IVAVO-conferentie in Parijs geen
Amerikaanse alleenspraak geworden
GRATIS KOOPUUR
WEERBERICHT
GELUKKIG
Standpunt van Larockde Belgische minister
van Buitenlandse Zakenanders dan van Spaak
Raketbases beter in de bergen
Emigratie in een versneld tempo
GOEMAAT
96ste jaargang
VRIJDAG 20 DECEMBER 1957
No. 29322
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Brusselse correspondent)
In de Belgische NAVO-delegatie, zojuist uit
Parijs teruggekeerd, is men van oordeel, dat de
resultaten van de Parijse topconferentie zeer be
moedigend zijn. Zij is bepaald geen Amerikaanse
„alleenspraak" geworden, zoals hier en daar ge
vreesd werd. Engelsen, Fransen en kleinere lan
den hebben hun stem duidelijk kunnen laten
horen; hun invloed is van wezenlijke aard geweest.
Terwijl enerzijds de deur voor onderhandelingen
met Moskou op een kier werd gelaten, is ander
zijds toch vastbesloten het defensie-apparaat van
de NAVO geleidelijk te versterken met de mo
dernste wapens. Volgens sommige waarnemers is
er verschil tussen de politiek van de tegenwoor
dige minister van Buitenlandse Zaken, Victor i
Larock, en zijn voorganger Spaak. Laatstgenoem
de heeft nooit veel geloofd in een gesprek met
Moskou en hij zou, zoals Nederland, terstond dc
vestiging van raketbases aanvaard hebben, waar
tegenover de heer Larock en zijn adviseurs thans
allerlei uitvluchten hebben gevonden om die raket -
bases af te wijzen. En dit verzwakt de NAVO.
Deze opvatting wordt evenwel in regeringskrin
gen bestreden: de onderhandelingen met Moskou
kunnen binnenkort worden georganiseerd zonder
dat de opbouw van de NAVO-defensie in West-
Europa hierdoor wordt vertraagd.
Tot zover onze Brusselse correspondent.
Hoe zyn nu de standpunten ten aanzien van de vestiging van raketbases?
De besluiten zijn eenstemmig genomen, dus ook Noorwegen en Denemarken, die
niet voor raketbases op hun gebied voelen, en België en West-Duitsland, die zeer
gereserveerd zijn, hebben hun principiële goedkeuring aan het aanvaarden van
Amerikaanse raketwapens gehecht.
Nederland staat op het standpunt, dat instemming inhoudt, dat men niet
om principiële redenen raketbases zou kunnen weigeren als het NAVO-opperbevel
het nodig zou achten dat ze ook in Nederland zouden moeten komen. Eventueel
kunnen er wel praktische bezwaren aangevoerd worden. Noorwegen, Denemarken
en West-Duitsland zouden geen moeite hebben gehad zich achter de principiële
aanvaarding te scharen, omdat zij goede redenen zouden hebben om aan te
nemen, dat het NAVO-opperbevel toch geen aanleg van startbanen en voorraden
kernladingen op hun gebied zou aanbevelen.
Van Belgische zijde blijft men met nadruk verklaren, dat ook de Lage Landen
(dus ook Nederland) niet in aanmerking komen voor de nieuwe wapens, die men
uit militaire overwegingen veel beter in bergachtig, niet te dicht bevolkt gebied,
zou kunnen opslaan.
„Bondgenootschap
op moderne leest"
De Westduitse Bondskanselier, dr.
Adenauer, heeft als zijn mening te ken
nen gegeven, dat alle NAVO-leden vast
besloten naar ontwapening blijven stre
ven. De Bondskanselier meende, dat een
van de resultaten der NAVO-topconfe-
rentie was. dat het Atlantische bondge
nootschap thans op moderne leest is
geschoeid. „De NAVO is nu een politieke
organisatie geworden, terwijl zij. bij haar
oprichting in 1949, voor tachtig tot
negentig procent een militair karakter
droeg. De NAVO zal zich ook met ont
wikkelingen op economisch en weten
schappelijk gebied kunnen bezig houden,
doch haar doel blijft, als tevoren, zelf
verdediging en ontwapening, opdat de
druk der moderne bewapening zowel van
de volken der communistische, als van
die der niet-communistische landen kan
Geen opheffing van de
maximumsnelheid in de nacht
De minister van Verkeer en Water
staat, mr. J. Algera, is vooralsnog niet
van plan te overwegen de maximum
snelheid gedurende een aantal nachte
lijke uren op te heffen. De laatste tijd
hebben verzoeken hiertoe het ministerie
bereikt, vooral uit de kringen van het
vervoerswezen. De minister is thans niet
bereid op deze verzoeken in te gaan.
worden afgewenteld', aldus de West
duitse Bondskanselier.
