PREMIER MACMILLAN DINSDAG
VOOR OVERLEG NAAR AMERIKA
Angelsaksische eensgezindheid is
in deze dagen hechter dan ooit
WEERBERICHT:
Gespannen situatie in het Midden-Oosten en de
wetenschappelijke samenwerking aan de orde
NAVO-pool van natuurkundigen
SPOETNIK WENTELDE
200 MAAL OM DE AARDE
A fstand 8.500.000 kilometer of
tien retourtjes aarde-maan
Onverbrekelijke eenheid in de
gemeenschappelijke strijd voor
vrijheid en menselijkheid
Jixêtt* j
69.-
96ste jaargang
VRIJDAG 18 OKTOBER 1957
No. 29268
LEIDSCH
Directeur: u J. W. Henny
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f. 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Londense
In Londen is gisteren het verrassende besluit
bekend gemaakt, dat premier Macmillan dinsdag
a.s. naar Washington vliegt voor besprekingen
met president Eisenhower. Politieke waarnemers
waren overigens wèl verrast, maar niet gealar
meerd. Dinsdag over een week komt het Britse
parlement weer bijeen en zou Macmillan niet vóór
dat tijdstip naar Amerika gaan, dan zou hij zijn
reis vele weken, of misschien wel maanden moe
ten uitstellen. In elk geval betekent zijn bezoek
een duidelijke demonstratie tegenover het Kremlin
correspondent)
van de onwankelbare eenheid tussen Engeland en
de Verenigde Staten. Al tracht Londen dit te ont
kennen, het is duidelijk, dat Amerika zich werke
lijk bezorgd maakt over het gevaar in het
Midden-Oosten. De Amerikaanse politiek was
gegrond op de stelling, dat na Stalins dood de
mogelijkheid van een betere verstandhouding met
Moskou bestond. Daarom voerde Washington
een voorzichtige politiek. Thans heerst er twijfel,
of Kroesjtsjef geen tweede Stalin of misschien
zelfs een tweede Hitler is.
Het belangrijkste onderwerp van gesprek zal de situatie in het Midden-Oosten
zyn; daarbij zullen niet slechts de Russische dreigementen tegen Turkije ter
sprake komen, maar ook de Russische pogingen om Irak los te maken van het
Verdrag van Bagdad en om Jordanië en Libanon zoveel schrik aan te jagen, dat
zij zich voegen in de gelederen van een aan de leiband van Moskou lopend
Arabisch nationalisme. Ook de mogelijkheid, dat de Sovjet-Unie aanstuurt op
een actie van Syrië tegen Israël zal onderwerp van gesprek zijn.
Het tweede punt der besprekingen zal zijn het ontwikkelen van projectielen
en aardsatellieten en in het bijzonder de Britse eis tot vrije uitwisseling van
wetenschappelijke gegevens tussen de Ver. Staten en Engeland, welke totnutoe
door de Amerikaanse wetgeving onmogelijk is gemaakt. Deze samenwerking zou
dan de eerste stap kunnen zijn om te komen tot een NAVO-pool van natuur
kundigen.
Kroesjtsjefs actie is
pure propaganda
De Britse regering heeft intussen op
ondubbelzinnige wijze te kennen gege
ven hoe zij over de beschuldigingen van
Kroesjtsjef en de Sovjet-satelliet Syrië
denkt: Londen beschouwt Kroesjtsjefs
actie als pure propaganda. Een verkla
ring in deze zin van het Britse depar
tement van Buitenlandse Zaken is hprt
en krachtig en werd afgelegd nadat de
Verenigde Staten, Frankrijk en Turkije
waren geraadpleegd. De verklaring is
tevens een zijdelings antwoord op
Kroesjtsjefs brief aan de socialistische
partijen van West-Europa. De Britse
vertegenwoordiger bij de Verenigde Na
ties heeft opdracht ontvangen elke stap
te steunen, welke beoogt de toestand in
het Midden-Oosten voor dit lichaam te
brengen.
Tot zover onze Londense correspon
dent.
„Belachelijk"
Westerse diplomaten in Newyorkse
V.N.-kringen, die weliswaar toegeven dat
de verhouding tussen Syrië en Turkije
„gevaarlijke elementen" bevat, verwach
ten géén daadwerkelijke strijd.
In sommige Westerse kringen is men
van mening dat Kroesjtsjefs optreden
mogelijk een reactie is op kritiek in de
Sovjet-Unie, dat zijn politiek ten aan
zien van het Midden-Oosten „niet
krachtig genoeg" is, hetgeen vooral zou
slaan op de periode van de Brits-Franse
actie tegen Egypte.
Een Turkse regeringswoordvoerder
verklaarde gisteren in Ankara, dat de
Russische beschuldiging dat Turkije op
het punt staat Syrië aan te vallen, „be
lachelijk" is.
