SPOETNIK II VAN 508 KG
MET HOND IN HET HEELAL
Maarschalk Zjoekof heeft „fouten'"
in partijvergadering toegegeven
Monsterraket van 500.000 kg voor
hereiken van 1700 km hoogte?
WEERBERICHT
VERBIJSTERING IN GEHELE WERELD
Men hoopt liond behouden naar
de aarde terug te brengen
Goed geschoten2
Hij zou ten val gebracht zijn
door de StalinistSoeslof
altijd even lekker
Pontje
Te zwaar belast
je met kerkgangers gezonken
en gekapseisd hij Rijswijk
Poogde Kroesjtsjef
hem nog te redden
yjurtt* I
96ste jaargang
MAANDAG 4 NOVEMBER 1957
No. 29282
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W Henny
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.750 per kwartaal; f.255 per maand; f.059 per week
Witte Singel 1. Lelden Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25U41; Redactie 21507
Ten tweede male in een maand tijds heeft Rus
land een stap gezet in de wereldruimte. In de zeer
vroege ochtenduren van gisteren werd de tweede
Russische kunstmaan gelanceerd.
Heerste er na het lanceren van de eerste Spoet
nik op 4 oktober in het Westelijke kamp verba
zing en een vage ongerustheid over dit blijk van
technisch kunnen der Russen, deze verbazing is
thans veranderd in verbijstering na het vernemen
van enkele bijzonderheden over Spoetnik II. Vol
gens Russische gegevens heeft deze een gewicht
van niet minder dan 508.3 kg. (tegen 83.6 kg. van
de eerste) en wentelt zij in een elliptische baan
om de aarde waarvan de hoogte boven het aard
oppervlak maximaal 1700 kilometer bedraagt. Aan
boord bevindt zich een hond waarvan de gedra-
Algemene verbazing
Algemeen was in de wetenschappelijke
wereld de verbazing over het grote ge
wicht van de nieuwe kunstmaan. Ge
leerden van het Amerikaanse leger en
de vice-voorzitter van het Britse
Genootschap voor de Ruimtevaart zijn
van mening, dat de draagraket en de
satelliet tezamen ongeveer 500 ton
moeten hebben gewogen volgens
de algemeen aanvaarde verhouding
tussen raketgewicht en nuttige last
van 1000 1. Verscheidene geleerden
vermoeden, dat de Russen een nieuwe
chemische brandstof hebben gebruikt
of zelfs atoomkracht voor de voortstu
wing hebben weten aan te wenden. Te
groter is de verbazing, omdat de hoog
te 50 procent groter is dan van de
eerste Spoetnik.
Gegevens verstrekt
De voorzitter van het Amerikaanse
comité voor het Internationale Geofysi
sche Jaar, dr. Joseph Kaplan, heeft in
Washington meegedeeld, dat de Sovjet
die ongeveer 0.3 seconde_duren^met een Unie basis-gegevens heeft verstrekt aan
IMW j T-*. a A i.;i de landen die lid zyn van de organisatie
voor het Geofysische Jaar, over de baan
gingen worden geregistreerd. Men hoopt het dier
na verloop van tijd met een speciale apparatuur
levend op aarde te laten terugkeren.
Men vraagt zich in het Westelijke kamp af,
hoe de Russen er in geslaagd zijn een satelliet van
een dergelijk gewicht in deze zo hoge baan te
krijgen met een snelheid van ongeveer 26.000 km.
per uur. Is daarvoor een monsterraket gebruikt
van maar liefst zo ongeveer 500 ton, of beschik
ken de Russen over een nieuwe in het Westen
nog niet bekende en veel krachtiger raketbrand
stof, of zijn zij er in geslaagd kernenergie dienst
baar te maken aan raket voortstuwing?
Het zijn deze en vele andere vragen die de ver
ontrusting van de laatste maand tot ontsteltenis
hebben opgevoerd.