Lichte teleurstelling
aan Franse zijde
Onze Parijse correspondent telefo
neerde ons hedenochtend:
In het koor van juichkreten over het
succes van de Atlantische conferentie
zijn vanmorgen nu de eerste dissonanten
van teleurstelling toch al te onderken
nen. En wat Frankrijk betreft wordt die
teleurstelling vooral veroorzaakt door
het feit, dat minister Pineau zijn colle
ga's tenslotte toch niet over de brug
heeft kunnen krijgen voor een solidari
teitsverklaring inzake het conflict met
de Algerijnse nationalisten. In het com
muniqué wordt alleen opgemerkt, dat de
geografische grenzen van het verdrag
verwijd zouden moeten worden en in dat
verband worden dan bijna in één adem
Indonesië, het Midden-Oosten en Afrika
genoemd. De Franse delegatie had zich,
ook bij monde van premier Gaillard,
veel moeite gegeven de bondgenoten
naar het officiële regeringsstandpunt
over te halen; op dat stuk zijn de suc
cessen dus niet overrompelend geweest.
Het is ook opgevallen, dat president
Eisenhower op het diner, dat zijn ambt
genoot Coty in het Elysée had aangebo
den bij zijn toost met geen woord over
de Franse moeilijkheden in Algerije had
gerept en minister Forster Dulles was
gisteren al niet veel toeschietelijker,
toen hij op een dejeuner een Frans
gezelschap, onder wie zich ettelijke
oud-minister-presidenten bevonden, toe
sprak.
Deze ervaringen hebben, als gezegd,
voor de Franse een lichte schaduw ge
worpen over de conferentie, waarvan de
resultaten overigens ook in de pers van
morgen met een tamelijk algemene in
stemming werden begroet.
DONDERDAG
VAN 2—3 UUR
(stempel 6).
EL^E DAG 1 UUR GRATIS
KOPEN.
KOOP U RIJK.
Vier categorieën komen in aanmerking
Met betrekking tot de emigratie van Nederlanders in Indonesië vernemen wij,
dat de emigratieprocedure zoveel mogelijk wordt bespoedigd en vereenvoudigd. In j
het algemeen zal men uit Djakarta rechtstreeks naar Australië en Nieuw-Zeeland
kunnen emigreren. Wat de emigartie naar andere landen betreft zullen de aspi
rant emigranten eerst naar Nederland worden vervoerd.
Leiden
Noordwijk
Katwijk - Rijnsburg
Vrij zacht
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Over het algemeen veel bewolking met
in de noordwestelijke helft van het land
tijdelijk regen, maar elders overwegend
droog weer. Matige tot krachtige wind
tussen zuid en zuidwest. Dezelfde tem
peraturen als vandaag of iets hogere.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
21 DECEMBER
Zon op: 8.48 uur; onder: 16.32 uur.
Maan op: 8.32 uur; onder: 17.16 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.08 en
15.24 uur.
Laagwater te 11.11 en 23.35 uur.
Dit nummn bestaat «ft ?li f'ï'na s
Reis naar West in Kamer
toegejuicht
Minister: zaken over zee
is nodig
(Van onze parlementaire redacteur)
Minister Helders (Zaken Overzee)
heeft zich gisteren aangesloten by de
vreugde in de Tweede Kamer over het
bezoek van Prinses Beatrix aan Suri
name en de Antillen. Het is van grote
betekenis voor de verdere verdieping van
het gevoel van saamhorigheid, aldus de
minister.
Het tienjarenplan en de Stichting
machinale landbouw zijn voorbeelden
wat goede samenwerking vermag voor
de ontwikkeling van Suriname.
De droogte in Suriname heeft in som
mige opzichten nadelige gevolgen gehad
voor de oogst, maar anderzijds heeft de
droogte de voortgang van de civiel-tech-
nische werken in het kader van het tien
jarenplan bevorderd.
Grote aantallen Nederlanders in
Indonesië zijn thans niet bezig met
voorbereidingen voor het kerstfeest,
maar met pakken van hun bezittin
gen om zoveel mogelijk mee te kun
nen nemen bij hun gedwongen ver
trek. Een beeld als dit vindt men in
vrijwel alle huizen van Nederlan
ders.
