Amerikaanse legerraket zal worden
gebruikt om kunstmaan te lanceren
Zal Britse regering atoomcentrale
in Windscale moeten afschrijven?
WEERBERICHT
Is de eerste ruimtehond dood?
Openhartig witboek onthult een
drama van zowel technische als
memelijke tekortkom ingen
'mr beter M,
Voorstel Stichting van de Arbeid
tot toeslag kinderbijslag
Fa. D. KRET Zn.
overweegt
Minister Casey
hulpproject voor Indonesië
96ste jaargang
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1957
No. 29281
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f. 2.55 per maand; f. 0.59 per week
Witte SingeJ l. Lelden - Giro no o7U55
Telefoon Directie en Administratie25041; Redactie 21507
De datum niet genoemd
Het Amerikaanse ministerie van Defensie heeft het leger gisteren
opdracht gegeven een van zijn projectielen te gebruiken om een kunst
maan te lanceren. Er zal hiertoe een ballistisch projectiel met middel
grote reikwijdte een Jupiter-C worden aangewend. In de mede
deling wordt geen tijdstip voor de proefneming genoemd. Wel wordt
nog eens nadrukkelijk gewezen op de verklaring van geleerden, die
bij het leger werkzaam zijn, dat zij lang geleden reeds, vóór de
Sovjet-Unie, een satelliet het heelal hadden kunnen insturen, indien zij
met hun experimenten hadden mogen doorgaan.
Kan code Spoetnik-2
worden ontcij ferd
Dit -program komt echter niet in
de plaats van het zgn. Vanguard-
project, dat onder burgerlijke leiding
staat en deel uitmaakt van de proef
nemingen in het internationaal
geofysisch jaar.
Zoals bekend zal de eerste kleine
proefmaan van dit project in de
cember worden afgeschoten en de
eerste volledig uitgeruste aardsatel-
liet in maart. De Amerikaanse Ma
rine verleent hierbij haar hulp.
Het is de Amerikanen kennelijk ernst
om de achterstand op de Sovjet-Unie zo
spoedig mogelijk in te halen. De pro-
duktie van hoogwaardige brandstof op
basis van borium-waterstof zal in Ame
rika spoedig een aanzienlijk peil berei
ken. Men gelooft, dat de Russen de
tweede kunstmaan hebben gelanceerd
met gebruikmaking van deze brandstof.
Volgens dr. George Huff, directeur van
de afdeling onderzoek van de „Callery
Chemical ComB^nv'' werkt men al sinds
1952 aan deze branöatof. Het project was
tot voor kort zeer geheim.
Nieuw hoofdkwartier
Om de Amerikaanse atoomgeheimen
beter te kunnen beschermen tegen aan
vallen met kernwapens en tegen spion
nen en saboteurs, zal door de commissie
voor atoomonderzoek vijftig kilometer
ten noordwesten van Washington een
nieuw hoofdkwartier in gebruik worden
genomen, dat door president Elsenho
wer gisteren is geopend. De benedenste
verdieping kan worden gebruikt als
schuilkelder en biedt plaats aan 181
mensen. Volgens een functionaris yj,
de commissie voor atoomenergie is Wi
gebouw- dat dertien miljoen doll ai*
heeft gekost - bestand tegen „de zwaarst
denkbare waterstofbom".
Het wordt beschermd door de beste
en modernste elektronische apparaten,
zoals installaties om brandkasten met
elektromagnetische velden te beveiligen,
„elektronische ogen' bij deuringangen
en ultrasonische instrumenten. Boven
dien zullen gewapende wachten dag en
nacht rondom het gebouw patrouilleren.
Proefnemingen
Het Amerikaanse ministerie van De
fensie heeft voorts medegedeeld, dat er
van het proefterrein te Cape Canaveral
in Florida een raket is afgeschoten. Na
dere bijzonderheden ontbreken. Evenals
van het Britse kernwapen, dat boven
het midden van de Stille Oceaan tot
ontploffing is gebracht. Het wapen ont
plofte op grote hoogte. Waarnemers te
Londen nemen aan, dat het een water
stofbom betrof.
Wat betreft de „Woefnik" (Spoetnik
2), die. momenteel nog rond de aarde
cirkelt, deelde dr. John Hagen, direc
teur van het Amerikaanse program voor
het lanceren van aardsatellieten mede.
dat men in de Ver. Staten momenteel
probeert de codesignalen te ontcijferen.