De Syrische pers deelde gisteren mede,
dat het bureau van het gemeenschap
pelijke Syrisch-Egyptische opperbevel
zonder onderbreking bijeen is en door
lopend in verbinding staat met de be
velhebber van het Syrische en Egyp
tische leger, generaal Amer, om in geval'
van een Turkse aanval direct te kunnen
reageren.
In het gebied van Aleppo, in het
noorden van Syrië, bouwen de „volks
verzetsorganisaties", die woensdag be
wapend zijn, stellingen. Duizenden vrij
willigers melden zich voor oefening met
de nieuwe wapens.
Arabische activiteit
Koning Saoed van Saoedi-Arabië
heeft zijn verblijf in Libanon, in ver
band met de Syrisch-Turkse ontwikke
ling, met een dag tot zondag verlengd.
Saoed zou een beroep op de regeringen
van beide landen hebben gedaan, sen
timenten niet de overhand te laten
krijgen.
Van goed ingelichte zijde te Beiroet
is vernomen dat de Arabische heerser
ontstemd is over het feit, dat hij niet
van te voren op de hoogte is gesteld van
de overbrenging van Egyptische troe
pen naar Syrië. Ook in Libanese poli
tieke kringen gelooft men niet dat tus
sen Syrië en Turkije een oorlog zal uit
breken.
De besprekingen tussen Koning Saoed
en president Sjamoen van Libanon heb
ben er toegeleid dat zondag a.s. in de
Libanese hoofdstad Beiroet een confe-
Buien
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk zwaar bewolkt met re
gen, later nu en dan buien, maar ook
enkele opklaringen. Krachtige tot mati
ge wind tussen zuid en west. Kouder-
overdag.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
19 OKTOBER.
Zon op: 7.13 uur; onder: 17.40 uur.
Maan op: 2.10 uur; onder: 15.40 uur.
Hoogwater te Katwijk te 11.44 uur.
Laagwater te 7.14 en 19.37 uur.
Dit nummer Destaat uit £0 pagina's
rentie op hoog niveau van Arabische
leiders zal worden gehouden. Dit heeft
een Jordaanse regeringswoordvoerder in
Amman bekend gemaakt.
Ook Koning Hoessein heeft een uit
nodiging ontvangen. Naar men vermoedt
is president Nasser totnogtoe- niet be
naderd.
Libanese leiders trachten, met instem
ming van Koning Saoed, op korte ter
mijn een conferentie van enige Ara
bische staatshoofden te beleggen om een
gezamenlijk standpunt ten aanzien van
Syrië te overwegen. Volgens deze zegs
lieden zullen op de conferentie Libanon,
Saoedi-Arabië, Jordanië, Irak en Syrië
vertegenwoordigd zijn.
Israël verontrust
De Israëlische premier David Ben
Goerion heeft het Westen om verdedi
gingswapens tegen vliegtuigen en onder
zeeërs gevraagd als tegenwicht op de
Russische wapenleveranties aan Egypte
en Syrië.
In een exclusief interview met United
Press op zijn collectieve boerderij in
Sde Boker, in de Negeb-woestijn, zei de
premier, dat hij er „zeker van is", dat
Israël Syrië ingeval van oorlog zou
kunnen verslaan, indien Syrië geen hulp
krijgt in de vorm van „vrijwilligers" of
wapens uit de Sovjet-Unie.
Hij gaf evenwel te kennen dat de
Russische wapenleveranties dreigen de
balans te doen doorslaan en hij vroeg
het Westen om uitx-ustingen teneinde
zich tegen vliegtuigen en onderzeeboten
te kunnen veixiedigen.
„Rusland helpt Syrië voornamelijk
door het offensieve wapens te zenden",
zei hij. „Ik zie daarin een groot gevaar
voor onze veiligheid en ook voor de
vrede iix het Midden-Oosten' en in de
wereld in het algemeen".
Ofschoon er ook enig gevaar ligt in
het sturen van Egyptische troepen naar
Syrië, aldus de premier, zijn de troepen
waarschijnlijk voornamelijk bedoeld om
„het huidige militaii-e dictatoi-schap" in
Syrië te steunen.
In de loop van hedenochtend heeft „Spoetnik", de Russische kunst
maan, haar tweehonderdste omwenteling om de aarde voltooid en
daarmee ruim achteneenhalf miljoen kilometer afgelegd, dat is aan
zienlijk meer dan tien retourvluchtjes aarde-maan! De voorsprong van
de tot satelliet bevorderde moederraket bedraagt thans ongeveer 10.000
kilometer, of 18 minuten in de omwentelingsbaan.
