ABSOLUTE MEERDERHEID VOOR DE CDU
WEERBERICHT
Ook de socialisten boekten belangrijk succes
slechts vier partijen in de nieuwe Bondsdag
yiuchtelingenpartij kreeg te
weinig stemmen voor een zetel
Voorlopige einduitslag
Vermoedens over miljoenennota
SAMENWERKING SOEKARNO-
HATTA WEER HERSTELD
96ste jaargang
MAANDAG 16 SEPTEMBER 1957
No. 29241
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: j J. W. Henny
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.50 per kwartaal; f. 2.55 per maand; f. 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Uitslag van de Westduitse verkiezingen
(Van onze correspondent in West-Duitsland)
Bij de gisteren gehouden verkiezingen in West-Duits
land heeft de Bondskanselier dr. Adenauer een schitte
rende overwinning behaald: zijn CDU heeft meer dan
de helft van de zetels in de nieuwe Bondsdag (Tweede
Kamer) verworven. Dat is aanzienlijk meer dan wat zelfs
de optimisten in de partij in de laatste tijd hadden dur
ven verwachten. De verkiezingen van gisteren waren de
belangrijkste sedert het ontstaan van de Bondsrepubliek.
Niet alleen in West-Duitsland, maar ook elders kan men
er nu van overtuigd zijn, dat er geen verandering zal
komen in de politieke koers, die West-Duitsland in de
laatste jaren heeft gevoerd, m.a.w. dat West-Duitsland
ook in het vervolg nauw met het Westen verbonden zal
blijven. Intussen heerst er ook in de socialistische partij,
de SPD van Ollenhauer, vreugde, want ook deze partij
is erop vooruitgegaan: ze heeft nu meer dan een derde
deel van de zetels en zij zal dus in het vervolg in staat
zijn veranderingen in de Grondwet te verhinderen. Men
neemt aan, dat de communisten, wier partij verleden
jaar werd verboden, hoofdzakelijk op de socialisten
hebben gestemd.
ADENAUER
blij met absolute meerderheid
OLLENHAUER
blij met ruim 30
Een van de belangrijkste resultaten van de verkiezingen is, dat in de nieuwe
Bondsdag maar vier partijen zullen zitten: L de CDU van Adenauer, die altijd
de sterkste is geweest; 2. de socialistische partij, die steeds de tweede plaats heeft
ingenomen; 3. de Vrije Democratische (liberale) partij; 4. de (conservatieve)
Duitse Partij, die de kleinste is, maar altijd tot Adenauers regeringscoalitie heeft
behoord. Die Duitse Partij heeft zich kort geleden met de Vrije Volkspartij ver
enigd, een splinter van de Vrije Democratische Partij, die zich verleden jaar met
de ministers in Adenauers kabinet zelfstandig heeft gemaakt. De BHE, de vluch-
telingenpartij, die nog wel had gehoopt in een nieuwe coalitieregering met
Adenauer de portefeuille voor het vluchtelingen wezen te kunnen krijgen en die
dat ook al had gezegd, kijkt lelijk op haar neus. Ze heeft te weinig stemmen kun
nen krijgen en zal daarom helemaal niet meer in de nieuwe Bondsdag komen!
heimzinnigheid, waarin hij zich door
gaans met een beminnelijk glimlachje
hult, vaak met een sfinx vergeleken.
Goed verkiezingsweer
De nieuwe Bondsdag komt in oktober
voor het eerst bijeen. Dat zal in West-
Berlijn gebeuren, een manifestatie, dat
Berlijn mettertijd ook in feite weer de
Duitse hoofdstad zal moeten worden.
Dat zal. zo zei de leider van de voor
lichtingsdienst. Von Eckhardt, om
streeks de 10de of 12de oktober zijn.
Pas iets later zal men kunnen weten,
hoe het nieuwe kabinet er zal uitzien.
Het is gisteren de hele dag over het
algemeen vrij behoorlijk weer geweest.
Een beetje koud misschien voor deze
tijd van het jaar en daarom zijn meer
kiesgerechtigden naar de stembus geto
gen dan het geval zou zijn geweest
wanneer het, als een paar dagen tevo
ren. nog overal gestormd en hard ge
regend had. In West-Duitsland kan na
melijk niemand worden gedwongen te
kiezen. Ditmaal heeft 88 zijn stem
uitgebracht, dat is iets meer dan vorige
keer. in 1953. toen 86 gebruik van het
stemrecht heeft gemaakt.
