zelfs voor het voort
bestaan van Amerika.
gint zich van onderaf een drang te ver
tonen harde maatregelen te treffen, die
voor Amerika een levenskwestie beteke
nen. Het artikel in de Washington Post
is van deze drang tot nu toe de meest
dramatische manifestatie. De Ameri
kaanse regering moet nu wel in het
openbaar haar houding kenbaar maken
ten aanzien van de kritieke situatie, die
het rapport heeft geconstateerd en
waarvoor de genoemde commissie een
remedie heeft aanbevolen. Het moet
mogelijk worden geacht, dat de presi
dent dit onderwerp zal aanroeren, wan
neer hij maandagavond het volk verslag
uitbrengt van de conferentie in Parijs.
De commissie-Gaither heeft een sterke
verhoging aanbevolen van de militaire
uitgaven. Naar de mening dezer des
kundigen zou in de komende jaren de
militaire begroting niet met twee doch
met acht miljard moeten worden ver
hoogd. Bovendien beveelt de commissie
aan de bouw van schuilkelders, niet te
gen explosie krachtkernwapens, doch
tegen de fall-out na een ontploffing. De
kosten hiervoor zouden gedurende vier
tot vijf jaar jaarlijks vijf miljard be-
Nixon openhartiger
dan Eisenhower
Eisenhower is beducht geweest Ame
rika in paniek te brengen. Van rege
ringswege is tot dusverre slechts gespro
ken over verhoging van het budget met
een of twee miljard dollar. Vice-presi
dent Nixon is de enige belangrijke rege
ringsfiguur geweest, die de Amerikanen
tot dusverre de verontrustende waarheid
omtrent de huidige situatie zonder
vrees en onomwonden heeft durven
meedelen. Tal van Amerikanen hebben
zich de laatste maanden ernstig be
zorgd getoond over het feit, dat de Ame
rikaanse regering als geheel, met name
Eisenhower, niet voor de natie is getre
den met een spoedprogramma, waaraan
het Amerikaanse volk, mits ernstig voor
gelicht, met volle kracht zou medewer
ken en waarvoor men zonodig grote
offers zou brengen.
De leiding van bovenaf is gedurende
deze wat de politiek betreft sombere
herfstmaanden naar veler mening on
voldoende krachtig geweest. Thans be-
Advertentie)
Geef Uw zenuwen
Geef ze
Niet verdovend
maar genezend
Het wetenschappeli|lc verantwoord
preparaat voor deze ti|d.
VINOBASIS N.V. AMSTERDAM.
Gevraagd: ambtskostuum
voor ministers
Sommige leden van de Eerste Kamer
hebben er hun waardering over uitge
sproken, dat de minister van Binnen
landse Zaken bij de sluiting van de zit
ting 1956/1957 in ambtskostuur in de
verenigde vergadering der beide Ka
mers is verschenen. Zij spraken de wens
uit, dat de regering, zodra de noodzaak
tot beperking der bestedingen is ver
vallen, naar middelen zal omzien, opdat
de ministers bij de opening van de zit
ting der Staten-Generaal in ambts
kostuum zullen verschijnen. Verschei
dene leden sloten zich hierbij aan.
Aldus het voorlopig verslag van de
Eerste kamer over de begroting van Al
gemene Zaken.
LOODGIETERSBEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rjjndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
Vrij zacht
De Bilt verwadht tot zondagavond:
Zwaarbewolkt met plaatselijk enige
regen, maar ook opklaringen. Matige
tot kradhtige zuidwestelijke wind. Vrij
zaciht. (Opgemaakt te 11.15 uur).
22 DECEMBER.
Zon op: 8.49 uur; onder: 16.33 uur.
Maan op: 9.17 uur; onder: 18.19 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.51 en 16.05 u.
Laagwater te 11.55 uur (23/12 hoogwa
ter te 4.31 en 16.45 uur, laagwater te 0.16
en 12.39 uur).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's,
en een BijvoegseL
Nauwere banden van
Syrië met Moskou
In een door Radio-Moskou uitgezon
den Svrisch-Russisch communqué werd
gisteren verklaard, dat Syrië en de Sov
jet-Unie het erover èens zijn, dat
„krachtiger banden tussen beide landen
zullen bijdragen tot de vrede en veilig
heid in het Midden-Oosten".