Nog steeds verwacht men, dat dit raketgedeelte, reeds in twee
helften uiteengevallen, op korte termijn door de wrijving in de hoogste
lagen van de atmosfeer zal verbranden. Metingen hebben uitgewezen
dat de kunstmaan zelf ongeveer drie kilometer per dag dichter bij de
aarde komt en dat de omwentelingstijd daardoor per etmaal drie
seconden korter wordt.
Bij het gisteren gevierde 75-jarig I werkers aan het bestuur een luid-, J. Th. Meyer. Elders in dit blad
bestaan van de Martha Stichting te klok aan. Rechts de voorzitter van schrijven wij uitvoerig over deze
Alphen a. d. Rijn bood de heer G. j het bestuur ir. WRoyer en in het jubileumviering.
Nijman (links) namens alle mede-* midden de predikant-directeur ds. I
Machtiger dan de Russische Spoetnik
In een artikel in het Russische blad
„Sowjetskaja Rossia" schrijft de jurist
Zadoi-ozjni dat de kunstmaan het lucht
ruim van geen enkel land schendt, om
dat de Spoetnik niet de ruimte boven
andere landen binnendringt, maar het
gebied van die andere landen tijdelijk
onder de baan van de aardsatelliet komt
door het di'aaien van de aai-de. Het is
even belachelijk de rechtmatigheid van
het verschijnen van de „Spoetnik" als
dat van de zon en de maan te betwij-
Advertentle
SPECIALIST IN
dames, mode schoenen
felen, aldus Zadorozjni. (Een niet on
verdienstelijke vondst, maar zeer aan
vechtbaar ook in wetenschappelijk op
zicht hoe men ook over cle principiële
vrijheid van de wereldruimte denkt.
Red. Leidsch Dagblad).
Naar analogie van het beginsel van
de vi-ije zee, buiten de territoriale wa
teren open voor alle landen, betoogt
Zadorozjni, dat de ruimte boven de lan
den, die niet meer op doelmatige wijze
kan worden beheerst, moet worden be
schouwd als „vrije ruimte".
James Patterson, lid van het Ameri
kaanse Congres, die kortgeleden Moskou
heeft bezocht, verklaarde te New Yoi'k
dat de Russen reeds in 1953 een proef-
ï-aket hebben afgeschoten, die enkele
dagen een kunstmatige aai'dsatelliet is
geweest.
Pattex-son verklaarde dit van niet-
officiële Sovjetrussische zijde vernomen
te hebben.
President Eisenhower heeft gisteravond in het Witte Huis een galadiner ge
geven ter ere van het bezoek van Koningin Elizabeth van Engeland. Onder de
gasten waren premier Diefenbaker van Canada, de Britse minister van Buiten
landse Zaken Selwyn Lloyd, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken
John Foster Dulles en de Amerikaanse vice-president Richard Nixon.
President Eisenhower zei in een toespraak, dat de vrije wereld in een grote
strijd is gewikkeld. „Het totaal van de activa in de vrije wereld is veel groter
dan dat van onze potentiële vijand. Het is een strijd tussen ideologieën, tussen
een religieuze wijze van leven en een atheïstische, tussen vrijheid en dictatuur",
zei hij.
in deze dagen heel duidelijk bemerken
hoe welkom hun bezoek aan Amerika
is. De plechtigheden, welke hun te
wachten staan, zyn geen hol vertoon.
Zij zijn de passende omlijsting van iets
wat veel belangrijker is dan de uiter
lijke pracht en praal: zij onderstrepen
dat wat er tijdelijk soms ook voor
spanningen bestaan tussen Amei-ika en
Engeland deze twee staten onverbre
kelijk zijn verbonden in de gemeen
schappelijke strijd voor vrijheid er
menselijke waardigheid.
Het is niet de eerste keer in de ge
schiedenis dat een Brits vorstenpaar
Amerika bezocht heeft op een kritiek
moment in de wereldgeschiedenis: kort
voor de tweede wereldoorlog brachten
George VI en zijn echtgenote een be
zoek aan de Verenigde Staten.
Toen de plannen voor het huidige be
zoek werden gemaakt, was er stellig
reden de fundamentele eenheid van
Amerika en Engeland te onderstrepen,
De crisis, veroorzaakt door „Suez", be
tekende een dieptepunt in de relatie
tussen de Angelsaksische mogendheden.
Het scheen nuttig om wederom te accen
tueren wat deze staten verenigt.
voorsprong behaald hebben in de ver
vaardiging van verdelgingswapenen. In
de maanden die komen, kan men op
zijn minst Russische pogingen verwach
ten tot intimidatie van de zwakkere
landen. Het lijkt logisch dat de com
munisten hun waarschijnlijk slechts
tijdelijke voorsprong willen uitbuiten
teneinde zo ver mogelijk door te drin
gen in militair zwakke en politiek neu-
tralistische gebieden. Het is zeer nodig
dat het hun bij het begin van deze
riskante periode overduidelijk wordt ge
maakt dat het Westen, omcirkeld door
de „Spoetnik", eensgezinder is dan ooit.
