K.L.M. MAG NIET IN DJAKARTA LANDEN
GOEMAAT
Een mislukte aanslag
op president Soekarno
ydn
WEERBERICHT
Alle publikaties in het Nederlands verboden
2184
Vele doelen en gewonden op het
plein voor de Tjikinischool
is thans
geworden"
„Basis
wel smal
Voldoening over de uitspraak der V.N.
Gratis koopuur zaterdag j.l.
S6ste jaargang
MAANDAG 2 DECEMBER 1957
No. 29306
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J W Henny
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
V WWr\ LL1DL1N H1N
f. 7.50 per kwartaal: t. 2.55 per maand; f. 0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
FELLE INDONESISCHE ACTIES TEGEN NEDERLANDSE BELANGEN
De felle anti-Nederlandse campagne in Indo
nesië na de verwerping van de resolutie inzake
Nederlandse Nieuw-Guinea in de Verenigde Na
ties heeft in het afgelopen weekeinde een
hoogtepunt gevonden in een aantal maatregelen,
welke de Indonesische regering heeft afgekondigd.
In de eerste plaats heeft de Indonesische rege
ring alle publikaties in de Nederlandse taal ver
boden. Hierdoor worden zes dagbladen en ver
scheidene weekbladen gedwongen te sluiten en is
de invoer en verkoop van vele periodieken, die in
Nederland verschijnen en in Indonesië veel wer
den gelezen, onmogelijk gemaakt. Ook het ver
tonen van films met Nederlandse onderschriften
is verboden. Deze besluiten gelden voor onbe
paalde tijd.
Voorts heeft de Indonesische regering gister
avond aan de K.L.M. medegedeeld, dat haar
vliegtuigen zou worden verboden na morgen 06.00
uur plaatselijke tijd te Djakarta te landen. En ten
slotte heeft de minister van Voorlichting, Soe-
dibjo, tevens voorzitter van het „Bevrijdingscomité
„West Irian" gisteravond voor vandaag een 24-
uurs staking tegen alle Nederlandse ondernemin
gen in Indonesië aangekondigd.
Staking van 24 mir tegen ondernemingen
De luchtlijn Amsterdam-Djakarta - die met een onderbreking van circa
drie -jaren in de tweede wereldoorlog, ongeveer vier en twintig jaar door
de KLM is onderhouden - wordt dus met ingang van morgen opgeheven.
Dit als gevolg van een brief - door de Indonesische minister van Verbin
dingen Soekardan ondertekend - die de algemeen vertegenwoordiger van
de KLMde heer A. Duyf, ontvnngHet laatste KLM-toestel arriveerde gis
teravond op Kemajoran en zal vandaag vertrekken. Het is de super-con-
stellation „Electron" onder gezagvoerder P. J. Krouwel.
K.L.M. - personeel
blijft nog op post
Een woordvoerder van de K.L.M. zei,
dat de 28 buitenlanders en 180 man
plaatselijk personeel in Djakarta op
hun post zullen blijven, hangende in
structies van het hoofdkantoor in Den
Haag. Gisteravond konden geen in
van deze assistentiegroep staat de heer
T. K. van Houten.
Via deze groep zijn ruim driehonderd
K.L.M.-functionarissen bij de Garoeda
gedetacheerd. Bij deze driehonderd
personen bevinden zich vliegers en
grondpersoneel. Velen hunner hebben
hun gezinnen over laten komen. Het
merendeel van het vliegend personeel
van deze Indonesich Luchtvaartmaat
schappij bestaat uit door de K.L.M.-
gedetacheerden.
Boycot
Nederlanders in Djember (Oost-Ja va)
worden volgens berichten uit Oost-Java
diensten geweigerd in winkels, bakke
rijen. restaurants, wasserijpn. bioscopen
en benzinepompen. Zij krijgen slechts
beperkte stroom in hun woningen en
worden afgesloten van de watervoorzie
ning indien zij eigen putten hebben. De
boycot-actie werd afgekondigd door het
plaatselijk „bevrijdingscomité West-
Irian", omdat de debatten in de V.N.
over West-Nieuw-Guinea voor Indonesië
ongunstig zijn afgelopen, aldus de be
richten Priesters, doktoren, onderwijzers
en Nederlanders in Indonesische gouver
nementsdienst werden volgens de be
richten uitgezonderd van de actie.
De economische blokkade" tegen Ne
derlanders in twee andere steden in
Oost-Java, Soerabcja er. Mnlang, die
donderdag begon, bepaah'e zi>h
het boycotten van Nederlanders in
rst.aurants, bioscopen en dergelüke en
het weigeren van openbaar vervoer.