Het communiqué werd uitgezonden na
een bezoek van tien da°en. dat een Sy
rische delegatie onder leiding van de
minister van Financiën, Chaled el Azem.
aan de Sovjet-Unie heeft gebracht. Er
werden veel internationale kwesties be
sproken. in het bijzonder de toestand in
het Midden-Oosten en Arabische vraag
stukken.
Er is onderhandeld over uitbreiding
van de handel. Syrië zal katoen en gra
nen leveren in ruil voor machines en
andere goederen.
Drie Nederlanders vrijgelaten
Drie Nederlanders, die de vorige week
op last van de militaire commandant
van Djakarta wer "en aangehouden, zijn
gisteren in vrijheid gesteld. Zij kregen
echter opdracht Indonesië spoedig te
verlaten.
Het waren de heren W. Buma. van de
firma Jacobson van den Berg, die werd
beschuldigd van het neerhalen van de
Indonesische vlag van het hoofdkantoor
van zijn maatschappij en W. Dam en
P. M. Micka van de KPM, die werden
beschuldigd van een poging om gelden
van de maatschappij buiten het gebouw
te smokkelen.
Advertentie
dragen.
Kerstrede Koningin
Op eerste kerstdag 's middags om 1 uur
zal Koningin Juliana een kersttoespraak
tot het Nederlandse volk richten. Deze
toespraak wordt uitgezonden over beide
radiozenders.
De Ned. Televisiestichting heeft be
richt ontvangen, dat deze rede niet per
televisie kan worden uitgezonden.
VRIJDAG
VAN 11.00—12.00 UUR.
(stempel 3).
ELKE DAG 1 UUR GRATIS
KOPEN.
KOOP U RIJK.
Leiden
Noordwijk
Katwijk - Rijnsburg
Langdurig gesprek
Dulles-Franco
De Amerikaanse minister v..n Buiten
landse Zaken, Dulles, heeft gisteren een
onderhoud van ongeveer drie uur gehad
met het Spaanse staatshoofd, generaal
Franco.
Na afloop van het onderhoud ver
klaarde Dulles tegenover een groep
Amerikaanse journalisten, dat niet ge
sproken is over de inrichting van raket-
bases in Spanje. Wel had generaal
Franco met hem gesproken over de
kwestie-Ifni. Franco had ook zijn me
ning uiteengezet over de toestand in
Noord-Afrika en de economische pro
blemen ter sprake gebracht, waaraan
Spanje het hoofd moét bieden, Dulles
had van zijn kant zijn persoonlijke
visie gegeven op de in Farijs gevoerde
Navo-besprekingen.
Gisteravond is Dulles per vliegtuig
uit Madrid naar de V.S. vertrokken.
Voor zijn vertrek sprak hij de hoop uit,
spoedig weer een bezoek aan Spanje te
'runnen brengen.
\fl verten tie
allee, i cioor ons geleverd zijn 12
maanden all risk verzekerd.
J. A* PiJMACKER
RAPENBURG 17 - TELEF. 24760
Op verzoek demonstratie aan huis.
Tijdens een vergadering van het
algemeen bestuur van de Stichting
Vertegenwoordiging Nederlandse
Industrie voor Internationale Be-
tangen werd gisteravond in kasteel
De Hooge Vuursche in Baarn
Prins Bernhard geinstalleerd als
bestuurslid door de directeur van
de AKU mr. Meynen (staande)
die in deze vergadering het voor
zitterschap overnam van ir. M. H.
Damme.
Amerikaanse visie op Parijs"
Raket-vrij Midden-Europa zou in de V.S.
het isolationisme in de hand werken
(Van onze correspondent in Washington)
Het verloop4 van de conferentie te Parijs heeft een geduchte schok betekend
voor vele Amerikanen, omdat Amerika sedert 1945 nooit zulk een weerstand van
zijn bondgenoten heeft ondervonden. Uiteraard heeft het slotcommuniqué de
scherpe aspecten aardig bijgevijld en zjjn op die manier althans op papier
de Amerikaanse kool en de Europese geit gespaard, maar in feite is deze confe
rentie toch het grote alarm-signaal gebleken, dat de Westerse wereld heeft doen
opschrikken en bewust doen worden van haar verzwakte positie. Zowel Amerika
als Europa moet zulks verontrusten.