Op grond van zijn ervaring van ruim
een jaar, verklaarde minister Helders,
dat een aparte minister voor Zaken
Overzee nodig is. Alleen al omdat voor
de goede samenwerking in Koninkrijks
verband geregeld persoonlijk contact op
ministerieel niveau van belang is. De
nauwere samenwerking met Australië op
Nieuw Guinea vereist ook een minister,
die belast is met de zorg voor dit gebied.
Andere oplossingen, zoals een speciale
Staatssecretaris of een combinatie met
andere ministeries verdienen volgens
minister Helders geen aanbeveling.
Zulks werd gistermiddag meegedeeld in
een openbare vergadering van de Raad:
voor de Emigratie.
Prof. De Quay deelde mee, dat het
aantal Nederlanders, dat naar Brazilië
kan emigreren eigenlijk onbeperkt is.
Het land is voor de Indjsche Nederlan
ders zeker geschikt, waarbij hij o.m.
dacht aan de klimatologische omstan
digheden en aan de toelatingseisen.
Maar wel adviseerde hij, dat deze In
dische Nederlanders eerst naar ons land
komen, om zich hier voor te bereiden
op taal en vakkennis.
De commissaris voor de emigratie, mr.
ir. B. W. Haveman, deelde mee, dat men
met betrekking tot de emigratie van Ne
derlanders uit Indonesië vier catego
rieën kan onderscheiden.
Vooreerst zij, die in Djakarta in het
bezit zijn van emigratiepapieren in de
meeste gevallen voor Australië. De emi
gratie loopt over de Australische am
bassade in Djakarta, hetgeen de proce
dure vereenvoudigt en bespoedigt. Er is
ook een vereenvoudigde subsidieregeling.
Men kan vanuit Djakarta voor Australië
boeken.
De tweede categorie betreft de Neder
landers, die wel emgiratiepapieren heb
ben, maar nog niet naar hun bestem
ming konden gaan. Zij worden opgevan
gen door de vertegenwoordigers van de
Ned. Emigratiedienst in Singapore. Men
heeft voor hen alleen voor doorboeking
te zorgen.
De derde categorie betreft degenen,
die geen emigratiepapieren hebben, maar
wel het voornemen om te emigreren en
aldus in Singapore aankomen. Betreft
het emigratieland Australië of Nieuw-
Zeeland, dan kan in Singapore eenzelfde
procedure worden gevolgd als in Dja
karta. Onzerzijds is er in Singapore een
emigratiepost, terwijl er voor Australië
een commissaris is, wiens staf zich met
die emigratie bezig houdt. Opgemerkt
moet nog worden dat met Nieuw-Zee
land het overleg over deze wijze van
emigreren nog gaande is.
De vierde categorie betreft degenen,
die in Singapore aankomen zonder
emigratiepapieren, maar met de bedoe
ling om te emigreren naar andere lan
den dan Australië of Nieuw-Zeeland. In
dit geval wordt aanbevolen naar ons
land te repatriëren en daar de emigra
tie-procedure te volgen.
„Captain Cook" in
Tandjong Priok
De „Captain Cook" het door de Ne-
derlandse regering gecharterde Engelse
schip, dat Nederlandse onderdanen uit
Indonesië zal overbrengen, wordt van
daag in Tandjong Priok verwacht. Mor
gen zal het schip naar ons land vertrek
ken. met 1000 passagiers aan boord.
Naar de correspondent van het ANP
vernam, zal ongeveer 50 van de pas
sagiers zelf dë passage betalen. De
overige passagiers zijn voornamelijk Ne-
Minister Zijlstra voor 1958
optimistisch
Minister Zijlstra meent, dat Neder
land de grootste economische moeilijk
heden te boven is en de ontwikkeling
voor 1958 lijkt hem niet ongunstig. Op
het ogenblik wordt bedrijfstaksgewijze
bekeken, zo heeft de minister gister
avond in een te Eindhoven gehouden
rede voor de R.-K. Middenstandsbond
meegedeeld, of de prysstabilisatiepoli-
tiek soepeler kan worden toegepast.
Prof. Zijlstra stelde vast. dat de over
spanning van de arbeidsmarkt is ver
dwenen en dat de spanning op de kapi
taalmarkt over haar hoogtepunt heen
is. Ook op de handelsbalans is sedert
september een herstel te constateren.
Over september, oktober en november
werd de invoer voor 80 gedekt door
de uitvoer; in de overeenkomstige
maanden van 1956 was dat voor 79
het geval.