Uit Soerabaja werd bericht, dat deze
actie rustig verliep. Men zag slechts
weinig Nederlanders in deze steden in
winkels en vermaakscentra.
Het laatste K.L.M-toestel, de Super-
Conslellation „Electron" is vanochtend
kwart voor twaalf Java-tijd van Djakar
ta naar Amsterdam vertrokken zonder
passagiers of "racht De passagier-s,
waaronder Nederlanders, Amerikanen,
Indonesiërs, Engelsen en Portugezen
kregen in opdracht van de procureur-
generaal geen toestemming aan boord
te gaan.
Een aantal vliegtuigen van de Indone-
sche assistentie aan de „Garoeda Indo- Bescherming
nesian Airways" een afzonderlijke over- i
eenkomst is, waarvan op dit ogenblik Wat betreft het verbod van alle publi-
niet te overzien is in hoeverre de beëin- katies in het Nederlands, zegt de Indo-
diging van de vergunning om op Dja- nesische regering in het decreet, dat zij
karta te vliegen daarop repercussies zal het nodig acht stappen te nemen om het sische Luchtvaartmaatschappij Garoeda
hebben. Indonesische volk te beschermen tegen j Indonesian Airways is hedenochtend
Dit contract behelst, dat de K.L.M. via Nederlandse invloeden, die de nationale niet van Kemajoran vertrokken, omdat
een z.g. assistentie-groep ervaring en strijd zouden kunnen schaden. De zes het Nederlandse vliegerpersoneel moei-
werkkrachten ter beschikking stelt van 1 dagbladen, die door dit besluit getroffen j lijkheden had bij het betreden van het
de „Garoeda" en dat de K.L.M. als I worden, hebben een gezamenlijke oplaag vliegveld. De Garoeda deelde echter
lichtineen worden verkwVn "nvé'r tegenprestatie van de Indonesische van circa 55.000 expmplaren. Tussen de mede, dat de maatschappij morgen weer
houdine van de driehonderd regering daarvoor een financiële tege- 40 en 70 procent van de lezers zijn volgens het normale schema hoopt te
K.L.M.-personeel, dat gedetacheerd is moetkoming ontvangt. Aan het hoofd Indonesische staatsburgers. functioneren,
bjj de Garoeda Indonesian Airways.
De K.L.M., die uiteraard de houding
van de Indonesische regering ten sterk
ste betreurt, stelt alles in het werk om
de gevolgen van deze beslissing voor de
passagiers zoveel mogelijk te beperken.
Maatregelen zijn reeds genomen, dat
passagiers, post en vracht voor Djakarta
te Singapore of Bangkok met andere
maatschappijen kunnen worden door-
vervoerd en soortgelijke maatregelen
zullen worden getroffen voor het ver
voer uit Djakarta. Opgemerkt kan wor
den, dat de jaarlijkse vergunning, welke
de K.L.M. het recht gaf vijf maal per
week op Djakarta te vliegen op 31
december a.s. zou aflopen. Een aanvraag
voor eenzelfde verguning voor 1958 zou
dezer dagen worden ingediend.
Hulp aan „Garoeda"
Desgevraagd vernamen wij van de
directie van de K.L.M., dat het contract
tussen de Indonesische regering en de
K.L.M. inzake de verlening van techni-
PHILIPS «ADI0 '58
Churchill, die zaterdag zijn 83stewerkt bij de bevrijding van Europa
verjaardag vierde, kreeg daar bijlen Noord-Afrika. De jarige en de
uiteraard bezoek van zijn grote j veldmaarschalk tijdens de ont-
vriend Montgomery, met wie hij in i angst in het landgoed van Chuc-
de oorlog nauw heeft samenge- chili in Westerham (Kent).
Onze
knipselprijsvraag
Onze advertentieknipselprijsvraag
blijkt nog niets van haar popula
riteit te hebben ingeboet. Ondankt
het feit, dat het aantal deelnemende
adverteerders bijna tweemaal zo
groot was als het vorige jaar, zo
dat dus ook het dubbele aantal
knipsels moest worden „thuisge
bracht", hebben wederom duizen
den abonnees zich ingespannen om
die lastige en tijdrovende taak te
volbrengen.
Toen wij hedenmorgen de balans
opmaakten telden wy niet minder
dan
inzendingen
Onze administratie is met man
en macht in de weer om de oplos
singen te controleren teneinde onze
eerder gedane toezegging om nog
vóór Sint Nicolaas de prijswinnaars
bekend te maken, gestand te kun
nen doen.
gaHBIIHBlIIIBIIIIIII
Dr. Albert Schweizer terug
naar Afrika
De 82-jarige dr. Albert Schweitzer,
zendeling, arts, musicus, theoloog en
Nobelprijswinnaar, heeft de eerste etap
pe afgelegd van zijn terugreis naar zijn
zendingspost in Lambarene, Frans
Equatoriaal Afrika.
