Martha-Stichting, Alphen, herdacht
zeer stijlvol het 75-jarig bestaan
Wèl achterstelling van nieuwe
Australisch-Nederlandse burgers
Minister I. Samkalden vol lof
over tot nu toe gedane arbeid
99ste jaargang
Vrijdag 18 oktober 1957
Derde blad co. 291
Advertentie
Reeds enkele malen heeft men in de Martha-
Stichting te Alphen aan den Rijn feest gevierd in
verband met het 75-jarig bestaan van de Stich
ting. De oud-huisgenoten-dag, die ook dit jaar
weer op Hemelvaartsdag werd gehouden, stond
geheel in het teken van dit feest; met de kinderen
is men deze zomer een hele dag uit geweest en
heeft men in de Betuwe kersen gegeten. Indertijd
hebben wij reeds uitvoerig aandacht besteed aan
dit jubileum.
Gisteren was het echter de officiële feestdag
voor het bestuur en talloze genodigden. De kerk-
zaal van de Stichting was geheel gevuld tijdens
de herdenkingsbijeenkomst, tijdens welke de minis
ter van Justitie, prof. dr. I. Samkalden, een rede
uitsprak, waarin hij getuigde van zijn grote waar
dering voor het werk in Alphen.
Jeugdig en fris als een meisje, wijs als een vrouw, zó is „Margriet'.
Niet voor niets is „Margriet" reeds jarenlang het gróótste blad van Nederland!
Minister gaf liet zelf toe
..In de praktijk van geringe betekenis
maar er is al heel wat over geschreven
Tweede-rangs burgerschap
Tijdens de bijeenkomst in de
kerkzaal. V.l.n.r. mr. J. Klaasesz,
mevrouw Meyer, minister Samkal
den, ir. W. Royer, mevrouw Van
Eeghen en de heer Van Eeghen,
die zojuist de koninklijke onder
scheiding ontvangen heeft.
burgerij, overhandigde de burgemeester
een bedrag van f 1392— voor aankoop
van boeken in de bibliotheek. Ook na
mens de Johannes Stichting te Nieuw-
veen. waarvan de heer Bruins Slot voor
zitter is. bood hij gelukwensen aan.
Als gewoon burger
Mr. J. Klaasesz sprak niet in zijn
functie van Commissaris der Koningin,
maar als gewoon inwoner van Zuid-
Holland. Niet alleen de overheid is ver
heugd. ook alle inwoners zijn dat, aldus
spr., die het eigenlijk jammer vond dat
er geen kinderen aanwezig waren, omdat
dit in de eerste plaats een feest voor
de kinderen is. Als burger van Zuid-
Holland bood de heer Klaasesz enkele
voorleesboeken aan. en hij hoopte dat
zijn voorbeeld navolging zou vinden.
Luidklok
De heer G. Nijman, die nog enkele
dagen per week in de Stichting werkt,
terwijl hij de andere dagen zijn bur
gemeestersambt in Hoogkerk vervult,
sprak namens alle medewerkers en
ex-medewerkers, tot welke beide ca
tegorieën hij zich rekent. Zij wilden
een geschenk in de geest van de Mar-
tha-Stichting geven, en kozen ten
slotte een luidkiok. die opgehangen
moet worden op het dak van de kerk
zaak
De Martha-Stichting is een zelfstan
dige kerkelijke gemeente, en hoewel een
eigen kapel ontbreekt, komt men iedere
zondag samen in de kerkzaak De klok
zal dus zondag aan zondag de huisge
noten ter kerke roepen. De klok die in
de zaal stond opgesteld, kunstig verbor
gen achter palmen, begon daarna te lui
den, terwijl de palmen werden wegge
nomen. De klok draagt tot opschrift: „Ik
roep allen tot de diénst des Heren".
De heer Royer zeide in zijn dank-
(Van onze correspondent in Sydney.