Omlooptijd van
nieuwe satelliet
102 minuten
Volgens de beschikbare gegevens be
staat de Spoetnik II uit de laatste trap
van de vervoerende raket en bevat con
tainers met wetenschappelijke instru
menten en radiozenders en een hond.
Aan de satelliet is een baansnelheid van
ongeveer 8.000 meter per seconde gege
ven. Zijn maximale afstand van de aar
de is ongeveer 1.700 kilometer. De tijd
van een volledige gang om de aarde is
ongeveer 102 minuten. De Russen zeg
gen de maan te hebben gelanceerd in
het kader van het Internationaal Geo-
fisisch Jaar.
Uitgebreid instrumentarium
De satelliet vervoert: instrumenten
voor bestudering van zonnestraling in
de korte golf ultra-violet en Röntgen
regionen van het spectrum, instrumen
ten voor de studie van kosmische stra
len, instrumenten voor bestudering van
temperatuur en druk, een luchtdichte
container voor de hond, een luchtver
versingssysteem, voedsel en instrumen
ten voor bestudering van levensproces
sen in de omstandigheden der kosmi
sche ruimte, meetinstrumenten voor het
overseinen van de resultaten van weten
schappelijke metingen naar de aarde,
twee radiozenders, die op de frequenties
40.002 en 20.005 kilocycles werken (golf
lengten resp. ongeveer 7.5 en 15 meter),
en de vereiste krachtbronnen, benevens
instrumenten om de hond weer behou
den op aarde te doen terugkeren.
Twee golflengten
Het totale gewicht van de bovenge
noemde apparatuur, het experimentele
dier en de krachtbronnen, bedraagt 508.3
kilogram. De hoek van inclinatie van de
baan t.o.v. het vlak van de equator is
naar schatting 65 graden, dus gelijk aan
die van de eerste kunstmaan.
Advertentie
Tijdelijk regen
De Bilt verwacht tot morgenavond,
aanvankelijk opklaringen en een matige
tot krachtige zuidwestelijke wind, later
weer meer bewolking. Tijdelijk regen en
mogelijk weer tot stormachtig toene
mende wind tussen zuidwest en zuid.
Iets koudere nacht. Morgen overdag on
geveer dezelfde temperaturen als van
daag. (Opgemaakt te 11.15 uur).
5 NOVEMBER
Zon op: 744 uur; onder: 17.07 uur.
Maan op: 16.07 uur; onder: 5.20 uur.
Hoogwater te Katwijk te 154 en 14-08 u-
Laagwater te 9.53 en 22.04 uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Volgens van de satelliet ontvangen j tiMtïïï*Sl' eerste
gegevens, werken de wetenschappelijke - -ais.ae.eerste
instrumenten en de controle op de
levensprocessen in het dier normaal.
De seinen van de radiozenders van de
satelliet op 20.005 kilocycles worden ge
geven in de vorm van telegraafseinen,
pauze van gelijke duur. De 40.000 kilocy
cles zender geeft ee voortdurende toon. «v.
De signalen zijn krachtiger dan die van j dje de nieuwe kunstmaan waarschijnlijk
de eerste kunstmaan en zijn reeds over za] volgen en over de uitzendingen van
de gehele wereld, ook in ons land, waar- 1 Spoetnik II
8enomen Slot op pas. 2
De maan is in tegenovergestelde rich-
i afgeschoten, n.l. tegen j
Dit is een van de Eskimohonden
die in Rusland getraind zijn voor
experimenten als dat van de tweede
kunstmaan. De hond op deze foto
heeft in een raket reeds een hoogte
van 210 km bereikt tijdens proef
nemingen in de loop van oktober.
Misschien wervelt dit dier nu op
onvoorstelbare hoogten om de aarde
zich onbewust van de spannende
momenten die het nog zal door-
maken wanneer het ogenblik ge-
konmen is voor de poging, veilig en
wel moeder aarde te bereiken. In
ieder geval is de eerste ruimtereizi
ger van nu een hond van dit type.
de draairichting van de aarde in.
