Steeds meer bedrijven in handen van de Indonesische regering WEERBERICHT Sumatra handelt veel rustiger ernstige ongeregeldheden GRATIS KOOPUUR GOEMAAT Controle op Indonesische saldi 96ste jaargang DINSDAG 10 DECEMBER 1957 No. 29313 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny HoofdredacteurJ. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 1.7.50 per kwartaal; f.255 per maand; t. 059 per week Witte Singel 1. Lelden - Giro no 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 N:dgrl schep?: iHr Ws Groningen beschermt uitwijkende Nederl schepen Mojokkos Militaire overheid waar schuwt tegen eigenmach tig optreden van de vak- bonden SINGAPORE" NOORO\ --SUM A TRA BORNEO Luchtbrug patrianten bereiding Nederl onder nemingen on. toezicht ZÜl3\ -SUMATRA .OJACAftTA IVerbod tot over- neming van Neder- [londse bedrijven Einde boycot van Ne- derlanders bevolen Havens woar Nederlandse schepen worden vastgehouder Verder gaande overneming van Nederlondse bedrijven i ji iii >ti Communisten willen verwarring scheppen Het overnemen van de Nederlandse ondernemingen en bedrijven in Indonesië gaat in onverminderd tempo door. Nadat gisteren in een gedeelte onzer oplage nog was vermeld, dat alle cultuurondernemingen onder regeringscontrole zijn gesteld, zijn gisteren bij decreet van luit.-kolonel Achmad Hoessein, commandant van Centraal-Sumatra en voorzitter van de opstandige „Bantengraad" alle Nederlandse ondernemingen in Centraal-Sumatra, onder controle van het provinciale bestuur gesteld. Het decreet bepaalt, dat onder nemingen waarvan de hoofdkantoren buiten Centraal-Sumatra zijn gevestigd, zich van hun hoofdkantoren moeten losmaken. Luit.-kolonel Sjoeib, voorzitter van de organisatie voor de strijd om West-Irian in Centraal-Sumatra is belast met de uitvoering van het decreet. Hij verklaarde, dat op alle Nederlandse ondernemingen een vertegenwoor diger van zijn organisatie zal worden geplaatst om toezicht te houden. Sumatra neemt „in bescherming'" Hy verklaarde voorts, dat linkse groepen en in het byzonder de communisten in Djakarta en elders op Java een belangrijke rol hebben gespeeld bij het over nemen van Nederlandse bedryven. De communisten en linkse groepen willen verwarring scheppen om hun eigen doeleinden te dienen, zo zei hij. Om dergelijke ongeregeldheden en verwarring in Centraal-Sumatra te voorkomen heeft men tot bovengenoemde maatregel besloten, zo voegde hij hieraan toe. Op Sumatra zyn voorts vele kantoren niet „in bezit", doch „in bescherming" genomen; deze maatregel zou tegen eventuele acties van de vakbonden gericht zyn. Op het kantoor van een maatschappij in Medan wordt het Nederlandse personeel beschermd door een Indonesische officier. In Medan is het overigens rustig. Vrouwen en kinderen, die willen vertrekken, krijgen de gelegenheid met de Garoeda naar Singapore te reizen. een door het comité uitgegeven verkla ring gezegd, dat alle acties van de ar beiders, boeren en de jeugdorganisaties zijn gericht tegen de Nederlandse kapi talisten. De andere kapitalistische lan den, aldus de verklaring, nemen in het geschil tussen Nederland en Indonesië over West-Irian geen vijandige houding aan. Daarom zullen er geen acties wor den ondernomen tegen de ondernemin gen van kapitalisten van andere landen. Volgens deze verklaring zyn er voor de Nederlanders twee mogelijkheden: als zij bereid zijn, West-Irian aan In donesië over te dragen is er hoop, dat zy een schadeloosstelling zullen ver kregen voor de door Indonesië over genomen ondernemingen. Blyven zy met betrekking tot West-Irian echter weigerachtig, dan zullen „de in beslag genomen en nog in beslag te nemen" ondernemingen in een toestand komen te verkeren van geconfiskeerd eigen dom. Voorts heeft de Indonesische commu nistische partij een verklaring uitgege ven waarin opgeroepen wordt tot voort zetting van de actie om de bronnen van het Nederlandse economische potentieel te verlammen en er een bron van kracht voor de Indonesische