INDONESIË NU VOOR NEDERLANDERS DICHT
w
WEERBERICHT
Schandaal
Blikgroenten
Weer strenge maatregelen
Water- en gasvoorziening voor hen afgesloten
GRATIS KOOPÖUR
96ste jaargang
DINSDAG 3 DECEMBER 1957
No. 29307
LEIDSCH DAGBLAD
Directeur: j J. W. Henny
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.750 per kwartaal; f.255 per maand; f.059 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
AT er op het ogenblik in Indo
nesië gebeurt, is erger dan erg:
het is een schandaal.
Een staat, die tot viermaal toe de
kwestie Nieuw-Guinea aan de Verenigde
Naties ter beslechting voor legt en
evenzovele malen in het ongelijk wordt
gesteld, meent daarop te moeten rea
geren met een aantal vergeldingsmaat
regelen jegens de tegenpartij, welke wij
in een beschaafde natie niet voor moge
lijk hadden gehouden.
In ons hoofdartikel van zaterdag jl.
wezen wij er reeds op hoe de Indone
sische regering geen middel onbeproefd
heeft gelaten om de V. N. onder druk
te zetten e.i zich daarbij niet heeft ont
zien om bedreigingen te uiten, welke
met het woord „chantage" bescheiden-
lijk zijn gekenschetst.
De Nederlanders in Indonecië vervul
len op het ogenblik de rol, welke de
Jodei. in Hitler-Duitsland hebben ge
speeld: zij krijgen van alles de schuld,
ook van de economische débacle, waar
aan Indonesië kennelijk ten prooi is en
waarvan het bestaan door een onver
antwoordelijke regering op de Neder
landers wordt afgewenteld.
Met een systematisch raffinement is
de volksmassa in de afgelopen maanden
en weken tegen de Nederlanders opge
zweept. De hoogste gezagsdragers noem
den de toestand explosief, doch zij ver
gaten erbij te zeggen, dat niemand an
ders dan zijzelf voor deze situatie ver
antwoordelijk moeten worden gesteld,
omdat zij voortdurend de lont boven het
kruitvat hebben gehouden. Louter en
alleen om de aandacht af te leiden van
de deplorabele toestand, waarin het
land verkeert, worden de Hollanders
als de „boemannen" gedoodverfd. Ter
wijl het land in een angstwekkend tem
po afglijdt naar het communisme, durft
de Indonesische regering in de Ver
enigde Naties een eventuele afwijzing
van haar eisen inzake West-Irian voor
te stellen als een nieuwe impuls voor
de communistische expansie.
WAT er op het ogenblik in Indo
nesië gebeurt, is een grof schan
daal. Reeds veel eerder hebben
wij er tegen gewaarschuwd, dat de
hetze-politiek der regering de volks
woede zou opzwepen tot een punt, waar
op de overheid de ontketende krachten
niet langer de baas zou zijn. Dat punt
is thans bereikt: het blijft niet langer
bij het bekladden van de huizen onzer
landgenoten; zij worden thans in het
openbaar gemolesteerd. En de regering
doet niets om aan dit alles paal en
perk te stellen. Integendeel: zij stookt
het vuur steeds feller aan door almaar
nieuwe maatregelen, welke getuigen van
een bijna onmenselijke anti-Ne ler-
landse gezindheid. De huizen van de
Nederlanders worden afgesloten van
gas- en watertoevoer en dat in de
tropen! Nederlanders mogen Indonesië
hiet bimienkomen, maar zij mogen het
evenmin verlaten. Toen gisteren het
laatste K.L.M.-vliegtuig (zonder passa
giers) het vliegveld Kemajoran wilde
verlaten en de gezagvoerder aan de
verkeerstoren toestemming vroeg om te
starten, bleek het radiografisch con
tact reeds te zijn verbroken met alle
risico's van dien. Hij is toen maar zon
der Indonesische toestemming vertrok
ken
WERKELIJK, het lijkt wel of de
machtshebbers in Djakarta het
hoofd volkomen hebben verloren.
Want hoe effectief anti-Nederlands al
deze wandaden ongetwijfeld mogen zijn,
men kan ze toch ook onmogelijk als
pro-Indonesisch beschouwen. Nog ge
heel afgezien van de functie, welke onze
landgenoten in het economische en
maatschappelijke bestel van Indonesië
vervulden, het kan toch niet anders of
de gehele beschaafde wereld moet met
ontzetting de ontwikkeling der gebeur
tenissen gadeslaan en zich in grote
bezorgdheid afvragen of het mogelijk
zal zijn deze .lawine te stuiten.