Door de grotere hoogte en de grotere
omvang is de satelliet beter waar te j
nemen dan de eerste n.l. bij een over- j
tocht 12 minuten lang (in plaats van
zes) als een vrij heldere ster.
Advertentie
De ontslagen Sovjetrussische minister van Defensie, maarschalk Zjoekof, heeft
op de jongste partijvergadering zijn fouten als leider van de strijdkrachten toe
gegeven, aldus schrijft het partyblad, de „Prawda". Zjoekof, die intussen ook uit
het presidium en het centrale comité van de communistische party is verwyderd,
heeft beloofd zyn gedrag te zullen herzien. Het speet hem, zo had hjj op de
party vergadering verklaard, dat hij zyn fouten niet eerder had ingezien.
De Moskouse correspondent van Radio-Belgrado bericht, dat het rapport over
Zjoekof aan het centrale partycomité werd ingediend door Soeslof. Indien dit
juist is, zo zeggen buitenlandse waarnemers in de Joegoslavische hoofdstad, wordt
daarmede de Joegoslavische opvatting bevestigd, dat de „Stalinisten", die hun
positie in de partyleiding hebben kunnen behouden, de val van Zjoekof hebben
bewerkstelligd. Hoofdaanklager Soeslof wordt namelijk beschouwd als een
Stalinist.
Tragisch ongeval in Vliet eist een dode
(Van onze Haagse redactie)
Ongeveer 24 mensen raakten gistermorgen tegen 11 uur in het water van de ter
plaatse vry diepe Vliet, op de grens van Ryswyk en Delft, toen het pontje,
waarop zy zich bevonden zonk en kapseisde. De 53-jarige mevrouw C. Th. van
Zon uit Delft, die onder het pontje terecht was gekomen, is daarbij verdron
ken. Het is aan de snelle en doortastende hulpverlening te danken, dat dit
ongeval niet meer mensenlevens heeft gekost.
Een interessante beschouwing geeft
het onafhankelijke Paryse avondblad
„France-Soir". Dit blad schreef zater
dag, dat de leider van de Russische
communistische partij. Kroesjtsjef,
maarschalk Zjoekof heeft willen sparen,
maar dat de partijleider de maarschalk
moest laten vallen om zichzelf te red
den. Het blad baseert deze mededeling
op „geheime inlichtingen van Sovjet-
ru i m tevoorspron g".
Het centrale comité van de partij was
bijeengekomen ter bespreking van een
klacht van de politieke afdeling van
het leger. Kroesjtsjef wilde de maar
schalk, die was weggezonden voor een
officiële reis naar Joego-Slavië en
Albanië sparen, maar hierdoor dreigde
het gevaar, dat hij de meerderheid van
SPECIALIST IN
De 17-jarige zoon van de eigenaar van
het pontje, Van Velzen, wachtte aan de
Delftse zijde van de Vliet ter hoogte van
de Broekmolenweg op de komst van
kerkgangers, om deze mensen, zoals ge
bruikelijk, over te zetten. Het waren be
zoekers van de gereformeerde gods
dienstoefening, welke was gehouden in
de aula van het Christelijk Lyceum aan
de Delftweg en bezoekers van de dienst
in de rooms-katholieke kerk aan de Gp het an Kwamen van
Ternatestraat Omdat het weer op dat alle kimten mensen toegelopen. Geluk-
beginnen. Het pontje was nog maar
enkele meters uit de kant, toen het
begon te zinken. Begrijpelijkerwijs
ontstond er onder de vrouwen, man
nen en enkele kinderen, een paniek.
Waarschijnlijk omdat een ieder naar
een kant drong, kapseisde het vaar
tuigje, met het gevolg, dat enkelen
eronder terecht kwamen.