economie van te maken. Voorbereiding repatriëring De provinciale immigratiedienst van Noord-Sumatra te Medan heeft aan alle Nederlandse middenstanders in dat ge bied, o.a. aan winkeliers, eigenaren van fotozaken e.d., opdracht gegeven, Indo nesië te verlaten. Dit bevel is eveneens gegeven aan die Nederlanders, wier be staan in hoofdzaak afhankelijk is van financiële steun van de Nederlandse regering. Aan al deze Nederlanders is medege deeld, dat zij zich moeten wenden tot de Indonesische immigratiedienst om alle stukken in orde te maken die nodig zijn om hun repatriëring naar Nederland te vergemakkelijken. Overgenomen bedrijven Gistermiddag heeft Indonesisch per soneel van de Industriële Handelmaat schappij Gebr. Van Swaay te Djakarta dit bedrijf bezet. Een rode en een rood witte vlag werden boven het hoofdkan toor te Djakarta gehesen. Een afvaar diging van het personeel eiste de sleu tels op, aan welke eis de directeur, de heer F. A. Bronsting, geen gehoor gaf. De sleutels werden afgegeven aan het kantoor van de militaire commandant te Djakarta. Een andere Nederlandse zaak die gis teren werd overgenomen, is de -fabriek van vleeswaren van de firma Jenne en Co., te Djakarta. Nog zijn te Djakarta overgenomen de verf fabriek van Regnault en de Han delsonderneming „Europa-Azië". Het personeel van de cultuuronder nemingen en de Nederlandse banken in geheel Indonesië hebben opdracht ge kregen het werk normaal voort te zet ten en alle door de regering te ver strekken orders strikt op te volgen. In Djakarta vindt iedere Nederlander aan zijn bureau een Indonesiër ter controlering van de werkzaamheden. Voor de kantoren van de diploma tieke missie in Djakarta stonden gis teren honderden Nederlanders in de rij om de papieren voor hun vertrek uit Indonesië in orde te maken. Communisten verklaren: Het centrale comité van de Indone sische communistische partij heeft in Meer wind De Bilt verwacht tot morgenavond: Overwegend zwaar bewolkt met plaat selijk regen of sneeuw. Aanvankelijk lichte vorst tot temperaturen om het vriespunt, later in de zuidwestelijke helft van het land iets zachter. Matige tot krachtige wind tussen zuid en oost. (Opgemaakt te 11.15 uur) 11 DECEMBER Zon op: 8.40 uur; onder: 16.31 uur Maan op: 21.45 uur: onder 11.19 uur Hoogwater te Katwijk te 5.46 uur en 18.04" uur. Laagwater te 1.28 en 13.51 uur. Dit nummer bestaat uit 10 pagina's. Engeland onderhoudt contact De woordvoerder van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft medegedeeld, dat Engeland in voortdurend contact staat met de In donesische en de Nederlandse regering over de mogelijke uitwijzing van de Nederlandse gemeenschap in Indo nesië. Hij zei dat Engeland belangrijke eco nomische belangen in Indonesië heeft en voegde eraan toe, dat Nederlandse onderdanen werken in enige van de handelsfirma's, waarin Engeland belan gen heeft. België solidair De ministers van Buitenlandse Zaken van de Benelux-landen zijn gisteroch tend in Brussel bijeen geweest om te spreken over hun gemeenschappelijke houding aan de vooravond van de Navo- conferentie in Parijs de volgende week. Het communique, dat hierover door het Belgische ministerie van Buiten landse Zaken gepubliceerd is, voegt hieraan toe. dat minister Larock (Bel gië) aan zijn Nederlandse ambtgenoot opnieuw uiting gegeven heeft .van de Belgische solidariteit tegenover de ern stige moeilijkheden waartegenover Ne derland zich op het ogenblik gesteld ziet. Hulp van Zuid-Afrika De minister van Binnenlandse Zaken van Zuid-Afrika. dr. Eben Donges, heeft gisteren bekend gemaakt, dat de rege ring van Zuid-Afrika heeft besloten, voor 1000 Nederlanders, die uit Indone sië worden uitgewezen, de mogelijkheid te openen, een bestaan te vinden in Zuid-Afrika Het overbrengen van 1000 Nederlan ders uit Indonesië zal te zijner tijd een onderwerp van overleg vonnen met de Nederlandse regering. Op het Zuid- Afrikaanse ministerie voor immigratie zal een afdeling in het leven worden geroepen die