De minister betrok de jongste ge
beurtenissen in Indonesië ook in zijn
rede. De Nederlandse economische en
financiële belangen in Indonesië omvat
ten een bedrag van circa 1 miljard gul
den en vormen 2 ft 3 van ons na
tionale inkomen. Wanneer Nederland
gedwongen zal worden ook op econo
misch en financieel gebied de banden
met Indonesië te verbreken, dan zal dit
voor ons een ernstige tegenvaller zijn.
Voor Indonesië zullen de gevolgen echter
een renp h^tricenen. zo meende hij.
derlanders zonder werkkring, die door
de Nederlandse diplomatieke missie in
Indonesië werden gesteund.
De „Waterman" is gisteren uit Soera-
baja naar Singapore vertrokken met 906
Nederlanders aan boord.
Uit Makassar vertrokken vandaag 35
Nederlanders op weg naar Nederland.
Uit Bandoeng zal de eerste groep repa-
triërenden op 22 dezer vertrekken.
De gelegenheid wordt opengesteld naar
de passagiers aan boord van de „Cap
tain Cook" op de gebruikelijke wijze
luchtpostcorrespondentie te verzenden,
welke in de aanloophavens Colombo,
Aden en Suez zal worden uitgereikt. De
verzending naar Colombo, Aden en Suez
geschiedt te Amsterdam resp. op 24
december, 30 december en 3 januari a.s.
Werkeloos en onder militaire be
waking liggen deze schepen van de
KPM in de haven van Tandjong
Priok. Iedere dag. dat zij langer
aan de kade liggen, verergert de
economische chaos in Indonesië,
maar de regering durft de schepen
met te laten uitvaren uit angst, dat
zij. evenals tientallen anderennaar
buitenlandse havens zullen uitwij
ken.
Advertentie
ik heb ~w*iCOijk. dekens!
Legerverloven ingetrokken
op Zuid-Celebes
De militaire commandant van Zuid-
Celebes, luitenant-kolonel Andi Mat-
telatta, heeft medegedeeld, dat in zijn
gebied alle militaire verloven zijn in
getrokken. Deze maatregel is een
onderdeel van de voorbereidingen van
het leger, om aan de laatste ontwik
kelingen in het land het hoofd te
bieden.
Deze instructie van de militaire com
mandant volgde nadat berichten
waren ontvangen over hernieuwde
aanvallen van Daroel-Islam-benden
in het gebied van Kendari.
Naar werd gemeld, zouden 40.000 per
sonen een toevlucht hebben gezocht bij
de speciale politietroepen in dit gebied.
In het noordelijk deel van Zuid-Cele
bes hebben benden aanvallen op grote
schaal ondernomen in het regentschap
Mandar. Zij trachtten Mamasa, de
hoofdplaats van dit regentschap, te be
zetten. Volgens de militaire districts
commandant, luitenant Jatiman, werden
deze pogingen door zijn troepen met suc
ces afgeslagen na een gevecht, waarin
12 opstandelingen werden gedood. Hij
vertelde, dat de opstandelingen tussen
Tolewali en Mamasa 33 bruggen hebben
vernield. Deze zijn intussen met mede
werking van de plaatselijke bevolking
weer hersteld.
In Ambon werd een legercommuniqué
uitgegeven, waarin werd medegedeeld,
dat de vorige week tien militairen en
burgers werden gearresteerd in het
kader van handhaving van rust en
orde.
Bouw „Rotterdam"
verloopt tot nu toe
volgens het plan
Zeshonderd arbeiders werken bij de
Rotterdamsche Droogdok Maatschappij
op het ogenblik aan boord van het voor
de Holland-Amerika Lijn in aanbouw
zijnde passagiersschip ..Rotterdam": een
aantal, dat zal verdubbelen als eenmaal
aan de afbouw zal zijn begonnen.
Op 14 december van het vorig jaar
werd de kiel gelegd voor dit schip, dat
naar men hoopt eens het vlaggeschip
van de Nederlandse koopvaardijvloot zal
zijn. Het bouwprogramma voor dit on
geveer 37.000 register ton metende
schip kon tot nu toe in grote lijnen op
de voet worden gevolgd en onvoorziene
omstandigheden voorbehouden zal de
„Rotterdam" in augustus of september
a.s. te water worden gelaten. Een jaar
later, september 1959 dus. hoopt men het
in de vaart te hebben op de transatlan
tische dienst en, zo ligt in de bedoeling,
op toeristenreizen.