Hij zal woensdag uit de haven Bor
deaux naar Afrika vertrekken.
Dr. Schweitzer kwam op 20 augustus
uit Lambarene in Frankrijk aan, waar
hij het grootste deel van zijn verblijf in
Europa in zijn geboortestad Gunsbach
in de Elzas doorbracht.
Hetzelfde weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog weer met enkele overdrijvende
wolkenvelden, weinig wind. Vannacht
lichte vorst, morgen overdag tempera
tuur om het vriespunt.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
3 DECEMBER
Zon op: 8.30 uur; onder: 16.33 uur.
Maan op: 14.35 uur; onder: 4.10 uur.
Hoogwater te Katwijk te 0.18 uur en
12.44 uur.
Laagwater te 8.17 en 20.31 uur.
bestaat ait 16 «ragto
Handgranaten explodeerden te Djakarta
Onbekenden hebben met vier handgranaten zaterdagavond een aan
slag gepleegd op president Soekarno van Indonesië. De president en
zijn familieleden bleven hierbij ongedeerd, maar acht personen, onder
wie twee vrouwen en drie kinderen, werden door de explosies gedood.
In totaal vielen er 131 gewonden, van wie 26 ernstig. Het jongste ge
wonde kind is een jaar oud.
De aanslag werd gepleegd te 21.00 uur plaatselijke tijd en uitge
voerd toen de president zich op het plein bevond voor de Tjikini
school op anderhalve kilometer afstand van het presidentiële paleis in
het centrum van Djakarta, welke haar 3-jarig bestaan vierde en waar
het 11-jarig zoontje Goentoer en het 9-jarig dochtertje Megawati van
de president school gaan. De handgranaten werden geworpen naar de
auto van de president, toen deze op het punt stond naar zijn paleis
terug te keren. De meeste slachtoffers vielen onder de honderden
schoolkinderen, die zich in de omgeving van de presidentiële auto be
vonden, toen deze op het punt stond om weg te rijden. Ook twee leden
van het motorescorte van de politie, die voor de auto uit reden, wer
den gedood. De bedden in het Djakartaanse ziekenhuis waren al
spoedig bijna geheel in beslag genomen door de gewonde slachtoffers
van de aanslag.
„Poging tot politieke moord"
Volgens de militaire commandant van Djakarta, is een aantal personen
gearresteerd in verband met de aanslag. Overste Dachjar gaf geen bijzon
der heden, doch zeide wel, dat de aanslag „een poging tot politieke moord
is geiveest. Hij heeft een volledige censuur op berichten over de moord
aanslag in gesteld.
President Soekarno zou na een revolverschot, dat aan de eerste van vier
ontploffingen voorafging door zijn adjudant tegen de grond geworpen
zijn, waardoor hij ongedeerd bleef. De eerste handgranaat was op zeven
meter afstand van Soekarno terecht gekomen. De kinderen van de presi
dent bleven ongedeerd, doch drie leden van Soekarno's lijfwacht en het
schoolhoofd werden ernstig gewond. De auto van de president werd zwaar
beschadigd.
Soekarno dankt voor
redding
President Soekarno hield gisteroch
tend een voor geheel Indonesië bestem
de radiorede, waarin hij Allah dank
bracht voor het feit, dat hij gespaard
bleef.
In een toespraak van twee minuten
zei hij: ,,Dit is mijn stem. Ik heb met
diep leedwezen vernomen, dat er bij de
aanslag slachtoffers zijn gevallen onder
de leerlingen van de lagere school in
Tjikini. onder hun moeders en onder de
leden van mijn eigen lijfwacht en dat
sommigen hunner hierbij zelfs het leven
hebben verloren. „Ik doe een beroep op
het gehele volk en alle organen, die be
last zijn met het handhaven van de
veiligheid, hun kalmte te bewaren en de
nationale veiligheid te vei'sterken".
Ik betuig mijn diep gevoelde medele
ven met deze slachtoffers an een ter
roristische daad.
Laat ons verenigd staan in onze
smart. Moge Allah ons allen bescher
men".
Volgens Radio-Djakarta heeft de In
donesische minister van Voorlichting.
Soedibjo, verklaard, dat de mislukte
aanslag op president Soekarno des te
wreder is omdat zij gepleegd is voor een
school".