Voor de eerste keer hebben de solda
ten van het leger, dat gedeeltelijk uit
dienstplichtigen en gedeeltelijk uit be
roepsmilitairen bestaat, aan de verkie
zingen kunnen deelnemen. Zo iets is tot
dusver nog nooit gebeurd: noch onder
het keizerrijk, noch onder de republiek
van Weimar (van 1918 tot 1933), noch
onder Hitier en ook niet in de Bonds
republiek. Dat laatste kon trouwens ook
nog niet omdat er de vorige keer nog
geen Westduits leger bestond.
kabinet zijn dus van hem afhankelijk.
De Westduitse socialisten zouden nooit
bereid zijn zich door Adenauer te laten
commanderen. Daarvoor is de kloof tus
sen hun partij en Konrad Adenauer veel
te diep.
Door paleis-revoluties en schokkende
gebeurtenissen in de partijen, door stui
vertje verwisselen en overlopen van mi
nisters van de ene naar de andere partij
wist niemand in de Bondsrepubliek ip
de laatste tijd meer hoe men er op po
litiek gebied aan toe was. Men kon ook
niet meer weten en zelfs niet eens
schatten, hoeveel aanhangers de ene en
de andere partij of splintergroep nog
had. Dat is nu alles anders geworden.
Nu heeft een soort van kristallisatiepro
ces plaats gehad en nu zijn de schake
ringen duidelijker geworden.
Wat zullen Vrije
Democraten doen?
Het staat nu reeds als een paal bo
ven water, dat Adenauer voor de derde
maal Bondskanselier zal worden. Men is
er zeer benieuwd naar wat de Vrije De
mocraten zullen doen. Zij hebben van
1949 tot 1956 tot Adenauers regerings
coalitie behoord, maar zijn er toen
kwaad uitgestapt, omdat zij niet van
plan waren altijd naar de pijpen van
Adenauer te moeten dansen. De voor
zitter van die partij, dr. Reirihold Maier
heeft kortgeleden nog verklaard, dat
men het aan de nieuwe fractie wil over
laten pas na de verkiezingen er over te
beslissen bij wie de partij zich zou aan
sluiten: bij Adenauers CDU of bij de
socialisten van Ollenhauer. Maar dr.
Gerstenmaier. de voorzitter van de
ren in de CDU, heeft vannacht al open-
Bonsdag, een van de belangrijkste figu-
lijk gezegd, dat de CDU zeker wel be
reid is met de Vrije Democraten in een
regeringscoalitie samen te werken. Men
is er nu benieuwd naar, hoe de sluwe dr.
Maier daarop zal reageren. Hij wordt
^owel bij zijn politieke tegenstanders als
door zijn eigen vrienden vanwege de ge-
SPARTA bromfietsen
H. Walenkamp Zn
TURFMARKT 5
Iets zachter
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking en plaatselijk
enige regen. Matige wind tussen west en
zuidwest, maar langs de Waddenkust
aanvankelijk krachtige westelijke wind.
Iets zachter overdag.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
17 september
Zon op: 6.19 uur; onder: 18.53 uur.
Maan op: 23.30 uur; onder: 14.43 uur.
(L.K.)
Hoogwater te Katwijk te 8.10 en 20.36
uur. Laagwater te 3.39 en 15.57 uur.
Dit nummer bestaat uit 13 pagina's.
Kloof te diep
Dat Adenauer en de Westduitse so-
sialisten met elkaar samenwerken, is
volkomen uitgesloten. De socialisten en
hun voornaamste kopstukken, ook Ol
lenhauer zelf, hebben in de laatste tijd
herhaaldelijk met nadruk verzekerd,
dat het hun onmogelijk is in een rege
ring te zitten, waarvan Adenauer het
hoofd zou zijn. In art. 65 van de grond
wet staat, dat de Bondskanselier de
koers van de politiek vaststelt en dat
hij zelf daan-oor de volle verantwoorde
lijkheid draagt. Alle ministers in zijn
Finse mark gisteren
gedevalueerd
De Finse mark is gisteren gedevalu
eerd, De staatsbank heeft de waarde er
van gesteld op 320 mark voor één Ame
rikaanse dollar; de oude koers was 230
mark voor een dollar. Het pond sterling
zal in het vervolg 896 Finse mark waard
zijn. De speciale notering voor de z.g.
