Bedrijven moeten weer aan de slag
WEERBERICHT
GRATIS KOOPUUR
Teneinde stagnatie te voorkomen
Versneld repatriëren per schip
EISENHOWER BLIJKT ZIJN
MANNETJE NOG TE STAAN
GOEM4AT
96ste jaargang
MAANDAG 16 DECEMBER 1957
No. 29318
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: u J. W. Henny
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
t7J>0 per kwartaal; f.2.55 per maand; f 059 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 67055
Telefoop Directie en Administratie: 25041; Redactie 21607
De handel in cultures ligt vrijwel stil
De Nationale Raad van Indonesië heeft o.l.v.
president Soekarno een voorstel opgesteld, dat
aan de regering zal worden voorgelegd en waarin
erop wordt aangedrongen de Nederlandse onder
nemingen, die onder beheer van de Indonesische
regering zijn geplaatst, weer in bedrijf te brengen.
Dit wordt noodzakelijk geacht om stagnatie te
voorkomen en de moeilijkheden weg te nemen, die
ontstaan zijn door de maatregelen van de rege
ring tegen de Nederlandse ondernemingen.
Uit verscheidene delen van Indoneisë wordt
intussen gemeld dat Nederlandse ondernemingen
aan de militaire autoriteiten zijn overgedragen.
Zaterdag zijn 39 van de 59 Nederlandse onder
nemingen in Noord-Sumatra onder beheer van de
Voorraden buitengewesten hopen zich op
Volgens exporteurs van rubber zou de omzet van rubber in de afgelopen dagen
nauwelijks een tiende bedragen van de normale dagomzet; hetzelfde zou gelden
voor de handel in thee.
De handel In de overige produkten van de Indonesische cultures zou in feite
stilliggen. De rubber, die in de grootste havens van Indonesië ligt opgeslagen,
wordt echter nog steeds verscheept omdat de scheepsverbindingen tussen deze
havens nog niet verbroken zijn. Maar in de havens van de buitengewesten, die
vroeger werden aangedaan door de schepen van de KPM, hopen de voorraden
zich op. De exporteurs hadden uit Bandjermasin (Zuid-Borneol bericht ontvangen
dat er in deze plaats 3500 ton rubber op verscheping ligt te wachten.
Nieuw-Guinea in
regering geplaatst. Uit Medan wordt gemeld dat
de Nederlandse directeuren van ondernemingen
afstand doen van de exploitatierechten, doch
eigenaars van de ondernemingen blijven, als zij de
documenten van overdracht ondertekenen.
Uit Malang in Oost-Java wordt bericht dat alle
Nederlandse employé's van de elektriciteitsmaat
schappij in het oosten van Midden-Java, die
eigendom van de regering is, niet meer naar hun
werk mogen gaan.
Verschillende bladen in Djakarta schatten het
aantal havenarbeiders, dat tengevolge van de
regeringsmaatregelen tegen de schepen van de
KPM, in Tandjong Priok zonder werk is gekomen
op 30.000.
lofte In tot vergoeding van genatio
naliseerde eigendommen", aldus Ab-
doelgani.
A-A conferentie
Indonesië zal zyn aanspraak op Ned.
Nieuw-Guinea voorbrengen op de „Afro-
Aziatische solidariteitsconf eren tie" die
op 26 december te Cairo zal beginnen,
aldus is officieel te Djakarta medege
deeld. Volgens de Indonesische commis
sie, die voor deze bijeenkomst voorberei
dingen treft zal dit onderwerp een van
de belangrijkste agendapunten van de
conferentie zyn.
De Indonesische regering heeft voorts
gisteren dankbetuigingen gezonden aan
de landen van het Afro-Aziatische blok
voor de door hen verleende steun aan de
Indonesische eis tijdens de behandeling
van de kwestie-Ned. Nieuw-Guinea in
de algemene vergadering der V.N.
Radiotoespraak van
Prinses Beatrix
Prinses Beatrix heeft zich gisteren ter
gelegenheid van Koninkrijksdag 1957
en haar a.s. bezoek aan Suriname en
de Ned. Antillen tot de bevolking van
deze RUksdelen gericht in een toe
spraak, die de Wereldomroep heeft
uitgezonden en die door alle radio
stations in Suriname en de Neder
landse Antillen is gerelayeerd.