DAMES mode SCHOENEN
moment bar slecht was het regende
en stormde wilden zoveel mogelijk
mensen tegelijk op het pontje, dat hoog
uit 12 mensen kan bevatten. De jeugdige
pontvoerder zou n.g een waarschuwend
geluid hebben laten horen, namelijk, dat
zijn vrij klein vaartuigje niet op zo'n
grote belasting was berekend.
Desondanks namen er toch ongeveer
24 mensen op het pontje plaats, toen
het de betrekkelijk korte oversteek zou
kig konden velen van de té water ge
raakten zwemmen. Zij hielpen, met de
gevaar voor eigen leven een jongen wist
te redden.
De gealarmeerde politie in Rijswijk en
Delft dirigeerde direct mensen en mate
riaal naar de plaats van het ongeluk.
Een gelukkige omstandigheid was, dat
de mobilifoonauto van de Delftse politie
in de omgeving van de Delftweg reed.
Een der agenten heeft zich gekleed te
i water begeven en twee redders ge
assisteerd, die bezig waren om het pon
tje te kantelen. Toen dit was gebeurd,
vond men mevrouw Van Zon. Onmid
dellijk toegepaste kunstmatige adem
haling bleef helaas zonder resultaat.
Deze pogingen werden nog herhaald in
het St. Hippolytusziekenhuis in Delft,
waarnaar het slachtoffer door de Ge
neeskundige Dienst was overgebracht.
Doch ook hier slaagde men er niet in
i einnucii bnciiiiucii. gij iiiciucii, iiicu uc
ter hulp gesnelden, waarvan enkelen e levens8eesten te doen weerkeren.
zich eveneens te water hadden begeven,
de in nood verkerenden naar de kant
te brengen. Er zijn in die dramatische
ogenblikken staaltjes van moed en op
offeringsgezindheid geleverd, waarvoor
men de diepste bewondering moet heb
ben.
Zo was er een 78-jarige man, die met
Een jaar geleden kwam een zoontje
van mevrouw Van Zon om het leven
cp de onbewaakte overweg 't Haantje
ie Ryswyk.
Met een kraanwagen werd het pontje
op het droge gebracht en voor verder
nderzoek naar het politiebureau te
":;-wijk vervoerd.
het centrale comité niet voor zich zou
kunnen winnen. Toen hem dit duidelijk
werd, veranderde hij van standpunt,
aldus „France-Soir".
Generaal Zjeltof diende
een klacht in
Deze lezing van het ontslag van Zjoe
kof zou de ronde doen in politieke en
diplomatieke kringen, die nauwe be
trekkingen onderhouden met het be
stuur van de Russische communistische
partij.
Volgens deze lezing wilde Zjoekof (die
destijds een beslissende rol speelde in
het conflict tussen Kroesjtsjef en de
„tegen de partij gerichte groep" van
Moïotof. Malenkof en Kaganowitsj
het leger meer invloed geven in partij
en regering. De winnende groep onder
leiding van Kroestsjef nam Zjoekof in
het presidium van de partij op om aan
te tonen, dat er overeenstemming be
stond tussen partij en leger, en boven
al in de hoop op deze wijze de invloed
van Zjoekof te kunnen neutraliseren en
kanaliseren, aldus „France-Soir".
Zjoekof echter vermeerderde zijn ac
tiviteit in deze richting. Hij wilde de
politieke leiding in het leger, die vreemd
is aan het leger, uitschakelen. Deze lei
ding is toevertrouwd aan een speciale
politieke afdeling van het ministerie van
Defensie, die wordt geleid door generaal
Zjeltof, zo meldt het Franse blad.
'Naar het schijnt, aldus „France Soir",
zijn generaal Zjeltofs klachten over
maarschalk Zjoekof het begin geweest
van de val van laatstgenoemde. Ver
moed wordt, dat de beslissing reeds
was genomen voordat de maarschalk
naar Joego-Slavië en Albanië vertrok.
