VERLATEN NEDERLANDERS ONDERNEMINGEN WEERBERICHT GRATIS KOOPUUR Indonesiërs nemen maatschappijen over GOEMAAT PRIJSVERHOGING VAN VELE ARTIKELEN IN FRANKRIJK Soebandrio gisteren uit V.S. vertrokken naar Indonesië Verwen uw vrouw 96ste jaargang WOENSDAG 4 DECEMBER 1957 No. 29308 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: o J. W. Henny Hoofdredacteur J Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f.750 per kwartaal: f. 2.55 per maand; t. 0.59 per week Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 Steeds grote dreiging voor Nederlanders Landgenoten van levensmiddelen beroofd De toestand in Indonesië wordt voor de Nederlanders steeds meer gespannen, dreigend en benauwend. Hiervan spreekt de volgende reeks feiten: 1. Het Algemeen Landbouw Syndicaat, waarbij alle cultures op Java zijn aangesloten, overweegt ernstig de leden van het syn dicaat aan te raden, dat de Nederlanders de ondernemingen op Oost-Java zullen verlaten, indien de situatie daar op korte ter mijn niet zou veranderen. De toestand was een van algemene terreur tegen Nederlanders op Oost-Java. 2. Indonesisch personeel van de Nederlandse Handel-Maatschappij in Djakarta heeft vandaag verklaard, dat het de Nederlandse Handel-Maatschappij, de oudste en grootste Nederlandse bank instelling in Indonesië heeft overgenomen. Personeel van de Nederlandse handelsonderneming Lindeteves maakte vandaag bekend dat zij het bedrijf zou „overnemen". Eenzelfde mededeling deed het personeel van de onderneming Geo Wehry te Djakarta, waarvan een commissie uit het Indone sische personeel, aangesloten bij de nationalistische vakvereni ging KBKI, de Nederlandse directeur vertelde dat zij het beheer overnam. Toen waren zij reeds in het bezit van alle kantoor sleutels en contactsleuteltjes uit alle auto's van het Nederlandse personeel. Hun vakvereniging had hun opgedragen tot actie over te gaan. De Nederlanders mochten in het middaguur geen gebruik van hun auto's maken. Directeur F. F. van 't Hoff zeide nog niet te weten of zij 's avonds na afloop van de werktijd weer over hun auto's zouden mogen beschikken. De Nederlandse diploma tieke missie is van een en ander op de hoogte gesteld. Wie weet hoeveel ondernemingen nog zullen volgen. Boycotacties grijpen om zich heen 0 3. De boycotactie heeft zich thans ook uitgestrekt tot Bandoeng, de meest westerse stad van Java, waar winkels, arbeiders, hotels, taxi's en regerings instellingen bevel hebben gekregen, elk dienstbetoon aan de Nederlandse samenleving te weigeren. Aan de Indonesische bevolking is een verbod opgelegd om in Nederlandse winkels inkopen te doen. 4. In Bandoeng werd Nederlanders ook verboden met vliegtuigen van de Garoeda Indonesian Airways naar andere plaatsen in de Archipel te reizen. 5. Het Indonesisch personeel van de K.P.M., dat gisteren het hoofdkantoor van de scheepvaartonderneming in bezit nam, houdt het gebouw nog steeds bezet. Een comité van actie van het K.P.M.-personeel zou hebben gevraagd het gebouw onder regeringstoezicht te plaatsen. Radio Djakarta meldde echter, dat het comité er bfj de regering op heeft aangedrongen om het gebouw niet aan de maatschappij terug te geven. De radio-telefoonverbinding tus sen Indonesië en Nederland is gelijk in een gedeelte onzer vorige oplage gemeld sedert gisteren verbroken. Functionarissen van het telefoonkantoor te Djakarta konden niet meedelen of de ver binding afgebroken werd voor een bepaalde periode of voor on bepaalde tijd. Zij zeiden, dat de verbinding werd verbroken op in structie van het hoofdkantoor te Bandoeng. 6. 7. 