Prinses Beatrix sprak als volgt:
„Rijksgenoten in Suriname en de Ne
derlandse Antillen,
Dat ik op deze dag tot U kan spreken
doet mij bijzonder genoegen. Precies
drie jaar geleden werd het Statuut
van het Konink ijk getekend: de be
vestiging van de nieuwe verhouding
der Rijksdelen. De tot standkoming
van het Statuut is 1 -«t r ultaat van
wederzijds vertrouwen en samenwer
king. Mijn generatie groeit op met het
hernieuwde Koninkrijk en met de idee,
die het wil verwezenlijken. De toe
komst eist van ons, dat wij tevens er
in moeten groeien. U begrijpt hoe ik
mij verheug op mijn reis naar Surina
me en de Nederlandse Antillen. Niet
slechts uit enthousiast-- verhalen van
mijn ouders, maar eveneens door stu
die en het volgen van colleges heb ik
reeds veel over uw land gehoord. Films
en foto's toonden mij de schoonheid
der natuur, het leven van de bewoners
en het werk, dat wordt verricht.
Uw gastvrijheid en spontane hartelijk
heid treffen een ieder, die uw land
bezoekt.
Des te meer trekt het mij daarom aan
dit alles nu binnenkort zelf te mogen
zien en beleven. Van mijn bezoek ver
wacht Ik tevens de vreugde van het
kennismaken en het persoonlijk con
tact, dat ik met velen uwer zal mogen
hebben.
Daarom zou ik willen eindigen met de
wens: „Tot spoedig ziens!"
Aanhoudende vorst
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog weer en over het algemeen wei
nig bewolking. Weinig wind. Vannacht
matige, en hier en daar strenge vorst.
Morgen overdag op de meeste plaatsen
lichte vorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
17 DECEMBER
Zon op: 8.45 uur; onder: 16.31 uur.
Maan op: 4.12 uur- onder: 14.05 uur.
Hoogwater te Katwijk te 11.48 uur.
Laagwater te 7.19 en 19.45 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
Arrestaties in Z.-Sumatra
In Zuid-Sumatra hebben veiligheids
troepen een aantal arbeiders gearres
teerd, die betrekkingen hebben met
het onder communistische leiding
staande Indonesische vakverbond Sob-
si. Zijn zyn gearresteerd wegen eigen
machtig optreden tegen Nederlandse
ondernemingen.
De betrokken ondernemingen waren
„Moesilandas",, .Alicea" en „Melanie
Sanna" in het Moesi Ilir regentschap.
De veiligheidstroepen hebben tevens
zes rode vlaggen in beslag genomen, die
door arbeiders voor de huizen van Ne
derlandse employé's van de onderne
mingen waren gehesen.
In Bandjermasin (Borneo) heeft de
perschef van het militaire district Zuid-
Borneo gisteren bekend gemaakt, dat de
plaatselijke militaire bevelhebbers op
dracht hebben gekregen alle Nederlandse
ondernemingen onder regeringstoezicht
te stellen.
Ook op Ambon
De militaire bevelhebber van de Mo-
lukken luitenant-kolonel Herman Pie-
ters, heeft gisteren verklaard, dat „een
aantal personen, onder wie burgers en
militairen", 13 december op Ambon zijn
gearresteerd op beschuldiging van schen
ding der bestaande wetten.
Pieters weigerde de redenen van de
arrestaties te noemen om een vlot onder
zoek niet te belemmeren. Hij heeft de
plaatselijke bevolking opgeroepen kalm
te blijven en zich als gebruikelijk aan
haar taak te wijden. Hij heeft voorts de
veiligheidsinstanties in zijn gebied (de
Molukken en West-Irian) aangespoord,
dubbel waakzaam te zijn.
Mening van Abdoelgani
Roeslan Abdoelgani, voormalig Indo
nesisch minister van Buitenlandse Za
ken thans ondervoorzitter van de Indo
nesische Nationale Raad, heeft in een
radio-interview gisteren te Djakarta de
Nederlanders beschuldigd te proberen,
de Navo in het geschil over Ned. Nieuw-
Guinea te betrekken. Abdoelgani zeide
ook, dat het plaatsen van alle Neder
landse bedryven onder staatstoezicht
geen „confiscatie" of „nationalisatie" is.
doch een politieke daad „die in een po
litiek conflict niet meer dan vanzelf
sprekend is".
