Pifmanschool
Te geringe kapitaalvorming thans
Achilleshiel van volkshuishouding
Wij spraken met
S&iclvr LwrnJUsUl^
'3'
Vrees voor nieuwe maatregelen
Op de oqunaa wn ószsl
mvk'bVjwl 'wi%ka$aïh
96ste jaargang
Zaterdag 7 september 1957
Derde blad no. 29234
Buitenland moest er aan te pas komen
(Van onze financiële medewerker)
Wat wij de vorige week als vermoeden uitspraken» is deze week
een feit geworden, namelijk dat het buitenland aan de leningen van
onze kapitaalnood moet te pas komen. De weekstaat van de Neder-
landsche Bank ziet er, wat de positie van het Rijk betreft, wel beter
uit, daar dit zijn schuld ad f. 131 miljoen heeft kunnen aflossen en in
een vordering van f. 12*^ miljoen heeft kunnen omzetten, maar dit
was alleen mogelijk doordat van het tegoed van buitenlandse banken
bij de Nederlandsche Bank ca. f. 300 miljoen naar de Nederlandse
schatkist is overgeheveld tegen afgifte van schatkistpapier. Hier staat
wel een aflossing van schatkistpapier in het binnenland tegenover!
maar tenslotte is er toch weer een bedrag inflatoire financieringsmid
delen in circulatie gebracht. Het staat dus nog altijd zo dat de in~
komsten uit belastingen niet voldoende zijn om de lopende staatsuit
gaven te dekken en de kapitaalnood als één van de meest sprekende
symptomen van de moeilijkheden, waarin ons land thans verkeert,
wordt door genoemde transactie nog eens scherp geaccentueerd. Een
tegenvaller is ook dat ondanks de geluwde valuta-onrust, de goud- en
deviezenvoorraad van de Nederlandsche Bank weer met f. 70 miljoen
is verminderd, zodat van een terugkeer van in het buitenland belegde
kapitalen nog niet in betekenende mate kan worden gesproken.
se Mark zal worden bepleit. Ook is reeds
als tussenvoorstel de suggestie gedaan
de Mark met 5 pet. te verhogen en de
andere Europese valuta met 5 pet. te
verlagen, hetgeen dus in feite op een
devaluatie van 10 pet. voor de zwakke
valuta's zou neerkomen. Men zal moe
ten afwachten tot welke resultaten het
internationaal overleg zal leiden, maar,
gelijk wij meermalen hebben betoogd,
wordt door een wijziging van de valuta
verhoudingen geen blijvend evenwicht
geschapen als niet elk land voor zich
maatregelen neemt om de eigen volks
huishouding in evenwicht te brengen.
Zonder de betekenis en de invloed
van internationaal overleg en inter
nationale overeenkomsten te denigre
ren, moet dus worden gezegd dat ook
voor ons land de dwingende noodzaak
blijft bestaan de positie van onze be
talingsbalans te verbeteren en zoda
nige maatregelen te nemen dat allengs
weer een groter deel van het nationaal
inkomen voor kapitaalvorming over
blijft.
Deze te geringe kapitaalvorming is
thans immers de Achilleshiel van de
Nederlandse volkshuishouding en deze
zwakke plek wordt telkens opnieuw
zichtbaar.
De cüfers van de spaarbanken voor
augustus tonen slechts een zeer klein
surplus van inlagen boven de terugbe
talingen. in sommige gevallen is het te
goed zelfs verminderd en van een noe
menswaardige stijging van het spaar
banktegoed zal dit jaar wel geen sprake
zyn.
Nu is het verloop van het spaarbank
tegoed in deze tijd geen juiste maatstaf
voor de kapitaalvorming, omdat door de
stijging van het obligatierendement en
de rentevergoeding bij de handelsbanken
ongtwijfeld gelden, welke anders bij de
spaarbanken worden gedeponeerd, op
ander wijze worden belegd. Bij de han-
Grote kapitaalnood
Naarmate het vertrouwen toe
neemt dat de gulden niet zal worden
gedevalueerd, mag worden verwacht
dat de Nederlandse deviezenpositie
zal verbeteren omdat de afvloeiing
van goud en deviezen naar het bui
tenland de laatste weken en maan
den ten dele een geforceerd karak
ter droeg.