Als het zou lukken, zullen de gegevens
ook ter beschikking van andere landen
worden gesteld.
Dr. Hagen betwijfelde of de Russen er
in zullen slagen de hond uit de kunst
maan veilig te laten landen. Een me
ning, die volgens Westelijke kringen in
Moskou, meer grond krijgt door het
feit, dat in het Russische communiqué
van gisteren over Spoetnik 2 géén mel
ding is gemaakt van de ruimtehond.
Woensdag was nog gemeld, dat zijn toe
stand „bevredigend" was. donderdag
werd alleen nog maar gezegd, dat het
registreren van de reacties van het dier
werd voortgezet en gisteren geen woord
over de hondAls de hond nog in le
ven was, zo redeneert men in Westelijke
kringen, zouden de Russen dit zeker ver
melden
Binnen een jaar zijn we op de
maan, zegt uitvinder
Alex Johnson, een uitvinder uit Van
couver, heeft aan journalisten verklaard
„een revolutionair vliegtuig in de vorm
van een vliegende schotel" te hebben
ontworpen, dat de Russische aardsatel-
liet volkomen in de schaduw zou stel
len. „Binnen een jaar zijn we on de
maan", zei hij.
Zijn toestel zou een snelheid van 14.000
km. per minuut kunnen bereiken en
twee weken in de lucht kunnen blijven.
Volgens hem heeft de Amerikaanse re
gering belangstelling voor zijn ontwerp.
Hij eist een miljoen dollar om een mo
del te bouwen, opdat hij zijn beweringen
kan staven.
Soebandrio wil met
Australië confereren
OVER TOEKOMST NIEUW-GUINEA
De Indonesische minister van Buiten
landse Zaken, dr. Soebandrio, heeft een
onmiddellijke conferentie tussen Indo
nesië en Australië over de toekomst van
Ned. Nieuw-Guinea voorgesteld.
„De tyd is gekomen, dat de Australi
sche regering komt praten met de Indo
nesische regering", aldus de minister
in een verklaring welke gisteren door
de Indonesische ambassade te Canberra
is bekendgemaakt.
„Azie is nog verwikkeld in een onstui
mige strijd voor vooruitgang en Austra-
lië's houding zou de richting van Azië's
vooruitgang naar stabiliteit kunnen hel
pen beïnvloeden. Dit zou ook van gewel
dig voordeel voor Australië kunnen
zijn".
Dr. Soebandrio zei voorts te hopen,
dat Australië zijn politiek ten aanzien
van Ned. Nieuw-Guinea niet baseert op
zijn huidige positie van kracht ten op
zichte van Indonesië.
Hij sprak verder de hoop uit, dat
Australië met zijn buurlanden in Azië.
en in het bijzonder Indonesië, een „fort
van vrede" zal scheppen.
(Van onze Londense correspondent)
De Engelse regering heeft gisteren het rapport over het incident van Windscale
gepubliceerd, de atoomcentrale voor militaire doeleinden, waar op 16 oktober een
van de beide kernreactors oververhit raakte en groot gevaar voor de omgeving
opleverde.
Het zakelijke verhaal van de gebeurtenissen binnen de muren van Engelands
oudste verouderde atoomfabriek vormt een nieuw soort „thriller". Alles liep nog
goed af, doch de dreigende situatie was een volledig drama, deze technische reus
waardig. Het rapport heeft de verdienste van volkomen openhartigheid.
Helaas is gebleken, dat de voorzorgsmaatregelen onvoldoende waren, met name
de instructies voor de controlekamer. De instrumentatie van de reactor was onvol
ledig, zodat de wetenschappelijke staf niet kon beschikken over alle gegevens.
Temperaturen van de uraniumconcentrarie in bepaalde riclpji T33 ijp
raturen een "abnorn
werden daardooj; n i e t geregistreerd. Toen de temperaturen een abnormale
hoogte bereikten, bespeurde men nog geen onraad, omdat men onkundig werd
gelaten over wat zich in een deel van de reactor afspeelde. Bepaalde veiligheids
instrumenten waren defect. Hoewel men wist, dat dit met een belangrijk
instrument het geval was, had men nagelaten dit te herstellen
Herhaling incident
is onmogelijk
geen sprake zal zijn van strafmaatrege
len.