Volgens Abdoelgani kan slechts tot
confiscatie worden overgegaan, in een
situatie die zeer verschilt van de hui
dige, b.v. in geval van oorlog.
Nationalisatie houdt „een soort be-
Japan in „troebel water"?
Volgens het Japanse economische
persbureau „Jiji" verklaarden Japanse
regeringskringen gisteren, dat de jongste
gebeurtenissen in Indonesië Japan op
de drempel van „nauwe" economische
betrekkingen met Indonesië hebben ge
bracht. Dit economische persbureau
meldde, dat de Japanse regering de
jongste ontwikkelingen in Indonesië als
een buitengewone gelegenheid beschouwt
om de economische samenwerking op
elk gebied tussen Japan en Indonesië
vooruit te brengen.
Terwijl de regering tracht de indruk te
vermijden, dat Japan hoopt de Neder
landse belangen in Indonesië over te
nemen, heeft Indonesië zich reeds tot
Japan gewend om hulp in de crisis op
het gebied van de scheepvaart.
Gaitskell voor Nederland
Hugh Gaitskell. de leider van de
Britse Labourpartij, heeft gisteren in
Singapore verklaard dat de actie van
de Indonesiërs tegen de Nederlanders
niet gerechtvaardigd kan worden, om
dat zij willekeurig is en menselijkheid
mist.
(Men zie ook elders)
Prinses Beatrix voor de microfoon
tiidens het uitspreken van haar rede
ter gelegenheid van Koninkrijksdag
en haar aanslaande bezoek aan Su
riname en de Nederlandse Antillen.
Soekarno begin 1958 naar
India
Volgens officiële kringen in Nieuw
Delhi wordt president Soekarno begin
volgend jaar voor een officieel bezoek in
India verwacht. De datum is echter nog
niet vastgesteld.
Volgens deze kringen was het plan
voor dit bezoek reeds maanden geleden
vastgesteld en zou het oorspronkelijk
deze maand hebben plaats gehad.
Reeds honderden evacuees in Singapore
De Nederlandse diplomatieke missie in Indonesië heeft gisteren het volgende
bekendgemaakt:
„Met betrekking tot de wens van Nederlandse staatsburgers voor een versnelde
repatriëring uit Indonesië, heeft de Nederlandse regering voorbereidingen getrof
fen voor een aantal extra afvaarten uit Soerabaja, Semarang en Tandjong Priok.
De Indonesische regering heeft toegezegd, hierbij haar volle medewerking te zullen
verlenen. De Nederlandse regering raadt alle Nederlanders, die binnenkort wen
sen te vertrekken, aan, dadelijk vergunningen aan te vragen voor de uitreis en
adviseert degenen, die gebruik wensen te maken van de eerstkomende afvaarten,
zich te vervoegen bij de passagekantoren der scheepvaartmaatschappijen te Soe
rabaja, Semarang, Djakarta of Medan, of daarheen te schrijven. Het spreekt
vanzelf dat Nederlanders, die niet woonachtig zijn in de havensteden vanwaar
zij vertrekken, hun woonplaats niet moeten verlaten alvorens zy bericht hebben
ontvangen, dat voor hun passage is geboekt.
De mededeling luidt verder, dat noch
te Soerabaja, Semarang en Djakarta
accomodatie is voor een enigszins lang
durig verblijf.
Tot aan 1 januari 1958 zyn bij bena
dering de volgende afvaarten vastge
steld
Uit Tandjong Priok 20 december, met
de „Captain Cook" naar Amsterdam;
23 december met de „Waterman" naar
Singapore; 24 december met de „Sibjak"
naar Rotterdam; 1 januari 1958 met de
„Waterman" naar Rotterdam.
Uit Soerabaja: 16 december met de
„Waterman" naar Singapore; 22 decem
ber met de „Sibajak" naar Rotterdam;
30 december met de „Waterman" naar
Rotterdam
Volgens Zweedse traditie worden
daar op de ochtend van Lucia-dag
duizenden mensen door lichtkonin-
ginnetjes 's ochtends op bed ver
rast met een geurig kopje koffie.
Ook de Franse schrijver Camus.
die naar Stockholm was gekomen
om de Nobelprijs voor literatuur in
ontvangst te nemen, liet zich op
zijn kamer in een Stockholms hotel
deze ochtend verwennen.