West-Duitsland, dat thans voor
het kapitaal als een soort vluchtha-
ven functioneert heeft trouwens
maatregelen genomen buitenlands
kapitaal te weren. Het tegoed van
buitenlandse ingezetenen beloopt
intussen nog altijd de niet geringe
som van DM 1.8 miljard. De Duitse
regering en de leiding van de cen
trale bank aldaar pogen ook op an
dere wijze de toevloed van goud en
deviezen te temperen door de im
port te vergemakkelijken, de voor
waarden van export te verzwaren
en defensieopdrachten in het bui
tenland ten dele reeds vooruit te be
talen.
Een en ander geschiedt niet alleen om
in het binnenland de excessen van de
hoogconjunctuur tegen te gaan, welke
elders, immers ook in ons land de wa
gen uit het spoor hebben gebracht, maar
ook om aan de buitenlandse drang naar
een revalorisatie van de Mark te ont
komen. Op de vergadering, welke deze
maand van het Int. Monetair Fonds zal
worden gehouden, zal het probleem van
de valutaverhoudingen aan de orde
moeten komen en te verwachten is dat
daar een hoger waardering van de Duit-
delsbanken zyn de kredietgelden in het
eerste halfjaar van 1957 met ca. f 150
miljoen gestegen en het bedrag dat door
de hypotheekbanken in die periode aan
pandbrieven is geplaatst (f 61 miljoen)
was weinig kleiner dan dat voor het ge
hele jaar 1956 (f68 miljoen). Ook het
bedrag van de geplaatste obligaties van
particuliere ondernemingen bedroeg in
de eerste zeven maanden van het lo
pende jaar reeds meer dan het totaal
van 1956 f277 miljoen tegen f217%
miljoen), maar hier staat tegenover dat
aan overheidsobligaties slechts f40 mil
joen werd uitgegeven tegen f 599 mil
joen in 1956. Aandelen-emissies zijn er
dit jaar, zoals men weet, zeer weinig
geweest, in de eerste zeven maanden
slechts tot een bedrag van f 60 miljoen
tegen f 145.7 miljoen in geheel 1956 en
f 440 miljoen in 1955.
In de kapitaalvorming nemen de le
vensverzekeringsmij en als bekend een
steeds grotere plaats in. In het eerste
halfjaar van 1957 is de z.g. produktie
(het bedrag aan nieuwe verzekeringen)
met ca. f 100 miljoen tot f 1870 miljoen
gestegen, terwijl in die periode aan pre
mies en koopsommen f 373 miljoen werd
ontvangen tegen f 364 miljoen in die
periode van het vorig jaar. Deze be
dragen komen echter niet alle uit de
particuliere sector, maar zyn voor een
groot deel afkomstig van de z.g. collec
tieve verzekeringen door bedrijven, welke
het risico van hun pensioenverplichtin
gen naar de levensverzekeringsmyen
overbrengen. Ook dit is natuurlijk kapi
taalvorming, maar voor de kapitaal
markt is er van de zijde der institutio
nele beleggers de eerste tijd geen aan
bod van grote omvang te verwachten,
omdat zij zich voor geruime tijd reeds
hebben vastgelegd door voor de woning
bouw een bedrag van f 400 k 600 miljoen
beschikbaar te stellen. Als men aan
neemt dat de levensverzekeringsmijen
per jaar ca. f 1 miljard hebben te be
leggen en dat de gemeenten thans te
zamen reeds een vlottende schuld heb
ben van meer dan f 1 miljard, welke
tegen het eind van het jaar zonder
twijfel verder zal zijn gestegen, dan
blijkt wel in welk een sterke mate het
evenwicht tussen vraag en aanbod op de
kapitaalmarkt is verbroken.
Trouwens niet alleen de gemeenten
hebben grote behoefte aan kapitaal,
ook bij het Rjjk is zij immers zeer
groot, om niet te vergeten de particu
liere bedrijven, welke voor het meren
deel nog voor grote kapitaalsuitgaven
staan.
Een lichte verhoging van de rente,
welke voor bankkrediet en obligaties
moet worden betaald, is voor de bedrij
ven geen beletsel om nieuw kapitaal op
te nemen, maar nu voor obligaties 5V2
pet. en voor bankkrediet 1V2 pet. moet
worden betaald, is het begrijpelijk dat
men zijn kapitaalsuitgaven zoveel moge
lijk beperkt, hetgeen dan ook de bedoe
ling is van de discontoverhogingen, welke
de laatste tijd hebben plaats gehad.