„toeristenmark" en voor de mark voor
de betaling van de invoer van bepaalde
essentiële produkten, die 325 dollar was,
is afgeschaft.
De devaluatie is geschied om de Finse
betalingsbalans in evenwicht te bren
gen. Deze was scheefgetrokken door da
lende uitvoer, terwijl de invoer op het
zelfde peil was gebleven.
Tot de devaluatie is verleden maand
door de aan het bewind zijnde coalitie
regering van de partij der boeren en
die der socialisten besloten.
Vijftig buspassagiers in Perzië
verdronken
Zondag is officieel te Teheran mede
gedeeld, dat vijftig inzittenden van vier
autobussen, die nabij Tabriz, in Noord-
Perzië, door buiten hun oevers getreden
rivieren werden verrast, om het leven
zjjn gekomen. Tot nu toe zyn dertig lij
ken geborgen.
De voorlopige einduitslag van de Westduitse Bondsdagverkiezingen Is als
volgt (tussen haakjes de cijfers van 1953):
uitgebrachte stemmen 29.858.946 (27.551.272; gestemd heeft 88.,24 (86)
C.D.U. (Adenauer)
14.998.734
(12.443.981)
50.18
(45.2)
S.P.D. (socialisten)
9.490.726
7.944.943)
31.75
(28.8)
Vrije Democraten
2.304.846
2.629.163)
7.71
9.5)
Vluohtelingen
1.373.001
1.616.953)
4.59
5.9)
Duitse Partij
1.006.350
896.228)
3.36
3.2)
Duitse Rijkspartij
"307.310
295.739)
1.02
1.1)
Federal. Unie
254.071
682.943)
0.85
2.5)
Volkslening woningbouw: tabak, T. V., auto's
duurder, vermogensbelasting hoger
Volgens de Volkskrant vermoedt men dat de regering morgen zal aankondi
gen, dat zij de financiering van de woningwetbouw geheel voor haar rekening
zal gaan nemen. Hiermee is een bedrag van 500 miljoen gulden gemoeid. Het
kabinet heeft besloten een beroep te doen op het Nederlandse volk om de staat
gelden voor de woningbouw te lenen. Zij wil op dit ogenblik nog niet overgaan
tot een gedwongen lening.
Kaspositie zorgwekkend
Behalve een accijnsverhoging op ta
bak zou ook een zwaardere belasting
gaan gelden voor een aantal artikelen,
die door de regering als weelde artikelen
worden beschouwd, zoals televisietoe
stellen en motorrijtuigen. Het schijnt
verder de bedoeling te zijn de vermo
gensbelasting te verzwaren, maar een
verhoging van de loon- en inkomsten
belasting zal bescheiden zijn of geheel
achterwege blijven.
De moeilijkheden liggen niet zozeer op
het vlak van de verhoudingen op de
begroting. Zowel het tekort op de ge
wone dienst als op de buitengewone
dienst is merkwaardig gering. De begro
ting klopt bijna op een niveau van bo
ven de 7 miljard gulden.
De zwaarste problemen van de rege
ring liggen op het terrein van de kas
positie. Het geld is er eenvoudig niet en
dat zal dit jaar en begin 1958 wel zo
blijven. Daarom zullen bezuinigingen
worden doorgevoerd. Dit is niet het enige
middel. De staat zal zijn betalingen zo
veel mogelijk uitstellen, in de verwach
ting dat later de kasmiddelen er weer
wel zullen zijn. Op deze manier zou, zon
der aantasting van de huidige defensie
inspanning, bijvoorbeeld de last van de
defensie op de kas van het rijk in 1958
met rond 50 miljoen gulden vermin
deren tot 1400 miljoen.
Het kabinet gaat ervan uit, dat de bij
zondere uitgaven voor woningwetwonin
gen op een bijzondere wijze moeten wor
den opgevangen. Het wil het gehele volk
inschakelen, zoals in 19511952, reke
ning; houdend met het feit, dat de Ne
derlandse burger het woningprobleem
als een van de belangrijkste, zo niet het
belangrijkste vraagstuk van deze tijd
ziet en dus tot offers bereid is. Het gaat
om tussen de 30 en 40.000 woningwet
woningen.
De gemeenten zijn niet meer in staat
het benodigde kapitaal te veroveren. De
regering neemt hun taak over. Sommige
gemeenten hadden aangekondigd, dat
ze de woningbouw zouden moeten 'stop
zetten door gebrek aan geld.