„Wrede daad"
Minister-president Djoeanda heeft
gisteravond in een nationale radio-uit
zending de aanslag op „onze geliefde
president" een „wrede terroristische
daad'' genoemd.
Ir. Djoeanda deed een beroep op het
Indonesische volk om .,onze nationale
bereidheid en overtuigde wil" op dit mo
ment te versterken, ..dat wij ons gesteld
zien tegenover Nederlands kolonialisme".
De minister-president verklaarde dat
de jongste ontwikkelingen de regering
hadden genoopt tot het nemen van
„krachtige en snelle stappen op alle ge
bieden". Hij deed een beroep op het volk
om zich „te onthouden van eigenmach
tig optreden, nu dat de gevoelens van de
gemeenschap gemakkelijk kunnen wor
den geraakt".
De premier heeft voorts medegedeeld,
dat het „actiecomité voor de bevrijding
van West-Irian" is versterkt, doordat
enkele ministers, n.l. die van Justitie.
Arbeid, Oud-strijderszaken en Mobili
satie van het volkspotentieel. zijn toege
treden tot het bestuur van deze organi
satie.
Ook drong de premier er bij de bevol
king van het westelijk deel van Nieuw-
Guinea op aan te blijven vertrouwen op
haar uiteindelijke bevrijding. Het zal
niet lang meer duren, dat ook zij in
vrijheid zal leven onder bescherming
van het rood en wit van Indonesië, al
dus premier Djoeanda.
Het nationalistische dagblad „Indone
sian Observer" heeft zaterdag in een
hoofdartikel verklaard, dat .Indonesië
vastbesloten is aan Nederland te zeggen
dat het het land moet verlaten".
I '8 r ft j Kvoor persoonlijke
3 B service,
Lange Mare 66,
Tel. 26500
Kustvaarder maakte
zware slagzij
(Speciale berichtgeving)
De kleine kustvaarder Trias Trader,
die zaterdagmiddag van de Jobshaven te
Rotterdam naar Londen vertrok, is ter
hoogte van de IJsselmeerhaven bij het
uitvoeren van een scherpe uitwijk
manoeuvre, naar stuurboord over bak
boord scheefgevallen. De slagzy was zo
ernstig, dat de gezagvoerder, kapitein
Zuidema, de motor liet stoppen en vre
zende, dat zijn schip wellicht zou kap
seizen, order gaf de sporringen van de
deklast, kisten bier en melkpoeder, te
kappen en zoveel als mogelijk was over
boord te zetten. Het schip werd door
twee sleepboten naar de Jobshaven te
ruggesleept, waar een onderzoek werd
ingesteld. In de loop van de zaterdag
nacht is het schip echter weer vertrok
ken naar Londen.
Minister Luns:
voor gesprek
„Een moeilijke kwestie". Dit zei gistermiddag de minister van Buitenlandse
Zaken, mr. J. M. A. H. Luns, op Schiphol, toen hem gevraagd of van Nederlandse
zijde stappen kunnen worden verwacht om tot een gesprek met Indonesië te
komen, zoals is gesuggereerd in berichten uit New York. „De basis voor een
dergelijk gesprek Is nu wel bijzonder smal", voegde de minister hier aan toe.
Mr. Luns stelde echter voorop, dat Nederland uiteraard geen bezwaren heeft
tegen besprekingen met Indonesië.
De eerste wens van de Nederlandse j
regering blijft de spanningen tussen
beide landen zoveel moglijk te vermin- j
deren", zeide hij, „doch Nederland be-
hoeft zich geen enkel verwijt te maken,
dat deze spanningen bestaan". Hij -.eide
het niet onmogelijk te achten, dat van
Indonesische zijde het initiatief tot een
dergelijk gesprek zal worden genomen.
„Ik kan mij voorstellen, dat Indonesië
enige maatregelen zou nemen om tot
betere verhoudingen te komen. De om
standigheden zijn echter niet al te gun
stig".
Groeiend begrip voor ons
standpunt
Minister Luns sprak voorts zijn grote
voldoening uit over het resultaat van
de behandeling van de kwestie in de
Algemene Vergadering. „Het is thans
de vierde keer, dat de V.N. hebben
geweigerd de Indonesische aanspraken
Advertentie
van IT11.30 uur en T9.3020 uur.
Zuiver wollen LEIDSCHE DEKENS. WOLLEN DEKENS,
GEWATTEERDE DEKENS,
extra verlaagde prijzen.
ELKE DAG 1 UUR GRATIS KOPEN. KOOP U RIJK.