Jan D. Rempt)
Een genaturaliseerde immigrant
kan op grond van de Australische
wet het staatsburgerschap worden
ontnomen, wanneer hij zich deloyaal
tegenover het staatshoofd toont, of
wanneer hij binnen vijf jaar na zijn
naturalisatie veroordeeld wordt - in
welk land ook - tot een gevangenis
straf van één jaar of langer. Deze
loetsbepalingen gelden niet voor ge
boren Australiërs. Voorts zijn er en
kele andere artikelen, volgens welke
de genaturaliseerde immigrant min
der rechten geniet dan de geboren
Australiër.
woord dat de medewerkenden de Mar
tha-Stichting zyn en dat zy zichzelf dus
eigenlijk een klok hadden geschonken,
een geschenk van onschatbare waarde,
zowel in materieel als in geestelijk op
zicht.
De heer W. Samsom bood namens zijn
firma, die dit jaar ook 75 jaar bestaat,
een filmstrokenprojectie-apparaat aan.
f 10.000.—
De heer J. Poot sprak namens de
HAMAVA (Heldringh Stichting- Mar
tha Stichting- Valkenheide), de vereni
ging voor propaganda. Hij bood een
cheque van f 10.000 aan voor de bouw
van de 5 groepshuizen. Een onbekende
had de voorzitter f 100 voor dit doel in
de hand gestopt. Ir. Royer dankte iedere
spreker afzonderlijk.
Symbolisch spel
Het spel dat deze middag werd op
gevoerd was geschreven door de heer
H. Groenendijk, die op symbolische
wijze het werk in de Martha-Stichting
had uitgebeeld.
In een groot woud wordt een jongetje,
Peter, verborgen gehouden door Arach
(voortreffelijk gespeeld door de heer H.
de Ru) en zijn kwade bosgeesten. Men
krijgt zekerheid over de gevangenhou
ding van Peter, als het meisje Annelien
bijna he bos wordt ingelokt door een
vreemdsoortig wezen: Arach. Wanneer
Annelien, haar moeder en enkele man
nen het gebeuren bespreken, komt er
een stem van boven, die hen de op
dracht geeft te zoeken wat verloren is.
Dit zal niet in eigen kracht gaan. doch
alleen door de kracht van het gebed. De
opdracht zoals ook de titel van dit
spel luidde wordt door de meestpn
aanvaard, maar de uitvoering is zeer
moeilijk, omdat de boze geesten de men
sen tegen willen houden. Dankzij het
kinderlijk vertrouwen van Annelien in
de opdracht houdt men vol. hoewel men
dikwijls op wil geven.
Tenslotte wordt Peter gevonden en
liefdevol brengt men hem hoewel
hy tegenstribbelt terug naar het
Licht, waar een wijde horizon open
gaat. Gebed en liefde blijken sterker
te zijn dan de kwade bosgeesten.
Het stuk. dat op zo treffende wijze de
basis uitbeelt van het werk in de Mar
tha-Stichting. werd uitstekend gespeeld.
Wij noemden reeds de heer H. de Ru.
maar daarnaast mogen direct genoemd
worden Peter (Reinier van Kwawegen)
en Annelien (Bettie Teutscher). Hier
mede mogen wij volstaan, want alle
medewerkenden bij name te noemen is
niet mogelijk. Het spel werd omlijst door
muziek en dansjes. Alle onderdelen en
alle technische hulpmiddelen, zoals mas
kers. decors, kostuums en verlichting,
waren verzorgd door medewerkers van
de Martha-Stichting. Het spel en vooral
de laatste scène, waarin Peter naar het
Licht en de wijde horizon wordt gevoerd,
maakte diepe indruk op de aanwezigen.
Na afloop had een druk bezochte re
ceptie plaats, waar alle aanwezigen de
directeur en het bestuur geluk kwamen
wensen me dit jubileum.