De verhoging van de omzetbelasting
op weelde-artikelen kan door de rege
ring met twee argumenten worden ver
dedigd: het blijft noodzakelijk de beste
dingen te beperken en de hogere op
brengst komt de schatkist goed van pas.
Dat de socialistische minister van Fi
nanciën, de heer Hofstra, daarnaast aan
een zwaardere vermogensbelasting heeft
gedacht, ligt voor de hand, al zal de
meerdere opbrengst hiervan niet in de
tientallen miljoenen lopen. Waarschijn
lijk zullen verzachtende bepalingen wor
den gemaakt voor ouders van studeren
de kinderen.
De regeringsplannen staan in het
kader van de woningbouw en de werkge
legenheid. Uit vrees voor het ontstaan
van werkloosheid heeft zij enkele maat
regelen, die anders voor de hand zou
den hebben gelegen, achterwege gela
ten, aldus „de Volkskrant".
Nog geen oplossing
over Little Rock
(Van onze correspondent in Washington)
Een onderhoud van twee uur tussen
president Eisenhower en de gouverneur
van de staat Arkansas, Faubus, over de
negerkwestie in Little Rock heeft nog
niet onmiddellijk tot een oplossing ge
leid. Zondagavond verklaarde Faubus in
een interview voor de televisie, dat de
staatsgroepen ook heden-, maandag
ochtend voor de school geposteerd zou
den blijven. Toen hem werd gevraagd of
de troepen in de loop van deze week
zouden worden teruggetrokken, noemde
de gouverneur dit „mogelijk".
Indien de orde en rust niet langer in
gevaar zouden zijn, zou hij bereid zijn
tot terugtrekking. Het is onmogelijk uit
te maken, of Faubus zélf in deze moge
lijkheid gelooft. Blijven de troepen deze
week nog voor de school geposteerd, dan
moet Faubus op 20 september voor het
hof verschijnen.
Een federale rechter te Alexandria
(Virginia) heeft zaterdag de onderwijs-
autoriteiten te Arlington last gegeven
zeven negerleerlingen op de scholen voor
blanken toe te laten op 23 september.
De vorige week bij het begin van het
schoolseizoen had men hun de toegang
geweigerd.
Koning Feisal (Irak)
gaat zich verloven
In gewoonlijk welingelichte kringen te
Istanboel is zaterdag meegedeeld, dat
binnenkort de verloving van de 22-
jarige koning Feisal van Irak met de
17-jarige Prinses Fazilet bekend zal wor
den gemaakt. Prinses Fazilet blond haar
en blauwe ogen) is de dochter van de
Egyptische Prins Mehmed Ali en Prinses
Hanzade.
Koning Feisal heeft zijn vakantie in
Turkije doorgebracht en vertrok zaterdag
weer naar Bagdad.
Zaterdag heeft de minister van
Binnenlandse Zaken, mr. A. A. M.
Struycken de zitting van de beide
Kamers der Staten-Generaal ge
sloten. De minister na de plechtig
heid op het Binnenhof.
Gemeenschappelijke verklaring
Maatregelen tegen pers opgeheven
President Soekarno en ex-vicepresident dr. Moh. Hatta hebben zaterdag
avond in Djakarta een gemeenschappelijke verklaring verstrekt waarin zij uit
drukking geven aan hun verplichting tot samenwerking.
Deze twee grootste leiders van Indonesië verklaarden daarin „de absolute
verplichting te hebben ten allen tijde deel te nemen aan de inspanning tot
opbouw en verdediging van de grondslagen van de onafhankelijkheidsprocla
matie van 17 augustus 1945, onder welke omstandigheden ook, tezamen met
het gehele Indonesische volk, de regering van de Republiek Indonesia en de
Staatsorganen".
Onder het vallen van een druilerige
motregen zetten Soekarno en Hatta,
gezeten op de voorgalerij van het be
scheiden gebouw, waar zij twaalf jaren
geleden de onafhankelijkheid van In
donesische afkondigden, hun hand
tekening onder deze verklaring.