8 9. De militaire commandant van Djakarta, luitenant-kolonel En- dag Dachjar, heeft via de radio bekend gemaakt, dat acties tot overneming van Nederlandse on dernemingen moeten worden ge leid door een beslissing van de regering of van het „Bevrijdings comité voor West-Irian". Deze bekendmaking volgde op het be zetten van het hoofdkantoor van de K.P.M. en gelijksoortige acties van vakbondsleden met betrek king tot twee handelsfirma's in Djakarta. Dachjar zei, dat alle acties, die bevrijding van West- Irian beogen, zullen worden ge coördineerd door het „Bevrij dingscomité voor West-Irian", dat geleid wordt door de minister van Voorlichting Soedibjo. Hij zei dit in een toespraak tot de jeugd, arbeiders, boeren en de gehele samenleving van de Indonesische hoofdstad. Het kantoor van de Garoeda In donesian Airways in Singapore heeft gisteren opdracht gekregen transport aan alle Nederlands vervoer te weigeren. De jeugdraad voor militaire sa menwerking te Soerabaja heeft aangekondigd, dat met ingang van morgen de economische blokkade van Nederlanders in deze stad en Malang zal worden verscherpt. Er werd echter niet meegedeeld welke maatregelen zullen worden genomen. Westelijke wind De Bilt verwacht tot morgenavond: Vannacht voornamelijk in het zuiden van het land lichte vorst. Morgen in het noorden toenemende bewolking met hier en daar wat motregen. Ongeveer de zelfde temperaturen als vandaag. Zwak ke tot matige westelijke wind. (Opgemaakt te 11.15 uur) 5 DECEMBER. Zon op: 8.33 uur; onder: 16.32 uur. Maan op: 15.37 uur; onder: 6.22 uur. Hoogwater te Katwijk te 1.49 en 14.04 u. Laagwater te 9.55 en 22.05 uur. Dit nummer bestaat uit 10 pagina's. „Wil van het volk" Inzake het advies van het Algemeen Landbouw Syndicaat, verklaarde de voorzitter van dit syndicaat, dr. J. Meyer, dat hij berichten had ontvangen uit Dj ember, Bondowoso, Sitoebondo en Kediri in Oost-Java volgens welke Ne derlanders van levensmiddelen werden beroofd; deze waren weggehaald uit de huizen van Nederlandse employé's van ondernemingen in deze provincie. Vol gens-deze berichten werd aan bedienden niet toegestaan de huizen van Neder landers binnen te gaan. Bewaking te Dén Haag Voor het gebouw van de Indone- nische diplomatieke vertegenwoor diging aan de Prinsessegracht te Den Haag is een bewaking van Rijkspolitie ingesteld. Aan de voorzijde van het gebouw zijn twee agenten van de Rijkspo litie geposteerd, aan de achterzijde in de Jan Evertstraat eveneens twee en twee man surveilleren om het gebouw en in de nabijheid. Allen zijn bewapend met een sten-gun en voorzien van een helm. Dr. Meyer verklaarde, dat de autori teiten in de provincie, die door Neder landers benaderd waren, hadden gezegd dat hetgeen gebeurde, de wil van het volk was. Dr. Meyer zei dat hij de Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging in Djakarta op de hoogte had gesteFd van de berichten, die hij had ontvangen. 18 arrestaties na aanslag In Djakarta is gisteren gemeld, dat de militaire autoriteiten minstens 18 personen hebben aangehouden, terwijl een aantal explosieven en documenten in beslag werd genomen in verband met de moordaanslag op president Soekarno. Een woordvoerder van het leger deel de mede, dat enkele der gearresteerde personen hebben bekend bij het komplot betrokken te zijn geweest. De plaatselijke militair commandant van Djakarta, overste Dachjar, wilde niet zeggen of een der gearresteerden betrekkingen onderhield met andere landen. Hij zeide, dat de troepen bij uitgebreide razzia's in de stad een hoe veelheid explosieven, waaronder hand granaten in beslag hadden genomen. Advertentie DINSDAG VAN 1010.30 UUR (stempel 3) en VAN 7—7.30 UUR (stempel F). ELKE DAG 1 UUR GRATIS KOPEN. KOOP U RIJK. Leiden Noordwijk Katwijk - Rijnsburg „Operatie Waarheidvan Gaillard Nieuwe loonronde lijkt in het komende jaar nu welhaast onvermijdelijk (Van onze Parijse correspondent) Geheel onverwacht heeft Frankrijks jeugdige minister-president Felix Gaillard gistermiddag ten vierden male sedert de geboorte van zjjn kabinet de vertrou wenskwestie moeten stellen, waarover morgen de uitslag zal vallen. De aanleiding tot deze nieuwe krachtmeting tussen Nationale Vergadering en regering, welke