Onder de aanwezigen merkten wij o.m.
op vele predikanten uit Alphen en om
geving, vertegenwoordigers van de dia
conieën. doktoren uit Alphen, vertegen
woordigers van instellingen op het ge
bied der kinderbescherming, enkele kin
derrechters. ambtenaren van het minis
terie van Justitie, enkele r.-k. geestelij
ken. prof. dr. A. Kuvpers. hoogleraar
in de pedagogiek aan de Stedelijke Uni
versiteit van Amsterdam en talloze ver
tegenwoordigers van instellingen, die op
een of andere wijze samen werken met
de Martha-Stichting. Ook enkele oud-
huisgenoten waren aanwezig.
Er is beroering in de Nederlandse ge
meenschap van Australië en in Austra
lische regerings- en par lemen tofcringen
als gevolg van een reeds eerder door
ons gemeld protest van dr. Cornells
Wouters, bestuurslid van de Raad van
Goede Buren in Nieuw-Zuid-Wales, te
gen de ongelijke rechtsbedeling tussen
genaturaliseerde immigranten enerzyds
en geboren Australiërs anderzijds. De
Australische minister van Immigratie.
Mr. Athol Townley, is in het parlement-
tweemaal kort achter elkaar daarover
aan de tand gevoeld en in de Australi
sche pers hebben zowel Nederlanders
als niet-Nederlanders hertiaaldelyk van
hun ontevredenheid over de bestaande
toestand laten blijken. Toch gaat de
regering voort met op elke naturalisatie
plechtigheid te verklaren, dat genatu
raliseerde immigranten dezelfde rech
ten genieten als geboren Australiërs.
Toen dit dezer dagen wéér gebeurde,
stond een parlementslid, dat de nieuw
komers verwelkomde, op en zei prompt:
.Het is jammer, dat jullie pas verkre
gen burgerschap een tweede-rangs bur
gerschap is".
Op de bres
Een in de Nederlandse taal verschij
nen blad .De Nieuwe Wereld" heeft,
nadat het de aandacht van minister
Townley gevestigd had op het protest
van dr. Wouters en kritiek op de onge
lijke rechtsbedeling had geoefend, een
uitvoerig antwoord van de minister ge
publiceerd, waarin de bewindsman de
bestaande wettelijke regeling verdedigt,
maar de ongelijkheid niet ontkent.
In Bendigo, een belangrijke provin
cieplaats in de staat Victoria, waar vele
Nederlanders wonen, hebben zes land
genoten geprotesteerd tegen de rechts
ongelijkheid door zich van een natura
lisatie-plechtigheid terug te trekken.
Onder hen bevond zich de kunstschilder,
glazenier en leraar in de vreemde talen
aan de Mijnsahool van Bendigo, Jaap
Valstar, die in 1952 uit De Bilt van
daan naar Australië emigreerde. (Hy is
lid van het bestuur van de Raad van
Goede Buren in Bendigo. Deze raad ds
een door de regering ingesteld advies
college, waarin benoemde en gekozen
bestuursleden zitting hebben).
In het parlement
Kort na het protest in Bendigo heeft
een parlementslid. L- R. Johnson, lid
van de Arbeidsparty, de kwestie aan
hangig gemaakt in het parlement. De
minister verdedigde zich door o.a. te
wijzen op soortgelijke regelingen in an
dere landen. Enkele dagen daarna ech
ter kwam het parlementslid C. H. Webb,
een partijgenoot van Johnson, wéér met
de kwestie naar voren, en op een natu
ralisatie-plechtigheid in Victoria zei een
ander parlementslid, Percy Cleary,
ronduit dat in een democratische staat
geen plaats behoort te zijn voor discri
minatie.
De Raad van Goede Buren in West-
Australië heeft inmiddels met algemene
stemmen een motie aanvaard om pogin
gen in het werk te stellen de wet gewij
zigd'te krijgen. De advies-commissie (be
staande uit immigranten van de Austra
lische Arbeidsparty, in dezelfde staat)
heeft eveneens unaniem een mo
tie aanvaard, waarin wetswijziging als
doel wordt gesteld. Deze motie zal spoe
dig in de Federale Partijraad ter sprake
komen.