Uit Semarang: 31 december met de
„Waterman" naar Rotterdam.
Over de afvaarten na 1 januari 1958
zullen nadere mededelingen worden ge
daan.
De „Waterman" en de „Sibajak" zyn
schepen, die anders met Nederlandse
emigranten naar Australië gaan. Op hun
thuisreis naar Nederland hebben zij
steeds Indonesische havens aangedaan
om passagiers naar Nederland mede te
nemen
Het Nederlandse passagiersschip Siba
jak is gisteren uit Fremantle naar In
donesië vertrokken om daar 800 zieken,
merendeels Nederlanders uit Indonesië,
op te halen. Zij zullen naar Nederland
gebracht worden. Het aantal verpleeg
sters aan boord is vier keer zo groot als
gewoonlijk. Tien Nederlandse verpleeg
sters zijn uit Sydney overgevlogen om
het verplegend personeel op de Sibajak
te versterken.
Het Britse schip „Captain Cook", dat
door de Nederlandse regering is gehuurd
voor het afhalen van Nederlanders uit
Indonesië, is gistermiddag van Singa
pore naar Tandjong Priok vertrokken
waar zich op het schip ongeveer 700 Ne
derlanders zullen inschepen voor Neder
land.
Gistermiddag zijn te Singapore per
vliegtuig 64 Nederlanders aangekomen
merendeels vrouwen cn kinderen. In
de afgelopen dagen zyn meer dan 200
Nederlanders, merendeels vrouwen en
kinderen, uit Djakarta in Singapore
aangekomen. Zy werden vervoerd door
de Garoeda cn de BOAC.
Gisteren kwamen twee toestellen
van de Garoeda met 100 vrouwen en
kinderen uit Indonesië in Singapore
aan. Het waren 46 gezinsleden van
employé's van de BPM en 54 van
employé's van Unilever, Philips cn de
KPM.
Vanmorgen arriveerden nog 50 ge
zinsleden van employé's van de Bor-
sumy in Singapore.
MEER VRIJE ZONDAGEN VOOR
HORECA-PERSONEEL
Met ingang van 1 januari a.s. wordt
het minimum aantal vrije zondagen
voor Horeca-personeel verhoogd van 13
tot 17 per kalenderjaar. In 1953 is het
werktijdenbesluit voor koffiehuis- en
hotelpersoneel gewijzigd. Het aantal
vrije zondagen werd toen op tenminste
17 gesteld. Tevens werd toen bepaald
dat tot 1 (anuari 195P m°t 13 'ie zon
NAVO-topconferentie in Parijs begonnen
Geruchten over een militair blok tussen
FrankrijkItalië en West-Duitsland
(Van onze Parijse correspondent)
Vanmiddag om twaalf uur ls in het Palais de Chaillot te Parijs de Atlantische
conferentie van de vijftien staats- en regeringschefs en hun staven van talrijke
ministers en deskundigen begonnen. Zoals was te voorzien oefende de persoon van
president Eisenhower, als hoofd van de Amerikaanse afvaardiging, bij de opening
van de zitting de grootste aantrekkingskracht uit op de veelkoppige menigte van
journalisten, fotografen en televisie-operateurs (1832 in getal, volgens de laatste
stand!), ofschoon ook de Westduitse Bondskanselier dr. Konrad Adenauer, die
nog altyd kaarsrecht de vracht van zijn 82 jaren torst, niet over belangstelling
mocht klagen. Eisenhower heeft zich bijzonder veel moeite gegeven om het publiek
dat over zijn gezondheidstoestand is gealarmeerd na de attaque, waarvan hij drie
weken geleden het slachtoffer is geworden, zoveel mogelijk gerust te stellen. Za
terdag klonk zijn stem in de ijle buitenlucht van het vliegveld Orly buitengewoon
krachtig en In zyn zeer hartelijke welkomstrcde tot het Franse volk was geen
ogenblik merkbaar, dat hy bepaalde klanken niet goed meer uit zou kunnen
spreken. Ook wat zijn spraak betreft, schijnt de president dus geheel hersteld
te zijn.
Andere ontmoetingen hebben al het
gerucht geboren doen worden, dat er
tussen Frankrijk, Italië en West-Duits-
land oen nieuw militair blok in de maak
zou zyn. Van de Franse kant is er ech
ter onmiddellijk op gewezen, dat hier
geen komplot wordt gesmeed en dat het
Frans-Duits-Italiaanse akkoord door
alle landen mede ondertekend zal kun
nen worden.