Er is alle kans, dat de centrale van
Windscale zal moeten worden gesloten.
I De eerste reactor, waarin het incident
gebeurde, is vanzelfsprekend stopgezet
e.i ook de tweede is buiten werking. In-
Aangenomen wordt, dat het incident dien Winscale wordt opgeheven, dan zal
werd veroorzaakt door een gebarsten het onfortuinlijk voorval Engeland mil-
cylinder, welke uraniumstaven bevatte, joenen ponden hebben gekost.
De breuk ontstond waarschijnlijk door
een verkeerde behandeling van het Geruststellend is echter, dat voorzover
verhittingsmechanisme. De radio-actieve ^a-n worden nagegaan, mens noch dier
„uitval" ontstond niet. doordat de over- schade aan de gezondheid heeft opge-
verhitte reactor met water werd afge- lopen. Ontsmettingsmaatregelen onder
koeld, maar door de ontsnapping van het publiek behoefden niet te worden
een gelukkig volkomen onbetekenende genomen, omdat de extra-hoeveelheid
hoeveelheid jodium-isotoop in de atmos- 1 radio-activiteit in de atmosfeer uiterst
feer. gering bleek, al meende een heel voor
zichtig heer in het gebied een spelletje
Niemand wordt voor de gemaakte dam met rubber handschoenen aan te
fouten aansprakelijk geacht, zodat er 1 moeten spelen!
Drie commissies benoemd
Geruststellend is ook, dat een derge
lijk incident zich niet kan herhalen in
de nieuwste atoomcentrales van het type
Calder Hall (die gebouwd worden voor
de elektriciteitsvoorziening).
Om geen enkel risico voor de toekomst
te nemen, heeft de regering besloten
drie commissies te benoemen onder een
onafhankelijke voorzitter, Sir Alexander
Fleck, voorzitter van het grote concern
Imperial Chemical Industries.
Deze commissies zullen moeten na
gaan of het orgaan voor atoomenergie
goed functioneert en ook aanbevelingen
doen over het lot van Windscale.
Menselijke fouten lagen ten grondslag
aan het falen van Windscale, doch het
gebeurde mag niet overdreven worden.
Want niet vergeten mag worden, dat
Engeland in 12 jaar een geheel nieuwe
atoomindustrie heeft opgebouwd, zonder
dat er één enkel mensenleven verloren
ging en zonder dat er materiële schade
werd aangericht. Het is logisch, dat ook
het atoombedrijf, zoals elke andere men
selijke onderneming, van gemaakte fou
ten moet leren.
Gisteren heeft de commissie van
onderzoek, met de atoomgeleerde Sir
William Penney aan het hoofd .voor de
pers het regeringswitboek toegelicht en
alle vragen, welke eruit voortkwamen,
beantwoord.
Het was een heilzame bijeenkomst,
omdat alle geheimzinnigheid bleek te
zijn uitgebannen. De enige manier om
de ongerustheid bij het publiek weg te
nemen I
Talrijke doden bij terreur
op West-Java
In Djakarta is medegedeeld, dat tij
dens recente acties in West-Java van
het leger tegen de benden van de Daroel
Islam 87 opstandelingen zijn gedood, ter
wijl er 44 gevangen werden genomen.
Aan legerzijde werden vier militairen
gedood.
Zeven dessabewoners zijn de laatste
tijd aan de benden ten slachtoffer ge
vallen terwijl 200 huizen door de op
standelingen in brand zijn gestoken.
Burgemeester jhr. mr. F. H. van
Kinschot tot de jubilerende direc
teur van ons blad. de heer J. W.
Henny: Leiden dankt U voor Uw
werkkracht
(Foto L.D./Van Vliet)
IBREESTPI73-TEL.23337]
Maandag prijsverlaging van
olieprodukten
Naar de in Nederland werkzame olie
maatschappijen hebben medegedeeld
zullen de dagprijzen van gasolie, auto-
gasolie, huisbrand olie-I en -II en dunne
stookolie met ingang van maandag a.s.
met f. 1,per 100 liter worden verlaagd.
Advertentie
Invloed deltawerken op
eb en vloed
GETIJMETINGEN IN
SCHEVENINGSE BINNENHAVEN
(Van onze Haagse redactie)
De Rijkswaterstaat is voornemens in
verband met de te verwachten ingrij
pende veranderingen in de getijbewe
gingen, welke het gevolg zulle- zijn
van de uitvoering van de Delta-wer
ken, een z.g.n. referentie-station voot
getijmeting en bodemdaling te Sche-
veningen in te richten.