De Democratische Arbeidsparty de
afgescheiden rechtervleugel van de Ar
beidsparty heefc een brief aan mi
nister Townley gezonden, waarin ten
sterkste wordt geprotesteerd tegen de
discriminatie.
Het dagblad „The Sun" (De Zon), een
der belangrijkste avondbladen in Syd
ney, heeft met een verwijzing naar de
naturalisatie-wet, woordelijk geschreven:
„De wetten van Australië laten zien, dat
de federale regering onrechtvaardigheid
hanteert, waar het immigranten be
treft". Het voegt er aan toe: „Geen
menselijke wet kan rechtvaardigen, dat
iemand, die genaturaliseerd is, in de
categorie van een tweede-rangs Austra
liër wordt geplaatst".
In de Nederlandse pers
In de Nederlandse pers in Australië
wordt de ongelijke rechtsbehandeling
natuurlijk uitvoerig besproken. Zelfs het
officiële orgaan van de Nederlandse
Vereniging in West-Australië (Perth)
heeft de dringende noodzaak van wets
wijziging naar voren gebracht. Uit de
vele ingezonden stukken in de Neder
lands-Australische pers blijkt, dat de
meeste tot Australiër genaturaliseerde
Nederlanders het betreuren, dat zy een
onvolwaardig burgerschap hebben ver
kregen.
In gesprekken, die ik met vele landge
noten over dit voor hen zo belangrijke
onderwerp heb gevoerd, kwam naar vo
ren, dat de Australische regering op z'n
minst tekort is geschoten in haar voor
lichting dus voorlichting vóór de na
turalisatie! omtrent de inhoud van de
wet en dat juridisch de ongelijke rechts
bedeling niet kan worden ontkend en uit
de wet gelicht behoort te worden. Van
deze mpning getuigde ook de heer G.
Schmidt, trustee van het Koningin Wil-
helmina Fonds, openlijk in de .Sydney
Morning Herald". Hij uitte de vrees, dat
de arbitraire macht, die de minister be
zit om iemand het staatsburgerschap te
ontnemen, wel eens (door onscrupuleuze
elementen) kan worden misbruikt.
Australisch initiatief
Het was overigens niet de Nederlandse
pers in Australië, die de zaak aan het
rollen heeft gebracht, maar de Austra
lische pers. Het eerste protest tegen de
ongelijke rechtsbedeling ging uit van
het dagblad The Sun. Er is dus geen
kwestie van, dat de goede verstandhou
ding tussen Australië en Nederland na
delig zou kunnen worden beïnvloed,
zoals het Australische Immigratiebureau
in Den Haag blijkens een publikatie in
de Nederlandse pers in Nederland zegt
te vrezen. Het hoofd van genoemd
bureau ontkent in die verklaring, dat de
Australische regering discriminatie te
genover nieuwe inwoners toont. Maar
zijn minister schrijft in een brief aan
een Australisch parlementslid: „De
discriminatie tussen genaturaliseerde en
geboren Australiërs is voor wat de prak
tijk betreft van geringe betekenis".
Daarmee erkent de minister dus de
discriminatie. En over de al of niet „ge
ringe" betekenis ervan bestaan zeer
grote verschillen van mening. Het door
de minister in diezelfde brief (van 18
juli j.l. en in mijn bezit) uitgesproken
vertrouwen, dat de Nederlandse immi
granten „geen enkele betekenis aan deze
zaak zullen schenken", moet door de
vele artikelen en ingezonden stukken in
de Australische en Nederlandse ^ers in
Australië al lang geschokt zyn.
Dat de Australistihe regering heel veel
voor de immigranten doet (zoals het
Australische Immigratiebureau in Den
Haag schrijft) om hen zo goed mogelijk
en zo snel mogelijk te doen assimileren,
heb ik meermalen betoogd en met spre
kende voorbeelden geïllustreerd, doch
dit neemt het feit van de bestaande on
gelijke rechtsbedeling niet weg.