Men kan niet anders dan hopen dat
het gezonde verstand te elfder ure zal
terugkeren en dat men in Djakarta
gaat inzien dat de huidige gang van
zaken de chaos alleen maar kan ver
groten
Advertentie
Een fijne-keuken
gerecht: Geurige
SPINAZIE
(uit blik)
met gevulde of
harde eieren en
nootmuskaat.
Neem
ïn 4 minuten klaar op tafel
Iets hogere temperaturen
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend droog weer met opklaringen
en hier en daar mist. Meest zwakke wind
uit westelijke richtingen. Dezelfde of iets
hogere temperaturen, maar vannacht
voornamelijk in het zuiden van het land
nog lichte vorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
4 DECEMBER
Zor op: 8.31 uur; onder: 16.33 uur.
Maan op: 15.03 uur; onder: 5.16 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.08 en
13.27 uur.
Laagwater te 9.07 en 21.20 uur.
Dit nnmmer bestaat uit 10 pagina's. I
Na de aanslag op president Soekamo worden
thans steeds meer dreigende maatregelen genomen
tegen de ongeveer 60.000 Nederlanders, welke
zich nog in Indonesië bevinden.
1. Het hoofd van de emigratiedienst te Dja
karta heeft gisteren op een bijeenkomst van
vertegenwoordigers van scheepvaartmaat
schappijen te Tandjong Priok medegedeeld,
dat geen Nederlanders meer in Indonesië
worden toegelaten.
2. Nederlanders mogen Indonesië ook niet ver
laten.
3. Nederlandse bemanningsleden van vliegtui
gen en schepen, die Indonesië aandoen,
mogen de Indonesische grond niet betreden.
4. Drie luchtvaartmaatschappijen, die op Dja
karta vliegen, n.l. de Garoeda, de Austra
lische Quantas en de Britse Boac, hebben
opdracht gekregen, tot nader order geen
Necjerlanders naar Indonesië te vliegen.
5. Het leven wordt de Nederlanders steeds
moeilijker gemaakt. Nadat het reeds verbo
den was, openbare gelegenheden te betre
den, is thans voor hen de water- en
gastoevoer afgesneden.
Wie weet, hoe dringend men in Indonesië
water nodig heeft, beseft wat dit voor hen
betekenen moet.
Onder onze landgenoten heerst door een en
ander grote ongerustheid.
Alle visa zijn thans vervallen verklaard
Naar een woordvoerder van de Indonesische vertegenwoordiging in Ben
Haag gisteravond na een langdurige stafvergadering mededeelde heeft de
Indonesische regering „de bevoegdheid van de Indonesische vertegenwoor
diging in Den Haag om visa te verlenen tot nader order ingetrokken"Ook
de reeds verstrekte visa zijn gisteren ongeldig verklaard. Dit geldt ook voor
de „re-entry permits". Deze ontwikkelingen hebben o.a. tot gevolg gehad
dat gistermiddag ook een aantal artsen en technici, die door de Indonesi
sche regering waren aangetrokken, niet met de „Willem Ruys" naar
Djakarta heeft kunnen vertrekken. Naar de ivoordvoerder mededeelde
heeft de Indonesische vertegenwoordiging in Den Haag zich garant gesteld
voor de financiële consequenties daarvan. Zo zullen de salarissen aan deze
door de Indonesische regering gecontracteerde specialisten worden doorbe
taald totdat door de regering in Djakarta en henzelf een nadere beslissing
zal zijn genomen en de door het niet vertrekken ontstane schade worden
vergoed.
Wat broeit verder?.
Wat er verder nog broeit valt niet te
zeggen, maar bijzonder hoopvol ziet het
er niet uit.
Dit blijkt wel uit de conferenties, die
in Djakarta gehouden worden.
Zo is het Indonesische kabinet gister
avond in bijzondere vergadering bijeen
geweest ter bespreking van de misluk
te moordaanslag op president Soekarno,
kwesties betreffende de werkzaamheden
van de commissie van zeven inzake het
leger en de actie tot bevrijding van
West-Irian. In een na middernacht uit
gegeven communiqué worden geen bij
zonderheden meegedeeld over de behan
delde onderwerpen. Minister-president
Djoeanda Kartawidjaja zei slechts, dat
de aangelegenheden nog ,,van geheime
aard" waren.
De vergadering werd eveneens bijge
woond door hoge ambtenaren van het
ministerie van Buitenlandse Zaken. An
derhalf uur lang hebben ook hoge of
ficieren aan de vergadering deelgeno
men.