Dit station, hetwelk gelegenheid zal
bieden om deze veranderingen op de
juiste wijze te interpreteren en op de
voet te volgen, zal zo dicht mogelijk bij
de kust, in open verbinding met de zee
en buiten het invloedsgebied van de
verwachte getijveranderingen moeten
worden gebouwd. Als de meest geschikte
plaats daarvoor komt de eerste binnen
haven van Scheveningen in aanmerking.
Het zou in de bedoeling liggen het
meetstation te plaatsen in de westelijke
hoek van deze haven nabij de huidige
ligplaats van de reddingboot tegenover
het terrein, hetwelk bestemd is voor het
nieuwe visafslagcomplex.
Voor lien die minder verdienen dan f 16.- p.d.
Nadat de centrale organisaties van
werkgevers en werknemers zich in de
afgelopen dagen hebben beraden, heeft
de Stichting van de Arbeid thans aan
minister Suurhoff een voorstel ge
daan inzake een tegemoetkoming in
de lasten, welke met name voor de
loontrekkenden met niet-verdienende
kinderen voortvloeien uit de staging
van de kosten van levensonderhoud.
LOODG1ETERSBEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
Kans op regen
De Balt verwacht tot morgenavond:
Daar het weer door regenstoringen
bedreigd wordt, neemt de kans op regen
in een groot deel van ons land toe. De
wind blijft tussen noord en noordoost
draaien en verandert weinig van kracht.
Verder komt er niet veel verandering in
het temperatuurverloop.
(Opgemaakt te 10 uur).
10 november
Zon op: 7.53 uur; onder: 16.59 uur.
Maan op: 19.18 uur: onder: 10.34 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.40 en 16.53
uur. Laagwater te 0.29 en 12.41 uur.
(11 nov. hoogwater te 5.17 en 17.30 uur;
laagwater te 1.03 en 13.15 uur).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's,
en een Bijvoegsel.
'I ut zal de dag van morgen brengen
De Australische minister van Buitenlandse Zaken, Richard G. Casey, heeft
gisteren verklaard, dat Australië een „belangrjj" hulp-project voor Indonesië over
weegt, in lijn met de Colombo-plan-politiek.
De minister zeide, dat Australië niet zou toestaan, dat het probleem Westelijk
Nieuw-Guinea zijn betrekkingen met Indonesië vergiftigt. Casey legde deze ver
klaring af bjj zijn terugkeer uit de V. S. Hij zeide dat bijzonderheden omtrent het
hulp-project voor Indonesië nog niet gepubliceerd kunnen worden.
In zyn verklaring laakte Casey de
onder auspiciën der Indoneische rege
ring staande anti-Nederlandse demon
straties. „De tijd is lang geleden, dat ik
onder de indruk kwam van het schrij
ven van scheldwoorden op muren als
een middel om internationale kwesties
te beïnvloeden", aldus de minister.
De anti-Nederlandse slagzinnen welke
tijdens de eerste fase van de West-Irian-
campagne op gebouwen van de Austra
lische en andere buitenlandse diploma
tieke vertegenwoordigingen waren ge
verfd, zijn gisteren door gemeentewerk
lieden weer verwijderd.
Intussen zjjn de buitenlanders in
Djakarta bevreesd, dat zich tijdens de
demonstraties op a.s. zondag ter ge
legenheid van de viering van „helden
dag" wederom incidenten tegen Euro
peanen zullen voordoen. De meeste
Europeanen zijn dan ook van plan die
dag zich niet op straat te vertonen, om
mogelijke onaangenaamheden te ver
meden. Woordvoerders van de rege
ring hebben echter medegedeeld, dat
maatregelen zijn getroffen, om exces
sen te voorkomen.
A.A.-gr
oep
w
il
Prins Bernhard schikt de doop-\de. voor de aanvang van de doop- j
jurk van Kaetherine Douglas, hetplechtigheid in de Schotse kerk van
dochtertje van de maarschalk van I Columbia. De Prins trad als peter
de RAF, baron Douglas o[ Kirtlesi- I van de baby op.
voorrang Nw-Guinea
De groep van Afrikaanse en Azia
tische landen in de V.N. heeft giste
ren met algemene stemmen besloten
volgende week in de politieke com
missie voorrang te vragen voor een
debat over de Indonesische aanspraak
op Westelijk Nieuw-Guinea.