Deze plechtige gebeurtenis werd bijge
woond door alle deelnemers aan de
nationale conferentie van militaire en
burgerlijke leiders uit geheel Indone
sië die in dit gebouw is gehouden en
tot doel had de normalisatie van de
betrekkingen tussen de centrale rege
ring en de buitengewesten. Deze laat-
sten hadden aangedrongen op een
hernieuwde samenwerking tussen de
beide leiders, die zij de sleutel achtten
tot de oplossing van de veelvuldige
problemen, waarvoor de Republiek zich
de laatste tijd zag gesteld.
Deze gemeenschappelijke verklaring
was het meest opvallende resultaat van
de conferentie.
De handen geschud
Onder de menigte, die zaterdagavond
de ondertekening van de gemeenschap
pelijke verklaring bijwoonde, waren er
velen, die enthousiast uitriepen: „Lang
leve Soekarno en Hatta". Anderen hoor
de men fluisteren: „Gode zij dank", toen
Soekarno en Hatta zich tot verdere
samenwerking bereid hadden verklaard.
Nadat president Soekarno de tekst
van de gemeenschappelijke verklaring
had voorgelezen, wendde hij zich tot de
oud-vice-president Hatta, en onder een
donderend applaus schudden beiden
elkaar glimlachend de hand.
Uitbreiding taak
Staatssecretaris O. K W.
Bij beschikking van de minister van
O. K. en W. is de Staatssecretaris van O.
K. en W.. mr. R. G. A. Höppener. met
ingang van 17 september mede belast
met de behartiging van de zaken ressor
terende onder de afdeling kunsten van
het ministerie. Deze hebben betrekking
op de hedendaagse kunst (muziek en
dans, toneel en letteren, beeldende kunst
alsmede film).
De taak van de Staatssecretaris heeft
hiermede de afronding gekregen die de
minister als uiteindelijk in uitzicht heeft
gesteld toen mr. Höppener werd benoemd
tot Staatssecretaris.
De taak omvat thans, behalve het
hierboven aangegeven terrein der he
dendaagse kunst, de zaken welke liggen
op het terrein van de jeugdvorming en
volksontwikkeling, van de lichamelijke
oefening en de sport, van de radio, tele
visie, en pers, en van de afdeling oud
heidkunde en natuurbescherming.
Tijdelijke sluiting had invloed
De Indonesische radio-omroep, Radio
Republik Indonesia, maakte zaterdag
avond bekend, dat de maatregelen tegen
de pers weer zijn opgeheven.
Intussen heeft de tijdelijke sluiting
van de beide nationale persbureaus in
vloed gehad op het zakenleven in Dja
karta. Door het uitblijven van de berich
ten over de wereldmarkten, kon in da
zakenwereld van Djakarta slechts ge
ringe activiteit worden ontplooid. Boven
dien waren vrijwel alle provinciale dag
bladen, die voor hun berichtgeving uit
binnen- en buitenland voornamelijk op
de twee persbureaus zijn aangewezen,
van berichten verstoken.
Resultaten
In de loop van zaterdag had de natio
nale conferentie eenstemmig een aantal
besluiten van de verschillende ingestelde
commissies goedgeceurd. Deze besluiten
betroffen regerings-, financiële en eco
nomische aangelegenheden.
In het slotcommuniqué van de confe
rentie staat, dat men het er eenstem
mig over eens is, dat met het besluiten
van de conferentie „de betrekkingen
tussen de centrale regering en de bui
tengewesten hersteld zijn op basis van
de grondwet en de bestaande wetten".
President Soekarno en Moh. Hatta en
alle deelnemers aan de te Djakarta ge
houden nationale conferentie brengen
vandaag te Djokjakarta een bezoek aan
het graf van generaal Soedirman, da
„vader van het Indonesisohe revolutio
naire leger".
Felle fabrieksbrand te
Assendelft
SCHADE EEN TON
Een felle uitslaande brand heeft za
terdagmiddag omstreeks vijf uur in de
meubelfabriek van K. Koomen aan de
Dorpsstraat te Assendelft gewoed. Het
vuur greep zo snel om zich heen, dat
enige personeelsleden die nog in het be
drijf aan het werk waren, zich te nau-
wernood in veiligheid konden stellen.
De brandweer uit Assendelft gelukte het
de brand te beperken tot de bovenver
dieping, die geheel uitbrandde. De scha
de. die geschat wordt op een ton, wordt
door de verzekering gedekt.
Daar men bezig was met laswerkzaam-
heden voor de aanleg van een centrale
verwarming wordt vermoed, dat weg
spattende vonken de oorzaak zijn ge
weest.