speciaal zal zijn belast met deze kwestie. Australische Kabinet bijeen De Australische minister van Buiten landse Zaken. R. Casey, heeft medege deeld. dat het Australisch kabinet op 11 december bijeen zal komen om te spreken over de Indonesische toestand. Volgens gewoonlijk betrouwbare krin gen in Canberra zal minister Casey aan het kabinet waarschijnlijk kwesties voorleggen inzake de maatregelen die noodzakelijk zouden kunnen zijn om de Australiërs in Indonesië te bescher men, de gevolgen van de crisis voor de Australische belangen in bet gebied van de Stille Oceaan en samenwerking met Nederland inzake het tijdelijk toe vlucht verschaffen aan Nederlandse uit Indonesië. Oost-Duitse piloten? Volgens radio-Djakarta heeft de rege ring "van Oost-Duitsland het zenden van piloten naar Indonesië aangeboden ter vervanging van Nederlands perso neel Daarbij zou zijn medegedeeld, dat de piloten binnen twee dagen uit Oost- Duitsland zouden kunnen vertrekken. (Men zie ook elders). De verwarde toestand in Indonesië Wanneer men de gebeurtenissen in Indonesië voor zich ziet uitgespreid zoals in deze kaart het geval is, blijkt toch wel zeer duidelijk hoe verward de gehele situatie is. Men ziet bijv. dat in Noord-Sumatra alle Nederlandse ondernemingen onder militair toezicht zijn geplaatst, terwijl daarentegen in Zuid-Sumatra elke overneming verboden is. De boycot tegen de Nederlanders die op Oost-Java zeer scherp ivas is inmiddels formeel ingetrokken. Ondertussen is het duidelijk dat het leven voor de Nederlanders verre van aangenaam is en met behulp van de Britse Australische en Indiase luchtvaartmaatschappijen zal getracht worden een luchtbrug van Djakarta naar Singapore te organiseren. Singapore speelt in deze hele affaire voor de Nederlanders een belang rijke rol. Behalve dat vele KPM-schepen hier een veilige ligplaats hébben gevondenworden hier ook opvangcentra in gereedheid gebracht voor grote groepen Nederlanders die binnenkort Indonesië zullen verlaten. Beeltenis van dr Plesman verwijderd De bronzen beeltenis van de oprichter van de KLM, wijlen dr. Albert Plesman, is gisteren uit de passage-afdeling van de KLM in Djakarta verwijderd, ter- w ijl zijn beroemde leuze „Airocean uni tes all peoples", die met gouden letters op de panelen was aangebracht, is weg genomen. De KLM-kantoren in Djakarta. Pa- lembang. Bandoeng. Soerabaja en Me dan zijn thans in beheer gegeven aan de Indonesische luchtvaartmaatschappij Garoeda Indonesian Airways, die ook de zorg voor de overige KLM-bezittingen in Indonesië op zich heeft genomen, waar onder het hotel „Transaera" in Dja karta en de woonhuizen van stafperso neel van de KLM in de vijf genoemde steden. De hangars van de KLM op het vlieg veld Kemajoran van Djakarta, waarin reservemotoren zijn opgeslagen, zijn overgenomen door de Indonesische luchtmacht, aldus deelde de voormalige woordvoerder van de KLM. Peter Hul- scher mede. Een scherp contrast tussen oude vandaag officiel in gebruik werd romantiek en moderne zakelijkheid: genomen, de nieuwe TV-zender in Goes, die Op Cyprus hebben zich maandag de dag waarop het debat over Cyprus In de V.N. begon ernstige ongeregeldheden voorgedaan. Hierbij werden ten minste 84 mensen, onder wie 18 leden van de Britse veiligheidsstrijdkrachten, gewond, 133 Cyprioten zijn gearresteerd. In vele plaatsen werden betogingen gehouden en moest de politie in het geweer komen om relletjes de kop in te drukken. Zeer opvallend hierbij was dat er vele Cyprische meisjes aan de relletjes en betogingen deelnamen. Een aantal meisjes is gewond. De ernstigste botsingen zouden zich hebben voorgedaan in Famagusta, Pahpos, Lefkonico en een tweetal dorpen. De Britse soldaten moesten in deze dorpen van hun vuurwapens gebruik maken om zich te kunnen onttrekken aan de zware aanvallen van de dorpelingen, mannen en vrouwen van alle leeftyden. Eoka had staking in de hoofdstad uitgeroepen De hele dag door heerste er een ge spannen toestand in de hoofdstad Nico