Amerikaanse speculatie:
F.S. neutraal tot communistische greep
In diplomatieke kringen in Washington speculeerde men gisteren
aldus U.P. over de mogelijkheid, dat de V.S. zullen voorstellen, dat
Nederlands Nieuw-Guinea gesteld wordt onder „trusteeship" (voogdij
schap) van de V.N.
In diplomatieke kringen in Washington meent men aanwijzingen te
hebben, dat de Amerikaanse regering een dergelijke mogelijkheid over
weegt als een uitweg uit het geschil tussen Nederland en Indonesië.
IBREESTP. I73"TEL.233371
Voorbereidingstijd
was veel le kort
Te Washington zien verscheidene waar
nemers thans de situatie als volgt:
De voorbereidingstijd voor de confe
rentie is veel te kort geweest. Men had
zeer dringende redenen om bijeen te
komen, doch het mag eenvoudig niet
voorkomen, dat er zich op een confe
rentie van regerings- en staatshoofden
onverwachte onenigheden voordoen, als
die welke te Parijs aan het licht traden.
Voordat de grote mannen rond de tafel
plaatsnamen, hadden hun ministers van
Buitenlandse Zaken ervoor moeten zor
gen, dat alles in kannen en kruiken was.
Kennelijk was men daarin niet geslaagd
en wat erger is men wist niet eens
waar barricaden opgeworpen zouden wor
den en door wie! De weerstand, die
Amerika ondervonden heeft, schrijft men
toe aan het feit, dat West-Europa veel
vertrouwen verloren heeft in de leiders
van de Ver. Staten. Bovendien schijnen
de Europeanen er niet van overtuigd (en
men kan dat begrijpen), dat Amerika
thans bereid is zware offers te brengen
teneinde technisch-militaire achterstand
in te halen.
Ten gevolge van het verminderde res
pect voor Amerika en een toegenomen
beduchtheid voor de Sovjet-Unie hebben
Boelganins brieven meer indruk gemaakt
dan in de tijd vóór spoetnik mogelijk zou
zijn geweest, aldus veler mening in de
V.S. En niets schijnt zo op de verbeel
ding der Europeanen gewerkt te hebben
als de toespeling, die Boelganin in zijn
brief aan West-Duitsland maakte over
een Europese zone. omvattende Oost- en
West-Duitsland plus Polen en Tsjecho-
Slowakije, waar men kernwapens in de
ban zou kunnen doen.
Het klinkt inderdaad ook wel aantrek
kelijk, maar zo vraagt men zich in
Nederland krijgt in
1959 raketten
President Eisenhower zal het Ame
rikaanse Congres extra-geldmidde
len vragen voor een spoedprogram
ma voor de bouw van ballistische
projectielen, zodat vier NAVO-lan-
den, waaronder Nederland, al
binnen 18 maanden projectielen
zouden kunnen ontvangen, aldus
wordt uit gewoonlijk betrouwbare
bron in Washington vernomen. De
militaire leiders van de NAVO zou
den in Parijs overeengekomen zijn
de projectielen af te leveren in deze
volgorde: 1. Engeland, 2. Turkije, 3.
Frankrijk en Nederland.
Amerika af heeft men zich in Europa
wel duidelijk voor ogen gesteld wat de
gevolgen van zulk een „minder-explo-
sieve zone" in Europa zouden zijn?
De overgrote meerderheid van de Ame
rikaanse troepen in Europa bevindt zich
op het ogenblik in Duitsland. Zonder
kernwapens is die troepenmacht uiterst
kwetsbaar. Het lijkt daarom zeer waar
schijnlijk, dat, indien het tot instelling
van genoemde zone zou komen, de drang
in Amerika zeer krachtig zou worden om
de nagenoeg weerloos gemaakte Ameri
kaanse soldaten terug te trekken. Terug
te trekken waarheen? Het zal moeilijk
zijn plaats voor hen te vinden op het
vasteland ten westen van Duitsland. De
consequentie van het instellen van een
„Boelganin-zone" zou daarom wel eens
kunnen zijn: ernstig gevaar voor terug
trekking der Amerikanen en een enorme
verzwakking voor de NAVO.