De betrokken landen willen vragen,
de kwestie-Nieuw-Guinea in behande
ling te nemen onmiddellijk na het
Koreaanse vraagstuk, dat nu als eerst
volgende punt op de agenda staat. Na
het debat over Nieuw-Guinea wil de
Afrikaans-Aziatische groep de kwes-
tie-AIgerije zien behandeld. Als de
politieke commissie deze wensen in
willigt, komt het vraagstuk-Oypru^ als
laatste punt van de agenda aan de
orde.
Kleermaker richtte
„dansinstituut" op
Een Bredase kleermaker is gisteren
gearresteerd door de Waalwijkse politie.
De man heeft sinds drie weken een niet
bestaand dansinstituut geëxploiteerd,
waarvoor hij de jeugd van Waalwijk uit
het z.g. betere milieu warm had gemaakt.
Hü liet zich voorstaan op dansdiplo-
ma's, die niet bestonden, ontketende een
reclamecampagne, waarbij hij namen
noemde als Malando en het Dutch
Swing College en heriep zich op con
tacten met de Nederlandse Televisie-
stichting.
Op de avond dat de deur voor het
eerst geopend zou worden zijn honderden
naar de „Gecroonde Leersse" getrokken
om de opening bij te wonen. Daar bleek
van de dansleraar die ondertussen hon
derden leerlingen had geboekt, niets
meer te zien te zijn. De man bleek met wijk dansen te leren.
Dit voorstel, zo vernamen wij van de
Stichting, steunt op drie uitgangspun
ten. In de eerste plaats zal met het
oog op de economische situatie in ons
land een te treffen voorziening niet mo
gen leiden tot enigerlei verhoging van
de arbeidskosten van het bedrijfsleven.
Zulks ligt ook in de lijn van het huidige
loon- en prijsbeleid.
Voorts zal zulk een voorziening een
tijdelijk karakter moeten dragen en zij
zal in de Jerde plaats beperkt dienen te
Wijven tot die werknemers met kinderen,
wier looninkomen een bepaalde grens
niet overschrijdt.
De Stichting van de Arbeid heeft
gelijk gemeld de minister voorge
steld, gedurende het jaar 1958 een
tijdelijke toeslag op de uitkeringen
ingevolge de Kinderbijslagwet te ver
strekken ten bedrage van tien cent
per kind per dag.
De hiervoor benodigde gelden, welke
op plus minus 36 miljoen gulden wor
den geschat, kunnen aan de reserve
van het Kinderbjjslagvereveningsfonds
worden onttrokken, zonder de finan
ciële positie van dit fonds in gevaar
te brengen.
De tijdelijke toeslag ware volgens de
grootst mogelijke meerderheid van het
Stichtingsbestuur toe te kennen aan de
onder de kinderbijslagverzekering val
lende werknemers, wier brutoloon uit de
dienstbetrekking of daarvoor in de plaats
tredende uitkeringen ingevolge de sociale
verzekeringswetten over de dagen, waar
op zij op de wettelijke kinderbijslag aan
spraak hebben minder bedraagt dan
f. 16 per dag. De Koninklijke Nederl.
Middenstandsbond was slechts bereid te
gaan tot een loongrens van f. 12.50
per dag.
de noorderzon te zijn vertrokken. Behal
ve de tweehonderd cursisten van wie hij
de inschrijfgelden opstreek had hij bo
vendien nog zijn pension opgelicht, dat
hij niet betaalde. Een kleermaker bij wie
hij drie avondkostuums had besteld was
eveneens de dupe. Tenslotte heeft hij
ook nog kans gezien een radiohandelaar
in Waalwijk voor een kleine 150 gulden
op te lichten door grammofoonplaten
te kopen en niet te betalen
De man bleek later bezig te zijn een
zelfde instituut op te richten in Baarle-
Nassau en werd toen door de politie in
de kraag gegrepen. Deze schat, dat voor
zover thans bekend de oplichting een
bedrag van rond 15.000 gulden heeft be
lopen.
De danscursus in Waalwijk gaat ech
ter toch door. Een dansleraar uit Breda
is bereid gevonden de jongelui in Waal-