sia. Hier kwamen echter geen ernstige incidenten voor. Wel lag het werk stil omdat de Eoka de Cyprische verzets organisatie een staking van 24 uur had uitgeroepen. In Lanarca in het zuiden van Cyprus luidde men maandagavond de kerkklok ken voor diensten, die speciaal gehouden werden vanwege het debat in de V.N. In Athene was gisteravond een sterke politiemacht, gesteund door soldaten, op de been om betogingen te voorkomen, die studenten wilden houden in verband met de opening van het debat over Cyprus in de V.N. De politie verbood de studenten een massabetoging te houden, maar stond toe dat zij onder politietoe zicht bijeenkwamen in een theater. De wachten voor de Britse en Turkse am bassades en consulaten waren versterkt. Engeland is bereid om met Grieken land en Turkije over een oplossing voor de kwestie-Cyprus te spreken. Allan Noble, Brits vertegenwoordiger in de politieke commissie der Verenigde Na ties, deelde dit gisteren aan de commis sie mee en zei dat Engeland „elk voor stel dat zowel de Griekse als Turkse regering aanvaardbaar lijkt in welwil lende overweging zal nemen". MAANDAG voor Katwijk en Noordwijk VAN 11—11.30 UUR (Stempel 5) en van 3.30—4 UUR (Stempel F) Voor Leiden en Rijnsburg VAN 3.30—4 UUR (Stempel F). ELKE DAG 1 UUR GRATIS KOPEN. KOOP U RIJK. >,de Leiden Noordwijk. Katwijk - Rijnsburg In Frankfort a.d. Main licht reeds nu in de avonduren een enorme kerstboomop. Het zijn de ven sters van een grote industriedie Nederlandse tegen maatregel: Voor betalingen bijzondere vergunning Officieel wordt medegedeeld: De Nederlandse regering heeft besloten in de sector van het financiële verkeer met Indonesië terug te keren tot het systeem van de „byzondere vergunningen" en het systeem van de algemene vergunningen, tot nu toe geldend, te verlatéta. Het doel van deze maatregel is snel te kunnen ingrypen indien de ontwikkeling van de verhouding tussen Nederland en Indonesië dit noodzakelyk maakt. Het ligt voorshands in het voornemen normale transacties te doen doorgaan. Door de getroffen maatregel is dooi de Nederlandse regering toezicht inge steld op Indonesische rekeningen bij Ne derlandse banken. Al degenen, met in begrip van de rechtspersonen, die onderworpen zyn aan de Indonesische worden verlicht, dat het beeldvan deviezenwetgeving, zullen zich thans pptkprsthoom ontstaat moeten wenden tot de Nederlandse een Kersiooom omstaat. Bank VQOr een vergunning om te schikken over rekeningen in Nederland. na sluitingstijd van het bedrijf zo Hieronder vallen Indonesische inge zetenen, Indonesische ondernemingen en ook de Indonesische regering. De passage over de mogelijkheid van een „snel in grijpen indien de ontwikkeling van de verhouding tussen Nederland en Indo nesië dit noodzakelyk maakt" verleent aan de bekendmaking van de Neder landse regering ook enige diplomatieke betekenis. Indonesische verklaring over stap bij N.A.V.O. In een niet-officiële verklaring aan de pers in 4e V.S. heeft de Indonesische ambassade te Washington medegedeeld, dat de boycot van Nederlandse belan gen in Indonesië zaJ worden uitgevoerd „met strikte inachtneming van de men senrechten". De verklaring bevatte tevens de waar schuwing, „dat enigerlei daad van in menging door de NAVO in het geschil met Nederland zal worden uitgelegd als te zyn gericht tegen de vrijheid van de volken van Azië en Afrika". Hieraan wordt toegevoegd „dat het geduld van het Indonesische volk .,dat sinds enige honderden jaren, nj. gedu rende het Nederlandse bestuur sedert het begin van de 17e eeuw op de proef is gesteld, thans schijnt te zijn uitgeput en dat de huidige boycot, die in de ge hele Archipel in gang is tegen de Ne derlandse belangen, in dit licht moet worden gezien". Tenslotte wordt gezegd, dat het toe zicht van de Indonesische regering door middel van een administratieve contro le op de Nederlandse ondernemingen, „noch confiscatie, noch nationalisatie betekent".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1957 | | pagina 1