Men zal vermoedelijk moeten toegeven
dat gedurende de laatste jaren ook ten
aanzien van nieuwe investeringen een
wel eens wat lichtvaardige politiek is
gevolgd en dat ook de bedrijven aan de
hang naar luxe en perfectie niet zijn
ontkomen. Maar in het algemeen inves
teert een onderneming niet als zulks
voor de verdere ontwikkeling van het
Advertentie
KON. ERK.
PLANTSOEN 65 - TELEFOON 26558
TYPEN
STENO in 4 talen
BOEKHOUDEN
MIDDENST. OPLEIDING
DUITS
ENGELS
FRANS
NEDERLANDS
SPAANS
PRIVÉ-SECRETARESSE
Produktie steenkolen:
80.000 ton minder
De produktie van de Limburgse
steenkolenmijnen heeft in augustus j.l.
bijna 100.000 ton minder bedragen dan
in de maand tevoren. In vergelijking
met augustus 1956 liep de produktie die
maand terug met 80.000 ton. Trekt men
hier de produktie van af die geprodu
ceerd zou kunnen zijn op de vrije za
terdag, dan leverde de mijnindustrie in
augustus 60.000 ton minder. Dit bete
kent een inkomstenvermindering van
ongeveer 12 miljoen gulden.
Intussen neemt het mijnwerkers ver
loop met de dag verontrustender vormen
aan. In één week tijds werden bij het
Algemeen Mijnwerkers Fonds ruim 300
leden afgeschreven. Bij een van de
kleinste Limburgse mijnbedrijven, de
Laura te Eygelshoven vroegen en ver
kregen sedert 1 augustus j.l. 79 onder
grondse vaklieden ontslag. Het betrof
hier voor het merendeel jónge mijnwer
kers.
pillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllM
W. Hoogendoorn
Veehandelaar
te Zwammerdam, 72 jaar
op Leidse veemarkt
Als Willem Hoogendoorn te Zwam
merdam op 8 november van dit jaar
zijn 86ste verjaar dag viert, zal het
ruim 72 jaar geleden zijn, dat hij
als jongen met zijn vader voor het
eerst een bezoek bracht aan de
Leidse vrijdagse veemarkt. Er zou
den er na die eerste keer nog vele
volgen, want evenals zijn vader
werd Willem veehandelaar en als
zodanig moest hij de Leidse markt
bezoeken. Spijt heeft hij daar nim-
Advertentie
bedrijf niet noodzakelijk wordt geacht
en voor zover de bestedingsbeperking ook
op de investeringen van de bedrijven
terugslaat, dreigt het gevaar dat het
Nederlandse produktieapparaat, waarin
de bron van de volkswelvaart gelegen
is, niet op een zodanig peil kan worden
gehouden dat de Nederlandse concur
rentiepositie op de wereldmarkt kan
worden gehandhaafd.
De nieuwe voorzitter van de Jaar
beurs heeft het met de nodige voor
zichtigheid, maar zeer juist gezegd
dat de kip, die de gouden eieren legt,
weliswaar nog niet wordt geslacht,
maar het gevaar groot is dat het
beestje van de leg af raakt.
Vandaar dat men zo bevreesd is voor
nieuwe maatregelen, welke het be
drijfsleven treffen.
mer van gehad: „Ik heb het daar |f
ïltyd best kunnen rooien" vertelde
de thans 85-jarige Willem tijdens s
het bezoek dat wij hem brachten ff
in zijn gezellig ingerichte woning s
aan de Rijksstraatweg tussen M
Zwammerdam en Bodegraven. M
Vele, vooral oudere marktbezoe- M
kers kennen natuurlijk Willem n
Hoogendoorn, die ook thans nog n
elke marktdag vee aan de markt n
brengt. Zijn oordeel over de kwali-
teit van een koe, schaap of ander j§
vee wordt nog altijd zeer gewaar- n
deerd en vooral de jongeren leggen
graag het oor bij deze oude vee-
koopman te luisteren.
Met de stoomboot
Meer dan zeventig jaar lang, g
vrijdag aan vrijdag, richt Willem
zijn schreden naar Leiden. Met
smaak vertelt hij nog over die eer-
ste jaren, toen men steeds met de ff
stoomboot o.a. de „Landbouw" of de m
„Stad Woerden" naar Leiden ging.