„Belangrijke personen"
in arrest
De garnizoenscommandant van Dja
karta. luitenant-kolonel Dachjar, heeft
PHILIPS RADIO '58
service,
Lange Mare 66,
Tel. 26500
voor persoonlijke
gisteravond gezegd, dat er „belangrijke
personen" zijn onder „een aantal"
mensen, die op verdenking van deelne
ming aan de moordaanslag op presi
dent Soekarno in hechtenis zijn geno
men. Hij wilde echter niet zeggen hoe
veel mensen zijn gearresteerd en hij
wilde evenmin namen noemen, daar de
zaak nog in onderzoek is.
President Soekarno en oud-vice-pre
sident Hatta hebben voorts in het pre-
sidentele paleis een ontmoeting gehad
met de andere leden van de commissie
voor het oplossen van legerkwesties, die
gevormd werd als resultaat van de con
ferentie op hoog niveau van 200 militai
re en burgerlijke leiders uit alle delen
van Indonesië in september. Alle leden
van de commissie waren aanwezig. Het
waren premier Djoeanda Kartawidjaja,
vice-premier dr. Leimena, de chef-staf
van het leger, generaal-majoor Abdoel-
harris Nasoetion, oud-minister van De
fensie Sultan Hamen'gkoeboewono IX
van Djogjakarta en de minister van Ge
zondheid, kolonel Azis Saleh.
Na de bijeenkomst werd geen commu
niqué uitgegeven, maar een woordvoer
der van het comité zei. dat de commis
sie van zeven in de nabije toekomst
opnieuw bijeen zou komen.
Zware bewaking
Goedbewapende veiligheidspolitie met
stalen helmen bewaakten gisteren de
residentie van oud-vice-president Hatta.
Ook de huizen van de ministers waren
onder strenge bewaking gesteld. De mi
litaire autoriteiten namen maatregelen
om eventualiteiten in verband met de
mislukte aanslag op president Soekarno
te voorkomen. Door deze aanslag zijn
er tot nu toe negen doden en 150 ge
wonden.
Ontmoeting met
dr. Soebandrio
De Indonesische zaakgelastigde in
Den Haag, de heer Maramis, is per
trein naar Parijs vertrokken voor een
.spoedconferentie" met de Indonesische
minister van Buitenlandse Zaken, mr.
Soebandrio. Deze komt op terugreis uit
New York naar Djakarta in de loop van
heden in de Franse hoofdstad aan en
zal daar overnachten. De heer Maramis,
die zal worden vergezeld door de assis
tent militaire attaché bij de Indonesi
sche vertegenwoordiging in ons land,
kapitein Joenoes. zal aan minister Soe
bandrio rapport uitbrengen over de in
de de laatste dagen ontstane situatie in
ons land en verdere besprekingen voeren
over de ontwikkelingen na de behande
ling van de kwestie Nieuw-Guinea in
de V.N., voorzover die de verhoudingen
tussen Indonesië en Nederland betref
fen. Ter illustratie van de reacties in
ons land op de jongste Indonesische
maatregelen tegen Nederland zal hij on
der meer exemplaren van een groot
aantal Nederlandse dagbladen van gis
teren aan de Indonesische minister
overhandigen.
Amerikaanse en Britse
kritiek
In een hoofdartikel over de gebeurte*
nissen in Indonesië schrijft de New
York Times dat de Indonesiërs goede
nationalisten mogen zijn, maar slechte
psychologen zijn. Het blad acht het ge
vaar aanwezig dat de Indonesiërs onbe
wust hun eigen land en zaak veel
kwaad berokkenen. Zij heben nog steeds
behoefte aan Nederlands technische
vaardigheden en ervaring. Daarenboven
heeft het land voor zijn economisch
herstel behoefte aan flinke buitenlandse
investeringskapitalen, die door de on
veilige atsmosfeer niet worden aange
troffen. De emotionele eis op Westelijk
Nieuw-Guinea moet het „ezonde ver
stand inzake Indonesië's toekomst niet
uitschakelen, aldus de New York Times.
Ook twee Engelse bladen, de Times
en de Daily Telegraph, hebben het In
donesische nationalisme en bepaalde
anti-Nederlandse maatregelen van In
donesië gekritiseerd.
De Times is van oordeel dat de maat
regelen tegen de KLM, de staking van
personeel bij Nederlandse ondernemin
gen en het verbod op Nederlandse bla
den Indonesië méér kwaad zal doen dan
Nederland. De Times spreekt zijn ver
ontrusting over de toekomst van Indo
nesië uit „zolang daar de werkelijke
vraagstukken ter zijde worden gescho
ven voor nationalistische betogingen als
thans in Djakarta worden aangemoe
digd".