Ook de kinderen
Voor de immigranten en voor alle
emigranten, die naar Australië trekken,
is deze kwestie van groot belang, want
de ongelijke rechtsbedeling strekt zich
ook uit tot de onmondige kinderen van
de genaturaliseerde!
„Australië zou door opheffing van de
discriminatie kunnen tonen, dat he1 een
wereldleider is in de uitoefening van
democratische regering en rechtsbede
ling", schreef een vertegenwoordiger van
een der grootste Amerikaanse pers
bureaus in het invloedrijkste dagblad
van Australië, de Sydney Morning
Herald, welk blad de houding van de
minister evenmin kan bewonderen en
daarvan in een hoofdartikel heeft ge
tuigd.
De discriminatie zal de gemoederen
bezig blyven houden tot de wet gewij
zigd is. Het is opmerkelijk, dat de druk
van Australische zijde om tot wetswijzi
ging over te gaan, thans al groter is
dan die van de kant der immigranten
zelf. Doch dit is natuurlijk slechts uiter
lijke schijn, want er zijn talloos vele
immigranten, die te beschroomd zijn om
zich in het openbaar te uiten. De
Australische politicus daarentegen kent
het klappen van de zweep en daarom
knalt hij harder.
Verkeersveiligheid
Nieuwe competitie tussen
de gemeenten
De Nederlandse gemeenten, althans
die met meer dan 30.000 inwoners, zijn
wederom tegen elkaar in het krijt ge
treden voor een verkeersveiligheidscom-
petitie. De uitslag over het eerste jaar
(19561 van deze vijf jaar durende com
petitie wordt bekend gemaakt on de a.s.
wegvcrkcersdag van de KNAC op 25 ok-
ber. De prijzen gaan naar de gemeen
ten, waar de aantallen verkeersongeval
len het minst zyn gestegen.
Evenals een vorige competitie wordt
ook deze nieuwe door de KNAC georga
niseerd. De opzet is evenwel gewijzigd
en ziet er nu als volgt uit:
De gemeenten zijn ingedeeld in drie
groepen, van 30.000 tot 50.000 inwoners,
van 50.000 tot 100.000 inwoners en van
meer dan 100.000 inwoners. Winnaars
over 1956, zijn die gemeenten, waar de
aantallen verkeersongevallen met méér
dan materiële schade (die dus slachtof
fers eisten) in 1956 minder sterk stegen
t.o.v. 1955 dan voor de andere gemeen
ten in dezelfde groep het geval was.
Voor de groepswinnaars zijn wissel
bekers beschikbaar, die op de wegver-
keersdag zullen worden uitgereikt door
mr. D. J. van Gilse. procureur-generaal
bij het Haags Gerechtshof.
Penningmeester W. H. van Eeghen benoemd
tot officier in Orde van Oranje Nassau
De bijeenkomst van gisteren had twee hoogtepunten. In de eerste plaats was
er de mededeling van de minister dat het H.M. de Koningin had behaagd de
penningmeester van de Stichting, de heer W. H. van Eeghen, die reeds 40 jaar
als zodanig in functie is, te benoemen tot Officier in de Orde van Oranje Nassau.
Het tweede hoogtepunt was het spel, dat opgevoerd werd door personeel en kin
deren van de Martha Stichting.
Opvoering van
symbolisch spel
De bijeenkomst werd geopend door de
voorzitter van het bestuur, ir. W. Royer,
die een byzonder woord van welkom toe
riep aan de minister, wiens waardering
voor het werk in Alphen van onschat
bare waarde is voor bestuur en perso
neel. Verder heette spreker welkom de
commissaris van de Koningin, mr. J.
Klaasesz en echtgenote, het college van
B. en W. van Alphen. de heer Patijn,
ere-voorzitter van de Martha-Stichting
en familieleden van de intiatiefnemer,
de heer C. Geel.