Het totale gewicht van het thans in
aanbouw zijnde schip, dat in twee klas
sen plaats zal gaan bieden aan 1400
passagiers, bedraagt op dit ogenblik
10.000 ton. Van de kiel af gerekend is
het reeds opgebouwd tot het onder
promenadedek, het zes dek, waarna nog
vijf dekken met een gezamenlijke hoog
te van veertien meter zullen volgen. Het
bovenste dek zal dan 34 meter boven de
kiel liggen.
Ten behoeve van de passagiers (200
meer dan op de „Nieuw Amsterdam")
komen er acht liften, een gesloten en
een open zwembad en een theater te
vens bioscoop met 600 zitplaatsen.
Over het uiterlijk van het schip kan
nog niet veel worden gezegd, omdat de
plaatsen en vormen van masten en
schoorstenen zich nog in het stadium
van onderzoek bevinden.
Nederlands emigratiebureau
in Singapore
Ons land geen paradijs!
Treinramp Woensel
In het paleis van Justitie te 's-Herto-
genbosch is de Spoorwegongevallenraad
vanmorgen onder voorzitterschap van
de procureur-generaal van het Ge
rechtshof te Amsterdam, mr. H. P. de
Zaaijer, begonnen aan de behandeling
van de spoorwegramp op 12 augustus te
Woensel. die zeven doden eiste en waar
bij ongeveer dertig personen werden ge
wond. De trein uit Eindhoven van 7.17
uur en die uit Amsterdam van 5.23 uur
reden op die bewuste augustusmorgen
ter hoogte van de blokpost van Woensel
op elkaar in. De gevolgen waren ver
schrikkelijk. Het reddingswerk vergde
uren, doordat de spoorwagons in elkaar
waren gedrongen. Eerst om half drie
's middags kon het laatste slachtoffer
worden geborgen.
De Spoorwegongevallenraad, die van
morgen een vijftiental getuigen heeft
opgeroepen, treedt voor het eerst op,
nadat de Raad twee jaar geleden op
aandrang van het parlement tot stand
is gekomen. Het is een college van open
baar onderzoek, dat geen strafbevoegd-
heid bezit, zulks in tegenstelling bijvoor
beeld met de Raad voor de Luchtvaart
en de Raad voor de Scheepvaart. De
raad bestaat uit vijf leden, die benoemd
zijn door de Kroon. Van het resultaat
van het onderzoek zal verslag worden
uitgebracht aan de minister van Verkeer
en Waterstaat.
(Speciale berichtgeving)
Thans bestaat de mogelijkheid voor
uit Indonesië repatriërende Nederlan
ders, die voornemens zijn naar Austra
lië te emigreren, maar niet over de
nodige immigratie- en passage-papie
ren beschikken, deze in Singapore te
verkrijgen, waar de Nederlandse raad
voor de emigratie hiervoor een bureau
heeft ingericht. Onderhandelingen
met de regering van Nieuw-Zeeland
j over een gelijksoortige regeling zijn
nog gaande.
De repatriërenden, die wel over im-
j migratie-papieren beschikken, maar
nog niet voor hun reis hebben geboekt,
kunnen dit eveneens in Singapore
doen.
De Nederlanders, die thans Indonesië
verlaten en naar andere emigratie-lan
den dan Australië en Nieuw-Zeeland
willen vertrekken en de noodzakelijke
documenten missen, adviseert de raad
eerst naar Nederland te repatriëren om
van daaj uit naar hun uiteindelijke be
stemming te reizen.
Evenals Brazilië reeds eerder duidelijk
maakte, heeft thans ook Venezuela aan
geboden Nederlanders, die de huidige
crisis dwingt uit Indonesië weg te gaan,
op te nemen.
Overigens heeft de Raad voor de
Emigratie gemeend in het bijzonder bij
de z.g. Indische Nederlanders, die wen
sen te emigreren erop aan te moeten
dringen eerst naar Nederland te komen,
alvorens zich naar een der emigratie-
landen te begeven.
Het is namelijk in voorkomende geval
len gebleken, o.a. bij rechtstreekse
emigratie van Indonesië naar Brazilië
in de afgelopen jaren, dat men na
aanvankelijke tegenslagen wenste naar
Nederland te gaan, omdat men meen
de daar een paradijs aan te zullen
treffen. Men hoopt nu deze mensen
door een bezoek aan ons land een juist
inzicht te geven in de toestanden hier.
zodat zij zich daarover later geen
Irreële voorstellingen zullen mn)">p