De Daily Telegraph meent dat enke
le van Indonesië's moeilijkheden aan de
onbekwaamheid van de schreeuwende
nationalisten kunnen worden toege
schreven. .Indien Indonesië slechts aan
kinderziekten leed kon het medeleven
verwachten, maar met de aanval op Ne
derlandse particulieren en handelsbe
langen doet het zich zonder twijfel zelf
kwaad". Het blad acht de ontwikkelin
gen in Indonesië van wereldbelang en
met. name voor het Britse gemenebest
en de V.S. als lid van de ZOAVO.
Indonesië's imperialisme, dat met
Nieuw-Guinea een nieuw gebied aan
zijn wanbeheer tracht toe te voegen,
mag totnogtoe geschreeuw zijn bedoeld
om de aandacht van interne crises af te
leiden, maar men heeft ook al begerige
blikken geworpen op Singapore en Bor
neo", aldus het blad, dat tenslotte Aus-
tralië's houding naast Nederland van
werkelijkheidszin vindt getuigen.
(Men zie ook elders).
(Advertentie)
ST.-NICOLAAS
AANBIEDING
Gevoerde heren nappa
HANDSCHOENEN 10.90
NATUURLIJK BIJ
HAARLEMMERSTRAAT
172 - 174 - 179
HERENSTRAAT 9
MIDZABONNEN
voor onze cliënten.
DE SINT en PIET houden
woensdag en donderdag
AUDIËNTIE.
Aanval op konvooi
in de Sahara
Spaanse versterkingen voor
Ifni nog niet aan land
Bij een aanval op een Spaans konvooi
in de Sahara zijn zestien guerillastrij-
ders om het leven gekomen en vijftig
gewond, aldus een mededeling in Ma
drid. Bij dit gevecht werden twee
Spaanse soldaten gedood en vijf gewond.
Het gebied, waar de aanval werd ge
daan, ligt ten zuiden van de Spaanse
enclave Ifni. Het konvooi was op weg
van de kust naar een plaats, welke hon
derd km. in het binnenland is gelegen.
Later bereikte het veilig het gestelde
doel.
Volgens het Marokkaanse blad AI
Alam is er zondag de gehele dag hard
gevochten tussen Spanjaarden en Ma
rokkanen rondom Sidi Ifni, de grootste
stad in de Spaanse enclave van die
naam. De opstandelingen zouden hun
ring om de stad versterkt hebben en ge
bruik maken van op de Spanjaarden
veroverde artillerie. Spaanse versterkin
gen liggen per schip nog steeds ter
hoogte van Sidi Ifni, waar zij niet kun
nen landen, omdat de opstandelingen
hen onder vuur houden. Vliegtuigen
hebben munitie en voedsel uitgeworpen
voor de Spaanse troepen, die geïsoleerd
zijn in de zuidoostelijke hoek van de
enclave. De Spanjaarden leggen loop
graven aan rondom de post.
Koning Hoessein van Jordanië heeft
zijn bemiddeling aangeboden in het
Spaans-Marokkaanse geschil over Ifni.
De Koning heeft tegenover de am
bassadeur van Marokko en Spanje de
hoop uitgesproken, dat het conflict
vreedzaam geregeld zal worden opdat
aan de goede betrekkingen tussen Spanje
en de Arabische landen geen afbreuk
zou worden gedaan.
Tegen wil van de regering
Vakvereniging neemt bezit van
K.P.M. gebouwen in Indonesië
„Acte van overdracht" werd geweigerd
Leden van het Indonesische personeel van de KPM in Djakarta
hebben vanmorgen om half elf bezit genomen van het hoofdkantoor
van deze scheepvaartmaatschappij in Djakarta.
Volgens ambtenaren van het Indonesische ministerie van Buiten
landse Zaken, in antwoord op een door de Nederlandse diplomatieke
vertegenwoordiging ingediend protest, had deze actie niet de goedkeu
ring van de regering.
Nog waait de rode vlag
Gisteravond is de constellation
Tilburgvan de KLM op Schip
hol aangekomen. De Tilburgwas
het laatste Nederlandse toestel dat
van het vliegveld Kemajoran bij
Djakarta is vertrokken. Achter de
passagiers die op vaderlandse bo
dem het vliegtuig verlaten, is in In
donesië de deur dicht gedaan. Voor
alle overige Nederlanders in Indo
nesië is er op het ogenblik geen weg
terug.
De arbeiders bezetten het gebouw,
dat in het centrum van Djakarta, aan
het Merdeka-plein is gelegen, om acht
uur 's morgens.