Minister Samkalden begon met te
verklaren dat de overheid niet mag en
niet wil ontbreken by een zo belang
rijke gebeurtenis als het 75-jarig be
staan van de Stichting. Er is veel ver
anderd in de loop der jaren, maar de
belangstelling van de regering voor
het werk der particulieren op het ge
bied van de kinderbescherming is nog
even groot als vroeger.
De Martha-Stichting is voortgekomen
uit een daad van naastenliefde, een
daad, die onvoorziene en vèrdragende
gevolgen heeft gehad. Men zou van een
klein, bijna toevallig begin kunnen spre
ken, aldus de minister. Er waren in die
tijd al soortgelijke inrichtingen, zowel
in ons land als daarbuiten. Dit maat
schappelijke werk was ontstaan op reli
gieus gebied door het Réveil en op so
ciaal economisch terrein als een pro
test tegen de verpauperisering door de
technische revolutie.. Men kreeg onge
veer 75 jaar geleden begrip voor de nood
van de mens en het kind. doch de hulp
bleef beperkt tot directe en persoonlijke
hulp. Door het particulier intiatief werd
ook de overheid wakker geschud, die het
werk financieel ging steunen.
De opvoeding van de kinderen behoort
in de eerste plaats in het eigen gezin
te geschieden en is dat niet mogelyk
dan moet het geschieden in de levens
sfeer van de ouders. Dat alles kost ook
van particuliere zijde veel geld, maar
wat vroeger enkelen konden, moeten nu
velen kunnen, aldus spreker, die het zou
betreuren wanneer ons volk niet meer
geld bijeen kon brengen voor de kinder
bescherming, waar toch wekelijks zo
grote sommen worden uitgegeven aan
pools en puzzels.
Tenslotte zwaaide de minister lof
toe aan ds. en mevrouw Meyer, die op
praktische en moderne wyze leiding
weten te geven aan het geheel, aan de
besturen, die het werk mogelijk heb
ben gemaakt en ten laatste speciaal
aan de penningmeester van het be
stuur. de heer W. H. van Eeghen, die
hij de versierselen van officier van
Oranje Nassau opspelde.
Als tweede spreker trad deze middag
op de burgemeester van Alphen, de heer
Z. Bruins Slot. De Martha-Stichting is
een staatje in de staat, aldus spr., maar
er bestaat tussen beide „staten" een
zeer prettig contact. Namens het comité,
samengesteld uit alle gezindten van de
Het einde van het symbolische
spel: Peter wordt naar het Licht en
de wijde horizon gevoerd.
Nieuwe mogelijkheden
De psychoterapie en neuroseleer kwam
in 1882 dus ook 75 jaar geleden tot
ontwikkeling, doch aanvankelijk had
men weinig begrip voor deze tak van
wetenschap in het werk der kinderbe
scherming. Thans is dat geheel anders,
getuige het medisch-pedagogisch bureau
dat een belangrijk onderdeel van de
Stichting is geworden, aldus minister
Samkalden.
De minister herinnerde, er vervolgens
aan dat door de kinderwetten van 1905
zich nieuwe mogelijkheden openden voor
departiculiere instellingen, aangezien de
subsidie-regeling toen tot stand kwam.
Van die tijd af dateert ook de grote
bouwactiviteit van de Stichting. Er zijn
thans 16 gebouwen, 4 groepshuizen, ter
wijl 5 groepshuizen in aanbouw zyn. In
de afgelopen 75 jaar bezochten 4900 pu
pillen de Stichting voor korte of lan
gere tyd; het aantal kinderen bedraagt
nu 425.
Partieuliere instellingen
primair
De verdieping en intensivering van
het werk vraagt grote geldelyke offers
en men stelt zich dan ook wel eens de
vraag of de overheid primair moet
worden en de particuliere instelling
secundair. Ik geloof en hoop van niet,
aldus spr., De overheid moet de in
standhouding en uitbreiding van het
werk van particuliere instellingen mo
gelyk maken, en dat het de regering
ernst is blykt uit de hogere subsidie,
die onlangs gevraagd en toegestaan is.