Het ministerie van Buitenlandse Za
ken is niet bereid, en dat is in overeen
stemming met zijn politiek om te trach
ten strikt „neutraal" te blijven in het
geschil, om commentaar te geven op
mogelijke oplossingen.
Officiële personen in het ministerie
zeiden, dat de Amerikaanse regering
„volkomen neutraal" wenst te blijven,
„daar dat In de toekomst zijn nut af zou
kunnen werpen".
Als commentaar op berichten, in
houdende, dat de Ver. Staten hun
„neutrale" rol zouden laten varen, als
de communisten in Indonesië de macht
in handen zouden nemen of als Ame
rikaans eigendom zou worden genatio
naliseerd verklaarden Amerikaanse
officiële personen, dat dat vanzelf
sprekend was. Zij voegden daar ech
ter aan toe. dat zij zo n ontwikkeling
der gebeurtenissen niet vernachten.
Rustiger situatie
Ten departemente van Buitenlandse
Zaken in Washington heerst de in
druk, dat de situatie in Indonesië aan
het verbeteren is.
Het departement ziet het keerpunt op
het ogenblik waarop werd aangekondigd,
dat president Soekarno voor zijn ge
zondheid naar het buitenland zou gaan.
Premier Djoeanda en de militaire auto-
Advertentie
Zie de advertentie op 4e pag. 2e blad.
Slot op pag. 2
Nationaal appèl
ter bestrijding woningnood
(Van onze Haagse redactie)
Mej. dr. M. Klompé, de minister van
Maatschappelijk Werk. zal de voor
naamste spreekster zijn op een na
tionaal appèl ter bestrijding van de wo
ningnood, dat op 9 januari in de Bur
gerzaal van het Hilversumse stadhuis
wordt gehouden.
Een ernstig beroep zal hierbii worden
gedaan op de Nederlanders, die woon
ruimte ter beschikking kunnen stellen
van in het bijzonder jong gehuwde en
verloofde jonge mensen, die weinig uit
zicht hebben op een zelfstandige woning.
De landelijke contact-commissie inzake
het woningvraagstuk is de initiatiefne
mer van deze manifestatie.
In deze commissie hebben directeuren
van huisvestingsbureaus zitting.
Ook mgr. dr. B. Alfrink, aartsbisschop
van Utrecht, dr. A. Koolhaas, de praeses
van de Generale Synode van de Ned.
Herv. Kerk. ds. P. Kruyswijk, de prae
ses van de Generale Synode van de Ge
rei. Kerken en de Commissaris van de
Koningin in Gelderland, mr. H. Bloe-
mers, in zijn functie van voorzitter van
de voorlopige raad voor de volkshuisves
ting zullen op deze bijeenkomst spreken.
Tientallen autoriteiten op verschillend
terrein in ons land zijn voor dit na
tionale appèl uitgenodigd. Waarschijn
lijk zullen" radio en televisie bijzondere
aandacht aan de manifestatie in het
Hilversumse stadhuis besteden.
riteiten, zo meent men, hebben samen
met andere anti-communistische elemen
ten „de situatie vast in de hand en zul
len excessen van extremisten voor
komen".
In sommige kringen van het departe
ment wordt de mening verdedigd, dat
de liquidatie van de Nederlandse belan
gen en de verdrijving van de Neder
landse onderdanen lang niet zo ver zal
gaan als in de eerste dagen van de door
Soekarno ontketende campagne werd
voorgegeven.
In die kringen meent men, dat de In
donesische campagne zal ophouden,
wanneer men eenmaal de grote Neder
landse „monopolies" in het bank- en
assurantiewezen en de scheepvaart heeft
gebroken.
In dit verband zij vermeld, dat de In
donesische ambassade in Washington
bericht, dat de heer J. Gordon Mein
minister Soebandrio deze week heeft ge
zegd, „aangenaam verrast" te zijn over
de geringe moeilijkheden en onlusten,
die er in Indonesië zijn.