Hy zou zijn weggezonden om voorbe
reidingen voor zijn afzetting te verge
makkelijken. Om tijd te rekken, werd
zijn verblijven in Albanië verlengd. Tij
dens de behandeling van deze zaak
schijnt het stormachtig te zijn toege
gaan.
„Schadelijk" schilderij
Maarschalk Konjef schrijft in de
„Prawda". het communistische partij
blad. dat Zjoekof in de tweede wereld
oorlog niet zoveel succes heeft behaald
als hij beweerd heeft. Hij had ge
tracht enkele fouten, die hij bij de aan
val op Berlijn had gemaakt, te ver
bergen. Dat was voor een groot deel
de schuld van Zjoekof. ad us schrijft
Konjef. dat de Sovjet-Unie in 1941 zo
I slecht voorbereid was. Zjoekof had zich-
I zelf overschat. Na de overwinning van
Stalingrad was Zjoekof er niet ih ge-
1 slaagd de vijandelijke troepen geheel
onschadelijk te maken. Tijdens de slag
om Berlijn had hij de berichten over de
terugtrekking van de Duitsers onder
schat. Hij had in de tweede oorlog geen
grotere rol gespeeld dan de comman
danten. Zjoekof was wel bijzonder ij del.
Van zijn positie als minister van De
fensie had hij gebruik gemaakt om zich
op een voetstuk te plaatsen, aldus maar
schalk Konjef
Na de oorlog had Zjoekof een schil
derij van zich laten maken, waarop
hy is afgebeeld op een wit paard, met
de brandende Rijksdag op de achter
grond en de Duitse vlag onder de hoe
ven van het paard. Ideologisch bezien
was dit schilderij schadelijk, maar
Zjoekof had niettemin opdracht gege
ven het in de legermusea ten toon te
stellen. Zjoekof was herhaaldelijk op
gekomen tegen de verheerlijking van
Stalin, niet om de partij te helpen,
maar om zichzelf te verhogen.
Drie doden te
Groot-Ammers
Auto sloeg over de kop
Zaterdagavond omstreeks zeven uur
zijn drie personen om het leven gekomen
by een auto-ongeval in de buurtschap
Achterland onder de gemeente Groot-
Ammers. Door een oneffenheid in de
weg sloeg een personenauto, bestuurd
door de 60-jarige heer J. van der Mark
uit Langerak, over de kop en kwam in
een diepe sloot terecht. De bestuurder,
zyn 12-jarig dochtertje Greetje en een
7-jarig buurmeisje, Aantje Witzier kwa
men daarbij om het leven. Hoewel vry
spoedig hulp kwam opdagen, duurde het
geruime tijd eer men de slachtoffers uit
de brokstukken kon halen. Toen het
eenmaal zover was, bleken zij reeds te
zyn overleden.
In naaste
Westduitse
toekomst
raketten
(Van onze correspondent in
West-Duitsland)
In verband met hardnekkige, uit
Londen komende geruchten, volgens
welke West-Duitsland binnenkort waar
sohynlyk z>elf raketwapens zal mogen
produceren, wordt er in officiële krin
gen in Bonn verklaard, dat de Bonds
republiek er in december op de verga
dering van de NAVO en van de West-
europese Unie in Parijs niet uit eigen
beweging op zal aandringen, dat het
thans bestaande verbod zal worden op
geheven. volgens hetwelk de Bondsrepu
bliek (nog) niet is veroorloofd deze zelf
te vervaardigen. De klemtoon moet hier
op „Niet uit eigen beweging" worden
gelegd, want in het Westduitse Minis
terie van Verdediging wordt toegege
ven, dat men deze aangelegenheid
voortdurend „bestudeert". Daaruit kan
worden opgemaakt, dat men ook in
Bonn wel verwacht, dat het verbod bin
nen afzienbare tyd zal worden opgehe
ven.