Katwijk - Rijnsburg
Leiden
Noordwijk
Rustig maar gespannen
In Djakarta is de toestand gisteren
rustig, maar gespannen geweest. Volgens
automobilisten zijn na de aanslag op
president Soekarno op de grote wegen op
verschillende punten van en naar Dja
karta versperringen aangebracht, waar
voorbijgangers aan een nauwkeurig on
derzoek worden onderworpen.
De New York Times heeft in zijn uit
gave van heden uitdrukking gegeven
aan zijn verontwaardiging over de
moordaanslag op president Soekarno
van Indonesië. Het blad zegt het welis
waar vaak niet met bepaalde stellingen
en de politiek van Indonesië eens te
zijn en hierin te zullen volharden tenzij
er verandering in komt, maar het acht
moord een verkeerd en onredelijk wa
pen. Het blad wenst Soekarno geluk met
diens ontsnapping aan de dood.
(Men zie ook e'ders)
Kroesjtsjef nu ook
leider van de staat
Waarnemers in Moskou vragen zich
af of Nikita Kroesjtsjef, onbetwist lei
der der Russische communistische partij
in zijn functie van eerste secretaris van
het centrale comité, in het vervolg ook
als „de eerste man" in de Sovjetstaat zal
moéten worden beschouwd.
Aanleiding hiertoe is de wijze waarop
radio-Moskou zondagavond melding
heeft gemaakt van het bedanken door
president Eisenhower voor de wensen
voor zijn herstel, die Russische leiders
hem hadden gezonden. Deze week na
melijk af van de gebruikelijke aankon
digingen. Radio-Moskou vermeldde in
dit verband in dt volgorde: Nikita
Kroesjtsjef, lid van het presidium van
de Opperste Sovjet der Sovjet-Unie, de
president van het presidium, maarschalk
Worosjilof (het Sovjetrussische staats
hoofd) en maarschalk Boelganin, pre
mier.
te steunen. De uitslag van de stem
ming dit jaar was iets gunstiger dan
vorig jaar en zelfs een gewone meer
derheid voor het Indonesische stand
punt kon niet worden bereikt. De
Indonesische bedreigingen, ook in de
vergaderingen van de V.N. geuit, heb
ben over het algemeen geen goede in
druk gemaakt.
De gemeenschappelijke Nederlands-
Australische verklaring daarentegen
werd over het algemeen met voldoening
ontvangen verklaarde mr. Luns voorts.
„Het begrip voor ons standpunt is
groeiende".
Verdere vragen beantwoordende zeide
de minister, dat de V S. bij de behande
ling van de kwestie Nieuw-Guinea
waarbij zij zich onthielden van stem
ming bepaald geen vijandige houding
jegens Nederland hebben ingenomen.
De Amerikaanse openbare mening is
„hoe langer hoe meer de juistheid van
het Nederlandse standpunt gaan in
zien", hetgeen ook gebleken is uit het
feit, dat de Amerikaanse kranten over
het algemeen Nederland in deze kwestie
steunen, aldus minister Luns.
Niet de juiste plaats
In antwoord op een vraag of verwacht
moet worden, dat de kwestie Nieuw-
Guinea het volgend jaar weer op de
agenda van de V.N. zal verschijnen,
zeide mr. Luns: het Nederlandse
standpunt bljjft, dat de Algemene Ver
gadering niet de plaats is, waar een
dergelijke kwestie dient te worden
behandeld.
Indonesië verdedigt het standpunt, dat
het een politiek vraagstuk is. In feite
heeft het echter een juridisch karak
ter. n.l. of het gebied in 1949 aan In
donesië is overgedragen. Dit is een
vraag, waarop een politieke vergade
ring geen oplossing kan geven. „An
derzijds beroept Indonesië zich op het
Handvest van de soevereiniteitsover
dracht, dat het inmiddels zelf heeft
verscheurd. Maar als het Internatio
nale Hof ter sprake komt, dan ineens
is het weer een politieke kwestie".
Mr. Luns zeide verder, dat vele Aziati
sche landen het Nederlandse standpunt
volkomen begrijpen. „Er is een aantal
Aziatische landen, dat niet gelukkig is
met het Idonesische doordrijven".
Minister Luns besloot met te zeggen,
dat hij zelf zijn laatste rede in de Ale*
mene Vergadering met een verzoenende
verklaring heeft beëindigd. „De rede van
minister Soebandi o blonk echter wat df
verzoenende toon betrof niet uit", aldm
mr. Luns.
„Op het persoonlijke vlak waren ook
in New York de verhoudingen tussen de
Indonesiërs en de Nederlanders niet
slecht", aldus mr. Luns, die mededeelde
enkele korte persoonlijke gesprekken
met leden van de Indonesische delegatie
te hebben gevoerd.