Verklaring van
Soebandrio
Verwacht wordt, dat de Indonesische
minister van Buitenlandse Zaken, mr.
Soebandrio „een verduidelijking zal
geven van de betrekkingen tussen Indo
nesië en Nederland gedurende de afge
lopen zeven jaar en in dit verband in
het bijzonder de nadruk zal leggen op
het geschil inzake het bezit van West-
Irian tussen beide landen", wanneer hij
vandaag een verklaring aan het Indo
nesische parlement zal afleggen. De mi
nister zou in zijn verklaring ook spreken
over de „politieke en economische be
trekkingen tussen Indonesië en Neder
land."
(Advertentie)
PHILIPS
TELEVISIE
De Tjmanoek (W. Java)
buiten haar oevers
26.000 PERSONEN GEËVACUEERD?
De rivier Tjimanoek (op West-Java)
is bulten haar oevers getreden, aldus
berichten uit Cheribon.
Volgens deze berichten moesten 26.000
personen uit de overstroomde gebieden
worden geëvacueerd. Duizenden hecta
ren akkerland stonden blank zodat de
gewassen verloren gingen.
Klein-Europa heeft
nog geen hoofdstad
(Van onze Pa rij se correspondent)
De zes ministers van Buitenlandse Za
ken van Klein-Europa zijn er gisteren in
drie en een half uur niet in geslaagd het
eens te worden over de bezetting der
voorzittersposten der drie Europese ge
meenschappen, noch over de stad of de
steden waar die gevestigd zulen moeten
worden. Om half twee verlieten de zes
excellenties de Quai d' Orsay" en het
enige resultaat, dat ze de journalisten
wisten toe te vertrouwen, was dat zjj
van plan zijn op 6 en 7 januari aan
staande opnieuw bijeen te komen om de
agenda dan nog eens te bekijken. Zelfs
de vraag of de drie Europese gemeen
schappen voor steenkool en staal,
voor de atoomindustrie en de eenheids-
markt tezamen in een en dezelfde
stad gevestigd zullen kunnen worden,
kon gisteren niet beantwoord worden.
Sovjet-Unie wil
gesprek over
ontwapening
Sovjet-Rusland heeft heden voorge
steld een speciale zitting van de V.N.
of een internationale conferentie te
houden om het ontwapeningsvraagstuk
te bespreken. Het voorstel werd gedaan
door de Russische minister van Buiten
landse Zaken, Andrei Gromyko, die een
rede hield op de bijeenkomst van de
Opperste Sovjet („parlement") in
Moskou.
Ook Brazilië
lanceert raket
Het Braziliaanse leger heeft donder
dagavond jj. in het gebied van Rio de
Janeiro een raket afgevuurd. Dit is het
eerste projectiel van dien aard, dat in
Zuid-Amerika'is afgeschoten.
Het betrof hier een z.g. tweetraps
raket, codenaam „114", die de lucht
inging met een snelheid van 700 meter
per seconde. Op 12.000 meter hoogte
werd de eerste raket afgeworpen, waarna
het tweede gedeelte over een afstand
van dertig kilometer met een snelheid
van 800 tot 1.000 kilometer per uur door
de lucht schoot.
Er werd voor het afschieten van deze
raket een speciale brandstof gebruikt.
De betrokken technici van het Brazi
liaanse leger hopen voor eind 1958 een
raket gereed te hebben met een bereik
van 200 kilometer.
Kwestie Sleeswijk-A.V.R.O.
bijgelegd
De moeilijkheden tussen de heer René
Sleeswyk en de A.V.R.O. gerezen, toen
bleek, dat de A.VR.O. televisiesectie
vanavond, evenals Walden en Muyselaar
in het Oudejaarsavondprogramma een
parodie op „Dit is uw leven" gaat op
voeren, zijn opgelost. De heer Sleeswijk
heeft zich bij de gang van zaken neer
gelegd, omdat hem düidoelijk is gewor
den, dat de televisiesectie niet in een
tijdsbestek van twee dagen het opge
stelde programma kan wijzigen.