Die bootreisjes duurden wel wat
lang, maar waren toch maar wat
gezellig! Ook het vee ging dan al- m
tijd gelijktijdig met dezelfde boot |j
mee evenals de koedrijvers; er §f
werden dan altijd de sterkste ver-
halen in de passagiersruimte ver-
teld.
Ook uit de tijd, dat hij de wapen- m
rok droeg kan Hoogendoorn nog tal m
van aardige voorvallen vertellen.
„Ik was altijd een net soldaat,
mijnheer" betoogde Willem en zijn
kleine oogjes straalden nog van g.
plezier, toen hij aan die tijd van
1891 terug dacht.
Sinds 1885
Vroeger bezocht ik alle veemark- g
ten in ons land, aldus ging Hoo- n
gendoorn voort, dat was 's maan- ji
dags naar Amsterdam, dinsdag naar
Rotterdam, woensdag weer naar ff
Amsterdam, donderdag naar Gro- ff
ningen en vrijdag en zaterdag naar s
Leiden. Later toen Willem trouwde, s
dat was in 1897 en dichter bij het ij
j§ „spoor" kwam te wonen hij
woonde eerst in Nieuwerbrug
reisde hij meestal naar Leiden met
Ijl de trein.
ff Momenteel gelden zijn bezoeken M
nog de Leidse markt waar hij ff
H zeker van alle kooplieden het
langste komt. „De oudste markt- ij
H bezoeker ben ik niet, hoor", waar- Ëf
schuwde Hoogendoorn, „dat is
Bouwmeester uit Voorschoten, die
ff is al 94 jaar oud en komt ook nog ff
H wekelijks naar de markt. Ik kom
er echter wel het langste, name-
lijk reeds vanaf 1885".
i
Knip gauw de onderste helft van deze advertentie langs de 3 dikke
stippellijnen los - vouw haar dan .op de dubbele lijn naar boven
omen zie hoe snel het gezicht van deze man „opklaart"
I
I
ld!
Eerste helft Najoarsbeurs
Betere zaken dan verwacht
Er zijn tijdens de eerste helft van
de najaarsbeurs te Utrecht betere
zaken gedaan dan aanvankelijk werd
verwacht. Tot deze conclusie zijn jaar
beursautoriteiten gekomen na gesprek
ken met exposanten in de onderschei
dene groepen.
Vele exposanten zijn in het begin van
de week met gemengde gevoelens hun
stands binnengegaan. Men had geen
grote verwachting van deze najaars
beurs, temeer daar gedachten van beste
dingsbeperking en geldontwaarding zich
steeds meer opdrongen.
Het is na deze eerste helft van de
jaarbeurs niet gemakkelijk een analyse
te trekken, maar toch is de onzekerheid
over de zakelijke resultaten voor een
goed deel weggenomen.
De eerste helft van deze beurs blijkt
voor de exposanten in de meeste groe
pen zelfs betere zakelijke resultaten te
hebben opgeleverd dan aanvankelijk
werd verondersteld. Er zijn zelfs in
enkele, uitgesproken consumptieve groe
pen meer orders in de afgelopen dagen
geboekt dan in dezelfde periode tijdens
de najaarsbeurs 1956.
De tweede week gaat men dan ook met
veel optimisme tegemoet, vooral omdat
nog vele binnen- en buitenlandse zaken
lieden, o.a. inkopers van grote waren
huizen, worden verwacht die van enkele
Duitse beurzen komen, welke vrijwel ge
lijktijdig met de Utrechtse beurs zijn
gestart.
Inbrekers lichtten alleen
een haakje op
BUIT TEE WAARDE VAN f 1800.
(Van onze Haagse redactie)
Inbrekers, die in de nacht van
woensdag op donderdag een redelijk
goede slag hebben geslagen in een con
fectiefabriek aan de Lange Beesten
markt te Den Haag, behoefden alleen
maar een haakje van een deur op te
lichten, om vrij spel te hebben in de
hele fabriek.
Zij bestegen opgewekt de trappen naar
de eerste verdieping, waar ze de deur
van het directiekantoor maar behoefden
te openen om ongeveer f 250 aan bui
tenlandse valuta aan te treffen en een
hoeveelheid gouden voorwerpen ter
waarde van f 1550.
F 100 voor een koe!