vermoedelijk in het voordeel van de laatste zal worden beslecht, vormde een nieuwe partij touwtrekken over de belastingen- en prijzenpolitiek, waarover het parlement zich in eerste instantie al had uitgesproken en welke kwestie nu door de Senaat opnieuw aan de orde was gesteld. Toen de afgevaardigden van de gelegenheid gebruik poogden te maken om de regeringsvoorstellen met een serie amendementen te neutraliseren* en te ondermijnen, besloot premier Gaillard met een vertrouwenskwestie een stok tussen de wielen van die parlementiërs te steken. Inmiddels is de economische politiek van de regering-Gaillard gisteren ook buiten het Palais Bourbon weer in het brandpunt der bevreesde belangstelling geplaatst, vanwege een nieuwe reeks van prijsverhogingen, die voor de eerst komende dagen en weken werden afge kondigd. Die maatregelen, welke onder het vertrouwenwekkende motto van „Operatie Waarheid" werden gelanceerd, betreffen drie categorieën van prijshef fingen met de bedoeling de economie des lands op een gezonder basis te plaatsen om aldus ongetwijfeld tevens tegemoet te kunnen komen aan de eisen van de buitenlandse hoofdsteden, waar Frankrijk om leningen heeft gevraagd. Een deel der prijsverhogingen vloeit voort uit de twintig procent devaluatie, met een andere groep lost het kabinet de beloften in, die vorige regeringen in dustriëlen en groothandelaars al hadden gedaan en de laatste en derde categorie betreft die artikelen, die in prijs zullen moeten stijgen omdat de regering de overheidssubsidies op de betrokken arti kelen wil afschaffen. Een afschaffing, waarmee de schatkist met een bedrag van 90 miljard frank verlicht zal wor den. In de praktjjk komen de verschillende maatregelen neer op prijsverhogingen van brood, suiker, varkensvlees, gas, elektriciteit, trein- en metrotarieven, meubels, auto's, textiel, elektrische ap paraten, papier en daardoor de kran ten entreegelden van bioscoop en theater etc. Die prijsverhogingen schom melen tussen de tien en de twintig pro cent, doch volgens de officiële rekenin gen zou het gemiddelde levenspeil met niet meer dan 2.7 procent moeten stijgen. Het kardinale punt, waarop deze „Operatie Waarheid" het antwoord nog zal moeten leveren betreft de vrees in welke mate de algemene levenskosten inderdaad door deze nieuwe prijsstijgin gen zullen worden verhoogd en welke sociale en eventueel politieke verwikke lingen daaruit voort zullen mogen vloeien. In elk geval zal voor het einde van dit jaar de rode streep in het wan kele evenwicht tussen salarissen en prijzen weer worden overschreden, zodat het al wel zeker is, dat het signaal voor een nieuwe loonronde spoedig zal moe ten worden gegeven. Gemeend wordt, dal de eerste arres taties 24 uur na het gooien van de handgranaten naar president Soekarno werden verricht. Sindsdien doen de vei ligheidstroepen voortdurend invallen in winkels, bioscopen en woonhuizen, ter wijl straten afgesloten worden en alle motorvoertuigen en voetgangers worden onderzocht op wapens en munitie. Geflankeerd door zijn lijfwacht begaf president Soekarno zich gisteren naar het ziekenhuis om een bezoek te brengen aan de slachtoffers van de aanslag op hem. De politie, met de bajonet op het geweer en bovendien met machinegewe ren bewapend, zette de straten rondom het ziekenhuis af, terwijl de president een praatje maakte met enige van de 150 gewonde slachtoffers. Majoor Soedarto, adjudant en rech terhand van de president, gaf als oogge tuige een verslag van de manier, waar op de president aan de dood door gra naatscherven ontkwam. De scherven zochten hun weg door honderden gil lende kinderen -en volwassenen, die op Geen commentaar i Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft gisteren geweigerd commentaar te leveren over de gebeurtenissen in Indone sië, Men verklaarde slechts dat ,,de situatie zorgvuldig wordt bestu deerd". slechts korte afstand