Advertentie
Eisenhower bepleit
samenwerking in
de wetenschap
„Maar wij hebben gezamenlijk vol
doende macht. Het komt er slechts op
aan de ki-achten samen te bundelen.
Onze geleerden moeten samenwerken.
De NAVO moet niet worden beschouwd
als een uitsluitend militair bondgenoot
schap. De NAVO is een manier om ons
kunnen te groeperen. Temidden daar
van gaan de Engels-sprekende volken
samen voorwaarts en zij houden vast
aan de beginselen die de beide landen
gi-oot hebben gemaakt", aldus de pre
sident.
Koningin Elizabeth herinnerde aan de
dagen van de tweede wereldoorlog, toen
Eisenhower het bevel voerde over de
geallieerde troepen, die in 1944 in Nor-
mandië aan land gingen. „Vooral uw
moedige besluit van 6 juni 1944 om de
operatie „Ovei'lord" te lanceren, zullen
wij nooit vergeten. Wij zijn van gevoe
len, dat wij u veel beter kennen dan
vele andere wereldleiders", zei zij.
Welkom bezoek
Onze correspondent in Washington
telegrafeerde ons hedenochtend:
Er bestaat geen twijfel aan of Ko
ningin Elizabeth en Prins Philip zullen
Weinigen hadden evenwel kunnen
vermoeden dat de datum voor dit be
zoek toevallig wel bijzonder goed
gekozen was. Nooit wellicht in de ge
schiedenis was het zo nodig de onver
brekelijke eenheid van de grote Westerse
mogendheden te onderstrepen dan juist
nu, in de periode waarin de Russen een
Marken is eiland-
af. Als twee nie
tige figuurtjes op
de pas gesloten
dijk tussen de tal
loze vaartuigen
met belangstellen
den reiken de bur
gemeester van
Marken en van
Broek-in-Water-
land elkaar over
de laatst gestorte
hap klei de hand.
ORIGINEEL
MOHAIR JASJES,
„de grote mode"
PEMSEEL
Haarlemmerstr. 175
Algerijnse terreur
in gebied van Parijs
Agenten van de Algerijnse opstande
lingen heffen van elke Algerijnse arbei
der in het gebied van Parijs een belas
ting van ongeveer zestien gulden per
maand, aldus is gisteren van de zijde
van de politie vernomen. Er zijn in
Parijs en omgeving 100.000 Algerijnse
arbeiders. Iemand die weigert deze be
lasting te betalen, wordt gedood. Vol
gens een schatting van de politie hebben
de 300.000 Algerijnse arbeiders in Euro
pees Frankrijk sedert januari 1956 on
geveer 50.000.000 gulden aan dergelijke
belasting betaald. Algerijnse kooplieden
worden aangeslagen in overeenstemming
met de omvang van hun bedrijf. Er zijn
er die meer dan duizend gulden per
maand betalen.
Volgens de Parijse politie woi-den er
dagelijks in het gebied van Parijs drie
aanslagen op Noordafrikanen gepleegd.
In de afgelopen vier maanden zijn
twaalf Algerijnen gedood en 350 gewond.
Niet alle aanslagen, aldus de politie,
maken deel uit van de vreesaanjaging
door de nationalisten. Vele zijn het ge
volg van veten tussen de twee belang
rijkste Algerijnse nationalistische bewe
gingen, het nationale bevrijdingsfront en
de Algerijnse Nationale Beweging.
Uit Algiei*s meldt Reuter, dat Franse
veiligheidsstrijdkrachten twee dagen ge
leden Ben Hamida Abderahmane, de
laatste rebellenleider, die zich in het
gebied van Algiers nog op vrije voeten
bevond, hebben gearresteerd. Abderah
mane werd in de inheemse wijk van Al
giers aangehouden..
Slaapzuchtige boerin had
haar verloofde niets gezegd
De rechters van het Federale Hof van
Appèl in Karlsruhe bevinden zich in een
moeilijke positie: zij moeten namelijk
uitspraak doen in een echtscheidings
zaak, aanhangig gemaakt door een boer,
die zijn vrouw verwijt, dat zij voortdu
rend slaapt, zowel „buiten als in de stal
en de keuken en zelfs tijdens de maal
tijden". De boer stelt in het bijzonder,
dat zijn vrouw, met wie hij vier jaar ge
leden in het huwelijk trad. hem tijdens
hun verloving niets verteld heeft over
haar neiging tot slapen.
In eerste instantie hadden de rechters
de boer in het gelijk gesteld. Maar de
jonge vrouw is hiertegen in beroep
gegaan.