.Jammer dat mijn benen mij wat 1
in de steek laten, mijnheer" zo
ff sprak Hoogendoorn, „daardoor kan 1
ff ik het staan achter mijn handel op 1
ff de markt niet al te best meer vol-
houden". Sprekende over de prij-
zen die momenteel gemaakt -wor- ff
den wees hij erop, dat hij de tijd 1
H gekend heeft, dat voor een beste 1
koe nauwelijks f. 100.betaald M
ff werd; het tienvoudige is thans niet If
ff veel voor een eerste kwaliteit koe.
ff De lammeren heb ik meerdere ma-
len verkocht voor een rijksdaalder s
per stuk, heden doen ze f. 70.— tot
I f. 80.—. I
H Dat de veehandel in het geslacht
Hoogendoorn is gebleven blijkt wel |j
ff uit het feit, dat drie zoons ook dit ff
beroep gekozen hebben.
Huldiging
Vorig jaar ls Willem Hoogendoorn
in Woerden op hartelijke wijze
gehuldigd, omdat hij toen 75 jaar
zonder ook maar één keer te ont- ff
breken de jaarlijkse veemarkt s
aldaar bezocht.
Bijna zou hij daar in 1891 ont- 1
broken hebben, toen hij namelijk Ëf
ff in de Wierickerschans in Bodegra- s
ven zijn militaire dienstplicht ver- M
vulde. Gelukkig was er een kapi- ff
tein, die medelijden met hem had 1
ff en hem op zijn verzoek liet gaan.
M Hoe zelfs ook de zoons de raad-
ff gevingen van vader Willem nog op
ff prijs stellen bleek ons maar al te
ff duidelijk bij ons afscheid toen een
ff van hen buiten al stond te wach- ff
ten voor het bezien van handel bij
een veehouder in de Bodegraafse H
ff Meije. Samen trokken zij er met de
ff auto op uit, de zoveelste koe moest |f
gekocht worden en zal spoedig wel ff
ff hier of daar een andere baas vin-
den door bemiddeling van de oude
Willem Hoogendoorn, die hoopt nog
ff vele jaren de markt in Leiden te M
H kunnen bezoeken.
illllllllllllllllllllllllM
Drie blanken bekennen
mishandeling van neger
De politie van Birmingham, in de
Amerikaanse staat Alabama, heeft vrij
dagavond drie blanken, oud-leden van
het geheime genootschap der „Ku Klux
Klan", gearresteerd, die hebben bekend
enkele dagen geleden een 33-jarige ne
ger Aaron ernstig te hebben mishan
deld. De drie arrestanten hadden zich
op een eenzame weg op hun slachtoffer
geworpen, waarna zij hem in een garage
zwaar lichamelijk letsel toebrachten. Zij
hadden hierbij verklaard dat hun han
delwijze verband hield met de strijd te
gen het toelaten van negerleerlingen op
tot nu toe uitsluitend door blanke kin
deren bezochte scholen.
VÊR
liuisc jöLuytlcut i:kvk:
«eri kóktuk rotschuit
'iC Zitfl v
wr<and soma tej r
,vLxtMv«4 W:jon kLax/ox
JdstcMtóoi wccUvtioA
U Wetkpfoftts üa i&dcn
UüO'tUchiuu) cuck 5>pa-
mtbouuJenk^üöU.
op d&BeesWwnu^ki:,
O
Eri poot
ex cutök. ym daKoftttat
[Htduue'nLtomtKe. vet.
Prins Alexander wordt op
10 sept, in Boston geopereerd
Prins Alexander, zoon van Koning
Leopold van België zal dinsdag a.s. in
Boston (V.S.) geopereerd worden. De
operatie zal worden uitgevoerd door een
bekende chirurg, die reeds 500 van zulke
operaties heeft verricht.
De Prins lijdt aan een verstopping van
de aorta (grote hartslagader) met als
gevolg te hoge bloeddruk in het boven-
geneelte van het lichaam en te weinig
bloeddruk in de overige delen. De aan
doening is een groeiverschynsel. De
gezondheid van de Prins is er niet door
aangetast en de operatie wordt als pre
ventieve maatregel uitgevoerd.
Het kinderziekenhuis heeft medege
deeld, dat by de operatie een gedeelte
van de aorta verwyderd wordt en de
beide uiteinden gehecht.