0 Slot op pag. 2
Geen komplot, zegt
men van Franse kant
Het is waarlyl geen kleine prestatie
van Eisenhower geweest, toen hij gedu
rende de elf kilometer lange tocht door
de stad voortdurend bleef staan in een
lange, open auto om zo ten derden male
in zijn leven na 1944 en 1952, resp. als
bevrijder en NAVO-opperbevelhebber
zijn entree in de Franse hoofdstad te
maken. Met een brede glimlach op het
vermagerde gelaat scheen hij het tot
zijn plicht gerekend te hebben de tien
duizenden langs de route te tonen, dat
hij zijn mannetje nog wel staat en dat
hij zijn zware taak vervullen kan. Ook
gisteren, toen hij de godsdienstoefening
in de Amerikaanse kerk had bijgewoond
kregen de honderden Par ij zenaars, die
hem na afloop van de dienst opwacht
ten, nauwelijks het gevoel een man te
aanschouwen, die met één voet al in
het graf zou staan.
Gistermiddag heeft „Ike" zijn eerste
politieke ontmoetingen gehad, in het
bijzonder met zijn jonge, Franse ambt
genoot Felix Gaillard. Gaillard moet
opnieuw hebben gepoogd de belofte los
te krijgen, dat Amerika en Engeland
zich in de toekomst buiten medeweten
van Frankryk in geen enkel opzicht
meer in de Noord afrikaan se zaak zou
den mengen, doch het is niet bekend ot
Eisenhower zich op dat punt tegemoet
komender heeft getoond dan enkele we
ken geleden zyn Britse college Maemil-
lan.
De Fransen hebben er van afgezien de
zaak van de Anglo-Amerikaanse wapen
leveranties aan Tunesië aan de confe
rentie als een officieel agenda-punt op
te dringen, doch niettemin zouden zij
dit vraagstuk toch direct willen koppe
len aan de kwestie inzake de installaties
van a toom geschut in Europa. Deze aan
gelegenheid zal de komende dagen, zo
als men weet. van vele zijden worden
belicht, ofschoon men volgens de ver
wachtingen, die gisteravond door secre
taris-generaal Paul Henri Spaak op zijn
eerste persconferentie werden uitgespro
ken. in dit opzicht vermoedelijk nog
geen definitieve beslissingen zal krijgen
te registreren.
Advertentie
Vrij voor winkelpersoneel
Op de vrije halve dag van de Kerst
week voor winkelpersoneel dat op een
van de vier weikdagen van de Kerst
week recht heeft op een vrije halve dag.
mag worden gewerkt mits een vervan
gende vrije middag of maandagmorgen
in januari wordt gegeven. Deze vergun-
ing geldt niet voor winkels die op een
>i ividp K°rs' agen geopend zijn. Al
s lic r hikt 'oor de Staatssecretari®
ZATERDAG
VAN 12—13 UUR
(stempel 4)
ELKE DAG 1 UUR GRATIS
KOPEN.
KOOP U RIJK.
Katwijk - Rijnsburg
Visser-Neerlandiaprijzen
Het hoofdbestuur van het Alge
meen Nederlands Verbond te 's-Gra-
venhage heeft aan de volgende elf per
sonen en instellingen een Visser-Neer -
landia-prijs toegekend.
Voor toneel: aan Max Crolset te 's-
Gravenhage voor zijn toneelstuk „De
medeplichtigen" en aan dr. A. Herz-
berg te Amsterdam voor het toneelstuk
„Herodes".
Voor muziek: aan Hugo Godron te
Hilversum en aan Jaap Geraerdts te 's-
Gravenhage.
Voorts zijn Visser-Neerlandia-prijzen
toegekend aan: H E. Beekenkamp te
's-Gravenhage, J M. J. Korpcrshoek te
s-Gravenhage, dr. H. S. Frenkel tc
Amsterdam, prof. dr. J. H P. Jonxis t»
Groningen, de stichting voor Algemene
Lichttherapie te 's-Gravenhage. het
Voorlichtingsbureau voor Kinderver
zorging „Het Beken" te Rotterdam en
het Rotterdams Medisch Paedagoglsch
Instituut te Rotterdam