van hem stonden. Majoor Soedarto, die zelf ook verwon dingen opliep, vertelde aan journalisten, dat hij opdracht had gegeven om ieder een, die dicht bij de president kwam, onmiddellijk neer te schieten. Diverse parlementsleden van ver schillende partijen hebben een resolutie ingediend waarin president Soekarno wordt verzocht zijn reis naar Zuid- Amerika, die op kerstdag zou beginnen, uit te stellen wegens de vele problemen waarvoor het land zich thans geplaatst ziet, de strijd om West-Irian, de afwe zigheid van politieke stabiliteit en het gevaar voor de persoonlijke veiligheid van de president. Bezorgdheid in Londen De toestand in Indonesië en de actie tegen de Nederlanders hebben ongerust heid veroorzaakt in verantwoordelijke kringen in Londen. Het ministerie van Buitenlandse Za ken onthoudt zich van elk officieel commentaar, maar het pessimisme in de grote Londense bladen wordt gedeeld door kringen nit de omgeving van Whitehall. De woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken zei desgevraagd dat er geen enkele reden was om aan te nemen dat Indonesië discriminerende maatregelen ten opzichte van Britse onderdanen overweegt (Engeland heeft in de V.N. tegen de resolutie inzake Nieuw-Guinea gestemd). Waarnemers menen echter dat men te Londen vreest dat de maatregelen die tegen de Neder landers genomen zijn ontaarden in een haatcampagne en dat de situatie in In donesië de ZOAVO en de Britse belan gen in Indonesië en in Zuid-Oost-Azië in gevaar brengt. Men meent, echter in Whitehall dat een officiële interventie te Djakarta een ongunstig resultaat, zou kunnen hebben, maar men duidt aan dat de Britse re gering haar invloed zal aanwenden om tot matiging te adviseren. Men hoopt dat men de anti-Neder landse campagne tot staan kan brengen, voordat Indonesische belangen zelf wor den geschaad. Ook in New York In Amerikaanse financiële kringen heeft men zich eveneens bezorgd ge toond over de 24-uurs staking die door de Indonesische regering tegen Neder landse ondernemingen in Indonesië is bevolen. Men verklaarde, dat het druppelsge wijs vloeien van Amerikaans kapitaal naar Indonesië volledig tot stilstand zal komen in afwachting van nieuwe verze keringen, die een gunstiger investerings klimaat waarborgen. De anti-Nederlandse maatregelen heb ben nog meer bijgedragen tot de alge mene onrust onder Amerikaanse inves teerders. In deze kringen is men scep tisch gezind ten aanzien van nieuwe in vesteringen in Indonesië. Men acht het onwaarschijnlijk dat er Amerikaanse investeerders zullen zijn die het risico willen nemen om grote sommen gelds in Indonesië te beleggen. (Men zie ook elders) Nederlandse gemeenschap luistert naar Hilversum Geen paniekstemming De Nederlandse gemeen schap heeft gisteravond met de grootste belangstelling geluis terd naar de Nederlandse nieuwsuitzending uit Hilver sum nu de Nederlandse kran ten sedert maandag verboden zijn. De Nederlanders zijn van ernstige zorg vervuld over de ontwikkelingen, maar men heeft geen paniekstemming on der hen opgemerkt. „Wij denken niet in termen van geweld' De Indonesische minister van Bui tenlandse Zaken, dr. Soebandrio, is gisteravond per vliegtuig uit New York naar Parys vertrokken, op weg naar Djakarta, waar hij zondag hoopt aan te komen- Met het oog op de jongste ontwikkelingen in de verhouding tus sen Indonesië en Nederland verliet de minister New York, waar hü aan het debat over de kwestie Nieuw-Guinea heeft deelgenomen, eerder dan hij aanvankelijk van plan was. Ook een conferentie van Indonesische ambas sadeurs, de hij te Wenen voor zou zit ten, is afgezegd. De minister verklaarde, dat hij de toe stand „ernstig" inzag. De demonstraties tegen de Nederlanders in Indonesië noemde hij „de spontane weerspiegeling van de teleurstelling van het volk". Op de vraag, of de aanslag op presi dent Soekarno wellicht het signaal voor uitgebreide wanordelijkheden