De leiders van de vakvereniging van
KPM-personeel, die aangesloten is bij
de communistische federatie van vak
bonden „Sobsi", J. Mamessa en W.
Tomassoa, deelden aan de arbeiders,
die zich voor het hoofdkantoor had
den verzameld mede, dat het Indone
sische personeel van de maatschappij
alle agentschappen van de KPM in
geheel Indonesië heeft overgenomen.
Na een vergadering met de leden
van de vakvereniging, brachten de
leiders een bezoek aan de directie, van
wie zü de ondertekening van een
„acte van overdracht" eisten. De pre
sident-directeur van de KPM, de heer
J. F. P. de Geus, en de overige leden
van de directie weigerden zonder
meer.
De directie vroeg of het optreden van
de vakvereniging door de regering was
goedgekeurd. Het antwoord luidde, dat
zij geheel voor verantwoordelijkheid van
het Indonesische personeel kwam.
Een tweede eis van de vakbond, na
melijk dat in de kamer van elk directie
lid een Indonesiër zou worden gepos
teerd, werd eveneens zonder meer ge
weigerd.
De directie stelde zich onmiddellijk in
verbinding met de Nederlandse diploma
tieke vertegenwoordiging in Djakarta,
die naast het KPM-gebouw is gevestigd,
en de Nederlandse missie diende direct
een mondeling protest in bij het Indo
nesische ministerie van Buitenlandse
Zaken. De missie kreeg toen te horen,
dat deze actie niet door de regering was
gesanctioneerd.
Leiders gearresteerd
Volgens de laatst bekende berichten
heeft de politie de vakverenigingslei
ders Mamessa en Tomasoa aangehou
den, terwijl het KPM-gebouw onder
militaire bewaking is gesteld.
Gemeld werd, dat de vakvereniging
reeds Indonesische employé's had aan
gewezen om de leidende functies in
het bedrijf over te nemen.
Op het middaguur wapperde van
daag nog steeds de rode stakingsvlag
van het hoofdkantoor van de KPM in
Djakarta.
Geen commentaar
Desgevraagd verklaarde de directie
van de KPM in Amsterdam zich liever
nog te onthouden van commentaar. Zij
geeft er de voorkeur aan nadere berich
ten uit Indonesië af te wachten, vooral
omdat het een actie betreft van de vak
vereniging en zij niet de goedkeuring
heeft van de Indonesische regering.
Als het juiste ogenblik daar is, zal de
directie zich beraden om een standpunt
te bepalen.
Advertentie
Parijs bereid tot
overleg met de
Algerijnen
De Franse minister van Buitenlandse
Zaken, Pineau, heeft gisteren aan jour
nalisten, die hy in het V N -gebouw te
New York ontmoette, te kennen gegeven,
dat hij „rechtstreekse besprekingen met
de opstandelingen op dit ogenblik niet
uit de weg wilde gaan". Er zou dan eerst
een wapenstilstand gesloten moeten wor
den. Indien Tunesië en Marokko wer
kelijk als bemiddelaar wilden optreden
moesten zij ook voor Frankrijk aan
vaardbare voorstellen doen. Na de tot
standkoming van een wapenstilstand wil
Frankrijk verkiezingen laten houden om
te weten, wie de verschillende delen van
de Algerijnse bevolking vertegenwoor
digen.
Hij zei geen inspectie van de Veren. Na
ties te willen aanvaarden, maar geen
bezwaar te hebben tegen buitenlandse
waarnemers.
MAANDAG
VAN 2 TOT 3 UUR
(Stempel 6).
ELKE DAG 1 UUR GRATI
KOPEN.
KOOP U RIJK.
Leiden
Noordwijl.
GOEMAAT
Katwijk - Rijnsburg
Eisenhower woonde gisteren
kabinetsvergadering bij
President Eisenhower is gisteren in
het Witte Huis teruggekeerd na een
rustperiode van drie dagen op zyn boer
derij in Gettysburg. Hij woonde een ka
binetsvergadering gedurende een uur en
veertig minuten bij en nam deel aan de
bespreking over de begroting, het wet
gevende program in het komende jaar
en over de topconferentie van de NAVO.
Naar zijn perschef Hagerty zei, „hoopt
en verwacht" de president heden dins
dag. deel te nemen aan de conferentie
van Congresleiders. Over deze bijeen
komst en de komende NAVO-besprekin-
gen had de president maandag nog een
afzonderlijk gesprek met minister Dul
les. Aan het slot van de dag speelde de
president achter het Witte Huis een
partij golf.
In een communiqué werd meegedeeld,
dat de toestand van de president uit
stekend was en dat hij geen tekenen
van vermoeidheid vertoonde.