zal zyn, antwoordde dr. Soebandrio ontkennend, „aangezien de schuldigen zijn gepakt en de beweging alleen in de hoofdstad werkte". Toen hem gevraagd werd, of het tot een verbreking van de diploma tieke betrekkingen met Nederland zal komen, verklaarde de minister, dat dit afhangt van „de verdere stappen en de verdere houding van Nederland". Op de vraag om dit toe te lichten, zei dr. Soebandrio: „Ik zal de deur niet sluiten voor de Nederlanders, als zij een nieuwe wijze van toenadering tot Indo nesië overwegen". Bovendien was hij van oordeel, dat Nederland „nog niet zijn definitieve standpunt heeft be paald". De Indonesische minister verklaarde teleurgesteld te zijn over de uitspraak van de V N. over de kwestie van wes telijk Nieuw-Guinea. Door zijn komst naar New York had hü evenwel kun nen pogen, de betrokken landen dui- delijk te maken, dat zü zich bezorgd moeten maken over deze negatieve resultaten", daar er zoveel dingen op het spel staan". In dit verband noemde hij Nederland, de V.S. en Australië. Op een vraag over de toekomst van de Nederlandse inves teringen in zijn land, antwoordde dr. Soebandrio: „Ik zou in de sfeer van In donesië moeten zijn, om daar een me ning te geven". Hij verklaarde verder, dat Indonesië „geen bezwaren heeft tegen een redelijke overeenkomst met Nederland". „Deze toestand is wat moei lijk, maar als er enige aanwijzing van de Nederlandse kant is, zullen wij die niet afwezen". De verhouding met Nederland zou „ernstig kunnen worden als er niets wordt gedaan". Toen hem werd gevraagd, of Indo nesië zal overwegen het conflict over westelyk Nieuw-Guinea op het mili taire vlak over te brengen, verklaarde Soebandrio: „Voor het ogenblik den ken wü niet in termen van geweld". Twee technici monteren in de kop van de 24 meter lange raket Van guard het kleine bolletje met anten nes, dat waarschijnlijk vandaag om 6 uur Nederlandse tijd het heelal in zal worden geschoten als eerste Amerikaanse proef kunstmaan tele- foto). met de enige veilige elektrische koffiemolenI de enige elektrische koffiemolen van Nederlands fobrikoat voor deze prijs pbsoluut veilig, plastic romp. motor ge heel geïsoleerd verhoogde schenkrand voorkomt mor sen en beveiligt tegen de sneldroaiende propeller. Onze knipselprijsvraag Elders in dit Blad publiceren wü de namen van de winnaars in onze Advertentieknipselprüsvraag zomede een volledige lüst van de adverteer ders bü wie de waardebonnen kun nen worden ingewisseld. 20 miljoen minder deviezen Volgens de weekstaat van de Neder landse Bank is de netto deviezenreserve gedaald met ruim f. 20 miljoen tot f 1040 miljoen, hetgeen mede in verband staat met de consolidatieovereenkomst tussen Argentinië en Nederland. De con- vertibele valuta echter is met f. 14 mil joen vermeerderd tot f. 360,5 miljoen Geldkringen in Amsterdam beschouwen de daling van de netto deviezenreserve meer als een „schijndaling". Vooral voor raketten Twee miljard dollar meer voor defensie Leiders van het Amerikaanse Congres, die gisteren in het Witte Huis met pre sident Eisenhower hebben beraadslaagd, deelden na afloop mede, dat de Ver. Staten in 1958 veertig miljard dollar voor militaire doeleinden zullen uittrek ken, tegen 38 miljard in 1957. De meer uitgetrokken twee miljard dollar zullen in de eerste plaats worden besteed voor de rakettenvervaardiging. De Congresleiders noemden nog een drietal hoofdpunten uit het Amerikaan se programma voor 1958, namelijk: 1. Het wüzigen van de wet op de kern energie in die zin, dat de bondgenoten der V.S. in het vervolg toegang zullen krijgen tot de Amerikaanse geheimen op het gebied der kernenergie; 2. de bondgenoten zullen ook worden ingelicht omtrek Amerikaanse vorderingen op het gebied der rakettenvervaardiging: 3. de Amerikaanse hulpverleixing aan het buitenland zal worden gehandhaafd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1957 | | pagina 1